زوج های به یاد مادندنی سینمای ایران

روزنامه ایران: شايد اگر از خيلي از سينمادوستان بخواهيدكه زوج‌هاي سينماي ايران را نام ببرند، بسياري از آنها، اين مفهوم را در سينماي ما فاقد ارزش دانسته و آن را به دليل نپرداختن به برخي موضوعات، الكن و بي‌پايه مي‌شمارند.

حال اگر بخواهيم خيلي موشكافانه به مفهوم زوج در سينما بپردازيم، مي‌توانيم به اين تعريف يك خطي بسنده كنيم كه زوج، به دو بازيگر روبروي هم گفته مي‌شود كه بتوانند هارموني خاصي ميان خلق نقش‌هاي يكديگر برقرار كنند و در ضمن ايفاي فوق‌العاده نقششان، نقش قابل توجهي در فروش بسيار خوب فيلم داشته باشند.

با توجه به همين تعريف تك خطي، بسياري از بازيگراني كه شايد به ظاهر در فيلمي مي‌درخشند، خط مي‌خورند و تعداد فوق العاده اندكي باقي مي‌مانند؛ تعداد اندكي كه در سينما ماندگارند و به نوعي، بر خط و ربط‌هاي پارتنر مقابل خود، بيشتر از خود او واقفند.

اكران فيلم «زندگي خصوصي آقا و خانم ميم» و معرفي حميد فرخ‌نژاد و مهتاب كرامتي به عنوان زوج جديد سينماي ايران سبب شد تا بخواهيم سيري بر تطور مفهوم زوج در سينماي پس از انقلاب كشورمان داشته باشيم.اما قبل از پرداختن به اين ۱۰ زوج سينمايي، توضيح زير را مطالعه فرمائيد.

در سينماي ما بازيگران پركار بسياري وجود دارند كه طبيعتاً در كارنامه خود، با بازيگران بسياري همبازي شده‌اند بنابراين تعدد همبازي شدن با يك بازيگر، ملاك انتخاب ما نبوده و ماندگاري نقش‌هايي كه اين دو بازيگران رو در روي يكديگر خلق كرده‌اند، مورد نظر است به عنوان مثال بازيگراني چون امين حيايي، نيكي كريمي، باران كوثري، بهرام رادان و شهاب حسيني، جزو بازيگران پركاري هستند كه تقريباً با تمام بازيگران جنس مخالف خود، همبازي شده‌اند ولي به دلايلي از جمله ضعف بازيگر نقش مقابل آنها، نتوانسته‌اند يك زوج رؤيايي و در خدمت احساس و منطق را به مخاطب معرفي كنند، بنابراين اين بازيگران و بازيگران اينچنيني از ليست ۱۰ موردي ما خط خورده‌اند.

از ديگر سو ما در اين گزارش، نامي از زوج ابوالفضل پورعرب و نيكي كريمي به ميان نمي‌آوريم چرا كه نقش‌آفريني اين دو، تنها به يك فيلم ختم شد و بيشتر تلاش كرديم تا گزينه‌هايي كه از اهميت بيشتري برخوردار بودند را در اين ليست قرار دهيم.

حال با هم نگاهي خواهيم انداخت به ۱۰ زوج سينماي پس از انقلاب ايران:

1.خسرو شكيبايي و بيتا فرهي

توفاني كه فيلم «هامون» به پا كرد، فارغ از تمام ارزش‌هايي كه با خود به همراه داشت، يك ابر ستاره مرد و يك ستاره زن را به سينماي ايران معرفي كرد.اين زوج، نخستين زوج سينماي ايران پس از انقلاب بودند كه به مردم معرفي شدند.«هامون» در زماني كه دوران سازندگي در ايران شروع شده بود و جو روشنفكري در ميان مردم عموميت يافته بود، ساخته و اكران شد.

داريوش مهرجويي با نگارش زندگي يك زوج روشنفكر، بهترين طريق همذات پنداري را براي مخاطب آن دوران فراهم آورد و بدين ترتيب «هامون»، به يكي از بهترين ساخته‌هاي تمام عمر سينماي ايران تبديل شد.خسرو شكيبايي و بيتا فرهي علاوه بر «هامون»، در دو فيلم ديگر نيز با يكديگر همبازي شدند.«بانو» كه هاموني زنانه بود و «كيميا» كه هر دو اين فيلم‌ها توانست هم در گيشه و هم در خاطر مردم جاودانه شود اما داستان توفيقات بي‌چون و چراي «هامون» هرگز تكرار نشد.بيتا فرهي پس از مرگ خسرو شكيبايي گفت: «بهترين خاطراتي كه من در سينما دارم با حضور خسرو شكيبايي بوده است.»


۲. پرويز پرستويي و فاطمه معتمدآريا

پرستويي و معتمدآريا هر دو جزو پيشكسوتان بازي در سينما هستند كه تجربه ۵ فيلم سينمايي و دو سريال را در پرونده كاري خود دارند.نخستين همكاري اين زوج كاربلد سينماي ايران در سال ۷۷ و با فيلم «مرد عوضي» رقم خورد. اين فيلم اگرچه ارزش‌هاي سينمايي زيادي نداشت اما يك بده بستان خارق العاده از بازي كمدي دو بازيگر مطرح را براي مردم به ارمغان آورد.دومين همكاري، يك سال بعد و با فيلم «شوخي» اتفاق افتاد؛ «شوخي» هم فيلم چندان ماندگاري نبود اما بازي‌هايش تحسين شده بود.در همان سال اين زوج به بازي در «موميايي ۳» پرداختند كه به لحاظ مضمون، تابع دو فيلم قبلي اما در شكل بازي، نكات جديدتري از اين زوج در اختيار مخاطب قرار مي‌داد.

«عزيزم من كوك نيستم» در سال ۸۰، با همان ساختار ۳ فيلم قبلي و بازي‌هايي درخور توجه روانه اكران شد.شايد تعدد اين فيلم‌هاي كمدي در طول۴ سال سبب شد تا اين زوج سينمايي براي مدت ۶ سال در سينما آفتابي نشوند و پس از آن هم با فيلم «صد سال به اين سال ها» حضوري متفاوت در سينما داشته باشند كه متأسفانه اين فيلم تا به امروز اجازه اكران پيدا نكرده است.از آن سال تا به امروز، اين دو بازيگر در دو سريال شاخص شبكه اول سيما به بازي پرداختند كه «لبه تيغ» و «آشپزباشي» نام داشت.

درام پركشش «لبه تيغ» مخاطبان فراواني را براي خود دست و پا كرد اما كمدي سطحي «آشپزباشي» انتقادات بسياري را بر اين سريال وارد آورد اما آنچه باز در اين دو سريال، دوست داشتني و قابل توجه مي‌نمود، بازي اين زوج قابل تحسين سينماي ايران بود.اخيراً اعلام شده كه اين زوج محبوب براي بازي در فيلم «سواديكا»ي جمال شورجه انتخاب شده‌اند؛ خبري كه نه تأييد شده و نه تكذيب كه اگر چنين اتفاقي در سال ۹۲ رخ دهد و در سال ۹۳ هم اكران شود، مخاطبان پس از ۱۳ سال، فيلمي با حضور اين زوج بر پرده سينماها خواهند ديد.


۳. محمدرضا گلزار و مهناز افشار

شما چه طرفدار محمدرضا گلزار در سينما باشيد يا نباشيد، بايد به نقش و جايگاه ستاره بودن او در سينماي كشورمان ايمان داشته باشيد.گلزار در سال‌هاي نخست فعاليتش توانست با همبازي شدن با ستاره زن آن زمان يعني مهناز افشار، يك زوج سينمايي تجاري را تشكيل دهد كه بشدت مورد توجه تهيه‌كنندگان و كارگردانان بسياري قرار داشت به گونه‌اي كه آنها در فاصله ۶ سال، در ۶ فيلم با يكديگر همبازي شدند و دو فيلم ميلياردي و چهار فيلم با فروش‌هاي بسيار قابل توجه را به سينما تحويل دادند.

«زهر عسل» در سال ۸۱، نخستين رويارويي اين دو بازيگر بود كه متأسفانه به دليل داستان نه چندان پركشش، اين فيلم نتوانست چندان بدرخشد و مورد توجه مردم قرار بگيرد.اما در سال ۸۲، ورق براي اين بازيگران برگشت و كمپاني «پويا فيلم» از اين دو بازيگر براي فيلم «كما» بهره برد و توانست با داستاني جذاب، يك فروش استثنايي را براي خود رقم بزند؛ فروشي كه تأثيري كاملاً مستقيم بر جايگاه هر دو بازيگر و انتخاب‌هاي بعدي‌شان داشت.در همان سال و قبل از اكران فيلم «كما»، اين زوج شناخته شده در فيلم پربازيگر «۱۳ گربه روي شيرواني» نيز به بازي پرداختند كه اين فيلم پر از جلوه‌هاي ويژه بصري و كامپيوتري نيز عملاً نتوانست در بين مردم جايگاه رفيعي داشته باشد.

چهارمين بازي اين دو بازيگر در مقابل يكديگر به فيلم «آتش بس» در سال ۸۴ برگشت كه صف‌هاي طويل كنار هر سينما خبر از يك فيلم ميلياردي مي‌داد، همين‌طور هم شد و دو ستاره آن روزهاي سينماي ايران توانستند جايگاه تجاري‌اي كه با فيلم «كما» براي خود دست و پا كرده بودند را تقويت بخشند.در همان سال، اين دو بازيگر، در فيلم بسيار ضعيف «تله» به ايفاي نقش پرداختند كه سابقه خوب آنها سبب شد تا آن فيلم با وجود تمام ضعف‌هايي كه داشت، بيشتر از نيم ميليارد تومان فروش داشته باشد.«تله» حتي تا به امروز هم ضعيف‌ترين فيلم كارنامه سيروس الوند به حساب مي‌آيد.

و اما آخرين رودررويي اين دو بازيگر، به فيلم «كلاغ پر» برمي‌گردد كه در سال ۸۶ ساخته شد و عملاً شكست بزرگي براي اين دو بازيگر به حساب آمد.يك داستان فوق العاده ضعيف و شخصيت پردازي‌هايي كه اصلاً به چشم نيامدند و اين شد كه اين دو بازيگر تا به امروز با يكديگر هم بازي نشدند.گرچه در شرايط فعلي اوضاع سينما تفاوت بسياري كرده و محمدرضا گلزار و مهناز افشار ديگر به مانند نيمه ابتدايي دهه هشتاد، آن ستارگان تك و تنهاي سينماي ايران به حساب نمي‌آيند.


۴. محمدرضا گلزار و الناز شاكردوست

جايگاه محمدرضا گلزار به عنوان ستاره بازيگري سينماي ايران در حدود يك دهه، تصميم تهيه كنندگان بسياري را در زمينه قرار دادن او در مقابل بازيگران مختلف تقويت نمود.به جز مهناز افشار كه پارتنر بسيار خوبي براي گلزار به حساب مي‌آمد، ستاره جديدي وارد سينما شده بود كه رويارويي او با گلزار مي‌توانست ظاهراً به خلق فيلم‌هاي ماندگاري بينجامد.اين رويارويي شكل گرفت و حاصل كار،۴ فيلمي شد كه اگرچه ماندگار نيستند اما فروش‌هاي خوبي را براي گيشه به ارمغان آوردند.

نخستين رويارويي محمدرضا گلزار و الناز شاكردوست به سال ۸۳ بر مي‌گردد كه كيومرث پوراحمد تصميم گرفت با ساخت فيلم «گل يخ»، يك بازسازي از فيلم «سلطان‌قلب‌ها» انجام دهد.فيلم ساخته شد و فروش نسبتاً خوبي كرد اما اين زوج، راه طولاني براي جا افتادن داشتند.

دومين همكاري در سال ۸۶ و با فيلم «مجنون ليلي» رقم خورد كه اين فيلم هم به دليل پر بازيگر بودن و داستان اپيزوديك خود، نتوانست كمك شايان توجهي به ديده شدن اين زوج بكند تا اين‌كه يك سال بعدش، برادران بانكي توانستند با به خدمت گرفتن اين زوج در فيلم «دو خواهر»، جهشي قابل توجه در شناخت آنها داشته باشند.«دو خواهر» در كل كشور بالغ بر ۲ ميليارد فروخت و بدين ترتيب جايگاه گلزار پس از ۳ سال دوباره تقويت شد و بازيگر گراني به نام الناز شاكردوست، اعلام موجوديت كرد.

آخرين همكاري اين زوج هم به سال ۹۰ و فيلم «تو و من» باز مي‌گردد كه به دليل تشابه بسيار زياد فضاي اين فيلم با فيلم «دو خواهر» و همچنين شرايط اقتصادي خاصي كه در سال ۹۱ دامن سينما را فرا گرفت، اين فيلم نتوانست به فروشي بيشتر از ۷۰۰ ميليون در پايتخت برسد.


۵. حميد گودرزي و نيوشا ضيغمي

حميد گودرزي و نيوشا ضيغمي در آن سال‌ها، جزو بازيگراني بودند كه كارهاي نسبتاً بفروشي انجام داده بودند اما نتوانسته بودند زوج مطابق با بازي خود را پيدا كنند.اين اتفاق در سال۸۶ و با فيلم «قرنطينه» رقم خورد.فيلم سالمي كه بازي اين زوج، به خوبي در آن به چشم آمد.حاصل اين همكاري خوب در يك سال آتي ديگر، دو بار تكرار شد و آنها در فيلم‌هايي چون «تلافي» و «گناه من» هم همبازي يكديگر بودند اما كناره گرفتن تدريجي حميد گودرزي از سينما و توجه بيشترش به زندگي خانوادگي سبب شد تا اين زوج نتوانند در فيلم ديگري بازي كنند.


۶ . حامد بهداد و ليلا حاتمي

حامد بهداد يكي از بهترين بازيگران مرد حال سينماي ايران است و ليلا حاتمي هم جزو يكي از بهترين بازيگران زن سينماي ما. بنابراين طبيعي است كه وقتي پاي يك قصه خوب و كارگرداني هوشمند وسط باشد، ما بايد شاهد بازي‌هايي استثنايي در آن فيلم باشيم.

زوج حامد بهداد و ليلا حاتمي، تاكنون ۴ فيلم با يكديگر بازي كرده‌اند.آنها در ابتدا در فيلم «هر شب تنهايي» رسول صدرعاملي به بازي پرداختند كه به دليل پرداخت فوق‌العاده ضعيف داستاني، بازي نه چندان خاص آنها نيز به چشم نيامد و بدين ترتيب همكاري اين دو بازيگر خوب با فيلمي بد شروع شد.«سعادت آباد» دومين فيلم آنها بود كه حامد بهداد بهترين بازي عمرش را در آن فيلم انجام داد و ليلا حاتمي نقش قابل توجهي در اين بازي فوق‌العاده او داشت.«نارنجي پوش» مهرجويي كه اوج هنرنمايي اين زوج كاربلد سينماي ايران بود.

البته اين دو در فيلم «پله آخر» نيز بازي كرده‌اند كه ديگر زوج روبه‌روي يكديگر نيستند؛ اين فيلم تا چند روز ديگر در سينماهاي كشور به اكران عمومي مي‌رسد.البته اگر حاتمي يك ماه پيش در ايران بود و پيشنهاد بازي در فيلم «چه خوبه برگشتي» مهرجويي را مي‌پذيرفت، هم‌اكنون بايد منتظر بازي جالب توجه ديگري از او در كنار حامد بهداد مي‌بوديم.

ليلا حاتمي در مصاحبه‌اي، در زمينه همبازي شدن با حامد بهداد گفته بود: «من خودم هميشه از طرفداران اين بوده‌ام كه با حامد بهداد همبازي باشم و هميشه از اين موضوع استقبال كرده‌ام چون احساس مي‌كنم كارش برايش جدي است، يعني هر دوي ما هدف مشترك داريم كه آن ارتقاي فيلمي است كه داريم بازي مي‌كنيم. واقعاً حضور دارد. آدم از كساني كه آنقدر حضور دارند و مي‌روند در بازي، خوشش مي‌آيد»


۷. محمدرضا فروتن و ميترا حجار

زوج محمدرضا فروتن و ميترا حجار، محصول سينماي نيمه دوم دهه هفتاد ايران است.

«فرياد»، در سال ۷۷ فيلم كمتر ديده شده كيميايي، نخستين رويارويي اين دو بازيگر جوان و بااستعداد سينماي ايران بود.فيلم، ديده نشد و بالطبع اين زوج نيز به چشم نيامد.اما تمام كاستي‌هاي «فرياد»، با فيلم «متولد ماه مهر» در سال ۷۸ جبران شد و با سيمرغي شدن حجار در همان سال و فروتن در سال قبلش، توجه همگي به اين زوج جديد سينما جلب شد.دومين همكاري اين زوج با كيميايي، يكي از بهترين فيلم‌هاي تمام طول عمر سينمايي كيميايي بود؛ كيميايي «اعتراض» را ساخت و از ايران خارج شد.

دوستداران سينما اين فيلم را چندين و چند بار ديدند و نه تنها از آن لذت بردند بلكه به تثبيت جايگاه سينمايي زوج فروتن و حجار ايمان آوردند.«بازنده» در سال ۸۳، ديگر رويارويي اين زوج بود كه به دليل ضعف‌هاي داستاني براي زوجي كه در فيلم‌هاي كيميايي و درويش شناخته شده بودند، شكست خورد و در نتيجه، بازي آنها زياد به چشم نيامد.

آخرين بازي اين زوج، رودرروي يكديگر به فيلم «دلتنگي‌هاي عاشقانه» باز مي‌گردد كه در سال ۹۱ توليد شد و نخستين نمايش‌اش در سي و يكمين جشنواره فيلم فجر خواهد بود.البته ناگفته نماند كه اين زوج سينمايي، در فيلم «ملاقات با طوطي» در سال ۸۱ هم بازي كردند كه نقش‌هايشان رودرروي يكديگر نبود.


۸. صابر ابر و ترانه عليدوستي

اين دو بازيگر نيز منتسب به جريان روشنفكري بازيگري در سينماي ايران هستند كه بازي‌هاي رودرروي‌شان، خاطرات خوشايندي را براي آنها و مخصوصاً مخاطبان سينماي ايران به همراه دارد.نخستين فعاليت اين زوج مقابل يكديگر، به فيلم «درباره الي» اصغر فرهادي باز مي‌گردد كه اين دو، نقش زوجي را ايفا مي‌كنند كه حتي يك پلان تصويري مقابل يكديگر ندارند!

هر چه اين زوج در «درباره الي» مقابل يكديگر بازي نكردند اما در «انتهاي خيابان هشتم» تماماً در كنار يكديگر بودند و بازي‌هاي رواني از خود به نمايش گذاشتند.«پذيرايي ساده» ماني حقيقي كه هنوز به اكران درنيامده نيز رويارويي چند سكانس از اين زوج است كه در نوع خود جالب توجه است.

آخرين همكاري اين زوج، به فيلم «آسمان زرد كم عمق» بهرام توكلي باز مي‌گردد كه بايد منتظر نخستين نمايش آن در جشنواره سي و يكم فجر باشيم.


۹. رضا كيانيان و رؤيا نونهالي

رضا كيانيان پارتنر بازيگران بسياري بوده است كه از ميان آنها، رؤيا نونهالي، هم در دفعات بيشتري همراه او بود و هم در فيلم‌هاي مهم اين بازيگر، او را ياري نمود.«بوي كافور، عطر ياس» در سال ۷۸، «ماهي‌ها عاشق مي‌شوند» در سال ۸۳، «خاك آشنا» در سال ۸۶ و «صداها» در سال ۸۷، بازي‌هاي اين زوج كاربلد سينماي ايران است

البته ناگفته نماند كه اين زوج سينمايي در فيلم‌هاي خانه‌اي روي آب (۸۰) و يك تكه نان (۸۳) نيز بازي كرده‌اند كه بازي‌هايشان در اين دو فيلم، در مقابل يكديگر نبوده است. نكته جالب ديگر در مورد اين زوج سينمايي آن است كه هر دو آنها، بازيگران مورد علاقه «بهمن فرمان آرا» به حساب مي‌آيند كه با نگاهي به ليست همكاري‌هاي اين دو، در مي‌يابيم كه آنها در بيشتر فيلم‌هاي چند سال اخير اين كارگردان حاضر بوده‌اند.

رضا كيانيان درباره بازي مقابل رؤيا نونهالي گفته است: «نونهالي هميشه، هر جا، با هر گروهي هم بازي شده، همه دلشان خواسته باز هم با او همكاري داشته باشند.»


۱۰. حميد فرخ‌نژاد و مهتاب كرامتي

«زندگي خصوصي آقا و خانم ميم»، فارغ از تمام داشته‌هاي سينمايي قابل توجه خود، نخستين رويارويي حميد فرخ‌نژاد، بازيگر صاحب سبك سينماي ايران با مهتاب كرامتي به حساب مي‌آيد.دو بازيگري كه با توجه به پتانسيل‌هاي خلق‌الساعه خود در ايفاي هر چه بهتر نقش‌هايشان، مي‌توانند يك زوج قدرتمند در سينماي كشورمان محسوب شوند كه «زندگي خصوصي آقا و خانم ميم» با توجه به نرم بازي بيروني كرامتي و بازي بشدت درونگراي فرخ‌نژاد، نويد شكوفايي و شناخته شدن اين زوج در سينماي كشورمان را مي‌دهد.

نيوشا ضيغمي پيشتر در مصاحبه‌اي اعلام كرده بود:«در تمرين بازي، ۲۰ بار با آقاي فرخ‌نژاد، ۲۰ حالت مختلف از او مي‌بيني و وقتي جلوي دوربين مي‌روي، باز حالت بازي او تغيير مي‌كند»فيلم بعدي اين زوج جديد سينمايي، «زندگي مشترك آقا و خانم محمودي و بانو» نام دارد كه باز ساخته روح‌الله حجازي است كه نخستين نمايش آن، در سي و يكمين جشنواره فيلم فجر خواهد بود.