اسکار زیادی سفید، اما کاملا منصفانه

روزنامه شهروند - مجتبی پارسا: مراسم اسکار امسال زیادی سفید است». این را شماری از بازیگران‌ هالیوود می‌گویند. آنها معتقدند که اکثر نامزدهای دریافت جایزه اسکار امسال همانند‌ سال گذشته سفیدپوست هستند و به بازیگران سیاه‌پوست اهمیت چندانی داده نشده است. به همین دلیل درخواست‌ها برای تحریم اسکار افزایش یافته است. منتقدان می‌گویند که برای دومین ‌سال پیاپی، عمده نامزدهای دریافت جایزه اسکار سفیدپوست هستند.
هر چند در واکنش به بالا گرفتن اعتراض‌ها نسبت به وجود تبعیض‌های نژادی و جنسیتی در انتخاب برندگان جایزه سینمایی اسکار، آکادمی علوم و هنرهای سینمایی آمریکا اعلام کرده که تا‌ سال ۲۰۲۰ تعداد اعضای زن و اقلیت خود را دو برابر می‌کند، اما بعید است چنین اقدامی از حجم اعتراض‌ها کم کند.

سال گذشته در اعتراض به انتخاب نامزدان سفیدپوست اسکار، منتقدان هشتگ«OscarsSoWhite» (اسکار زیادی سفید) را ساختند و اعضای آکادمی را متهم به اعمال تبعیض نژادی کردند. امسال نیز اندکی پس از اعلام نامزدها، این هشتگ بار دیگر در شبکه‌های اجتماعی جان گرفت.

ویل اسمیت امسال نامزد دریافت جایزه اسکار برای بازی در فیلم «ضربه مغزی» نشد. اسمیت می‌گوید: «برای ما راحت نیست که در این مراسم حضور پیدا کرده و جوری وانمود کنیم که همه‌ چیز خوب است».

جادا پینکت اسمیت، همسر ویل اسمیت در یک ویدیو که در فیسبوک منتشر کرده، گفته است او اسکار امسال را حتی تماشا نخواهد کرد و «وقت آن رسیده که مردم دیگر نژادها به جایزه اسکار بی‌اعتنایی کنند».

در این میان، بعضی از چهره‌های شاخص ‌هالیوود هم به تحریم‌کنندگان آکادمی پیوسته‌اند. «جورج کلونی» یکی از این افراد است که با هنرمندان معترض به نادیده گرفته شدن رنگین‌پوستان در اسکار هم‌صدا شده است.

کلونی در مصاحبه‌ای با مجله «ورایتی» با انتقاد از انتخاب‌های امسال و بیان این‌که اسکار راهی غلط در پیش گرفته گفت: «اگر به ۱۰ سال قبل فکر ‌کنید، آکادمی در آن زمان کارش را بهتر انجام می‌داد. به خاطر بیاورید که چقدر تعداد نامزدهای سیاه‌پوست آمریکایی بیشتر بود».

بهترین بازیگر سیاه‌پوست با یک همسر عصبانی

درست است که بسیاری از افراد سرشناس هوادار تحریم‌کنندگان هستند، اما در طرف مقابل افراد دیگری هم وجود دارند که با آنها موافق نیستند. «کتی‌هاپکینز» روزنامه‌نگار بریتانیایی در میل آنلاین (MAILONLINE) یادداشتی تحت این عنوان نوشته: «شما به خاطر ایفای نقش، نه به خاطر رنگ پوستتان جایزه اسکار را دریافت می‌کنید».

‌هاپکینز این یادداشت را خطاب به «جادا پینکت اسمیت»، همسر «ویل اسمیت» نوشته است:

«همسر شما برای گرفتن جایزه نامزد نشده است. بنابراین قرار نیست جایزه‌ای به شما تعلق بگیرد و به همین جهت است که شما عصبانی و ناراحت هستید.

اما اگر بخواهم خیلی رک و صریح باشم، باید بگویم خانم جادا پینکت اسمیت! کسی به سن و‌ سال شما این موضوع را بهتر از هرکس دیگری می‌داند که افراد برای ایفای نقش، نه برای رنگ پوستشان، جایزه دریافت می‌کنند.

می‌دانم که خیلی از افراد پشت شما ایستاده‌اند و از شما جانبداری می‌کنند؛ به نظر می‌رسد همه آنها از این موضوع ناراحتند که هیچ بازیگر سیاه‌پوستی برای نامزدی اسکار ٢٠١٦ انتخاب نشده است. شما معتقدید که باید مراسم اسکار را تحریم کنید. اما واقعیت این است که همسر شما، (ویل اسمیت) نامزد دریافت جایزه نشده، چراکه به اندازه کافی خوب نبوده است.

خیلی از منتقدان معتقدند که بازی او در بهترین حالت درحد متوسط بوده است و متاسفانه مراسم اسکار بخش خاصی برای «بهترین بازیگر سیاه‌پوست با بازی متوسط و یک همسر عصبانی» ندارد. اگر چنین جایزه‌ای وجود داشت، حتما آن را به شوهر شما می‌دادند».

هاپکینز در جواب حرف جادا اسمیت که گفته بود «التماس برای تأیید ما، شأن و قدرت ما را پایین می‌آورد» می‌نویسد: «خوب یا بد، شما دقیقا مشغول همین کار هستید. درست مثل کودکی که طلب جلب توجه دارد. شما از سایر بازیگران سیاه‌پوست با بازی متوسط درخواست می‌کنید که به این تحریم بپیوندند». «اسپایک‌ لی» کارگردان برجسته سیاه‌‌پوست یکی دیگر از افراد سرشناسی است که اعلام کرده بود اسکار امسال را تحریم می‌کند. او گفته است که ترجیح می‌دهد به تماشای یک مسابقه بسکتبال بنشیند تا مراسم اسکار.

اسپایک لی با انتشار متنی در اینستاگرام نسبت به عدم انتخاب هنرپیشه‌های سیاه‌پوست اعتراض کرد و نوشت: «چطور ممکن است که در دومین‌ سال پیاپی تمامی ۲۰ هنرپیشه نامزد شده برای دریافت اسکار سفیدپوست باشند؟ بگذارید در مورد دیگر رشته‌ها اصلا صحبت نکنیم. ۴۰ هنرپیشه سفید‌پوست در عرض دو‌ سال گذشته که هیچ‌کدام‌شان سیاه‌پوست نبودند. آیا ما سیاه‌پوستان هنرپیشگی بلد نیستیم؟»

سردرگمی در انتخاب رفتار صحیح

انتقادها به اعمال تبعیض نژادی در اسکار درحالی صورت می‌گیرد که امسال اجرای مراسم با «کریس راک»، کمدین سیاه‌پوست آمریکایی خواهد بود. بسیاری مشتاق هستند ببینند آیا او این موضوع را به هنگام اجرا مطرح خواهد کرد. «فیفتی سنت» خواننده مشهور آمریکایی از کریس راک خواسته است که در اعتراض به این وضع ناگوار از اجرای مراسم خودداری کند.

اما حتی در میان سیاه‌پوستان افرادی هستند که با تحریم اسکار موافق نیستند. «ووپی گلدبرگ» نخستین زنی است که اجرای مراسم اسکار را برعهده داشته است. او همچنین نخستین زن سیاه‌پوستی بوده است که تاکنون به‌عنوان مجری اسکار به روی صحنه رفته است. گلدبرگ می‌گوید: «تحریم اسکار سیلی‌ای به صورت کریس راک است.

تحریم کردن اسکار، نتیجه‌ای نخواهد داشت. این کار، درواقع مانند سیلی زدن به صورت کریس راک -مجری سیاه‌پوست و میزبان- است. پس این کار نادرست است. بنابراین من اسکار را تحریم نخواهم کرد؛ اما به اعتراضم ادامه می‌دهم؛ همان‌طور که در تمام این سال‌ها این کار را کرده‌ام. چرا که خسته شده‌ام از دیدن این‌که تنها عده خاصی برنده جوایز اسکار می‌شوند».

گلدبرگ معتقد است که بزرگترین مسأله‌ هالیوود این است که فیلم‌های زیادی با بازی بازیگران سیاه‌پوست ساخته نمی‌شود: «بگذارید به شما بگویم که مشکل کجاست. مشکل این نیست که افرادی که نامزد دریافت اسکار می‌شوند، همگی سفیدپوست هستند. مشکل این است که فیلمسازان به سراغ سیاه‌پوستان نمی‌روند. چراکه عقیده دارند جایی برای چنین فیلم‌هایی وجود ندارد».

منطقی‌ترین پاسخ ممکن

سایت هورن نیوز با انتشار مقاله‌ای با عنوان «مراسم اسکار، نژادپرستانه نیست؛ ما می‌توانیم این را اثبات کنیم» در پی رد منطقی ادعای تحریم‌کنندگان برآمده است. این مقاله، خطاب به اسپایک لی نوشته شده است:

آقای اسپایک لی، کارگردان با بیان این‌که صنعت فیلمسازی، علیه سیاه‌پوستان، رفتار نژادپرستانه‌ای دارد، نزاع بزرگی را راه انداخت و تقاضای تحریم آکادمی هشتادوهشتم را کرد و حمایت افراد شاخصی را مثل مایکل مور، جورج کلونی و جادا پینکت اسمیت را به دست آورد.

اتهام آنها خیلی ساده است: چون هیچ بازیگر سیاه‌پوستی در دو ‌سال گذشته برای دریافت جایزه اسکار نامزد نشده است؛ پس باید این مراسم را تحریم کرد. اما آیا حق با اسپایک لی است؟ باید بگوییم خیر و متاسفانه ما برای رد این اتهامات، دلایل منطقی داریم.

بازیگران سیاه‌پوست در‌ هالیوود

در ‌سال ٢٠١٣، براساس سرشماری آمریکا، سیاه‌پوستان ١٣,٢‌درصد از کل جمعیت آمریکا را تشکیل می‌دادند؛ یعنی چیزی حدود ٤١.٧‌میلیون نفر.

اگر همه چیز ایده‌آل باشد، ما منطقاً انتظار داریم که بازیگران سیاه‌پوست حدود ١٣,٢‌درصد از کل نقش‌های همه فیلم‌های ‌هالیوود را بازی کنند و ١٣.٢‌درصد نیز نامزد و برنده اسکار باشند.

بر اساس مطالعاتی در دانشگاه کالیفرنیای‌جنوبی در ١٠٠ فیلم از‌ سال ٢٠٠٧ تا ٢٠١٤، ١٢,٥‌درصد بازیگران سیاه‌پوست بوده‌اند. تفاوت میان ١٢.٥‌درصد و ١٣.٢درصد، به‌طور آماری ناچیز است. درواقع این آمار نشان می‌دهد که ‌هالیوود، بازیگران سیاه‌پوست - اعم از مردان و زنان- را به خوبی و منصفانه نمایش داده است.

نامزدهای جوایز آکادمی

حال این سوال پیش می‌آید که در مورد آکادمی چطور؟

از مراسم آکادمی هفتادوهفتم - که در فوریه ٢٠٠٥ برگزار شد - ١٩٢ نامزد مختلف اسکار برای بازیگری وجود داشته است.

در این مدت ‌هالیوود، ٢٣ بازیگر سیاه‌پوست - اعم از زن و مرد - را برای دریافت آکادمی، نامزد کرده‌است. این میزان ١٢درصد کل نامزدها است. این بدان معنا است که بازیگران سیاه‌پوست، تنها به خاطر ١,٢درصد که درواقع کمتر از ٢ نامزد می‌شود، این‌قدر خشمگین شده‌اند. گرچه ١.٢درصد آن‌قدرها هم زیاد نیست.

و جایزه تعلق می‌گیرد به ...

آمارها در مورد برندگان جوایز چه می‌گویند؟

متاسفانه باز هم آقای اسپایک لی اشتباه کرده است. از ‌سال ٢٠٠٠، ٩ بازیگر سیاه‌پوست بوده‌اند که جوایز آکادمی را برای بهترین بازیگر مرد و زن و بهترین بازیگر مکمل مرد و زن دریافت کرده‌اند.

٩ برنده از مجموع ٦٨ جایزه از زمان آکادمی هفتادودوم، دقیقا ١٣,٢‌درصد است.

و از‌ سال ٢٠٠٥ از میان ٤٨ نفر از مجموع برندگان، ٧ بازیگر سیاه‌پوست، برنده جوایز آکادمی شده‌اند که این تعداد ١٤,٦‌درصد از مجموع برندگان است.

متاسفم اسپایک! اما این اعداد دروغ نمی‌گویند. تعداد نامزدها و برندگان سیاه‌پوست، دقیقا همان چیزی است که انتظار می‌رود. بنابراین خشمگین شدن از این‌که دو‌ سال متوالی هیچ سیاه‌پوستی نامزد دریافت اسکار نشده ‌است، کمی زیاده‌روی است و تحریم مراسم آکادمی خیلی بیشتر.

درواقع ‌سال گذشته (٢٠١٥) نیز هیچ بازیگر سیاه‌پوستی نامزد دریافت اسکار نشد. اما هیچ تحریمی هم در کار نبود. آقای اسپایک لی در آن‌سال کجا بود؟ احتمالا آن روزها سرش خیلی شلوغ بوده است.

سال گذشته اسپایک لی طی مراسمی اسکار افتخاری‌ سال را دریافت کرد؛ «قهرمانی فیلم مستقل و الهام‌بخش فیلمسازان جوان».