بازیگران شخصیت های مهم در «معمای شاه»

مجله همشهری جوان: کم نیستند قهرمانانی که در پیشبرد اهداف انقلاب شجاعانه جنگیدند و جانشان را فدای مقابله با جور و فساد کردند. «معمای شاه» به واکاوی مبارزات تعدادی از کلیدی ترین چهره های انقلاب اسلامی ایران از آغاز حکومت محمدرضا پهلوی پرداخته؛ کسانی که برای بازی در نقش این شخصیت های بزرگ انتخاب شده اند، بازیگرانی نام آشنا و مطرح هستند، از شکرخدا گودرزی و علی دهکردی گرفته تا حسام نواب صفوی و حمید منوچهری و... تاریخ ورود این بزرگان به سریال و شرح مختصری از مبارزات و تاثیراتشان را می خوانید.

امام خمینی (ره)

بازیگر: شکرخدا گودرزی

تاریخ ورود به سریال: از سال 1339


آنچه می بینید: حضرت امام (ره) از همان زمان ورودشان به عرصه مبارزات، رفته رفته اعتراضاتشان را آغاز می کنند و هرچه به اواخر سال ۴۰ نزدیک تر می شویم، این اعتراضات علنی تر می شوند و شدت و حدت بیشتری پیدا می کنند. بی توجهی رژیم منجر به تندتر شدن این هشدارها می شود. این اعتراضات در نهایت منجر به واقعه ۱۵ خرداد و واقعه بعد از کاپیتولاسیون در سال ۴۳ می شوند. درنهایت، تبعید دوم حضرت امام (ره) رقم می خورد که ابتدا به ترکیه و بعد به نجف اشرف منتقل می شوند. تبعید اول ایشان در تاریخ ۱۵ خرداد اتفاق می افتد.

مردم به خاطر دستگیری مرجع تقلید و رهبر دینیشان قیام می کنند. ایشان را در منزل حاج آقا روغنی، یکی از تجار سرشناس تهران در منطقه قیطریه اسکان می دهند و به نوعی حبس می شوند. وقتی حسنعلی منصور به نخست وزیری می رسد، اعلام می کند ما باید مدارا و مسامحه کنیم و کافی است یک مقدار از آیت الله خمینی (ره) دلجویی کنیم. درباری ها تصور می کنند با پایان بخشیدن به دوران تبعید ایشان می توانند طبق خواست آمریکایی ها لایحه کاپیتولاسیون را در مجلس تصویب کنند.

در حالی که حضرت امام (ره) این رفتارها را به هیچ وجه بر نمی تابند و نتیجه اش این می شود که بعد از کاپیتولاسیون باز یک ۱۵ خرداد دیگر پدید می آید. این بار حضرت امام (ره) دست به افشاگری های تندی علیه رژیم می زنند که طبیعتا تبعید دوم ایشان را به دنبال دارد. این دوران حدود ۱۵ سال طول می کشد و در نهایت منجر به پیروزی انقلاب اسلامی می شود.

آیت الله بروجردی

بازیگر: نامعلوم

تاریخ ورودی به سریال: از اواسط دهه ۱۳۲۰


آنچه می بینید: آیت الله بروجردی از اواسط دهه ۲۰، بعد از فوت آیت الله اصفهانی و آقای قمی، زعامت مسلمین را به اصرار مردم آن زمان پذیرفت. او یکی از شخصیت های موثر در به رسمیت شناختن جامعه شیعیان بوده و برای تثبیت جایگاه شیعیان تلاش بسیاری کرده. به گفته ورزی، حاکمیت وقت از آیت الله بروجردی شدیدا وحشت داشت و حساب می برد.

در سریال معمای شاه سعی شده از این شخصیت بزرگ تجلیل و تکریم شود؛ به ویژه یک بازشناسی برای مخاطب نسل چهارم ارائه می شود تا آنها هم بدانند کسی که سال هاست در ورودی مسجد قم خفته، ابرمردی است که در تاریخ معاصر ایران و جهان اسلام و تشیع نقش بسیار مهمی ایفا کرده.

شهید نواب صفوی

بازیگر: حسام نواب صفوی

تاریخ ورود به سریال: از سال ۱۳۳۹


آنچه می بینید: شخصیت شهید نواب صفوی قبل از ملی شدن صنعت نفت و همزمان با شکل گیری فداییان اسلام وارد سریال می شود. مرحوم آیت الله طالقانی جزو فداییان اسلام نبود، ولی شهید نواب صفوی را در مبارزاتش یاری می کند؛ مثلا در مقطعی به مبارزان فداییان اسلام که تحت تعقیب بودند، پناه می دهد. البته شهید نواب صفوی در منزل آیت الله طالقانی دستگیر نشد. این دستگیری در منزل آقای ذوالقدر اتفاق می افتد؛ آن هم به صورت کاملا تصادفی. ماموران امنیتی در آن خانه به دنبال کس دیگری بودند که به این شخصیت مبارز بر می خورند و دستگیرش می کنند. این درگیری آخر در نهایت منجر به شهادت نواب صفوی می شود.

آیت الله کاشانی

بازیگر: حمید منوچهری

تاریخ ورود به سریال: قبل از سال ۱۳۴۰


آنچه می بینید: آیت الله کاشانی از رهبران مهم در نهضت ملی شدن صنعت نفت محسوب می شود. او یکی از مبارزان تاثیرگذار و از جمله کسانی است که نزد مردم زمانش از وجاهت زیادی برخوردار بود. تا جایی که از آیت الله کاشانی می توان به عنوان حامی مهم دکتر مصدق نام برد. به علاوه، در سریال معمای شاه نقش ضداستعماری آیت الله کاشانی به عنوان رهبر دینی مورد توجه قرار گرفته. حتی محمدرضاشاه از این شخصیت بزرگ شدیدا حساب می برد. در واقعه قیام ۳۰ تیر، وقتی جمعیت کثیری از مردم جلوی کاخ مرمر جمع می شوند، تنها به فرمان آیت الله کاشانی است که اوضاع آرام می شود در غیر این صورت، امکان داشت اتفاق ناگوارتری در آن مقطع بیفتد.

آیت الله طالقانی

بازیگر: علی دهکردی

تاریخ ورود به سریال: سال های ۱۳۳۰- ۱۳۲۹


آنچه می بینید: امام (ره) از آیت الله طالقانی به عنوان ابوذر زمان یاد می کردند. مرحوم آیت الله طالقانی همواره یکی از یاران باوفا و صدیق رهبر انقلاب و یک شخصیت آزاده و مبارز انقلابی بوده است. حضور مرحوم طالقانی و شهید نواب صفوی در سریال معمای شاه تقریبا از یک زمان آغاز می شود. آیت الله طالقانی سال های زیادی را در زندان می گذارند و متحمل رنج ها و سختی های بسیاری می شود. تمام این وقایع را در قالب رنجنامه ای از زندگی این شخصیت مبارز و انقلابی در سریال معمای شاه می بینیم.

در طول سریال، فرازهای مختلفی از مبارزات آیت الله طالقانی را می بینیم تا بهمن ۵۷ که از زندان قصر آزاد می شود. بعد از آزادی، مردم به استقبال این شخصیت بی نظیر می روند و او را تا منزلش که به یکی از مهم ترین پایگاه های انقلاب اسلامی تبدیل می شود همراهی می کنند. به گفته ورزی، علی دهکردی متفاوت ترین و مسلط ترین اجرایش تا امروز را ارائه داده است. حضور سیدمهدی طالقانی، فرزند مرحوم طالقانی در پشت صحنه سریال و در کنار گروه، قوت قلب بزرگی برای عوامل کار به ویژه علی دهکردی بوده است.

شهید مطهری

بازیگر: رسول توکلی

تاریخ ورود به سریال: سال های ۴۰ و ۴۱


آنچه می بینید: نقش شهید مطهری در ایام بسیار سخت دوران انقلاب- به ویژه در سال ۵۷- بسیار سرنوشت ساز بوده. از زمانی که امام (ره) تصمیم می گیرند، بعد از ۱۵ سال از نوفل لوشاتو به ایران بازگردند، شهید مطهری از جمله کسانی است که برای حفظ و حراست از رهبر انقلاب برنامه ریزی های ویژه ای انجام می دهد. تمام نظم و انضباط حاکم بر برنامه حفظ و حراست از امام (ره)، حاصل ایده های شهید مطهری بوده. به گفته ورزی، شخصیت دانشگاهی و مبارزاتی استاد مطهری به گونه ای بود که حتی ساواک هم خیلی از کارش سر در نمی آورد و حتی بعضی جاها از او رودست می خورد. شهید مطهری فضا و محیط دانشگاهی را به خوبی خوب می شناخت و نزد دانشجویان از محبوبیت بالایی برخوردار بود. بعد از بازنشستگی اجباری ایشان، دانشجوها باز به منزل استاد می رفتند و تلمذ می کردند. کم کم تشکیلات دانشجویی در منزل ایشان شکل می گیرد و بعد از مدتی پیام های رهبر انقلاب را از فرانسه ابلاغ می کند.