نت فلیکس؛ شبکه‌ای که دنیا را زیر و رو کرد

ماهنامه دانشمند - کسری کریمی طاری: دوست داشته باشیم یا نه، باید قبول کنیم که عصر تلویزیون آخرین روزهای خود را سپری می کند و این تلویزیون های اینترنتی و سرویس های استریم هستند که جای شبکه های تلویزیون را پر خواهند کرد. کاربران هر موقع که خواستند می توانند برنامه دلخواه خود را انتخاب کرده و به تماشای آن بنشینند، آن هم بدون این که مجبور شوند برای دیدن هر فیلم و سریالی، هزینه ای جداگانه پرداخت کنند.

نت فلیکس جزو اولین سرویس هایی بود که جرقه این انقلاب تلویزیونی را زد و در حال حاضر پرچمدار سرویس های استریم در سراسر جهان است. تفاوت اصلی آنها با دیگر سرویس ها در ورود به حوزه تخصصی ساخت برنامه ها، سریال و فیلم های اورجینال خلاصه می شود، موضوعی که باعث شده دیگر کمپانی های بزرگ جهان از جمله اپل و دیزنی هم به فکر ساخت اکوسیستمی همچون نت فلیکس باشند. یعنی سرویسی که نه تنها آثار سینمایی و تلویزیونی دیگر کمپانی ها را در اختیار کاربرانش قرار می دهد بلکه با ساعت برنامه های اورجینال به آنها قوت قلب می دهد که انتخابی درست داشته اند.

آغاز یک انقلاب

تا پیش از ظهور نت فلیکس، مرز بین سینما و تلویزیون مشخص بود. در سینما کمپانی های بزرگ هالیوودی، سازنده فیلم های ریز و درشت بودند و HBO و AMC هم در سریال سازی پادشاهی می کردند. ظهور نت فلیکس اما همه معادلات را بر هم ریخت. نت فلیکس کارش را دو دهه پیش به عنوان سرویس اجاره فیلم و سریال آغاز کرد و به مرور آن را گسترش داد.

با ظهور تلفن های هوشمند و کنسول های نسل هفتم، نت فلیکس موفق شد مخاطبان بیشتری پیدا کند، مخاطبانی که با پرداخت مبلغی به صورت ماهیانه یا سالانه می توانستند از گنجینه فیلم و سریال هایی که این شبکه از کمپانی های دیگر خریداری کرده بود، استفاده کنند. این روند تا سال ۲۰۰۶ ادامه داشت تا این که مدیران این شرکت به فکر تولید محتوای اورجینال افتادند. تولید محتوای جدید می توانست نت فلیکس را از سرویس های مشابه متمایز کرده و آنها را در مقام بالاتری نسبت به تلویزیون های کابلی قرار دهد.

با بیشتر شدن مخاطبان نت فلیکس، تعداد محتوای اورج-ینال آنها افزایش یافت و اکنون کار به جایی رسیده که حتی «کریستوفر نولان» از نت فلیکس به عنوان خطری یاد کرده که می تواند آینده صنعت سینما را هم دستخوش تغییر و تحول کند.

رمز موفقیت

بزرگ ترین تفاوت های نت فلیکس با تلویزیون های کابلی، نحوه پخش سریال ها و برنامه های تلویزیونی است. در حالی که تلویزیون های کابلی سریال های خود را هفته به هفته پخش می کنند، نت فلیکس یک جا امکان استریم تمامی قسمت ها را به مخاطبان می دهد. همین ویژگی باعث شد سریال های نت فلیکس خیلی زود به شهرت برسند. سریال هایی مثل «خانه پوشالی» (House of Cards)، «نارنجی مد جدید است» (Orange is the New Black) و «نارکو» (Narcos) که جدا از کیفیت شان، به لطف عرضه یکباره به شدت محبوب شدند.

عرضه موفقیت آمیز این برنامه ها باعث شد نت فلیکس ریخت و پاش های دیوانه واری را شروع کند تا جایی که این سرویس تا امروز نزدیک به چند میلیارد دلار بدهی دارد، هر چند مدیران آن مطمئن هستند؛ سیاستی در پیش گرفتند که هیچ گاه ورشکست نمی شوند. چند ماه پیش بود که سران این شرکت از سرمایه گذاری ۶ میلیارد دلاری خبر دادند. سرمایه گذاری برای گسترش فیلم، سریال و برنامه های تلویزیونی که یا توسط خود نت فلیکس ساخته می شود یا این شرکت حق پخش آنها را خریداری می کند.

بازی تاج و تخت

HBO سال هاست که با کیفیتی ترین برنامه های تلویزیونی را می سازد و این سنت را هنوز هم حفظ کرده است. یکی از اهداف بزرگ نت فلیکس رقابت مستقیم با این شبکه کابلی است. البته که فعلا بعید است آنها بتوانند سریال هایی با کیفیتی مثل «بازی تاج و تخت» یا «کارآگاهان حقیقی» بسازند اما در دیگر برنامه ها حسابی HBO را به چالش کشیده اند.

یکی از بخش هایی که نت فلیکس در آن موفق به شکست HBO شده، استندآپ و شوهای کمدی است. تا چند سال پیش متوسط هزینه یک استندآپ کمدی از کمدینی مشهور، نزدیک به 10 میلفیون دلار بود. اکثر کمدین ها از کریس راک و لوئی سی کی گرفته تا امی شومر و ریکی گراویس، طرف قرارداد HBO بودند اما حالا نت فلیکس با دو برابر کردن این مبلغ، حسابی از خجالت رقیبش در آمده.

آنها به تازگی برای برنامه های ویژه امی شومر و لوئی سی کی به هر کدام نزدیک به ۲۰ میلیون دلار پرداخت کردند. با این حساب نت فلیکس تا پایان سال می تواند سردمدار یکی از پنج یا شش ژانر موجود در تلویزیون شود.

دیزنی وارد می شود

این حجم از سرمایه گذاری باعث شده نت فلیکس به یک خطر بزرگ برای دیگر کمپانی های هالیوودی تبدیل شود. کمپانی هایی که خود قراردادهای هنگفتی با نت فلیکس امضا کرده و حالا می ترسند که این شرکت حتی موقعیت آنها را هم به خطر بیندازد. اولین شرکتی که خیلی جدی مقابل آنها ایستادگی کرد، دیزنی است. اکنون این کمپانی مشهور به لطف ابرقهرمانان مارول، مجموعه جنگ ستارگان و البته انیمیشن های پرفروش اش، گوی سبقت را از برادران وارنر ربوده و به عنوان بزرگ ترین کمپانی هالیوودی شناخته می شود.

دیزنی اعلام کرده که فیلم هایش را از سرویس نت فلیکس خارج کرده و تا سال ۲۰۱۹ خودش یک سرویس استریم جداگانه راه اندازی خواهد کرد. این تصمیم دیزنی، یک زنگ خطر بزرگ برای نت فلیکس است زیرا جدا از فیلم های سینمایی، نت فلیکس پخش کننده سریال های مارول از جمله Daredevil، «جسیکا جونز» و «لوک کیج»بود. جدایی «مارول تی وی» از نت فلیکس می تواند کسب و کار تلویزیونی آنها را تا حدی از رونق بیندازد.

محتواهای دیزنی تا پایان سال ۲۰۱۸ روی نت فلیکس باقی خواهد ماند و از طرفی این کمپانی خود را برای راه اندازی دو سرویس استریم دیگر آماده خواهد کرد. نخست سرویس ورزشی ESPN است که چند ماه دیگر راه اندازی می شود و دوم هم سرویس استریم خود دیزنی است که قطعا با بودجه وسیع این شرکت رقیبی بزرگ برای نت فلیکس خواهد بود.

خطری برای سینما

مشترکان نت فلیکس روز به روز بیشتر می شوند و همین موضوع باعث شده تا حتی کارگردان های سینما هم احساس خطر کنند. بخشی از بودجه هنگفت این کمپانی خرج ساخت فیلم های جدید می شود. فیلم های پر هزینه ای که به جای پرده سینما تنها از طریق نت فلیکس و VOD در اختیار مخاطبان قرار می گیرند. به طور مثال یکی از این فیلم ها Bright ساخته جدید «ایوید آیر» است که با بودجه هنگفت ۹۰ میلیون دلاری ساخته شده و به زودی در اختیار مخاطبان قرار می گیرد.

این ریخت و پاش ها باعث عصبانیت کارگردان های مشهور از جمله «کریستوفر نولان» شده است. کارگردان سه گانه «شوالیه تاریکی» در آخرین مصاحبه اش گفته فیلم های سینمایی برای پرده سینما ساخته می شوند و نمی توان تجربه نمایش خانگی را با آن یکی کرد. جالب اینجاست که از بین مخاطبان نت فلیکس، تنها یک سوم آنها فیلم های سینمایی اورجینال ساخته شده توسط خود این کمپانی را مشاهده می کنند و مابقی علاقه ای به آنها ندارند اما این موضوع هم باعث نشده مدیران این سرویس قید تولید فیلم های سینمایی را بزنند.

نبرد نهایی

در حالی که نت فلیکس سعی می کند با هزینه های گزاف خیلی سریع جای پایش را سفت کند، دیگر کمپانی های عظیم بیکار ننشسته و در حال طراحی یا گسترده کردن سرویس های فعلی خود هستند. به طور مثال «آمازون» یکی از رقبای نت فلیکس است که مانند آن برنامه های تلویزیونی جدید می سازد. البته برنامه های آمازون در سطح و اندازه های سریال های نت فلیکس نیست اما آنها موفق شده اند که یکی دو سریال خود را به شهرت برسانند.

علاوه بر آمازون و دیزنی، از گوشه و کنار خبر می رسد که اپل به سختی مشغول کار روی سرویسی جدید و البته ساخت محتوای تلویزیونی است. این موضوع می تواند قواعد بازی را به کلی عوض کند. باید منتظر باشیم و ببینیم نبرد این سرویس ها به چه نقطه ای ختم می شود و در نهایت کدام کمپانی می تواند سردمدار سرویس های تلویزیونی شود.