کدام فیلم های ترسناک ژاپنی را ببینیم؟

سینمای ژاپن سبقه قابل توجهی در سینمای وحشت دارد. این طور نیست که بشود با قاطعیت تمام بهترین هایش را مشخص کرد. ولی در این لیست پیشنهادی تقریبا برای هر سلیقه ای یک فیلم هست.

هفته نامه چلچراغ: سینمای ژاپن سبقه قابل توجهی در سینمای وحشت دارد. این طور نیست که بشود با قاطعیت تمام بهترین هایش را مشخص کرد. ولی در این لیست پیشنهادی تقریبا برای هر سلیقه ای یک فیلم هست. همان طور که در لیست هم خواهید دید، سینمای ژاپن حتی در سال های اخیر هم فیلم خوب داشته است و هر چند لایو اکشن های مبدل از انیمه به سینما خیلی ناموفق بوده اند، هنوز امید هست که سینمای وحشت ژاپن به حیاتش به قدرت قبل ادامه دهد و سایر سینماهای وحشت شرق دو را متاثر کند و چنین هم به نظر می رسد.

در همین جا در ضمن بگذارید پیشنهاد کنم که به هیچ وجه سراغ فیلم های بازسازی شده آمریکایی از این فیلم ها نروید، چون ناامید خواهیدشد. چون به تصدیق منتقدان، این بازسازی ها دقیقا همان عناصری را از فیلم می گیرند که در مرحله اول آن ها را وحشتناک می کرده است.

۱۰- Kwaidan

کوایدان یک آنتالوژی داستان کوتاه ترسناک است. ساخته ۱۹۶۴ به کارگردانی ماساکی کوبایاشی که چهار داستان را بازگو می کند. تم غالب داستان ها، وحشت ماوراءالطبیعه به خصوص وحشت از اشباح است. به خصوص در دو داستان اول می توانید اولین نمونه های وحشت از زنان سرکش و ارواح زنان انتقام جو را ببینید. در ضمن می توانید ریشه همه آن فیلم هایی را که در آن ها یک سری خانم با موهای آشفته دراز و سیاه به مردم حمله می کنند، ببینید.

۹- Noroi

فیلم ساخته 2005 به کارگردانی شوی شیراییشی است. این فیلم یکی از بهترین نمونه های فیلم های مثلا مستند است که نمونه های بسیاری از آن را در سینمای وحشت هالیوودی دیده ایم، مثل بلیرویچ پراجکت. فرق این فیلم با نمونه های ژاپنی اش، نفوذ شدید ایده های لاوکرفتی و به خصوص ایده احضار هیولایی دگرجهانی و عظیم به واسطه پیروان یک کیش شیطانی باستانی است. در ضمن این فیلم برخلاف بلیروپیچ پراجکت ترسناک است و ایده وحشتش را به آسانی منتقل می کند. فقط کافی است کمی دل به دل داستان بدهید و مقهور ظاهر ساده داستان نشوید.

یک کارگردان در پی خبر دزدیده شدن و غیب شدن عده ای، به شهری می رود که می گویند مردمش به ترتیبی با این ناپدیدشدن ها در ارتباط هستند. خیلی زود کارگردان متوجه کیشی باستانی می شود که گفته می شود پیروانش با اجرای مراسم قربانی اهریمنی باستانی را زیر یک دریاچه حبس کرده اند. ولی سال ها از آخرین اجرای مراسم قربانی می گذرد و اهریمن در شرف بیدار شدن است.

8- Kairo

در آمریکا این فیلم را به اسم پالس می شناسند و در 2001 ساخته شده. کارگردانش کیوشی کوروساواست و یکی از تکنوفوبیک ترین فیلم های سینمای ژاپن است. قول می دهم وقتی این فیلم را ببینید، برای همیشه نگاهتان به اینترنت فرق خواهدکرد. به شرطی که قسم بخورید بازسازی آمریکایی اش را نبینید. در این فیلم ارواح سعی می کنند از طریق امواج اینترنتی خودشان را به دنیای زنده ها بکشانند. بدون لو دادن داستان از توضیح باقی داستان معذورم!

۷- Dark Water

ساخته هیدئو ناکاتا در سال 2002 است و یکی از فیلم های متاخرتر سینمای ماوراءالطبیعه ژاپن است. درواقع اوج این سینما همان سال های دهه 90 است و نمی شود گفت که این فیلم لزوما فیلمی نوآور و خلاق است. ولی این فیلم در استفاده از هیولایش به قدری ماهرانه عمل می کند و به قدری در قرار دادن دوربین در زاویه های وحشت انگیز موفق است که در این لیست پیشنهادی قرار گرفته است. اگر به فیلم های هنری علاقه دارید و به دنبال فیلم های غریب و غیرمعمول کشورهای دیگر می گردید، به هیچ وجه این اثر هنری را از دست ندهید.

در این داستان یک زن و کودکش در ساختمانی نیمه متروک ساکن می شوند و خیلی زود متوجه می شوند که در طبقه بالای سرشان اتفاقات وحشت انگیزی رخ داده است. کشف رمز جنایت و صداهایی که از طبقه بالا می آیند، احتمالا می تواند جانشان را نجات دهد... نه؟

6- Marebito

مارییتو ساخته ۲۰۰۴ تاکاشی شیمیزو، احتمالا مهم ترین اقتباس آزاد از آثار اچ پی لاو کرفت، نویسنده سردم دار ادبیات دهشت اگزیستانسیالیستی پساساختارگرایانه (و یک سری کلمات قلمبه سلمبه دیگر) است. لاوکرفت به خصوص امروزه به خاطر نوع وحشتی که موفق به خلقش شده، در مرکز توجه بیشتری است و تعداد آثار هنری، بازی ها و فیلم ها و انیمیشن هایی که به او عرض ادب و اشاره می کنند، دیگر از حد گذشته است. ماربیتو در این میان شاخص است، چون ترکیبی از وحشت جهان تکنولوژی و ایزولاسیون فردی در جامعه سایبرپانک ژاپن و وحشت باستانی فیلیپ کی دیکی/ لاوکرفتی است.

وحشت رگرسیون و وحشت ناشناخته در این فیلم دست در دست هم هستند. در این فیلم هیچ اثری از هیولا نیست. وعده هیولا همیشه در سکانس بعدی داده می شود. سکانسی که هرگز نمی آید. تعلیقی که هرگز به پایان نمی رسد. مردی که خبرنگار آزاد است، در مترو به مردی در محاصره پلیس بر می خورد که دارد سعی می کند با خودکار چشمانش را دربیاورد. چون دوست ندارد آن چیزی را که دیده، هرگز مجددا ببیند. مرد کنجکاو می شود آن چیز را به چشم خود ببیند. غافل از این که به قول انگلیسی ها کنجکاوی بلای جان گربه است.

۵- Hausu

هائوسو یا خانه ساخته 1977 نابوهیکو اوبایاشی است. این فیلم در واقع پارودی یا هجو سینمای وحشت ژاپن است و از قضا خودش هم به شدت ترسناک است، هر چند در عین حال احمقانه و دیوانه وار به نظر برسد و در کل یک سری جوک مسخره هم دارد که برای ما غربی های بربر خیلی بیش از حد ظریف است و ظرفیت درکش را نداریم.

حالا از شوخی های بی مزه فیلم که بگذریم، هر سکانس این فیلم یک حقه تازه برای نمایش دارد و به نظرم اگر به سینمای پارودی علاقه دارید، به هیچ وجه این فیلم را از دست ندهید. یک گروه دختر دبیرستانی به دیدن خاله یکی از دخترها می روند. غافل از این که خاله خیلی وقت است که مرده و هیولایی پوست خاله را پوشیده و قرار است یکی یکی دخترها را بخورد و هی جوان و جوان تر شود.

۴- Ugetsu

ساخته 1953 کنجی میزوگوجی گوهر تاج سینمای ژاپن است. این فیلم از نظر بصری به قدری زیباست که باید فارغ از تعلق به سینمای وحشت دیده شود. هر چند با تعاریف سنتی وحشت نیست. ولی حرکت فرشته وار دوربین بر فراز بینندگانی نادیدنی که با مه غلیظ تعلیق همراه می شود و صحنه های هیپنوتیزکننده سرشار از سکوت و موسیقی خام و ناآزموده فیلم، فضای ذهنی و بصری خاصی می سازند که با پایان فیلم از شما جدا نمی شوند.

این همان چیزی است که سینمای وحشت آزمندانه در پی ایجادش است و میزوگوجی به زیبایی تصویرش می کند. اوگتسو به معنی واقعی کلمه ترکیبی هارمونیک از درونی و بیرونی، ذهنی و عینی و طبیعی و فراطبیعی به دست می دهد. توضیح داستان فیلم کاری عبث است. فیلم را ببینید و به خانواده و دوستان هم پیشنهاد کنید. باشد که رستگار شوید.

۳- Ringu

حلقه ساخته 1998 هیدئو ناکاتاست و دقیقا مثل فیلم قبلی (درواقع از نظر زمانی بعدی اش) از تم نفرین و مرگ نافرجام پیروی می کند. یک بار دیگر هیولایی ماوراءالطبیعی شروع به کشتن می کند و پروتاگونیست ها سعی می کنند با کشف رمز جنایت، هیولا را متوقف کنند. غافل از این که توقفی در کار نیست.

این فیلم با استفاده از فرمول ساده دخترک عجیب و غریب، فیلمی اضطراب آور به معنی واقعی کلمه ایجاد می کند. در این فیلم هر کسی که یک نوار وی اچ اس عجیب و غریب را ببیند، نفرین می شود و تنها یک هفته وقت دارد که این فیلم را به یک نفر دیگر نشان دهد که نفرین از رویش برداشته شود، وگرنه به طرز وحشتناکی کشته خواهدشد. اضطرار دیگر بیشتر از این؟

۲- Ju On

مهمترین ساخته تاکاشی شیمیزو، جوئن یا کینه است. این فیلم تقریبا ۱۰ قسمت دارد و همه قسمت هایش به اندازه اولین فیلم ترسناک هستند و بعضی وقت ها فیلم های بعدی از قبلی ها ترسناک تر هم می شوند. این فیلم ایده بسیار ساده ای دارد. قتلی صورت گرفته که همراه با کینه ای عمیق بوده است. به همین خاطر روح مقتول به هیولایی تبدیل می شود که به هر کسی که سر راهش قرار بگیرد، حمله می کند و نفرینش می کند. این نفرین مثل ویروس پخش می شود و قربانیانش طعمه آن مقتول نخستین می شوند.

هر فیلم جوئن بازی های ژانری و فرمی جذابی دارد که به صورت آنتالوژی در کنار هم قرار می گیرند. این فیلم احتمالا معروف ترین فیلم سینمای وحشت ژاپن است و بازسازی آمریکایی اش توسط خود شیمیزو انجام شده است. تقریبا هیچ کس نیست که آن زنی را که افتان و خیزان به سراغ قربانیانش می رود، در یک فیلم وحشت، ندیده باشد.

۱- Onibaba

اونی بابا ساخته ۱۹۶۴ کانتو شیندو احتمالا معروف ترین فیلم دهه ۶۰ ژاپن است. اما این که چرا در صدر لیست قرار دارد، به خاطر این است که بگوییم سینمای ژاپن چقدر می تواند در روایت و در نقطه وحشتش عجیب عمل کند. این فیلم هیچ اتفاق ماوراءالطبیعه به معنی واقعی کلمه ندارد. آن چه در نهایت به عنوان نفرین و گذشته ای که همیشه در تعاقب ما به شکارمان است معرفی می شود، می تواند تعبیری ماوراءالطبیعه داشته باشد و می تواند هم تنها تصور ما باشد. سوراخی در زمین که به جهنم باز می شود. زن های تنهایی که در خلنگ زاری مخوف زندگی می کنند.

موسیقی تیزی که تا استخوان آدم را از وحشت سرد می کند و بازی با نور و سایه که شنیدو به مهارتی مثال زدنی در برابر ما می گسترد. این ها در کنار هم قرار می گیرند و شاهکاری بی مانند رقم می زنند. این فیلم تنها به خاطر تعلقش به ژانر وحشت نیست که مهم است. این فیلم را هر علاقه مند به سینمایی باید چند بار ببیند.