چگونه افلاطون بخوانیم؟

برترین ها - محمودرضا حائری: افلاطون در سال 427 قبل از میلاد در شهر آتن به دنیا آمد و درسال 348 قبل از میلاد دراثنای یک جشن عروسی درگذشته، یا به قول سیسرون در حال نوشتن درگذشته است.

افلاطون کشتی گیری نام آور بود و نامی که امروز او را به آن می شناسیم لقبی است که در میدان مسابقه به او داده شده بود. واژه افلاطون یعنی پهن که به شانه های پهن افلاطون اشاره دارد. در جوانی به نقاشی و شاعری روی آورد و از کراتیلوس از پیروان هراکلیتوس فلسفه آموخت.


به نظر می رسد در سال ۴۰۷ قبل از میلاد افلاطون وارد حلقه ی سقراطی شده باشد و پس از مرگ استاد در سال ۳۹۹ به همراه دیگر شاگردان سقراط به نزد اقلیدس در شهر مگارا رفت.

می گویند غرض افلاطون از سفر به ایتالیا دیدن کوه آتشفشان آتنا بوده یا می خواسته با متفکران فیثاغورثی ملاقات کند. کشف رابطه میان عدد و هماهنگی موسیقیایی بوسیله فیثاغورث تبیین شد.از دیدگاه فیثاعورثی کلید فهم عالم در دست اعداد است. همه چیز را می توان بر جسب عدد که در اقلیمی ورای عالم روزمره قرار دارد، تبیین کرد. این نظریه تاثیری بنیادین بر افلاطون نهاد. و او به آنجا رسید که معتقد شد واقعیت بنیادی، مجرد از ماده است. آنچه در فلسفه ی فیثاغورثی به شکل عدد جلوه گر شد در فلسفه افلاطون به شکل صور (مثل) یا ایده های ناب درآمد.

جوهر فلسفه افلاطون نظریه مُثُل است که در سراسر زندگی خود از بسط و پرورش آن دست نکشید. تبیین نظریه صور در قالب یک تمثیل در فلسفه افلاطون عرضه شده است.

افلاطون توصیف می کند که انسان ها گویی در یک غار تاریک به سر می برند او می گوید ما در این غار به زنجیر بسته شده ایم و چهره های ما رو به دیواری لخت و خالی است و در پشت سرمان آتشی بر افروخته است. همه آنچه ما مشاهده می کنیم، سایه هایی متحرک است.

سایه های متحرکی که روی دیوار می افتند و ما این سایه ها را حقیقت می پنداریم. تنها در صورتی می توانیم با حقیقت مواجه شویم که از غار فرار کنیم.

به زبان فلسفی تر افلاطون معتقد بود هر آنچه در زندگی روزمره مشاهده می کنیم صرفاً صورت ظاهر است. عالم حقیقی عالم مثل است که این نمودها از آن سرچشمه می گیرند.

منتقدان افلاطون:

فردریش نیچه: در کتاب غروب بت ها درباره افلازون چنین می گوید: میل دارم درباره افلاطون عبارت نیرنگ باز برتر را بر همه ی عبارات دیگر ترجیح دهم.

کارل پوپر: شاه فیلسوف (افلاطون) را نیرنگباز و نشانه حقارت انسان تلقی کرد.


درباره افلاطون چه کتاب هایی بخوانیم

کتاب های مقدماتی

افلاطون- نویسنده: جان جی کینی- مترجم: عزت الله فولادوند -نشر ماهی سال ۹۰

آشنایی با افلاطون- نویسنده: پل استراترن- مترجم: مسعود علیا- نشر مرکز سال ۷۹

افلاطون- نویسنده: کارل بورمان- مترجم: محمد حسن لطفی- نشر طرح نو سال ۸۹

کتاب های مفصل

پایدیا- نویسنده: ورنر یگر- مترجم: محمد حسن لطفی- نشر خوارزمی سال ۱۳۷۶

جلد اول تاریخ فلسفه کاپلستون- مترجم جلال الدین مجتبوی -ناشر علمی فرهنگی

در نقد افلاطون

بخش افلاطون تاریخ فلسفه راسل ترجمه نجف دریابندری نشر پرواز

جلد اول و دوم جامعه باز و دشمنان آن ترجمه عزت الله فولادوند نشر خوارزمی