ستاره ها در شمایل تازه (۲)

روزنامه سینما - احسان قلی پور:

۱- امسال شاید سال متفاوتی برای بازیگران سینما باشد. سالی که قرار است تماشاگران شمایل تازه ای از ستاره های سینما را روی پرده ببینند. طی این سال ها هر از گاهی شاهد تغییر ظاهر بازیگران در سینما بودیم اما امسال این تغییرات تعداد بیشتری از بازیگران را درگیر خود کرده تا احتمالا سال سختی برای هیئت انتخاب جشنواره باشد؛ محمدرضا گلزار در فیلم «روشنفکری خشک سالی» و «دروغ» ظاهر شده، تنابنده برخلاف سال های اخیر.

نقش یک راننده آژانس جدی را در فیلم داودنژاد ایفا کرده، عطاران جز «دراکولا» در درام تلخ حسین فرح بخش شمایل تازه ای از یک نقش جدی را در کارنامه اش ثبت کرده است. بهرام رادان در فیلم تارانتینویی مصطفی کیایی به اندازه سنتوری مهرجویی می تواند برای تماشاگرش غافلگیرکننده باشد. حتی آنهایی که عادت کرده اند لیلا حاتمی را در نقش های مشابه تکراری ببینند. امسال می توانند در «من» سهیل بیرقی، او را در نقش زن رندی ببینند که یک شهر را سرِ کار می گذارد. اینها نمونه هایی از ستاره های سینمای ایران هستند که امسال انتخاب های متفاوتی داشته اند. انتخاب هایی که شاید تصویر تازه ای از شمایل همیشگی شان به مخاطب ارائه دهد.

۲- یکی از جذابیت های جشنواره فیلم فجر کشف چهره های تازه است؛ بازیگرانی که یا قبلا در فیلم و سریالی دیده نشده اند یا برای نخستین بار به صورتی جدی مقابل دوربین رفته اند؛ همان اتفاقی که سال ها قبل برای ترانه علیدوستی در «من ترانه ۱۵ سال دارم» یا برای حامد بهداد در «آخرین بازی» و بعدتر در «بوتیک» افتاد.

امسال هم کم نیستند نام هایی که می توانند شگفتی جشنواره را بسازند و به صورت جدی در این رویداد سینمایی مطرح شوند؛ از ماهور الوند که در «دختر» ساخته رضا میرکریمی مقابل دوربین رفته تا پدرام شریفی که همین امسال احتمالا با چهار فیلم در جشنواره حاضر خواهد بود.

فیلم «مالاریا» به کارگردانی پرویز شهبازی هم می تواند نقطه ای ماندگار در کارنامه بازیگرانی چون آزاده نامداری، آذرخش فراهانی و ساغر قناعت باشد؛ همان اتفاقی که پیش از این برای مریم پالیزبان در «نقش عمیق» و «دربند» شهبازی افتاده بود.

پدرام شریفی امسال در چهار فیلم «متولد ۶۵»، «سیانور»، «سایه» و «بادیگارد» بازی کرده که احتمالا فیلم های دوم و چهارم شانس مطرح شدن این بازیگر را بیش از باقی به وجود آورند. سال قبل، زمان برگزاری جشنواره فیلم فجر امیر جدیدی به همراه مان حقیقی در قشم مشغول فیلمبرداری «اژدها وارد می شود» بودند و امسال این حقیقی فیلمش را به جشنواره ارائه کند، می تواند شانسی برای ارائه تصویری تازه از این بازیگر سینما باشد.

به این جمع می شود بازیگر فیلم «ایستاده در غبار» (هادی حجازی فر) را هم اضافه کرد که به شیوه انتخاب بازیگر از طریق فضای مجازی به فیلم محمد حسین مهدویان راه یافت و نقش شهید احمد متوسلیان را بازی کرد.

۳- چندی است معادلات سینمای ایران را بازیگران نمی چینند. یعنی اگر مورد متفاوت رضا عطاران کنار گذاشته شود، باقی بازیگران به صورت مشخص و تضمین شده روی فروش فیلم ها تاثیر ندارند. این را آمار فروش فیلم های بازیگران شناخته شده سینمای ایران ثابت می کند.

از همین روست که می توان تصور کرد از میان فیلم های حاضر در جشنواره پیش رو، آثاری در اکران سال آینده پرفروش شوند که کارگردان یا سوژه، نقش پررنگ تری از بازیگران دارد، از جمله «صاف کننده» مصطفی کیایی که با توجه به قصه اش می توان آن را از الان در میان پرفروش های سال بعد دید یا «رسوایی ۲» مسعود ده نمکی.

اگر فیلم ده نمکی بفروشد، قطعا این بازیگران نیستند که تعیین کننده اند. در مورد «بادیگارد» ابراهیم حاتمی کیا هم قطعا این نام کارگردان است که کنجکاوی به وجود خواهد آورد نه بازی های تازه ای از پرویز پرستویی و مریلا زارعی. در مورد فیلم کمدی «۵۰ کیلو آلبالو» هم می توان چنین ادعا کرد که کلیت فیلم، بیشتر از تک تک بازیگران در جذب مخاطب تاثیر خواهد داشت.

پژمان بازغی

درون اجتماع خشمگین

پژمان بازغی را می توان جزو بازیگرانی دانست که تکلیفش را با مخاطب کاملا روشن کرده است. بازیگری که در این سال ها بیشتر ترجیح داده در فیلم های خاص به نقش آفرینی بپردازد و می تواند گفت او در سال های اخیر پرسونایی متفاوت از خود ثبت کرده است.

بازغی که شروع کارش را در سینما با بازی در فیلم های بزرگانی چون مسعود کیمیایی و احمدرضا درویش رقم خورد، حالا انتخاب اول فیلمسازان جوانی است که می خواهند تجربه ای متفاوت را جلوی دوربین ببرند. این بازیگر البته در یکی دو سال اخیر با فیلمسازان باتجربه هم کار کرده؛ از جمله همکاری اش با سیروس الوند در «این سیب هم برای تو» و بازی اش در فیلم «هلن» ساخته علی اکبر ثقفی که قرار است در جشنواره امسال حاضر شود.

«هلن» یک اثر اجتماعی است و بازی بازغی در این فیلم را می توان در تداوم علایق این بازیگر برای حضور در درام های اجتماعی ارزیابی کرد. بازغی احتمالا فیلم «آلما» را هم در جشنواره خواهد داشت. در این فیلم که توسط عباس مرادیان کارگردانی شده، بازغی نقش خودش را بازی کرده است.

«آلما» فیلمی درباره موسیقی است از جمله آثار متقاضی حضور در سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر به شمار می آید. باید دید بازغی در «آلما» چگونه و با چه کیفیتی در نقش خودش ظاهر شده است.

رضا کیانیان

آلزایمر خوش یمن

جولین مور با بازی در «هنوز آلیس» هیئت های مختلف داوری و گروه گسترده ای از مخاطبان را غافلگیر کرد؛ او بعد از سال ها حضور در سینما در نقش یک زن ۵۰ ساله بازی کرد که با درک اینکه به بیماری آلزایمر مبتلاست غافلگیر می شود.

قصه با پیش روی آلزایمر در مغز مور پیش می رود و همین مسئله ذره ذره توان این بازیگر را در ایفای یک نقش نسبتا دشوار نمایان می کند.

حالا در سینمای ایران رضا کیانیان در فیلم سینمایی «کفش هایم کو؟» به کارگردانی کیومرث پورداحمد، فرصتی همانند آنچه مور به دست آورده بود، در اختیار دارد. او نقش یک مرد مبتلا به آلزایمر را در این فیلم بازی می کند.

البته کیانیان در نقش های مختلفی در سینمای ایران مقابل دوربین رفته، از شخصیت هایی که در فیلم های بهمن فرمان آرا بازی کرده تا حضورهایش در آثار ابراهیم حاتمی کیا؛ اما این که بازی در نقش یک مرد مبتلا به آلزایمر گام تازه ای در کارنامه این هنرمند باشد یا نه، نکته ای است که بعد از تماشای فیلم احتمالا در سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر دریافت خواهد شد.

فیلم دیگری که کیانیان امسال در آن نقش آفرینی کرد، «قشنگ و فرنگ» ساخته وحید موسائیان است. این فیلم برخلاف ساخته های اخیر موسائیان، قصه ای شهری دارد و دغدغه های اجتماعی در آن دنبال شده است. خبرهای چندان دقیقی از جزییات نقش هایی که بازیگران در فیلم ایفا کرده اند منتشر نشده اما اخبار حکایت از آن دارد که کیانیان، بازیگر نقش یک شخصیت نقاش است.

به نظر می رسد همانطور که جولین مور بعد از سال ها بازیگری توانست با ایفای نقش یک زن مبتلا به آلزایمر وجه جدیدی از توان خود را در بازیگری نمایان کند و جوایز متعددی به دست آورد، کیانیان هم در فرصتی نسبتا مشابه در جلب توجه ها موفق باشد.

محمدرضا گلزار

خشکسالی و دروغ

بازی در سه فیلم روشنفکرانه و متفاوت را می توان به حساب تغییر مسیری آشکار از بازیگری گذاشت که در همه این سال ها کوشیده بود ستاره سینمای جریان اصلی باشد.

از محبوب ترین بازیگران یک دهه اخیر سینمای ایران که می توان گفت اغلب فیلم هایش به صرف حضور او در گیشه به توفیق رسیدند، در یکی دو سال اخیر با انتخاب هایی که انجام داده، به نوعی پاسخ منتقدانش را داده است.

محمدرضا گلزار که امسال این بخت را دارد که با «خشکسالی و دروغ» به سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر بیاید، یکی از بازیگران اصلی این اثر سینمایی است. گلزار نقشی را مقابل دوربین سینما عینیت بخشیده که در تئاتر معروف محمد یعقوبی و در اجراهای مختلف و متفاوتش مهدی پاکدل، پیمان معادی و احمد مهرانفر آن را بازی کرده بودند.

«خشکسالی و دروغ» دومین فیلم پدرام علیزاده است و یعقوبی علاوه بر نگارش فیلمنامه، مشاور کارگردان نیز بوده است. باید دید حضور محمدرضا گلزار در نسخه سینمایی، محبوب ترین تئاتر سال های اخیر ایران با چه واکنش هایی مواجه می شود. آنچه واضح به نظر می رسد تلاش سوپراستار سینمای ایران برای حضور در نقش های متفاوت فیلم های روشنفکرانه است و گلزار با این استراتژی در فیلم های «مادر قلب اتمی» و «دلم می خواد» نیز بازی کرده است؛ فیلم هایی که هنوز اکران عمومی نشده اند و بختی برای شرکت در جشنواره امسال ندارند.

پرویز پرستویی

سکوت کنش مند

از شانس های اصلی کسب جایزه امسال است. بعد از سال ها، همکاری دوباره اش با ابراهیم حاتمی کیا در فیلمی که این بار ارتباطی با دفاع مقدس ندارد، داستان بادیگاردی که از دهه شصت قدم به قدم همراه مسئولان مختلف بوده و تغییرات منش و رفتار آنها را دیده و حالا دیگر با کنایه و رفتارش، اعتراضش را به وضع موجود نشان می دهد.

از جایی به بعد «حیدر» محافظ یک دانشمند هسته ای می شود؛ دانشمندی که هیچ سنخیت رفتاری و عقیدتی با حیدر ندارد و بحث ها و تنش های بین آنها لحظات پرالتهاب «بادیگارد» را شکل می دهد.

پرویز پرستوری در «بادیگارد» یکی از سخت ترین نقش های کارنامه اش را بازی کرده؛ کاراکتری که ساکت و کم حرف است اما نه سکوتی از جنس سکوتش در «امروز» رضا میرکریمی.

پرستویی هر لحظه با کنش و اتفاق تازه ای در مسیرش تا انتهای فیلم روبرو می شود و موفقیت پرستویی در ایفای این نقش می تواند روزهای خوب این بازیگر را که بخشی از آن در همکاری هایش با ابراهیم حاتمی کیا بود، تکرار کند.

هانیه توسلی

نقشی سیاسی و عاشقانه

هانیه توسلی امسال یک نقش کوتاه را در فیلم «هفت ماهگی» ساخته هاتف علیمردانی بازی کرده است. خبرهای رسیده از این فیلم نشان می دهد که نقش او چندان در «هفت ماهگی» پررنگ نیست و بیشتر باید در آن منتظر درخشش حامد بهداد و باران کوثری باشیم. گویا توسلی در این فیلم نقش همسایه زوج اصلی فیلم را ایفا می کند. غیر از او بازیگران مطرحی چون پگاه آهنگرانی، احمد مهرانفر، رضا بهبودی و بهناز جعفری هم نقش هایی فرعی را در این فیلم بازی کرده اند.

این سومین همکاری توسلی و علیمردانی پس از دو فیلم «به خاطر پونه» و «مردن به وقت شهریور» است اما احتمالا مهمترین فیلم امسال هانیه توسلی «سیانور» است که بهروز شعیبی کارگردانی آن را بر عهده داشته است.

در این فیلم که حال و هوایی سیاسی دارد و ژانر آن تلفیقی است از ملودرام و پلیسی، توسلی نقش یکی از اعضای گروهکی سیاسی را ایفا خواهد کرد.

به این ترتیب احتمالا این فیلم یکی از تجربه های متفاوت توسلی خواهد بود. در کنار او بهنوش طباطبایی نیز در این فیلم نقش آفرینی می کند. تجربه قبلی شعیبی و توسلی فیلم «دهلیز» بود که سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن را برای این بازیگر به ارمغان آورد.

حامد بهداد

این بار بلبل سینما

شاه نقش اش امسال شاید در «هفت ماهگی» هاتف علمیردانی باشد، فیلمی که حامد بهداد در آن نقش مردی را بازی کرده که با همسرش اختلاف دارد و همین موضوع زندگی مشترک شان را تحت الشعاع قرار می دهد. ظاهرا بهداد تا جایی پیش می رود که مخاطب را از خودش منزجر می کند.

البته به غیر از فیلم «هفت ماهگی»، بهداد ابتدای امسال در «نیمه شب اتفاق افتاد» تینا پاکروان نیز بازی کرده است؛ فیلمی که در آن در نقش یک خواننده جلوی دوربین رفته است، خواننده ای که البته به گفته بهداد تفاوت های آشکاری با خواننده سریال «دندون طلا»ی میرباقری دارد و در این فیلم وجه درونگرای خواننده را می بینیم. بهداد سال قبل فیلمی در جشنواره فجر نداشت اما دو سال قبل برای «آرایش غلیظ» حمید نعمت الله نامزد دریافت جایزه شد.

مهناز افشار

بازگشت بی سروصدا

مهناز افشار نیمه نخست امسال را درگیر فرزند خود بود و بعد از گذر از سروصدا و حواشی بسیاری که مادر شدن آنها را به همراه داشت، بالاخره با رفتن مقابل دوربین سینما توانست از حواشی فاصله بگیرد.

او در فیلم سینمایی «خانه ای در خیابان چهل و یکم» نخستین ساخته سینمایی حمید قربانی مقابل دوربین رفت. نقش روبروی وی را علی مصفا در این فیلم بازی می کند. تصور می شود افشار با انتخاب بازی در اولین ساخته سینمایی قربانی قصد دارد بیش از پیش علاقه خود را به بازی در فیلم هایی با حال و هوای متفاوت نشان دهد.

باید منتظر جشنواره فجر و احتمالا اولین نمایش این فیلم سینمایی ماند تا دید نقش آفرینی این بازیگر می تواند تصویری قدرتمند از بازگشت او به سینما به نمایش بگذارد؟

مهناز افشار تا قبل از فیلم حمیدرضا قربانی برای بازی در چندین پروژه تا پای قرارداد هم رفت؛ فیلم هایی مثل «ربوده شده»، «ابد و یک روز» و «پلیس بازی» جزو گزینه های این بازیگر برای بازگشت به دنیای بازیگری بود اما افشار در نهایت «خانه ای در خیابان چهل و یکم» را انتخاب کرد.

نوید محمدزاده

جنون، عشق، اعتیاد

بازی خوبش در «عصبانی نیستم!» اکران نشد و در جشنواره فجر هم به گفته هیئت داوران، سیمرغ بهترین بازیگر مرد را گرفته بود که مصالحی باعث حذف جایزه او شد. بدشانسی او با اکران بدموقع «سیزده» هم همزمان شد تا این بازیگر همچنان منتظر لحظه بزرگ کارنامه اش باشد.

امسال اگر همه چیز سر جای خودش باشد به نظر می رسد اتفاقات خوبی برای نوید محمدزاده در راه است. در «لاتتوری» نقش جوان خیره سری را بازی می کند که دست به حرکت عجیبی می زند و کاراکترش با جنون و دیوانگی همراه است؛ نقشی که به طور قطع بحث های زیادی را به دنبال خواهد داشت.

نوید محمدزاده در دومین همکاریش با هومن سیدی هم مانند «لاتتوری» یک نقش جنجالی اما متفاوت دارد. فیلمی که محمدزاده نقش خواننده ای را بازی می کند که زندگی اش با ورود یک زن وارد چالش بزرگی می شود. بهترین اتفاق برای نوید محمدزاده حضور همزمان «لاتتوری» و «خشم و هیاهو» در جشنواره امسال است که قابلیت های بالای بازیگری او را نشان خواهد داد. سومین فیلم امسال نوید محمدزاده «ابد و یک روز» سعید روستایی است؛ فیلمی که محمدزاده نقش یک معتاد را ایفا می کند و این روزها در سکوت خبری در حال فیلمبرداری است.

مریلا زارعی

از میرکریمی تا حاتمی کیا

دیگر به موفقیت های مریلا زارعی در جشنواره فجر عادت کرده ایم. هر سال این بازیگر با دست پر از فیلم های اول تا همکاری با کارگردانان پرسابقه به جشنواره می آید. امسال هم مریلا زارعی چنین وضعیتی دارد. در «بادیگارد» ابراهیم حاتمی کیا نقش همسر «حیدر» بادیگارد فیلم را ایفا می کند که بسیاری رابطه آنها را به رابطه حاج کاظم و فاطمه در «آژانس شیشه ای» شبیه می دانند. همسر حیدر در لحظات پر التهاب فیلم تنها کسی است که همره و همدم اوست و باید دید مریلا زارعی چه چیز ویژه ای به این نقش اضافه می کند.

لازم به ذکر است، کارن همایونفر به عنوان یکی از اولین کسانی که «بادیگارد» را دیده، بازی زارعی در این فیلم را تحسین کرده است. نقش دیگر او در فیلم «گیتا» است؛ نقش مادری که اختلافاتی با فرزندش دارد و به گفته مسعود مددی تنها گزینه بازی در این فیلم بود و بازی اش از اتفاقات مهم این فیلم است.

سومین فیلم امسال مریلا زارعی فیلم «دختر» رضا میرکریمی است؛ نقش عمه دختری که از شهرستان و پدر متعصبش پیش او می آید و در این راه اتفاقاتی برایش می افتد.

فریبرز عرب نیا

حاشیه های پررنگ

از برجسته ترین بازیگران پس از انقلاب که شاه نقش هایی چون سلطان، محمود «شوکران» و مختار را در کارنامه دارد، در این سال ها بیشتر با حاشیه هایش به چشم آمده تا نقش آفرینی هایش. فریبرز عرب نیا بعد از اتفاقاتی که سر صحنه «چ» حاتمی کیا پیش آمد، امسال هم هنگام بازی در فیلم دوست قدیمی اش فرزاد مؤتمن دچار اتفاقاتی مشابه شد. به این ترتیب بازی عرب نیا در فیلم «آخرین بار کی سحر رو دیدی؟» به دلیل سفر او به خارج از کشور و البته به اتمام رسیدن قراردادش نیمه کاره ماند؛ درست مثل اتفاقی که سر «چ» رخ داده بود.

در هر دو مورد به نظر می رسد عرب نیا کاملا قانونمند رفتار کرده و به دلیل طولانی شدن فیلم، انتظار داشته قراردادش تمدید شود که این اتفاق رخ نداده است. جدای از اینها عرب نیا در فیلم تازه مؤتمن نقش یک کارآگاه را بازی می کند.

این سومین همکاری مشترک عرب نیا با مؤتمن است و این دو پیش از این در «هفت پرده» و «باج خور» با یکدیگر کار کرده بودند. اگر اتفاق خاصی رخ ندهد، عرب نیا با «آخرین بار کی سحر رو دیدی؟» به جشنواره می آید. البته هنوز تکلیف دو سکانسی که قرار بود او بازیگرش باشد و هنوز فیلمبرداری نشده، مشخص نیست. عرب نیا فیلم «گاهی» را هم امسال بازی کرده که تجربه متفاوتی هم هست. این فیلم که توسط محمدرضا رحمانی کارگردانی شده رکورد کوتاه ترین زمان فیلفمبرداری را هم با چهار روز فیلمبرداری شکست. کل فیلم هم در یک لوکیشن جلوی دوربین رفته و فریبرز عرب نیا به عنوان یکی از سه بازیگر اصلی فیلم، یکی از فیلمبرداران «گاهی» هم بوده است.

در واقع «گاهی» توسط عرب نیا، مهدی پاکدل و اندیشه فولادوند به عنوان بازیگران اصلی فیلم، به صورت سلفی فیلمبرداری شده است. شاید عرب نیا علاوه بر «آخرین بار کی سحر رو دیدی؟» با فیلم تجربی «گاهی» هم به جشنواره امسال بیاید.

باران کوثری

کنجکاوی برانگیز

«لاتتوری» و «هفت ماهگی» انتخاب های او در سال ۹۴ بودند؛ دو فیلمی که هر کدام در حال و هوای متفاوتی از هم ساخته شده اند تا باران کوثری امسال هم گوشه چشمی به جشنواره فجر داشته باشد.

هر چند به خاطر سیمرغی که سال قبل به کوثری تعلق گرفت، بعید است دو سال پیاپی سیمرغ جشنواره به یک بازیگر اهدا شود، آن هم برای دو فیلم از یک کارگردان. البته «هفت ماهگی» در زمان فیلمبرداری به اندازه «کوچه بی نام» برای باران کوثری خوش یمن نبود تا این بازیگر در میانه های تولید دچار سانحه رانندگی شود و وقفه ای کوتاه در فیلمبرداری رخ دهد.

نکته جالب اینجاست که در فیلمنامه هم باران کوثری دچار سانحه می شود و بخشی از فیلم را باید روی تخت بیمارستان بگذراند. از این منظر شاید کارگردان و تهیه کننده چندان متضرر نشده باشند اما به هر حال دیدن چهره باران کوثری بعد از این سانحه در فیلم شاید برای خیلی از علاقه مندان به سینما کنجکاوی برانگیز باشد.

به غیر از «هفت ماهگی» باران کوثری یکی لاتتوری های فیلم تازه رضا درمیشیان است؛ فیلمی که سومین همکاری اش با این کارگردان به حساب می آید و به اندازه کافی کنجکاوی برانگیز است.