سریال «پاپ جوان» چطور سریالی است؟

ماهنامه همشهری ۲۴ - عطیه سالارمنش: سریال «پاپ جوان» اخیرا روی آنتن رفته و توجهاتی را به خودش جلب کرده است. پاپ آمریکایی این سریال شخصیتی جالب و عجیب دارد و بازی جود لا هم بر این جذابیت افزوده است.

THE YOUNG POPE

پاپ جوان

• کارگردان: پائولو سورنتینو
• طراح و سرپرست نویسندگان: پائولو سورنتینو
• مدیر فیلمبرداری: لوکا بیگاتزی
• تدوین: کریستیانو تراوالیولی
• موسیقی: تیموتی مکینز، باب دیلن، جیمی هندریکس
• بازیگران: جود لا، لنی بلاردو، خاویر کامارا، دایان کیتون، جیمز کرامول، لودوین سانیه (استر) و...
• محصول: ایتالیا، اسپانیا و فرانسه
• یک فصل، ده قسمت 45 تا شصت دقیقه

• ژانر: درام

خلاصه داستان: لنی بلاردوی آمریکایی در کمال تعجب دیگر اسقف های واتیکان به عنوان پاپ جدید انتخاب می شود. او خود را پاپ پویوس سیزدهم می نامد و از حضور در مجامع عمومی طفره می رود. انتخاب این پاپ حسادت دیگر اسقف ها را موجب می شود و تصمیم به براندازی پاپ جدید می گیرند.

پاپ جوان را چه کسی ساخته؟

«پاپ جوان» را پائولو سورنتینو نوشته و کارگردانی کرده. فیلمساز ایتالیایی که در چند سال گذشته به اوج موفقیت در سینما رسیده و هر چند مخالفان سرسخت خودش را هم دارد اما فیلمسازی قابل توجه در عرصه جهانی است. او ۴۶ ساله است و حالا نزدیک به بیست سال می شود که فعالیتش در سینما را شروع کرده. اولین بار با «عواقب عشق» توجه ها را به خودش جلب کرد و در جشنواره کن حضور داشت و بعد بال «ال دیوو/ ستاره» جایزه هیئت داوران جشنواره کن را به خانه برد و نامزد جایزه اسکار بهترین گریم شد. بعدش سراغ اولین پروژه انگلیسی زباش «باید همینجا باشد» رفت که شان پن در آنب ازی می کرد؛ اما هرچند فیلم در کن نمایش داده شد، ولی چندان تحویل گرفته شند.

سورنتینو موفق ترین فیلمش یعنی «زیبایی بزرگ» را سال 2013 ساخت؛ فیلمی با پژواک هایی از سینمای فلینی.

این فیلم در جشنواره کن به نمایش درآمد و با استقبال منتقدان رو به رو شد و بعد از این جایزه بهترین فیلم خارجی زبان را از جوایز گلدن گلوب و بفتا گرفت. در جوایز فیلم اروپایی سه جایزه بهترین فیلم، کارگردان و بازیگر مرد را گرفت. جایزه بزرگ و جایزه هیئت داوران را به ترتیب برای کارگردانی و فیلمبرداری از جشنواره فیلم تالین گرفت، و در نهایت با بردن جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی زبان، مجموعه موفقیت هایش را تکمیل کرد.

فیلم بعدی سورنتینو «جوانی» بود که این بار هم به زبان انگلیسی ساخته شد و گروهی از بازیگران مطرح سینما در آن بازی می کردند: نقش های اصلی را مایکل کین و هاروی کایتل به عهده داشتند و ریچل وایز، پل دانو و جین فوندا از دیگر بازیگران آن بودند. فیلم در جشنواره کن روی پرده رفت و هر چند حضورش به اندازه «زیبایی بزرگ» پرشور نبود اما نقدهای مثبت فراوانی به استقبال فیلم آمدند.

فیلم برنده جوایز بهترین فیلم، کارگردانی و بازیگر مرد برای مایکل کین از جشنواره فیلم اروپایی و نامزد اسکار بهترین ترانه هم شد و جین فوندا هم یک نامزدی جایزه برای گلدن گلوب نصیبش شد. درواقع پائول سورنتینو، کارگردان این فیلم یکی از فیلمسازهای تحسین شده این سال های اروپاست و هر پروژه ای که دست بگیرد کنجکاوی برانگیز است.

پاپ جوان چطور ساخته شد؟

«پاپ جوان» یک سریال چندملیتی است؛ تولید مشترکی میان ایتالیا، اسپانیا و فرانسه که زبان اصلی کاراکترهایش انگلیسی است اما حجم قابل توجهی از دیالوگ ها هم به زبان ایتالیایی و اسپانیایی هستند. ماجرا از این قرار است که سورنتینو جدا از فیلمسازی یکی، دو بار هم درگیر پروژه های تلویزیونی شده بود اما هیچ وقت کاری ماندگار و مهم در این زمینه انجام نداده بود. تا این که پس از موفقیت دو فیلم آخرش و هم زمانی این شهرت و موفقیت با روی آوردن سینماگران مطرح به تلویزیون به این فکر افتاد که سریالی بسازد.

ایده اولیه او این بود که ماجرای یک پاپ جنجالی را روایت کند که اتفاقا آمریکایی هم هست. خیلی زود شبکه های اسکای، اچ بی اُ و کانال پلاس با هم توافق کردند این سریال را جلوی دوربین ببرند. سورنتینو همان موقع گفته بود این سریال درباره این است که «چطور نشانه های پروردگار از دیدمان مخفی می مانند، چطور آنها را می بینیم، چطور ایمان ما محکم می شود و چطور ایمان خود را از دست می دهیم. سریال درباره نبرد بزرگ درونی فردی است که مسئولیت پاپ بودن را پذیرفته و از طرفی مشکلات انسانی ساده را هم که حالا پاپ شده دارد».

اولین بازیگری که به پروژه «پاپ جوان» پیوست جود لا بود که قرار هم شد نقش لنی بلاردو را بازی کند؛ پسری یتیم که پس از پیوستنش به مدرسه ای مذهبی با آموزه های کاتولیک بزرگ می شود و حالا در میانه چهل سالگی به اولین پاپ آمریکایی دنیا بدل می شود نام خود را هم پاپ پویوس سیزدهم می گذارد.

بازیگر دومی که به سریال پیوست دایان کیتون بود. دایان کیتون، بازیگر «آنی هال» و تعدادی دیگر از نقش های خاطره انگیز سینما قرار شد نقش خواهر ماری را بازی کند که از کودکی لنی بلاردو را همراهی کرده. این اولین حضور جدی کیتون در یک سریال و در نقشی اصلی است.

جیمز کرامول (بازیگر معروف فیلم های «مسیر سبز» و «آرتیست» که نقش استاد پاپ پویوس سیزدهم را بازی می کند)، خاویر کامارا (بازیگر اسپانیایی فیلم «با او حرف بزن» و در نقش اسقفی که مسئول موزه واتیکان است)، سیلویو ارلاندو (بازیگر محبوب ایتالیایی در نقش مسئول خزانه و دستیار پاپ)، لودوین سانیه (بازیگر مطرح فرانسوی که در اینجا نقش زنی نازا را بازی می کند که همراه با شوهرش در واتیکان مجاور می شود) و سسیل دوفرانس (بازیگر فرانسوی که با فیلم «پسری با دوچرخه» شهرت دارد و اینجا نقش مسئول روابط عمومی واتیکان را بازی می کند)، دیگر بازیگرانی بودند که به این پروژه پیوستند.

پاپ جوان چطور سریالی است؟

سریال «پاپ جوان» به شکلی متفاوت روی آنتن رفت. سریال که قرار بود هشت قمستی باشد اما در ده قسمت ساخته و در پنج هفته متوالی پخش شد. هر هتفه دو قسمت این سریال پشت سر هم به نمایش درآمد؛ انگار مخاطب فیلمی دو ساعته را با آنتراکتی کوتاه می بیند.

به گزارش سایت های خبری قسمت اول سریال در ایتالیا نزدیک به یک میلیون بیننده در اولین نمایش خود داشت و قسمت آخرش هم نزدیک به ششصد هزار نفر. هر چند این رقم بسیار کم به نظر می رسد اما با توجه به زبان انگلیسی فیلم این چنین استقبالی از سریال در ایتالیا دور از ذهن به نظر نمی رسید. سریال اما در میان منتقدان به سرعت محبوب شد و منتقدان اغلب از بازی جود لا تعریف کردند و خط داستانی سریال که موضوع ایمان را به شکلی قابل بحث بررسی می کند. منتقدان از بازیگران نقش ها فرعی سریال هم به شدت تعریف کردند اما اهمیت جود لا در نقش این پاپ جوان آنقدر زیاد بود که گاهی دیگر بازیگران دیده نمی شدند.

ساخت «پاپ جوان» که تمام شد پائولو سورنتینو سراغ پروژه ای جدید رفت که با الهام از زندگی برلوسکونی ساخته می شد و احتمالش می رفت این پروژه به اندازه زندگی خود برلوسکونی جنجالی باشد و سبک متکی به زرق و برق و موسیقی سورنتینو هم این شکوه در حال زوال و فساد را دوچندان جلوه بدهد. اما توجه به سریال «پاپ جوان: آن قدر زیاد بود که مردم آن قدر به دیدن فساد اداری در واتیکال علاقه نشان دادند که تهیه کننده ها برای تولید فصل دوم «چراغ سبز» را نشان دادند و سورنتینو هم پروژه برلوسکونی را زمین گذاشت و ساخت فصل دوم سریال را شروع کرد که احتمالا اواخر سال 2017 روی آنتن بو.

جود لا از تجربه حضور در سریال می گوید

43 سال است درگیر بحرانم

در صحنه های ابتدایی سریال «پاپ جوان»، درام مسحورکننده پائولو سورنتینو درباره سیاست های واتیکان، جود لا در نقش آمریکایی یتیمی با نام لنی بلاردو ظاهر می شود که قرار است به عنوان پاپ جدید جوان در واتیکان برای مردم سخنرانی کند. این سریال بیش از هر چیز دیگری- به راه و روش همیشگی سورنتینو- سمبلیک است و پر است از غافلگیری های عجیب و غریب؛ از جود لای خوش تیپ و جوان در نقش پاپ به شدت محافظه کار که از توریست ها و آزادی متنفر است گرفته تا اعترافات گاه و بی گاه عجیبش.

این که در اولین نماها او در مقابل جامه سفید پاپ ایستاده تصادفی نیست. این لباسی است که او می پوشد و سرانجام از طریق همین لباس به سرخوردگی های خود، تردیدها، سوءظن ها و عطش قدرتش پی می برد.

در ابتدا خیلی دستپاچه بودم. برای کنار آمدن با نقشم خودم را غرق ایمان کلیسای کاتولیک و تاریخ پاپ کردم. خودم را غرق ایمان کلیسای کاتولیک و تاریخ پاپ کردم. ما پائولو صراحتا به من گفت که نمی خواهد آن قدرها که به فکر شخصیت لنی هستم نگران نقش پاپ باشم. در واقع خلاصه کار ما این بود که داستانی داریم درباره فردی به نام لنی که یتیم است و ناگهان پاپ می شود.

به محض این که با این دیدگاه به این شخصیت نگاه کردم به آن خیلی نزدیک شدم. شبیه این بود که لنی بلاردو اشت نقش پاپ پایوس سیزدهم را بازی می کرد. انگار او هم داشت روی مشکلات و تردیدهای شخصیت خودش کار می کرد. درست همین موقع بود که شخصیت پاپی که آن را بازی کردم معنا گرفت.

فکر می کنم همه افرادی که خواه خودخواسته و خواه اتفاقی نقشی اجتماعی به آنها محول شده است. این دوگانگی رامیا خلوت خود و چهره اجتماعی شان دارند، بنابراین مسلما خیلی از عناصر شخصیت او در وجود خود من هم وجود دارد. من بیش از هر کس دیگری کنجکاوم بدانم قرار است لنی در آینده چه کار کند و چه افرادی را قرار است اطراف خود نگه دارد و چه کسانی را از خود می راند. همچنین او همیشه فردی صادق بوده است. من به تناقض های فوق العاده او احترام می گذارم. او ممکن بود در این لحظه چیزی بگوید و لحظه دیگر چیزی دیگر و شاید به هر دوی آن ها واقعا باور داشت. این چیزی نبود که برای من قابل لمس باشد.

سورنتینو داستانی نوشته و درک کرده و سپس چیزی غنی و پیچیده از آن خلق کرده است. داستانی که در عین حال زیرکانه و پرپیچ و خم واحساسی است. باید بدانید که او فرد بی نظیری است. من در ابتدا به خاطر خود او بود که قبول کردم در «پاپ جوان» بازی کنم.

این که در تبالوی نقاشی او یکی از رنگ ها باشی، لذتی تمام است.لذت بخش است که نقش کسی را در چنین فضای سیاست زده ای بازی کنی، در واتیکان دوام بیاوری و یاد بگیری چطور تمامی تاثیرات اطراف را کنترل و هدایت کنی. هیچ پیش زمینه ای از چنین نقشی وجود نداشت. اما خیلی جذاب بود. رابطه با کلیسا برایمان فوق العاده بود. یکی از چیزهایی که برایم از تجربه این کار باقی ماند تئاترگونه بودن فضای کلیسا بود. آنجا شبیه زادگاه تئاتر بود با عشق تمام به لباس، نور و صحنه.

من در طول ۴۳ سال زندگی ام دائما با بحران بر سر هر چیز رو به رو بوده ام. این که از کسی که هستید راضی باشید و با آن راحت باشید خیلی مهم است و من بیشتر وقت ها این حس را نداشته ام. اما حالا احساس خوبی دارم. در حال حاضر وقتی که حالم خوب یا باد است به آن آگاهی دارم و معتقدم که باید یک جوری با آن کنار آمد.

شما خودتان باید بتوانید از پس مرتب کردن اوضاع برآیید. من بارها تحت درمان روحی قرا رگرفته ام. فوق العاده است. البته چیزی که زمان زیادی از من گرفت تا بفهمم این بود که نمی توانید مطمئن باشید که بلافاصله درمانگر درستی پیدا می کنید. به هر حال رابطه بسیار نزدیکی شکل می گیرد و باید با درمانگر راحت باشید. همان طور که همه ما دیده و تجربه کرده ایم ماهیتی ترسناک در اعتقادات سنتی و محافظه کارانه وجود دارد. فکر می کنم این نکته خیلی مهم است که قدرت تفکرمان را از دست ندهیم. اما گاهی احساس می کنم راه را گم کرده ایم و به بیراهه می رویم. هر چیزی که میان ما تفرقه بیندازد نگران کننده است.

در حال حاضر خیلی خوشحالم که می توانم از وقتم استفاده کنم و خودم انتخاب کنم که در آینده چه کار کنم. به خاطر فیلمبرداری «پاپ جوان» مدت ها در سفر بودم. الان می خواهم خانه باشم و برای فرزندانم پدری کنم. کتاب می خوانم و آشپزی می کنم و سعی می کنم کارهای جدیدی یاد بگیرم. دوست ندارم تمام روزم را با تلفن همراهم بگذرانم. سرم از این درد می گیرد. شبکه های اجتماعی چیزی است که باعث می شود احساس کنم پیر شده ام. سوالاتی شبیه این می پرسم: «این کیه؟ اونا واقعا یه میلیون طرفدار دارن؟» بچه هایم سعی می کنن این چیزها را برایم توضیح بدهند. واقعا دوست ندارم درگیر این مسائل شوم.

منتقدان چه نظری درباره پاپ جوان دارند

پائولو سورنتینو، کارگردان برنده اسکار به تلویزیون آمده تا داستان پایوس سیزدهم، پاپ تازه انتخاب شده چهل و چندساله آمریکایی را، که به نظر بعضی از کاردینال ها «عروسک خیمه شب بازی» است، برای ما تعریف کند. اما پایوس سیزدهم (جود لا) در بروکلین با نام لنی بلاردو از پدر و مادری هیپی به دنیا آمده و از هشت سالگی پس از این که پدر و مادرش ترکش کردند در یتیم خانه ای زیر نظر راهبه ها به خصوص خواهر مری بزرگ شده است.

اما این نمی تواند پیش زمینه خوبی برای عروسک های خیمه شب بازی یا حتی افراد پیرو باشد. باید بدانیم این پاپی که دمپایی لاانگشتی می پوشد و صبحانه کوکاکولای زیرو می خورد قرار نیست یک مدرنیست باشد. او برای خودش نامی انتخاب کرده که در زمره محافظه کاران قرارش می دهد (پایوس یازدهم طرفدار پروپاقرص موسولینی بوده است) و قصد دارد کلیسا را به روزهای شکوه و قدرت خود برساند.

یکی از اولین اقدامات اول لغو هرگونه تجارت با تصاویر او است. او به مسئول بازاریابی واتیکان می گوید: «من هیچ تصویری ندارم. من هیچ کس نیستم. تنها مسیح است که وجود دارد». و به قول خودش قرار است سلینجر، کوبریک و بنکسی پاپ ها باشد و همه اینها به خاطر خود معنویات است.

کارهای او باعث می شود عده ای فکر کنند قرار است موج تغییرات بزرگی برای واتیکان از راه برسد. برخلاف تمام انتظارات، پاپ جدید به جای بخشیدن جان تازه به کلیسا، آن را در خفقان فرو می برد. پاپ جوان وقتی کسی را نگاه می کند فرد جرئت نفس کشیدن ندارد.
به جرئت می توان نقطه قوت سریال را جود لا و بازی بی نقص او دانست. پاپ جوان او به شدت محاسبه گر، جذاب و ترسناک است.

نیروی طبیعت در قالب پاپ کلیسای کاتولیک

سه سال پیش دیوید فینچر و کوین اسپیسی توطئه ای سیاسی و پیچیده رد واشنگتن را با نام «خانه پوشالی» به تلویزیون آوردند. حالا پائولو سورنتینو و جود لا همین کار را با واتیکان و سریال «پاپ جوان» کرده اند. داستانی درباره کلیسای کاتولیک و جنجال ها و توطئه هایی که باعث می شود به راحتی آن را «خانه پوشالی» کاردینال های واتیکان خواند.

زمانی که اولین قسمت این مینی سریال ده قسمتی اولین بار در جشنواره فیلم ونیز پخش شد، شبیه این بود که بازی شطرنجی روی صفحه ای از مرمر و طلا در حال انجام است و تمامی مهره ها از شاه تا سرباز به شکلی معماگونه به سوی جنگی در حال وقوع می روند.

جود لا در این سریال نقش لنی بلاردو، کاردینال چهل و چندساله آمریکایی را بازی می کند که ناگهان به بالاترین درجه ایمان خود می رسد. گروهی از کاردینال ها در باغ های واتیکان دلایل اصلی این امر را بررسی می کنند: شاید او به عنوان «عروسک خیمه شب بازی» انتخاب شده است و کاردینال وویلو (سیلویو ارلاندو) به راحتی می تواند با او بازی کند. کاردینالی که کنترل او بر واتیکان آن قدر محرز است که حتی تعیین می کند که اطرافیانش چطور به شوخی های او بخندند.

لا بدون شک از پس این نقش برآمده است. لنی را به عنوان نیروی غیرقابل مقاومت طبیعت می بینیم: او سیگار می کشد، پوزخند می زند، و در اولین روزهای حضورش در دفتر اغماض می کند و غر می زند و زمانی که دیگران بابت زیر پا گذاشتن قوانین پیشینیانش از او گله می کنند، به راحتی می گوید: «خب! حالا یک پاپ جدید داریم». اما از زاویه دیگر لنی معمایی متزلزل است.