کتاب‌های پیشنهادی برای آن که حال‌مان بهتر شود

هفته نامه همشهری شش و هفت - حورا نژاد صداقت: گاهی حال مان بد است و اصلا به روی خودمان هم نمی آوریم. گاهی هم خوب هستیم، اما دلمان حال بهتری می خواهد. در هر دو حالت، یکی از راه هایی که می تواند اوضاع ما را تغییر دهد، خواندن کتاب های روانشناسی است. اما نه هر کتابی! همانطور که نباید پیش هر روانشناسی رفت. کتاب ها روی ما اثر می گذارند، پس باید متناسب با نیازمان آنها را انتخاب کنیم.

و البته دقت کنیم مبادا چنان دنیای متوهمانه ای را نشان مان دهند که بعد از خواندنش و البته مقایسه کردنش با شرایط کشورمان، حالمان بدتر شود و به اصطلاح خودمان، افسرده شویم. مدت هاست که یکی از قفسه های پر و پیمان کتابفروشی ها دقیقا همین کتاب های روانشناسی است. قطعا ما فضای زیادی برای معرفی آنها نداشتیم، اما سعی کردیم گلچینی از جدیدها و قدیمی های خوبشان را اینجا بیاوریم تا شما بتوانید متناسب با نیازتان یکی از آنها را انتخاب کنید. حتما اگر چند ساعتی در کتابفروشی وقت بگذرانید، به گزینه های خواندنی و جذاب دیگری هم دست پیدا می کنید.

انسان ذهن است و دیگر هیچ

نویسنده: پیمان آزاد
نشر البرز

خواندن کتاب های دکتر پیمان آزاد که متناسب با فضای فکری ایرانی ها نوشته شده، کمی حوصله می خواهد و البته در برابر این حوصله، لذت زیادی نصیب تان می شود، چون می توانید به مسائل جور دیگری نگاه کنید و پایه های یکسری از افکار و باورهای تان را کلا تغییر دهید. یکی دیگر از خصوصیات کتاب های دکتر آزاد این است که گرچه روان نوشته شده و حتی گاهی اشتیاق خواندن بیشتر دارید، ولی عملا کتاب را آرام خواهید خواند.

در این کتاب، دکتر پیمان در کتاب اول درباره خودشناسی فانکشنال (موثر) صحبت کرده و بعد در کتاب دوم درباره آگاهی و در کتاب سوم درباره رهایی از ذهن شرطی نظریات شان را بیان کرده که قابل استفاده و عملی شدن هم هستند. سبک نوشتاری کتاب با بسیاری از آثاری که تاکنون خوانده اید کاملا متفاوت است؛ چون دکتر مانیفست خود را در کتابش شرح داده، پس کتاب را به صورت پرسش و پاسخ تنظیم کرده است. انگار که شمای مخاطب در مقابل ایشان نشسته اید و از او درباره تمام ابعاد مانیفستش سوال می کنید؛ مثبت و منفی. مشخصا کتاب با این پرسش شروع می شود: «قصد شما از طرح مبحث خودشناسی فانکشنال چیست؟»

و بعد از چند صفحه به این سوال می رسد که «انسان چرا همیشه موجودی نگران است؟» تاکید می کنم که پاسخ ها متفاوت از خیلی چیزهایی است که تاکنون خوانده ایم و یکی از اهداف دکتر تلنگر زدن به ذهن ماست چون از نظر او «ذهنی که از خواب بیدار شود، دیگر به خواب نمی رود. مگر این که قدرت و فشار آرزوها و تمایلات روز افزون باشد که بخش ۰آگاه و بیدار ذهن را تحت نفوذ قرار دهد که لذت همیشه غفلت آلود است! من خواسته ام فقط ذهن سنگین شما را سبک کنم که بهتر راه بروید و عقب هم نمانید.»

راستش دکتر آزاد با مثنوی معنوی مولوی و ادبیات عرفانی مانوس است و در کتابش فراوان از شعر و ادبیات استفاده کرده و همین موجب می شود که خوانش متن های او راحت باشد و دوست داشتنی. ضمن این که ما اینجا فقط یک کتاب دکتر را معرفی کردیم. لیست کتاب های ایشان متنوع است و به یک جستجوی ساده اینترنتی به عنوان های مختلف از آثار او می توانید دست پیدا کنید.

شفای زندگی

نوشته: لوییز هی
ترجمه: گیتی خوشدل
نشر: پیکان

بعضی ها معتقدند که بیماری زمانی رخ می دهد که ما هشدارهای روان را نادیده گرفته باشیم و دردهای انتزاعی آن، از طریق تن مجالی برای ظهور پیدا می کنند. «شفای زندگی» از همان پنهانی های درونی ما صحبت می کند. از این که چرا بیماری جسمی پیدا می کنیم و چطور باید برای رفع آن اقدام کنیم؟ نه به این معنا که پزشک و دارو را ترک کنیم و ماجرا را صرفا روانی ببینیم، بلکه به این معنا که در کنار درمان جسم، سری هم بزنیم به احوال درونی مان، به آنچه فراموش کرده ایم، به آنچه به خودمان تحمیل کرده ایم و ... این کتاب کلا 4 بخش دارد، در بخش اول که مقدمه است، لوییز هی توضیح داده اصلا فلسفه این نگاهش را از کجا پیدا کرده تا مخاطبش بداند که چرا او چنین ایده ای را طرح می کند.

بعد در بخش دوم درباره این که مشکلات جسمانی از کجا می آیند و ما باید در برابرشان چه کنیم و راه دگرگون کردن درونیات مان چیست، صحبت می کند. او همین جا یکسری تمرین های روزانه هم ارائه کرده است. در بخش سوم درباره کار و موفقیت و ثروت و ... اشاره های بسیار طولانی دارد. اما جذاب ترین فصل... باید به سراغ فصل پانزدهم بروید تا در فهرست بیماری ها مشکل خود را پیدا کنید و نظرات لوییز هی درباره علت ایجاد آن را بخوانید. اصلا اگر خواستید این کتاب را بخرید، در همان کتابفروشی که مشغول تورق «شفای زندگی» هستید، اول همین قسمت را ببینید.

اگر با احوال تان صدق داشت، کتاب را بخرید. مثلا در همین قسمت نوشته شده که بیماری های کلیوی، کلسترول بالا، شب ادراری، کچلی و ... چرا ایجاد می شوند. شاید بعضی ها این کتاب را مشخصا در حوزه روانشناسی خصوصا روانشناسی تخصصی قرار ندهند و شاید تمام نکات کتاب الزاما کارآمد نباشد اما نکته مهم این است که «شفای زندگی» مجالی است برای این که نگاهی متفاوت به بیماری تان داشته باشید. حداقل با بیماری تن خود دوست شوید و به احوال درونی اش کمی بیشتر فکر کنید.

چگونه رنج بکشیم؟

نویسنده: کریستوفر همیلتون
مترجم: هما قرایی
نشر: هنوز

مدتی است که نشر هنوز یکسری کتاب های کارآمد و البته خوش دست با طراحی گرافیکی متفاوت منتشر کرده که بعضی از آنها به نوعی در حوزه روانشناسی هم قرار می گیرد. این کتاب ها با توافق آلن دو باتن (موسس مدرسه زندگی) با محور انتشارات مک میلان منتشر شده است. بعد از این مقدمات برویم سراغ الصل ماجرا. کتاب «چگونه رنج بکشیم» کلا در ۴ فصل تنظیم شده و بعد از آن دو بخش «تاملات نهایی» و «تمرین» دارد. همیلتون معتقد است که کتابش را برای بهبود بخشیدن به اوضاع و شرایط زندگی نوشته است.

از نظر او ما در ۴ حوزه از زندگی دچار رنج می شویم و باید بلد باشیم که چطور با رنج این چهار حوزه کنار بیاییم. این حوزه ها عبارتند از خانواده (از این نظر که اوضاع از دید بچه نسبت به والدینش چطور به نظر می رسد)، عشق (تمرکز اوبر انواع عشق و خصوصا عشق رمانتیک بوده)، بیماری (البته منظورش بیماری جسمی است و نه روانی) و مرگ (ترس از مرگ خود). او هنگام بررسی این ابعاد مختلف، تلاش کرده نظرات فیلسوفان و متفکران را هم بیاورد. البته نویسنده در همان مقدمه کتابش هم اشاره می کند که قرار نیست من یکسری نظرات کاملا قطعی به شما بدهم که زندگی تان را بر اساس آن بسازید.

من صرفا پیشنهادهایی در اختیارتان می گذارم که آن را در مقایسه با تجربیات احساسات و تفکر خودتان باید بسنجید. حتی اگر هم این پیشنهادها را دوست نداشتید یا با احوال شما سازگارت نبود، همین تقابل فرصتی خواهد بود برای این که بیشتر و بهتر به موضوع فکر کنید. بعد از مقدمه، جمله ای متفاوت در این کتاب نوشته شده که با موضوع صفحه اصلی ما در اینجا هماهنگی خوبی دارد: «مراقب نویسندگانی که مدعی اند شادکامی را می توان آموزش داد، باشید. این کتاب های فقط جنبه دل خوش کنک دارد.»

حالا که داریم از نشر هنوز صحبت می کنیم، خوب است که به کتاب «چگونه سلامت عاطفی داشته باشیم» هم اشاره کنیم که الیور جیمز آن را نوشته و سما قرایی هم ترجمه اش کرده است. نویسنده این کتاب معتقد است که ما از همان دوران کودکی و از وقتی که در جمع خودمان را با دیگران مقایسه می کنیم، کم کم یاد می گیریم که اهمیت سلامت عاطفی را نادیده بگیریم. بعد وقتی که بزرگ می شویم و مثلا به سن میانسالی یا پیری می رسیم، تازه یادمان می افتد که زمانی سلامت عاطفی مان را از دست داده بودیم و حالا وقتش است که دوباره به آن برسیم.

نوجوان ها سخت نگیرید، باور کنید که مهم نیست!

نوشته: ریچارد کارلسون
ترجمه: مهدی قراچه داغی
انتشارات: تهران

مگر می شود درباره کتاب های روانشناسی حرف زد و اسمی از مهدی قرچه داغی که ید طولایی در ترجمه این آثار دارد، نیاورد؟ آقای قرچه داغی ترجمه های روانی دارد و احتمالا وقتی آثارش را می نخرید از این حیث که از نظر ترجمه کار خوبی است، خیال تان راحت خواهد بود. حالا نوبت جنبه های دیگر است. یعنی باید ببینید که دقیقا کد ام کتاب به کار شما می آید و می تواند یا مشکل تان را حل کند یا شما را ارتقا دهد. ما اینجا فقط به دو اثر ترجمه ای آقای قراچه داغی اشاره می کنیم و فرض را بر این می گذاریم که بالاخره شما چند کتاب از صدها کتاب ترجمه ای ایشان را خوانده اید.

«نوجوان ها سخت نگیرند» کلا در 100 گفتار تنظیم شده که بعضی از آنها سلبی است و بعضی هم ایجابی. یعنی گاهی نویسنده به این اشاره می نکند که عیب جویی نکنید، سخت نگیرید و گاهی هم از زاویه ای دیگر به ماجرا نگاه می کند: کارهای خیر بکنید، بر تلاش خود بیفزایید و ... حالا، شما فکر کنید که این کتاب صرفا به کار دوران نوجوانی می آید که احتمالا همه ما اولین عاشق شدن ها و اولین موفقیت ها و شکست های نسبتا بزرگ و حتی اولین شرایط خاص زندگی مان را تجربه کرده ایم.

چرا ما این کتاب را که ظاهرا مخصوص نوجوان هاست برای شما معرفی کردیم؟ چون حتی بزرگسالان هم می توانند مخاطب این کتاب باشند؛ آن دسته از بزرگسالان که نوجوانی های خوبی را پشت سر نگذاشته اند، راه و چاه مواجه شدن با نوجوانی را بلد نبوده اند و دردهای عمیقی از آن دوران برای شان باقی مانده یا حتی بخشی از ابعاد نوجوانی شان را زندگی نکرده اند. پس اگر کسی میانسال است، ولی هنوز ریشه های نوجوانی نزیسته اش را در خودش می بیند، می تواند این کتاب را بخواند و تا دیرتر نشده، نگاهی دوباره به گذشته اش داشته باشد.

مسئولیت پذیری (اتکای به خود و زندگی پاسخگو)

نوشته: دکتر ناتانیل براندن
مترجم: مهدی قراچه باغی
نشر شباهنگ

شاید گمان ما این باشد که آدم های مسئولیت پذیری هستیم. یا شاید به گونه ای زندگی می کنیم که دیگران جرأت نمی کنند مسئولیتی را بر عهده ما بگذارند. شاید هم اصلا آن قدر بد زندگی کرده ایم که نیاز داریم کسی از تو برای مان تعریف کند که مسئولیت پذیری در زندگی به چه معناست و ما دقیقا در برابر چه چیزهایی مسئول هستیم. در هر صورت، هر کدام از این حالات را که داشته باشیم، یکی از گزینه های مناسب برای کتابخوانی همین اثری است که براندن درباره مسئولیت پذیری نوشته است. در این کتاب یاد می گیریم که

یکی از ویژگی های بالغ های تکامل یافته این است که می آموزند مسئولیت زندگی خود ئرا به دست بگیرند (فیزیکی، احساسی، ذهنی و معنوی) و یاد می گیریم که اگر بخواهیم به شادی و رضایت برسیم، نباید منتظر بمانیم که شرایط و دیگران ما را خوشبخت کنند. یعنی به این نتیجه می رسیم که رسیدن به خوشبختی موضوعی است که خود ما در قبال آن مسئولیت کامل داریم و از طریق استقلال و مسئولیت در قبال خود است که می توانیم به قدرت شخصی است پیدا کنیم و اگر عکس این کار را انجام بدهیم، قدرت و توان مان را از دست می دهیم.

اگر تمام این مقدمات برای تان جالب بود، حتما خود کتاب هم در نظرتان مفیدت و خواندنی خواهد بود. براندن کتابش را در ۸ فصل تنظیم کرده و در آن از موضوعاتی مثل «به سوی استقلال تو خودمختاری»، «آزادی و مسئولیت»، «اتکای به خود و متافیزیک اجتماعی»، «زندگی با قبول مسئولیت در قبال خود»، «چالش جدایی»، «مسئولیت در قبال خود و عشق رمانتیک»، «پاسخگویی در سازمان ها» و «فرهنگ پاسخگو بودن» تنظیم کرده است. با خواندن تیترها گمان نکنید که با کتابی تکراری یا خسته کننده مواجهید.

اتفاقا آنقدر این اثر شما را به فکر فرو می برد و سبک زندگی تان را تغییر می دهد که احتمالا حتی برای بار دوم هم آن را خواهید خواند. یک نکته مهم دیگ راین است کهت در پایان کتاب، بخش ضمیمه ای وجود دارد که در آن یک برنامه به شما ارائه می شود. عنوانش هم هست: «برنامه تکمیل جمله برای رشد کردن در شرایط مسئولیت پذیری در قبال خود». این یک برنامه ۳۰ هفته ای است که باید جملاتی را که نوشته شده، در آن تکمیل کنید و آن موقع است که به وضوح می بینید که احوال تان چقدر متغیر شده است.

زندگی نزیسته ات را زندگی کن

نویسنده: رابرت الکس جانسون
مترجم: سیمین موحد
ناشر: بنیاد فرهنگ زندگی

بنیاد فرهنگ زندگی کتاب های صوتی و چاپی متعددی دارد، از جمله «انواع عشق»، «رهایی از غم»، «شجاعت»، «نقشه راه» و ... چرا کتاب های این بنیاد خواندنی است؟ چون سهیل رضایی، روانشناس و رئیس هیات مدیره بنیاد فرهنگ زندگی، بر محتوای کتاب ها نظارت دارد و چون خودش را جمعیت زیادی از مخاطبانی که در جلسات و سمینارهایش حاضر می شوند، ارتباط دارد و مسائل و مشکلات آنها را می شناسد، به همین خاطر می داند که کدام کتاب ها به کار مخاطب می آید. تنوع محتوایی کتاب های بنیاد هم خوب است. مثلا در «زندگی برازنده من» صحبت از این است که ما آدم ها در زندگی داستان های مشابهی داریم و حالا طبق نظرات یونگ می توانیم اسم آن را «کهن الگو» بنامیم.

در این کتاب از 12 کهن الگو صحبت می شود که شاید یک یشان در ما بیش از حد فعال شده باشد و یکی هم خاموش باشد و مهم این است که تعادلی بین شان ایجاد کنیم. حالا ما اینجا می خواهیم از کتاب «زندگی نزیسته ات را زندگی کن» صحبت کنیم؛ کتابی که مخاطبان اصلی آن کسانی هستند که کودکی و نوجوانی و حتی جوانی شان گذشته ولی در این سن میانسالی، حال چندان خوشی ندارند. چرا؟ چون با ازدواج شان مشنکل دارد یا کار محبوب شان را نیافته اند یا ثروت شان آنقدر نیست که می خواستند یا ... جانسون در این کتابش سعی می کند نشان دهد که ما چطور باید از این همه فشاری که بر دوش مان است رهایی پیدا کنیم و بتوانیم راهی نو برای خود باز کنیم و پیش برویم.