بهترین فیلم های منتقدان سینمای ایران

روزنامه هفت صبح - احمد رنجبر، مرجان فاطمی: منتقدان همیشه مهم بوده اند حتی اگر در سال های اخیر بشنویم یا ببینیم که فلان کارگردان یا تهیه کننده آن ها را متهم به چیزی کرده اند. این مجادله همیشه در تاریخ سینمای ما بوده اما آن چه وجه غالب است این است که حتی خیلی از سینماگران شاکی، وقتی بالای سن می روند و جایزه شان را می گیرند، از اهمیت نقد می گویند و منتقد.

می گویند این بهترین و مهم ترین جایزه ای است که می گیرند و در پوستر تبلیغی فیلم شان به آن اشاره می کنند. پس جشن انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران مهم است.

سه شنبه فهرست نامزدهای این جشن رسانه ای شد؛ 100 نامزد در 12 رشته که توسط حدود صد نفر از میان فیلم های به نمایش درآمده در جشنواره سی و سوم فیلم فجر و فیلم هایی که از حضور در جشنواره بازماندند ولی تا پایان خردادماه 94 به اکران عمومی درآمدند، انتخاب شده اند.

مطلب حاضر را به آنالیز نازمدهای بخش بهترین فیلم (که از درجه اهمیت بیشتری برخوردار است) اختصاص داده ایم. فیلم ها براساس موقعیت شان در جشنواره فجر و نیز اکران عمومی بررسی شده اند تا معلوم شود سلیقه منتقدان کجای جغرافیای سینمای ایران قرار می گیرد.

رخ دیوانه؛ ابوالحسن داودی

چرا نامزد شد؟ دوری چند ساله داودی برای ساخت فیلمنامه «رخ دیوانه» سرانجام پارسال به نتیجه رسید و او این فیلمنامه را جلوی دوربین برد. فیلمنامه ای که با ساختار متفاوتش در طول داستان مدام به مخاطب رودست می زد و همین رودست زدن ها از «رخ دیوانه» فیلمی جذاب ساخته بود. ضمن اینکه داودی با تسلطی بی نظیر توانسته بود این فیلمنامه مشکل را کارگردانی کند و آن را به سرانجام برساند. اگر بازی صابر ابر و نازنین بیاتی را از این فیلم فاکتور بگیریم، «رخ دیوانه» بازی های خیلی خوبی دارد.


در چند رشته نامزد شد؟ با نامزدی در ۹ رشته رکورددار است. تقریبا در همه رشته های اصلی نامزد دریافت تندیس است. این فیلم در رشته کارگردانی، فیلم، فیلمنامه (محمدرضا گوهر)، بازیگر مکمل مرد (ساعد سهیلی)، موسیقی (کارن همایونفر)، فیلمبرداری (فرشاد محمدی)، تدوین (بهرام دهقانی)، تیتراژ (فراز اسکندری) و صدابرداری (بهمن اردلان) نامزده شده است.

موفقیت در جشنواره فجر: مثل همین جشن منتقدان که در همه رشته های اصلی کاندیدا شده در جشنواره هم در همه رشته های اصلی کاندیدا شد و اکثر جوایز از جمله سیمرغ بهترین فیلم و بهترین کارگردانی را هم از آن خود کرد. «رخ دیوانه» از سوی مخاطبان مردمی جشنواره هم با اقبال رو به رو شد. این فیلم توانست با کسب بیشترین آرا سیمرغ بهترین فیلم مردمی را هم از آن خودش بکند.

موقعیت اکران: «رخ دیوانه» نوروز امسال در سینماها اکران شد. با توجه به اینکه فیلم با فاصله کمی نسبت به جشنواره، به اکران عمومی درآمد و تبش فروکش نکرده بود، مورد استقبال قرار گرفت و تعداد قابل توجهی از مخاطبان را جذب سینماها کرد. این فیلم در همان پانزده روز اول اکرانش توانست وارد باشگاه میلیاردی ها شود و در نهایت بعد از چیزی حدود شصت روز با فروشی نزدیک به سه میلیارد تومان به اکرانش پایان داد.

حواشی: «رخ دیوانه» زمانی که در جشنواره اکران شد در صدر جدول فیلم های مردمی قرار گرفت، اما تزلزل جایگاه آن توسط فیلم های «عصر یخبندان» و «کوچه بی نام» موجب شد تا داودی در کنفرانس مطوبعاتی فیلمش در جشنواره شائبه وجود تقلب را مطرح کند که همین اظهارنظر کلی جنجال به وجود آورد. داودی همچنین از ارائه فیلمش به جشن اخیر خانه سینما هم خودداری کرد تا به این شکل «رخ دیوانه» با حاشیه دیگری هم مواجه شود.

در دنیای تو ساعت چند است؟؛ صفی یزدانیان

چرا نامزد شد؟ خیلی دور از ذهن نبود فیلم صفی یزدانیان دل منتقدان را ببرد. از پیش از جشنواره سال پیش که فیلم چند اکران خصوصی داشت تا پس از اکران، «در دنیای تو ساعت چند است؟» به شدت مورد توجه بود. چه داستان، چه کارگردانی چه بازیگری، چه فضای فیلم و چه موسیقی آن.

یزدانیان دیر پشت دوربین ایستاد اما با فیلمش مخاطبان سخت پسند سینما را راضی کرد. داستان عاشقانه فیلم که به شیوه ای غیرکلیشه ای به همراه موسیقی جذاب روایت شد «در دنیای تو ساعت چند است؟» را به فیلمی دوست داشتنی تبدیل کرد. اگر ذره ای احساس داشته باشی از آن لذت می بری. داستان عشق قدیمی این بار نه با آه و افسوس که با نوعی سرخوشی روایت شد. ضمن آن که زهرا حاتمی با این فیلم بازگشتی تحسین برانگیز داشت.


در چند رشته نامزد شد؟ «در دنیای تو ساعت چند است؟» با نامزدی در ۹ رشته به همراه «رخ دیوانه» رکورددار شد و می توان از حالا تعداد جوایز بالایش را حدس زد. این فیلم در رشته های بهترین فیلم، بهترین کارگردان، بهترین فیلمنامه نویس، بهترین بازگیر نقش اول مرد (علی مصفا)، بهترین بازیگر نقش اول زن (لیلا حاتمی)، بهترین بازیگر نقش مکمل زن (زهرا حاتمی)، بهترین فیلم برداری (همایون پایور) و بهترین موسیقی متن (کریستوف رضاعی) نامزد شده است.

موفقیت در جشنواره فجر: به رغم تعریف همه جانبه منتقدان، فیلم به مذاق داوران جشنواره خوش نیامد و فقط در یک رشته یعنی بهترین فیلم بخش هنر و تجربه نامزد شد. این را هم می دانید که «در دنیای تو ساعت چند است؟» یکی از نامزدهای سینمای ایران برای معرفی به اسکار بود.

موقعیت اکران: ۷۱۳,۹۴۲,۴۰۰. این رقمی است که جلوی نام «در دنیای تو ساعت چند است؟» در سایت سینما تیکت قرار گرفته. اگر این میزان فروش را با فیلم های گیشه ای مقایسه کنیم متوجه می شویم، فیلم صفی یزدانیان از قضا گیشه خوب و معقولی داشته است.

حواشی: نه فیلم حاشیه و جنجالی داشت و نه عواملش! جز این که غالب رسانه ها به آن پرداختند و حمایت ویژه ای از این منظر پشت خود در طول اکران احساس می کرد.

خانه دختر؛ شهرام شاه حسینی

چرا نامزد شد؟ شهرام شاه حسینی بعد از ساخت چند فیلم تجاری، سال گذشته قرار شد تا فیلمنامه ای از پرویز شهبازی را به تصویر بکشد. قطعا حضور شهبازی به عنوان فیلمنامه نویس عیار فیلم را مشخص می کرد و نشان می داد که شاه حسینی فیلمی متفاوت از آنچه طی این سال ها در کارنامه اش به ثبت رسانده، خواهد ساخت.

روایت نامتعارف فیلم و رودست زدن به مخاطب در یک سوم پایانی از مهم ترین ویژگی های فیلم است که موجب شد تا «خانه دختر» با توجه به همین روایت نامتعارف داستان و همچنین کارگردانی سنجیده شاه حسینی در کانون توجه قرار بگیرد. در کنار این دو عنصر بازی های خوب بازیگران هم از دیگر دلایل دیده شدن فیلم است.


در چند رشته نامزد شد؟ ب رای بهترین فیلم محمد شایسته تهیه کننده خانه دختر نامزد تندیس شده و در سه رشته بهترین فیلمنامه (پرویز شهبازی)، بهترین بازیگر نقش اول مرد (حامد بهداد) و بهترین تدوین (میثم مولایی) هم از طرف منتقدان نامزده شده است.

موفقیت در جشنواره فجر: فیلم جزو آثار جنجالی جشنواره فیلم فجر بود، تحلیل های فرامتنی که حول و حوش فیلم در جشنواره به وجود آمد موجب شد تا خیلی شیک سر این فیلم به طاق کوبیده شود. حاشیه ها آنقدر زیاد شد که در نهایت هیات داوران جشنواره مجبور شد تا این فیلم را از داوری های خود خارج کند. البته برخلاف عصبانی نیستم که خروجش از داوری با نوشتن بیانیه و جار و جنجال همراه بود، «خانه دختر» بی سر و صدا از داوری کنار گذاشته شد.

موقعیت اکران: این فیلم قرار بود در اکران دوم عید نوروز و از اواسط اردیبهشت ماه روی پرده بیاید. پروانه نمایش فیلم هم صادر شد اما درست چند روز مانده به اکران، شورای صنفی حواله نمایش آن را صادر نکرد و به همین راحتی فیلم از اکران کنار گذاشته شد.

حواشی: تحلیل های فرامتنی برخی رسانه ها شاخک ها را آنقدر نسبت به این فیلم حساس کرد که در نهایت همین شاخک های حساس کار خودشان را کردند و فیلم عملا به محاق توقیف رفت. هر چه قدر هم کارگردان و فیلمنامه نویس (پرویز شهبازی) توضیح داده اند و گفته اند این مضامین فرامتنی هرگز مدنظر نبوده، تا الان افاقه نکرده است.

خداحافظی طولانی؛ فرزاد موتمن

چرا نامزد شد؟ می شود گفت فرزاد موتمن با «خداحافظی طولانی» تا حدی به جایگاه فیلم های موفق کارنامه کاری اش برگشت. بعد از این که منتقدان رویه او در فیلمسازی را مورد انتقاد قرار دادند این بار با «خداحافظی طولانی» توجه غالب آنها را معطوف به خود کرد. هرچند فیلم ریتم کندی داشت و در فضایی تیره و اندهبار و با روایتی قدیمی پیش می رفت اما چند نقطه قوت داشت.

اولین برگ برنده، بازی سعید آقاخانی بود که برای اولین بار در قالب نقشی جدی فرو رفت و توانست همه را حیرت زده کند. استفاده از عنصر غافلگیری و تغییرات تدریجی قصه هم از دیگر نکات مثبت فیلم بود که توجه منتقدان را جلب کرد.


در چند رشته نامزد شد؟ فیلم «خداحافظی طولانی» در شش رشته نامزد شده. داوران برای بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه، بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین بازیگر نقش مکمل زن و بهترین تدوین اسم فیلم را جزو نامزدها اعلام کردند.

موفقیت در جشنواره فجر: «خداحافظی طولانی» در جشنواره فجر هم برای همین شش رشته نامزد دریافت جایزه بود و البته آنجا یک نامزدی هم برای بهترین طراحی لباس داشت. این فیلم توانست سیمرغ بهترین بازگیر نقش اول مرد و طراحی لباس را از آن خودش کند.

موقعیت اکران: با وجود این که در جشنواره توجه زیادی به آن شده بود اما در اکران موفقیت چندانی به دست نیاورد. درواقع مخاطبان هیچ استقبالی از آن نشان ندادند. در مجموع ۱۳۰ میلیون تومان فروش کرد و این یعنی شکست!

حواشی: «خداحافظ طولانی» هیچ حاشیه خاصی نداشت. بدون سر و صدا اکران شد و نهایتا از روی پرده کنار رفت.

کوچه بی نام؛ هاتف علیمردانی

چرا نامزد شد؟ هاتف علیمردانی بعد از «به خاطر پونه» مسیرش را به سمت سنیمای اجتماعی کج کرد و اتفاقا با این فیلم شروع خوبی هم در این عرصه داشت. او در ادامه این مسیر را با «مردن به وقت شهریور» ادامه داد که البته فیلم موفقی در نیامد، تا اینکه به «کوچه بی نام» رسید. او با این فیلم به نوعی خود را احیا کرد.

روایت یکدست علیمردانی از داستانش در کنار بازی های روان بازیگران و هم چنین فیلمبرداری محمود کلاری موجب شد تا «کوچه بی نام» دیده شود و مورد استقبال هم قرار بگیرد. نکته خوب این فیلم شروع جذاب آن است؛ افسوس که این ریتم سرحال و شاداب در میانه از بین می رود.


موفقیت در جشنواره فجر: هر چند درباره آرای مردمی «کوچه بی نام» در زمان برگزاری جشنواره حرف و حدیث هایی به وجود آمد، اما این فیلم تا روزهای آخر جزو فیلم های صدرنشین و پرمخاطب بود. علاوه بر اکران های موفقش در سینماهای مردمی جشنواره، این ساخته علیمردانی در کاخ جشنواره هم مورد استقبال قرار گرفت.

هیات داوران جشنواره هم درچند رشته اصلی از جمله بازیگری نقش اول و مکمل زن و فیلمبرداری آن را کاندیدا کرد، که در نهایت سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول زن از سوی این هیات به باران کوثری اهدا شد تا «کوچه بی نام» حضوری موفق را در جشنواره تجربه کند.

موقعیت اکران: قرار بود اکران دوم عید فطر روی پرده برود، اما چون اکرانش با نمایش فیلم «محمد رسول الله (ص)» همزمان می شد، تهیه کننده ترجیح داد تا اکران آن را به تعویق بیندازد. این فیلم که از امیدهای اکران محسوب می شود قرار است بعد از دهه محرم روی پرده برود.

حواشی: حرف و حدیث ها درخصوص ارای مردمی اش در جشنواره مهمترین حاشیه این فیلم بود.

من دیه گو مارادونا هستم؛ بهرام توکلی

چرا نامزد شد؟ بهرام توکلی فیلمساز محبوب منتقدان است. بعد از این که «بیگانه» او مورد توجه منتقدان قرار نگرفت و فروش خوبی هم نداشت، سراغ یک کمدی شلوغ رفت. از قضا رویه متفاوت توکلی تحسین منتقدان را به همراه داشت و بعد از اکران نخست در جشنواره بحث و نظر درباره «من دیه گو مارادونا هستم» شروع شد. نکته بارز این بود که توکلی چقدر خوب می تواند فیلم کمدی شلوغ بسازد و از مخاطب خنده بگیرد.


در چند رشته نامزد شد؟ این فیلم در هشت رشته نامزد شده: بهترین فیلم، بهترین کارگردان، بهترین فیلمنامه نویس، بهترین بازیگر نقش اول مرد (سعید آقاخانی)، بهترین بازیگر نقش اول زن (گلاب آدینه)، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد (هومن سیدی)، بهترین بازیگر نقش مکمل زن (پانته آ پناهی ها) و بهترین تدوین (بهرام دهقانی).

موفقیت در جشنواره فجر: «من دیه گو مارادونا هستم» با ۱۰ نامزدی یکی از رکورددارها بود اما فقط سه جایزه به دست آورد «دیپلم افتخار بهترین کارگردانی، سیمرغ بهترین بازیگر نقش دوم مرد (هومن سیدی) و سیمرغ بهترین صدای فیلم (علیرضا علویان).

در این هشت رشته هم نامزد بود: ب هترین فیلم، بهترین بازیگر نقش اول زن (گلاب آدینه)، بهترین بازیگر نقش دوم زن (پانته آ پناهی ها)، بهترین فیلمنامه، بهترین تدوین (بهرام دهقانی)، بهترین چهره پردازی (محسن دارسنج)، طراحی صحنه و لباس (محسن نصراللهی).

موقعیت اکران: برخلاف پیش بینی ها فیلم توکلی اکران به شدت بدی داشت و شکست سختی در گیشه خورد با ۴۴۶,۹۴۲,۱۰۰ ریال فروش.

حواشی: سرمایه گذاری یکی از بانک ها و عدم موفقیت فیلم در اکران باعث انتقاد برخی به سرمایه گذاری بانک ها در فیلم ها شد تا آن بانک هم قید پروژه های بعدی را بزند.

چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت؛ وحید جلیلوند

چرا نامزد شد؟ انتظار نمی رفت وحید جلیلوند در فیلم اولش بتواند تا این حد توجه ها را به خودش جلب کند. «چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت» حالتی ایپزودیک دارد اما تمام ماجراها حول محور یک آگهی روزنامه جلو می رود. مردی آگهی می دهد که می خواهد ۳۰ میلیون به یک نیازمند کمک کند.

سوژه داستان کاملا جدید است. شاید ابتدا انتظار می رفت با فیلمی با مشخصات «پذیرایی ساده» بذل و بخششی از جنس تحقیر رو به رو باشیم اما هرچه داستان جلو می رود ماجرا تغییر می کند. سه زندگی و سه نیاز که شاید با ۳۰ تومان حل شود و یک شخصیت اصلی که زندگی اش به هر سه آنها گره خورده. جدای از سوژه بکر، بازی ها و موقعیت ها هم اتفاق خوبی برای فیلم رقم می زند.


در چند رشته نامزد شد؟ در ۸ رشته نامزد دریافت جایزه شده. بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین فیلمنامه، بهترین بازیگر نقش اول زن، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد و زن. به همراه جایزه ویژه خلاقیت و استعدادهای درخشان و بهترین دستاورد فنی.

موفقیت در جشنواره فجر: «چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت» سال گذشته در بخش نگاه نو جشنواره فجر، توانست سیمرغ بهترین فیلم را به دست آورد.

موقعیت اکران: در نوبت اکران است و هنوز نمی شود راجع به استقبال مردمی «چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت» اظهارنظر کرد. این فیلم تا به حال در چند جشنواره معتبر دنیا حضور پیدا کرده و جوایز زیادی گرفته است و در مجموع از نظر بین المللی هم برای جلیلوند خوش یمن بوده است.

حواشی: فیلم «چهارشنبه ۱۹ اردیبهشت» در جشنواره حاشیه خاصی نداشت و بعید به نظر می رسد در اکران هم حاشیه ساز شود.