فیلم های زن و شوهری سینمای ایران

روزنامه هفت صبح - مرجان فاطمی، احمد رنجبر: دعوای زن و شوهرها از عناصر تکرار شونده در سینما بوده و هست. گاهی به طنز و گاهی کاملا جدی. گاهی فیلمساز قصد شوخی داشته و گاهی در نقد این رابطه، فیلم ساخته. در سینمای خودمان هم رد این مشاجره را می توان یافت؛ چه در فیلم های کاملا جدی و چه در آثار کمدی.

سویه پرونده ما به وجه کمدی ماجرا کار دارد. به فیلم هایی که در آن یک زوج قصد برتری نمایی دارند و هر کدام در پی احقاق حق خود هستند. در این راه دوئل می کنند، علیه هم توطئه و دسیسه راه می اندازند و در نهایت همه چیز ختم به خیر می شود.

همسر/ 1372

کارگردان: مهدی فخیم زاده

بازیگران: مهدی هاشمی و فاطمه معتمد آریا

نوع کل کل: فخیم زاده در «همسر» دست روی موضوعی کلیدی یعنی مناسبات حرفه ای زن و شوهر گذاشت. او زمانی این کار را کرد که نقش زنان رفته رفته در جامعه بیشتر می شد و تعامل شان با مردان بیش از پیش به چشم می آمد. او داستان زن و مردی را برای فیلمش انتخاب کرد که هر دو آرزوی ریاست داشتند. در نهایت زن رییس شد و کل کل به اوج رسید.

میزان موفقیت: «همسر» همچنان فیلمی تراز در سینمای ایران است که هم مورد توجه منتقدان بوده و هم مخاطبان. به جرأت آن را می توان بهترین نمونه فیلم های زن و شوهری دانست که ضمن کمدی بودن، حرف هایی جدی در دل داشت. فاطمه معتمد آریا به خاطر بازی در این فیلم، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر زن در جشنواره دوازدهم فجر را به دست آورد و مهدی فخیم زاده دیپلم افتخار بهترین فیلمنامه را. فیلم در گیشه موفق بود و هنوز تماشایی است.


پسر آدم، دختر حوا/ ۱۳۸۷

کارگردان: رامبد جوان

بازیگران: حامد کمیلی و مهناز افشار

نوع کل کل: پایه فیلم «پسر آدم، دختر حوا» دعوای دو وکیل جوان و رقیب است که از روی اجبار و اتفاق دفترشان کنار یکدیگر قرار دارد. آنها تمام تلاش خود برای خارج کردن رقیب از صحنه را به کار می برند. داستان اما به ماجرای اختلاف یک زوج (رامبد جوان و شیلا خداداد) هم کشیده می شود. رامبد جوان در این فیلم به خوبی از پتانسیل دوئل زن و مرد استفاده کرده و وجه غالب بار کمدی اثرش را به دعوای آقا و خانم مجرد اختصاص داد. جوان در این فیلم با مسائلی چون حقوق زنان هم شوخی می کند و اینگونه دوئل فیلمش را به حد اعلا می رساند.

میزان موفقیت: «پسر آدم، دختر حوا» دومین فیلم جوان بعد از «اسپاگتی در هشت دقیقه» است. او با فیلم دوم جهشی اساسی و مشهود داشت و فیلمش توانست تحسین بسیاری از منتقدان را به همراه داشته باشد. فیلم در گیشه هم موفق بود و عنوان سومین فیلم پرفروش سال را به دست آورد. بعد از آن بود که رامبد جوان موقعیت خود را به عنوان یک کارگردان موفق در سینما تثبیت کرد و زمینه ساز دعوت از او برای ساخت فیلم «ورود آقایان ممنوع» شد.


آتش بس ۱ و ۲/۱۳۸۴ و ۱۳۹۲

کارگردان: تهمینه میلانی

بازیگران: محمدرضا گلزار و مهناز افشار، بهرام رادان و میترا حجار

نوع کل کل: تهمینه میلانی با «آتش بس» نوعی دیگر از سینما را تجربه کرد و با زبان طنز قصد بازنمایی رابطه زن و مرد در جامعه امروز را داشت. در «آتش بس ۱» لجاجت زن و مرد با غلظت زیاد سوژه فیلم بود و هر کدام قصد اثبات توانایی های مختلف خود را داشتند و در سری دوم، مشکلات زندگی محور دوئل آنهاست. این بار دعوای زوج فیلم مربوط به انتخاب اسم بچه، شک به یکدیگر، انتخاب پرستار، مسافرت و ... است.


میزان موفقیت: «آتش بس ۱» سال ۸۵ اکران شد و فروش بالایی به دست آورد. این فیلم در واقع نخستین اثر سینمایی است که به فروش بالای یک میلیارد دست پیدا کرد و به این ترتیب رکوردی تازه را به نام خود در تاریخ سینمای ایران به ثبت رساند.

موفقیت آتش بس (۱) میلانی را به ادامه ساخت فیلم بعد ترغیب کرد. قسمت دوم این فیلم هم تا الان موفق عمل کرده و پیش بینی می شود تداوم موفقیت آن در گیشه ادامه داشته باشد.


عینک دودی/ ۱۳۷۸

کارگردان: محمد حسین لطیفی

بازیگران: فاطمه معتمد آریا و ایرج طهماسب

نوع کل کل: این بار موضوع دعوا میان زنی مستقل و بلندپرواز با مردی مطیع، تابع قانون و کاری است؛ زن و شوهری که کمترین نقطه اشتراکی با هم ندارند اما همچنان به هم علاقمندند. آنها حالا بعد از چند سال در جریان اتفاقی قرار می گیرند که موقعیت شان تغییر می کند. مرد مطیع که همیشه از طرف همسرش توسری می خورده، حالا در موضع قدرت قرار می گیرد و زن، موضعی مخالف پیدا می کند.

میزان موفقیت: محمدحسین لطیفی این فیلم را چهار سال بعد از «سرعت» ساخت و میزان استقبال از آن آنقدر بالا بود که توانست جایگاه این کارگردان را در سینما تثبیت کند. «عینک دودی» یکی از پرفروش ترین فیلم های سال ۷۸ نام گرفت و هنوز هم یکی از موفق ترین آثار سینمایی لطیفی شناخته می شود.


توفیق اجباری/ ۱۳۸۶

کارگردان: محمد حسن لطیفی

بازیگران: محمدرضا گلزار و باران کوثری

نوع کل کل: اینجا جنس دعوای زن و شوهری یک مقدار متفاوت است و قصد دارد مشکلات خانوادگی یک سوپراستار سینما را به نمایش بگذارد. همسر رضا گلزار، سوپراستار سینمای ایران، از اینکه مدام همسرش مورد توجه باشد، دل خوشی ندارد و تلاش می کند نشان دهد که هر چقدر هم معروف باشد، برای او همان آدم قبلی است. برای ثابت کردن این مسئله، تا جدایی و به اجرا گذاشتن مهریه هم پیش می رود.

میزان موفقیت: این فیلم در جشنواره فیلم فجر به نمایش درنیامد اما در زمان اکران به دلیل وجود ستاره های سینمایی توانست به باشگاه میلیاردی ها وارد شود. جالب اینجاست که «توفیق اجباری» چند ماه بعد از «اخراجی ها ۱» اکران شد و تنها فیلمی بود که در آن زمان توانست به فروشی نزدیک به فیلم ده نمکی برسد.


آذر، شهدخت، پرویز و دیگران/ ۱۳۹۲

کارگردان: بهروز افخمی

بازیگران: مهدی فخیم زاده و گوهر خیراندیش

نوع کل کل: زن و شوهر این فیلم پا به سن گذاشته اند. مرد بازیگری معروف است و حالا زنش از سر اتفاق بازیگر شده. عجیب تر اینکه بازی زنش همه جا با تحسین و تشویق همراه است و مرد از این اتفاق شاکی. نم نمک اختلاف این دو آشکار می شود و زن به نشانه قهر خانه را ترک می کند.

بهروز افخمی اما خیلی روی این دوئل زوم نمی کند و در ادامه ماجرای «آذر، شهدخت...» به سمتی دیگر می رود. فیلم در همین حد هم توانست دوئلی جذاب از مجادله زن و شوهر ارائه دهد.

میزان موفقیت: تحسین های «آذر، شهدخت، پرویز و دیگران» از جشنواره سال گذشته فجر شروع شد. فیلم هم به مذاق مخاطبان خوش آمد و هم با دریافت سیمرغ های بهترین فیلم و فیلمنامه، یکی از فیلم های خوشبخت لقب گرفت. در اکران عمومی هم موفق عمل کرد و مخاطبان ازآن استقبال کردند.


خروس جنگی/ ۱۳۸۶

کارگردان: مسعود اطیابی

بازیگران: رضا عطاران و مریلا زارعی

نوع کل کل: یک دوئل تمام عیار. از همان اول فیلم نشانه های مستقیم دعوای مرد و زن هویدا است. مرد مدعی است که کار خانه راحت تر از کار بیرون است و زن نظری عکس دارد. در نهایت تصمیم بر این می شود که جایشان را عوض کنند تا معلوم شود کی راست می گوید. در این میان کارگردان تصمیم می گیرد با استفاده از مشاجره های زن و شوهر و موقعیت جدیدشان از مخاطب خنده بگیرد.

میزان موفقیت: بعد از نمایش فیلم در بخش جنبی جشنواره فجر کسی فکر نمی کرد در اکران عمومی موفق باشد. «خروس جنگی» خیلی زود با «آتش بس» مقایسه شد اما هیچ کدام نتوانست جلوی موفقیت فیلم را بگیرد. فیلم با فروش حدود ۹۰۰ میلیونی، نامش را در فهرست پرفروش های سال ۸۸ ثبت کرد. البته نباید به راحتی از سهم رضا عطاران در موفقیت فیلم و نیز شرایط سال اکران فیلم گذشت.


کلاغ پر/ ۱۳۸۶

کارگردان: شهرام شاه حسینی

بازیگران: محمدرضا گلزار و مهناز افشار

نوع کل کل: «کلاغ پر» مشخصا براساس قواعد گیشه سینما ساخته شد و از دغدغه های مرسوم فیلمساز در ارتباط با مشکلات زن و شوهری کاملا به دو راست. اینجا مردی را می بینیم که عاشق یک دختر است و برای رسیدن به او تلاش می کند مانع از ازدواج رقیب شود.

از روی اتفاق او با دختری آشنا می شود که همین دغدغه را دارد و نمی خواهد مرد مطلوبش با دیگری ازدواج کند. تلاش ها ادامه دارد و در ادامه کل کل زوج اصلی (گلزار و افشار) شکل می گیرد.

میزان موفقیت: شهرام شاه حسینی پیش از «کلاغ پر» به عنوان فیملسازی صاحب اندیشه در سینمای کوتاه شناخته می شد. او با این فیلم و ساخته های بعدی نشان داد در سینمای حرفه ای دغدغه مناسبات گیشه دارد. «کلاغ پر» قاعدتا فیلم مطلوب منتقدان نیست و حتی در بازه اکران به آن تاختند اما در گیشه موفق بود.


رژیم طلایی/ ۱۳۹۱

کارگردان: رضا سبحانی

بازیگران: مهدی هاشمی و مریلا زارعی

نوع کل کل: اینجا وزن زن و شوهر، موضوع اصلی موش و گربه بازی است و در واقع کنایه ای دارد بر مهریه های عجیب و غریبی که میان خیلی از زوج ها جریان دارد. طبق مهریه ای که هنگام عروسی به ثبت رسیده، شوهر باید به اندازه مجموع وزن خودش و همسرش طلا پرداخت کند. حالا در شرایطی که مرد شدیدا چاق شده، زن مهریه اش را اجرا می گذارد. حالا از این به بعد است که هر کدام از آنها برای اینکه ضرر نکند شروع می کند به تغییر وزن خودش. مرد مدام لاغر می شود و زن تا می تواند می خورد.

میزان موفقیت: «رژیم طلایی» در جشنواره فجر اکران نشد و با اینکه در گروه اکران نوروز قرار گرفت اما چندان در فروش موفقیتی به دست نیاورد. البته تهیه کننده فیلم، پایین بودن میزان تبلیغات محیطی را عامل اصلی فروش کم آن دانسته بود.


صورتی/ ۱۳۸۱

کارگردان: فریدون جیرانی

بازیگران: رامبد جوان و میترا حجار

نوع کل کل: «صورتی» در میان دوئل های زن و شوهری، کمدی نیست. رگه هایی از مطایبه لابلای آن دیده می شود اما با تعریف کلی پرونده ما متفاوت است. جیرانی داستان زن و شوهر هنرمندی را به تصویر کشید که بعد از سال ها قصد جدایی دارند. آنها از هم دور شده اند و جداگانه زندگی می کنند. در این میان فرد سوم یعنی فرزند آنها و زنی دیگر، زمینه علاقمندی شان را فراهم می کند. قاعدتا این دوئل نرم میان زن و شوهر و پیدا شدن عشقی تازه، جانمایه «صورتی» را شکل می دهد.

میزان موفقیت: فیلم جایی در انتخاب های منتقدان ندارد؛ در گیشه هم فروشی معمولی داشت و تنها موفق به کسب یک جایزه شده آن هم جایزه ویژه جشنواره فیلم های اجتماعی آبادان. میترا حجار برای بازی در این فیلم از جشنواره بیست و یکم فجر نامزد دریافت سیمرغ شد و نام جیرانی در میان نامزدهای کسب تندیس بهترین کارگردانی و فیلمنامه از جشن هفتم خانه سینما قرار گرفت.