بهترین فیلم‌های غیرهالیوودی ۲۰۱۷

روزنامه خراسان - شهریار پوری: هالیوود و بالیوود دو صنعت بزرگ فیلم سازی در جهان هستند که از نظر کمّی، بیشترین تعداد فیلم های ساخته در هر سال را به خود اختصاص می دهند، با این حال از لحاظ کیفی فیلم های دیگری نیز در دنیا ساخته و نمایش داده می شوند که برخی از آن ها در مقایسه با پرفروش ترین و بهترین فیلم های سینمای آمریکا در رتبه بهتری قرار می گیرند.

ثمره این فیلم ها با همان مقیاس هالیوودی شاید در رده بهترین فیلم های غیرانگلیسی زبان مراسم اسکار و گلدن گلوب دیده شود و شاید هم نشود. اما به هر حال جشنواره های شناخته شده و هنری مختلف مانند کن، برلین، ونیز و جوایز منتقدان نیز در تعیین عیار این فیلم ها شاخص های مطلوب تری هستند. در این فهرست تعدادی از بهترین فیلم های غیرهالیوودی سینمای جهان با توجه به نمره سایت های مشهور سینمایی و جوایز بین المللی بررسی شده اند.

مربع (سوئد)

درباره کارگردان: روبن اوستلوند کارگردان 43 ساله سوئدی، دو دهه قبل در ارتفاعات اروپا فیلم های تبلیغاتی درباره ورزش اسکی می ساخت. همین تبحرش در کار با برف و سرما تبدیل به یکی از مهم ترین و بهترین فیلم های سال 2014 به نام «فورس ماژور» شد. «فورس ماژور» یا آن طور که در سینماهای آمریکای شمالی اکران شد، «توریست» گرچه آغازگر شهرت اوستلوند بود اما نخستین فیلم او نیست. «گیتار مغولی» (2004) نخستین فیلم اوستلوند است که با مجموعه ای از نابازیگرها ساخته شد و حال وهوای کمدی داشت. «غیرارادی» چهار سال بعد ساخته شد و به دلیل نماهای طولانی و بدون کات، مورد توجه منتقدان قرار گرفت. «بازی» سومین فیلم این کارگردان سوئدی است که در سال 2011 به شدت مورد توجه قرار گرفت و راه را برای موفقیت فیلم بعدی اش «فورس ماژور» فراهم کرد. «فورس ماژور» در جشنواره های هنری و غیرهنری دیده شد و جوایز متعددی را از آن تهیه کنندگان کرد. با این وجود، فیلم آخر اوستلوند، «مربع» به گمان بسیاری از منتقدان مرزهای زیبایی شناسی را حتی از فیلم قبلی هم بیشتر پیش می برد و احتمالاً همین فیلم را باید بهترین فیلم کارگردانش تا امروز دانست.

درباره فیلم: «مربع» با بازی کلائس بنگ، الیزابت موس، دومنیک وست و تری نوتاری داستان «کریستین» موزه دار معروف هنرهای مدرن سوئد است. او از هر نظر یک فرد متشخص و محترم به حساب می آید و رفتارش درست همان چیزی است که می توان از یک انسان فرهیخته سراغ داشت. اوضاع اما بر همین روال باقی نمی ماند، در یک حادثه، کریستین به جرمی متهم می شود، او اما به جای اقدامات منطقی و مرسوم راه دیگری را برای اثبات بی گناهی خود انتخاب می کند، راهی که اتفاقات اصلی این کمدی تلخ را رقم می زند. مربع در کنار همه جوایز ریز و درشتی که تاکنون از آن خود کرده است، شانس اصلی دریافت جایزه اسکار ۲۰۱۸ نیز محسوب می شود.

جوایز: نخل طلای جشنواره کن - بهترین فیلم، فیلم کمدی، کارگردان، بازیگر مرد، فیلم نامه و طراحی صحنه از جایزه فیلم اروپا - بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان جشنواره تورنتو - بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان از جایزه انجمن منتقدان شیکاگو - نامزد بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان گلدن گلوب - نامزد بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان اسکار.

بی عشق (روسیه)

درباره کارگردان: آندری زویاگینتسف از شناخته شده ترین فیلم سازان روسیه است. از همان نخستین فیلم بلند، زویاگینتسف وارد فهرست اهالی بین المللی سینما شد. «بازگشت» در سال ۲۰۰۳ بعد از یک مجموعه تلویزیونی، نخستین فیلم اوست که توانست شیر طلای جشنواره فیلم ونیز را برای کارگردانش به ارمغان بیاورد. دو فیلم بعدی زویاگینتسف، «تبعید» (۲۰۰۷) و «النا» (۲۰۱۱) نیز فیلم های شاخصی بودند و هر دو در جشنواره فیلم کن حضور پیدا کردند. «لویاتان» (۲۰۱۴) اوج فیلم سازی این فیلم ساز روس است، فیلمی سرشار از استعاره ها و کنایه های سیاسی و اجتماعی و تصویربرداری خیره کننده و فضاسازی های هولناک. «لویاتان» جایزه بهترین فیلم نامه جشنواره کن را از آنِ زویاگینتسف کرد، برنده گوی طلایی گلدن گلوب شد و در هشتاد و هفتمین مراسم اسکار جزو نامزدهای بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان بود. «بی عشق» آخرین فیلم این کارگردان و قطعاً یکی از بهترین فیلم های غیرهالیوودی ۲۰۱۷ است.

درباره فیلم: «بی عشق» با بازی ماریانا اسپیواک، آلکسی روزین، ماتوی ناویکوف و مارینا واسیلیوا، داستان پدر و مادری است که مدت هاست از یکدیگر جدا شده اند و هیچ عشقی به یکدیگر ندارند. تنها نقطه مشترک شان فرزند آن هاست و با گم شدن او این دو دوباره در کنار یکدیگر قرار می گیرند. «بی عشق» با توجه به کنایه های تند سیاسی فیلم قبلی زویاگینتسف مورد حمایت های دولت روسیه قرار نگرفت و همان مسیر فیلم قبلی را طی کرد. فیلم اگرچه نمایشگر زندگی روس هاست اما موقعیت ها و شخصیت هایش را می توان در سرتاسر جهان یافت. با این حال فیلم باز هم سیاست های حاکم را به نقد می کشد و سعی می کند کنایه هایی به مسائل داخلی این کشور داشته باشد. علاقه مندان به سینمای روسیه و روزهای پرشکوه آن در گذشته های نه چندان دور می توانند با «بی عشق» و زویاگینتسف همچنان به سینمای ناب روسی وفادار بمانند.

جوایز: جایزه دستاوردهای کارگردانی از جشنواره آسیاپاسیفیک - جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره فیلم کن - جایزه بهترین فیلم برداری و موسیقی متن از جایزه فیلم اروپا - بهترین فیلم جشنواره فیلم لندن - بهترین فیلم بین المللی جشنواره مونیخ - بهترین کارگردانی و تصویربرداری از انجمن منتقدان روسیه - بهترین فیلم جشنواره زاگرب - نامزد دریافت بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان گلدن گلوب - نامزد دریافت بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان اسکار.

درباره بدن و روح (مجارستان)

درباره کارگردان : ایلدیکو اِنیِدی فیلم ساز زن و 62 ساله مجارستانی است. انیدی با فیلم «قرن بیستم من» در سال 1989 مطرح شد. این فیلم توانست برای کارگردانش دوربین طلایی جشنواره فیلم کن آن سال را به همراه داشته باشد. پنج سال بعد در سال 1994 یک فیلم فانتزی به نام «شکارچی جادو» را کارگردانی کرد که منتقدان باز هم سبک فضاسازی هایش را پسندیدند اما موفقیت های فیلم اولش تکرار نشد. «توماس و جولی» (1997) و «سیمونِ جادوگر» (1999) فیلم های بعدی انیدی بودند که به روال فیلم های قبلی مورد توجه قرار می گرفتند و جوایزی هم برای سازندگان خود کسب می کردند. با شروع قرن جدید روند فیلم سازی انیدی متوقف شد و جز دو فیلم کوتاه در سال 2004 و 2008 فیلم دیگری توسط او ساخته نشد. انیدی از سال 2012 تا 2014، 37 اپیزود از سریال موفق «درمان» را در خود مجارستان کارگردانی کرده است. «درباره بدن و روح» در واقع اولین فیلم کارگردان بعد از 18 سال دوری از پرده نقره ای است.

درباره فیلم: «درباره بدن و روح» با بازی گزا مورسانی و الکساندر بوربلی داستان «آندره» و «ماریا» است که هر دو در یک کشتارگاه زندگی می کنند. آن ها هر شب یک رویای مشترک دارند، رؤیایی که در آن خود را دو آهویی می بینند که با یکدیگر ملاقات می کنند. آندره و ماریا از این خواب مشترک اطلاعی ندارند اما با حضور در یک مصاحبه روان شناسی که شرکت برای همه ترتیب داده این جریان فاش می شود.

جوایز : خرس طلایی جشنواره فیلم برلین - قورباغه طلایی بهترین فیلم برداری از جشنواره کمرایمیج - بهترین بازیگر زن از جشنواره فیلم اروپا - فیلم منتخب تماشاگران جشنواره فیلم بمبئی - بهترین فیلم جشنواره فیلم سیدنی - نامزد دریافت بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان اسکار.

سوی دیگر امید (فنلاند)

درباره کارگردان: آکی کوریسماکی بهترین و معروف ترین فیلم ساز کشور فنلاند و یکی از مشهورترین فیلم سازان کشورهای اسکاندیناوی است. کوریسماکی با اقتباسی از «جنایت و مکافات» داستایوفسکی در سال ۱۹۸۳ وارد سینما شد و با «سایه ها در بهشت» (۱۹۸۶) و «آریل» (۱۹۸۷) جای خود را در سینمای جهان و در میان جشنواره های معتبر محکم کرد. در سال ۲۰۰۲ بهترین فیلم دوران فیلم سازی اش به نام «مردی بدون گذشته» را ساخت که علاوه بر کسب جوایز مختلف در جشنواره کن نامزد بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان اسکار هم شد، اما کوریسماکی به نشانه اعتراض به فعالیت های جنگ طلبانه آمریکا در این مراسم حاضر نشد. فیلم بعدی اش «روشنایی ها در تاریکی» (۲۰۰۶) هم نامزد دریافت اسکار شد اما کوریسماکی باز هم در مراسم حاضر نشد. این فیلم ساز فنلاندی چهلمین جشنواره فیلم نیویورک را نیز به علت صادر نشدن ویزا برای عباس کیارستمی تحریم کرد. «کابوی های لنینگراد به آمریکا می روند» (۱۹۹۴)، «ابرهای شناور» (۱۹۹۶) و «لوآر» (۲۰۱۱) از دیگر فیلم های این فیلم ساز مؤلف است.

درباره فیلم: فیلم با بازی ساکاری کاسمانن، کاتی اوتینن، ویله ویرتانن و دمه کاروکسکی درباره یک پناه جوی سوری به نام «خالد» است که خانواده اش را در حلب از دست داده و به طور غیرقانونی و بعد از عبور از کشورهای مختلف خود را به فنلاند رسانده است. خالد با وجود نپذیرفتن درخواست پناهندگی اش در هلسینکی باقی می ماند و مخفیانه در یک رستوران مشغول به کار می شود. «سوی دیگر امید» قرار است نخستین فیلم از یک سه گانه درباره پناه جویان باشد، فیلمی در ستایش انسانیت و برابری. فیلمی که با رویکردهای خاص و ویژه کوریسماکی به راحتی می تواند در دسته بهترین فیلم های غیرانگلیسی زبان سال 2017 قرار بگیرد.

جوایز: خرس نقره ای جشنواره فیلم برلین - بهترین بازیگر مرد از جشنواره فیلم دوبلین - جایزه ویژه جشنواره فیلم لوکزامبورگ - بهترین کارگردان بین المللی از جشنواره فیلم مونیخ - جایزه فیپرشی از جشنواره فیلم سن سباستین.

محوشدگی (آلمان)

درباره کارگردان: فاتح آکین فیلم ساز مشهور آلمانی-ترکی است. آکین بعد از فارغ التحصیلی از دانشگاه، چند فیلم کوتاه ساخت که در جشنواره های محلی بسیار موفق بودند، اما با نخستین فیلم بلندش، «کوتاه و بدون درد»، پلنگ نقره ای جشنواره فیلم لوکارنو را دریافت کرد و در آلمان به عنوان یک استعداد جوان مورد توجه قرار گرفت. «در جولای» فیلم بعدی آکین در سال 2000 در جشنواره فیلم آلمان برنده جایزه بهترین بازیگر زن شد و در جشنواره ترومسوی نروژ جایزه ویژه تماشاگران را دریافت کرد. با موفقیت این دو فیلم آکین «سولینو» را در سال 2002 ساخت که نتوانست انتظارات را برآورده کند، اما در سال 2004 هنر کارگردانی آکین شکوفا شد و فیلم «در مقابل دیوار» توانست بعد از 40 سال خرس طلایی برلین را نزد آلمان ها نگاه دارد. فیلم موفقیت های زیاد دیگری نیز کسب کرد و نام کارگردانش را در میان بزرگان سینمای آلمان مستحکم تر کرد. سه سال بعد در سال 2007، «لبه بهشت» به نمایش گذاشته شد، فیلمی که علاوه بر موفقیت در میان تماشاگران توانست جایزه بهترین فیلم نامه را از جشنواره کن تصاحب کند.

«لبه بهشت» تقریباً در فهرست بهترین فیلم های بیشتر نشریات و منتقدان سال 2007 حضور داشت و یک فیلم بین المللی تمام عیار بود. موفقیت های آکین با «روح آشپزخانه» ادامه داشت و در سال 2009 جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره ونیز را به کلکسیون آکین افزود. «برش» (2014) و «خداحافظ برلین» (2016) فیلم های بعدی آکین هستند که اولی یک فیلم شکست خورده در پرونده کارگردانش محسوب می شود و دومی یک فیلم متوسط. «محوشدگی» آخرین فیلم کارگردان سرشناس ترک تبارنشانه ای از بازگشت دوباره کارگردانش به روزهای اوج است.

درباره فیلم : «محوشدگی» با حضور دایان کروگر، دنیس موسکیتو، نومان آکار و سامیا موریل چانکرین درباره زندگی «کاتیا» است؛ زندگی که بعد از انفجار یک بمب و کشته شدن شوهر و پسرش در آستانه فروپاشی قرار گرفته است. کاتیا بعد از مدتی عزا و ماتم و اجرا نشدن عدالت، تصمیم می گیرد خود شخصاً انتقام خانواده اش را بگیرد. «محوشدگی» علاوه بر کارگردانی درخشان آکین، از دایان کروگر، بازیگر سرشناس آلمانی بهره می گیرد. نمایش کروگر در این فیلم از نقاط شاخص «محوشدگی» است.

جوایز : بهترین بازیگر زن از جشنواره فیلم کن - بهترین فیلم منتقدان نیویورک - جایزه بهترین فیلم انجمن منتقدان کانزاس - بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان گلدن گلوب - نامزد دریافت جایزه بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان اسکار.