جورج رومرو؛ پدر زامبی‌های نفرت انگیز

مجله همشهری دانستنیها - کسری کریمی طار: «داستان های من درباره انسان ها و عکس العمل آنهاست، این که چه زمانی واکنش می دهند، چه زمانی واکنش نمی دهند و چه زمانی واکنش شان احمقانه است. انگشت نشانه من به سمت خودمان است، نه زامبی ها».

جورج رومرو، همیشه اعتقاد داشت زامبی ها موجوداتی به غایت جذاب تر از انسان ها هستند و خطر اصلی، خود بشر است. رومرو که از او به عنوان «پدر زامبی» یاد می کنند روز بیست و پنجم تیر در هفتاد و هفت سالگی برای همیشه چشمانش را فرو بست. با این که مجموع کارهای رومرو در سطح پایین تری نسبت به دیگر کارگردانان ژانر وحشت مثل «جان کاپنتر» و «وس کریون» (Wes Craven) قرار می گیرد اما او تنها کسی بود که توانست موجود ترسناکش را وارد فرهنگ روزمره انسان کند. زامبی ها حالا بخشی جدانشدنی از فرهنگ انسان های امروزی هستند، آن هم به لطف فیلمی که رومرو در سال 1908 ساخت. «شب مردگان زنده» (Night of the Living Dead) به نوعی اولین حضور رسمی زامبی ها در دنیای سرگرمی است و جالب این که رومرو برگ برنده اش را در همان ابتدای سفر پر پیچ و خمش رو کرد.

شروع رویایی

برخلاف بسیاری از کارگردان های مشهور سینما که سال ها طول می کشد تا معروف شوند، رومرو خیلی زود پله های ترقی را طی کرد و با ساخت «شب مردگان زنده» که اولین فیلم بلندش بود، نامش به عنوان یکی از سلاطین ژانر وحشت ثبت شد. او پس از فارغ التحصیلی به سراغ آگهی های ویدئویی رفت و از این راه پول نسبتا خوبی عایدش شد تا به همراه نه نفر از دوستانش استودیوی «Image Ten Productions» را تاسیس کند. با ساخت و عرضه «شب مردگان زنده» هم این استودیو جان گرفت و هم نام رومرو بر سر زبان ها افتاد.

در ادامه رومرو سعی کرد از زامبی ها و حتی سینمای وحشت فاصله بگیرد اما این شهرت روی بدی هم داشت؛ دیگر همه او را با لقب پدر زامبی می شناختند. آیا شما حاضر بودید فیلم عاشقانه ای را که «پدر زامبی» ساخته است تماشا کنید؟ احتمالا خیر. همین دلیلی شد تا تهیه کنندگان همیشه با پیشنهاد ساخت فیلم های رامبی محور یا نهایتا ترسناک به سراغ او بروند. کار به جایی رسید که رومرو یک بار گفت: «من از زامبی ها حالم به هم نمی خورد اما از تهیه کنندگان چرا!»

جهان مردگان

در کارنامه هنری رومرو نام چهار فیلم می درخشد که زامبی ها در هر چهارتای آنها حضور پر رنگی دارند. این چهار فیلم عبارتند از: «شب مردگان زنده» محصول ۱۹۶۸، «طلوع مردگان (Dawn of the Dead) محصول ۱۹۷۸، «روز مردگان» محصول ۱۹۸۵ و در نهایت «سرزمین مردگان» که در سال ۲۰۰۵ اکران شد. این چهار فیلم، خود زیرمجموعه ششگانه مشهور رومرو با نام «مردگان زنده» (Living Dead) بودند. بیشتر دوستداران زامبی معتقدند طلوع مردگان بهترین ساخته رومرو است، فیلمی که یک بار هم در سال ۲۰۰۴ به دست «زک اسنایدر» بازسازی شد. جالب این که رومرو فیلم های ترسناک فراوانی ساخت که در بسیاری از آنها خبری از رامبی ها نبود: «The Crazies» که درباره شیوع ویروسی خطرناک در بین مردمان عادی بود یا «مارتین» (Martin) که ادای دین رومرو بود به فیلم های خون آشامی.

جالب این که شخص رومرو، «مارتین» را بهترین فیلمش می دانست، اثری که منتقدان هم نمرات بسیار بالایی به آن دادند. رومرو در طول سال های فعالیتش برای مدتی هم با «استیون کینگ» کار کرد که نتیجه اش ساخت دو فیلم «کریپ شو» (Creepshow) و «نیمه تاریک» (The Dark Half) بود. کریت شو اولین فیلمنامه ای بود که کینگ آن را به رشته تحریر در آورد و نیمه تاریک، اثری اقتباسی بر اساس یکی از کتاب های مشهور کینگ کریپ شو، بین منتقدان حسابی مشهور شد و با وجود بودجه ای هشت میلیون دلاری 21 میلیون دلار فروش کرد اما نیمه تاریک با هزینه کردن 15 میلیون دلار، تنها 10 میلیون دلار فروخت.

سرنوشت نام جادویی

با این که جورج رومرو همواره به عنوان خالق زامبی ساخته می شود، اما او در خوابش هم فکر نمی کرد مخلوقاتش زامبی نام بگیرند. او در هیچ جای «شب مردگان زنده» از کلمه زامبی استفاده نکرده بود بلکه هیولاهای فیلم او «ghoul» (همان غول) خطاب می شدند. اما بعدا طرفداران فیلم آنها را به اشتباه زامبی صدا زدند.همین موضوع باعث شد تا نام زامبی خیلی زود پخش و به پدیده ای جهانی تبدیل شود.

تا پیش از رومرو زامبی ها در دنیای سینما شخصیت هایی بودند که به وسیله «ودو» (یک آیین عجیب که بر پایه جادوگری است) به بردگی فرد دیگری در می آمدند. طی دهه های ۳۰ میلادی هم دو فیلم «White Zombie» و «I Walked with a Zombie» با همین موضوع اکران شدند اما زامبی های رومرو، گوشت انسان را می خوردند و با وجود کندذهنی شان مانند ویروس، همه دنیا را به خود آلوده می کردند. امروز، کار به جایی رسیده است که این اسم به بخشی از فرهنگ روزمره بسیاری از مردم جهان تبدیل شده که حتی در مبارزات سیاسی هم از آن استفاده می کنند.

رابطه خوب زامبی ها و سازندگان بازی

دوستداران بازی بیش از افراد دیگر با زامبی ها سر و کار داشته اند. هیولاهای کم سرعت رومرو در حالی صنعت سرگرمی را به تسخیر خود در آوردند که سهم شان در صنف بازی بیش از هر صنف دیگری است. تقریبا هیچ کمپانی مشهوری در تاریخ صنعت بازی نیست که از نعمت این موجودات کریه، بهره نبرده باشد. عناوینی که در صدرشان نام «رزیدنت اویل» (Resident Evil» شرکت «کپکام» به چشم می خورد؛ کمپانی که تاثیر بسزایی بر بالا رفتن محبوبیت زامبی ها داشت. رومرو که از این میزان شهرتش در صنعت بازی مطلع بود، در طول سه دهه گذشته با چندین و چند استودیو و شرکت بازی سازی همکاری کرد.

از مهم ترین این همکاری ها می توان به ساخت تیزرهای تبلیغاتی قسمت دوم «رزیدنت اویل» اشاره کرد. این تیزرها خود یکی از دلایل فروش بالای «رزیدنت اویل 2» بودند و حتی کپکام پس از فهمیدن این موضوع از رومرو درخواست کرد تا کار ساخت اقتباس سینمایی این بازی مشهورش را بر عهده بگیرد. رومرو در ابتدا علاقه چندانی نشان نداد اما در نهایت راضی شد فیلمنامه نسخه سینمایی «رزیدنت اویل» را به رشته تحریر دربیاورد. افسوس که در نهایت تهیه کنندگان فیلم تصمیم گرفتند فیلمنامه او را کنار بگذارند و زمام همه امور را در اختیار «پاول اندرسون» قرار دهند. البته این تنها بدشانسی او در این زمینه نبود، مخصوصا این که رومرو با نوشتن فیلمنامه این فیلم می توانست جزء اولین کارگردان های مشهور سینما باشد که در صنعت بازی هم اثری منحصر به فرد را خلق کرده اند.

در اواخر سال ۲۰۰۲ استودیوی «Kuju» اعلام کرد با همکاری رومرو در حال ساخت بازی با نام «Corage A. Romero's City of the Dead» است که در همان دنیای «مردگان زنده» فیلم های رومرو جریان دارد. این بازی اول شخص قرار بود نخستین همکاری رومرو و شرکت بازی سازی «HIP» باشد که طی قراردادی امتیاز ساخت چندین بازی را بر اساس کارهای رومرو خریده بود.

شهر مردگان اولین و آخرین بار پشت درهای بسته در «E۳ ۲۰۰۵» به نمایش در آمد؛ عنوانی که منتقدان گیم پلی آن را بسیار خشن و سریع توصیف کردند. هر چند این بازی که قرار بود در اختیار کاربران پلی استیشن ۲، ایکس باکس و کامپیوترهای شخصی قرار بگیرد به دلیل مشکلات مالی HIP هیچ گاه رنگ عرضه را به خود ندید.