شش فیلمی که به دلیل مسائل اخلاقی ممنوع شدند

برترین‌ها: فیلم‌های ممنوعه آثاری بحث‌برانگیزند که به دلیل شکستن خطوط قرمز و ایده‌های جنجالی‌‌شان عموما منزوی یا ممنوع می‌شوند. برخی از این فیلم‌ها باعث وحشت عمومی و بحران‌های ناشایستِ اخلاقی می‌شوند؛ زیرا فیلم‌ساز از ترس‌های اجتماعیِ موجود سوءاستفاده کرده است. به این ترتیب چنین آثاری برای بسیاری از شهروندان در فهرست فیلم‌هایی که هرگز نباید دید قرار می‌گیرند. اما بعضی از کارگردانان در دام این جنجال‌ها نمی‌افتند و فقط الزامات و دستورالعمل‌های سانسور آن کشور را رعایت نمی‌کنند و مقادیر زیادی از برهنگی و روابط جنسی آشکار را به‌نمایش می‌گذارند.

در جهان امروز، مقوله‌ی سانسور فیلم در کشورهای گوناگون متفاوت است؛ اما در اکثر موارد، به چیزهایی که دولت و کلیسای اصلی کشور برای مردم مناسب می‌دانند بستگی دارد. در واقع فیلم‌هایی که هرگز نباید دید بیشتر یک مقوله فرهنگی و بومی است تا یک قاعده جهانی و همیشگی؛ چه در مورد فیلم‌های سینمایی ممنوعه در داخل این کشورها و چه درباره یک فیلم ممنوعه خارجی همین قاعده برقرار است. حتی گاهی اوقات ممکن است دانلود فیلم‌های ممنوعه هم از طریق چنین قواعدی محدود شوند.

توقیف فیلم‌های ممنوعه می‌تواند جنجال‌های بسیاری را – خصوصا در شبکه‌های اجتماعی – به‌دنبال داشته باشد؛ زیرا قدرت‌ها تصمیم گرفته‌اند که این فیلم برای بزرگسالان و عموم مردم نامناسب است. دقیقا در این لحظه سوالی پیش می‌آید که آیا حق مردم برای انتخاب آزادانه و تماشای آثار هنری دلخواه‌شان ارجحیت دارد یا محافظت از اکثریت افراد جامعه در برابر تابوها و فیلم‌های بحث‌برانگیز؟ پاسخ دادن به این پرسش مهم، بسیار دشوار به‌نظر می‌رسد. در این فهرست از مجله دیجی کالا به‌سراغ 6 مورد از فیلم‌های ممنوعه برتر تاریخ سینما می‌رویم و دلایل توقیف شدن‌شان را با یکدیگر بررسی خواهیم کرد.

 به گورت تف می‌کنم (I Spit on Your Grave)

• کارگردان: مئیر زارکی
• بازیگران: کامیل کیتون، اران تابر، ریچارد پیس، آنتونی نیکلاس و…
• محصول: ۱۹۷۸
• امتیاز راتن تومیتوز: ۵۳ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۵/۷ از ۱۰

این فیلم به مسئله‌ی تعرض می‌پردازد و در مورد یک نویسنده‌ی زن است که توسط گروهی از مردان مورد تجاوزی وحشیانه قرار می‌گیرد. او از این واقعه‌ی دلخراش جان سالم به‌در می‌برد و تنها راه انتقام گرفتن خود را در کشتن متجاوزین می‌بیند. «به گورت تف می‌کنم» که با نام «روز زن» هم شناخته می‌شود، به‌دلیل صحنه‌های خشونت‌آمیز و نامتعارف بسیار طولانی‌اش، در ۱۱ کشور ممنوع شد. این فیلم که در ایرلند، نروژ، آلمان و ایسلند به‌دلیل «تجلیل از خشونت علیه زنان» در فهرست آثار توقیف‌شده قرار داشت، برگرفته‌شده از ملاقات واقعی کارگردان (مئیر زارکی) با زنی بود که به‌تازگی مورد تجاوز جنسی قرار گرفته بود. زارکی زن قربانی را به ایستگاه پلیس برد اما از نحوه‌ی برخورد مقامات با این وضعیت و نوع رفتار آن‌ها با آن زن به‌شدت عصبانی بود و با توجه به شکستگی فک قربانی، او را به بیمارستان رساند. مئیر زارکی سناریوی این فیلم را به‌عنوان ادای دین به آن زن نوشت. به‌دلیل ماهیت هولناک و خشن فیلم، «به گورت تف می‌کنم» تا سال ۲۰۰۱ در بریتانیا ممنوع بود، تا زمانی که نسخه‌ی به‌شدت ویرایش‌شده‌ی آن موفق به دریافت گواهی ۱۸ (قانون و گواهی رده‌بندی سنی برای فیلم‌هایی که تنها برای افراد بالای ۱۸ سال مناسب هستند) شد. این فیلم کماکان در کشور ایرلند ممنوع است.

آخرین وسوسه‌ی مسیح (The Last Temptation of Christ)

• کارگردان: مارتین اسکورسیزی
• بازیگران: ویلم دفو، هاروی کایتل، باربارا هرشی، استیو شیل و…
• محصول: ۱۹۸۸
• امتیاز راتن تومیتوز: ۸۱ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷/۵ از ۱۰

این فیلم بحث‌برانگیز در یونان، ترکیه، مکزیک، شیلی، فیلیپین، سنگاپور و آرژانتین توقیف شده است و یکی از فیلم‌های ممنوعه تاریخ سینمای جهان به حساب می‌آید. فیلم اسکورسیزی، عیسی مسیح را به‌عنوان مردی با تمایلات جنسی و شک و تردید در مورد قدوسیت خود به‌تصویر کشید که باعث شد فرقه‌های مذهبی و گروه‌های مسیحی آن را کفرآمیز تلقی کنند. این فیلم بر اساس رمانی به‌همین نام از نویسنده‌ی مشهور یونانی، نیکوس کازانتزاکیس ساخته شده است و از مباحث بسیار جنجال‌برانگیزی همچون رابطه‌ی مسیح با مریم مجدلیه بهره می‌برد. فیلم تکان‌دهنده‌ی اسکورسیزی به سینماها هم رحم نکرد و تا حدی پیش رفت که یکی از سالن‌های سینما در فرانسه هنگام نمایش آن به آتش کشیده شد. «آخرین وسوسه‌ی مسیح» تا اندازه‌ای جنجال به‌پا کرد که وقتی به‌صورت ویدیویی در ایالات متحده منتشر گردید، بسیاری از توزیع‌کننده‌های زنجیره‌ای و بزرگ از جمله شرکت بلاک‌باستر از عرضه‌ و انتشار فیلم خودداری کردند. در دورانی که آثار علمی-تخیلی، اکشن‌های پرهزینه و اسلشرهای سرگرم‌کننده در صنعت سینما یکه‌تازی می‌کردند، فیلم تابوشکن و جسورانه‌ی مارتین اسکورسیزی از راه رسید و تمام ساختارهای موجود را از بین برد. اثری که شاید کماکان به‌عنوان یکی از ممنوعه‌ترین فیلم‌های تاریخ سینما شناخته شود، اما قطعا یکی از مهم‌ترین‌شان نیز هست.

فلامینگوهای صورتی (Pink Flamingos)

• کارگردان: جان واترز
• بازیگران: دیواین، دیوید لاچری، مینک استُل، مری ویوین پیرس و…
• محصول: ۱۹۷۲
• امتیاز راتن تومیتوز: ۸۱ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶/۱ از ۱۰

این فیلم عجیب و مریض، صحنه‌های مشهور و مشمئزکننده‌ی فراوانی دارد که قصد ندارم به آن‌ها بپردازم! «فلامینگوهای صورتی» در سال ۱۹۷۶ در استرالیا ممنوع شد اما بعدها پس از ویرایش و سانسور، رتبه‌ی R را دریافت کرد. سپس در سال ۱۹۸۱ مجددا ممنوع شد و سه‌بار دیگر در سال ۱۹۸۳ توقیف شد و در فهرست فیلم‌های ممنوعه جهان قرار گرفت. دلایل این ممنوعیت‌های مداوم، خشونت شدید و صحنه‌های جنسی فراوان فیلم است. این فیلم در سال ۱۹۸۴ گواهی X18 را دریافت کرد اما مدت کوتاهی پس از آن به‌علت دشوارتر شدن مؤلفه‌های این رتبه، از این طبقه‌بندی محروم ماند. «فلامینگوهای صورتی» باری دیگر در سال ۱۹۹۷ ممنوع شد. این ممنوعیت به‌خاطر نسخه‌ای بود که به مناسب ۲۵ سالگی این فیلم به‌نمایش درآمد و تعدادی صحنه‌ی جدید و اضافه‌شده را به‌همراه داشت. «فلامینگوهای صورتی» با حدودا دو دقیقه برش، در نهایت رتبه‌ی R را دریافت کرد. در سال ۲۰۱۴، این فیلم نخستین نمایش تلویزیونی (نسخه‌ی برش‌خورده‌ و ویرایش‌شده) در استرالیا را تجربه کرد و به‌عنوان بخشی از مجموعه‌ی «فیلم‌هایی که جهان را شوکه کردند» نمایش داده شد. ساخته‌ی جنجالی جان واترز یک اثر به‌شدت عجیب، نامتعارف و بحث‌برانگیز به‌حساب می‌آید؛ حتی با تمام برش‌ها و سانسورهایی که در تمام این سال‌ها به‌دوش کشیده است.

مرده شریر (The Evil Dead)

• کارگردان: سم ریمی
• بازیگران: بروس کمپبل، الن سندوایس، بتسی بیکر، ماگدا کونوپکا و…
• محصول: ۱۹۸۱
• امتیاز راتن تومیتوز: ۹۵ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷/۵ از ۱۰

این فیلم یکی از نخستین آثاری بود در فهرست Video Nasty قرار گرفت و در بریتانیا توقیف شد. محتوای بسیار خشن «مرده شریر» در آن زمان به‌حدی بود که در آلمان، فنلاند، ایرلند و ایسلند در جایگاه فیلم‌های ممنوعه و فیلم‌هایی که هرگز نباید دید قرار گرفت. سم ریمی علی‌رغم بودجه‌ی محدود فیلم که رقمی به‌مراتب کم‌تر از نیم میلیون دلار بود، «مرده شریر» را تا حد امکان ترسناک و بی‌پرده ساخت. انتشار اولیه‌ی آن نه‌تنها به‌دلیل خون و جراحات بیش از حد، بلکه به‌دلیل صحنه‌های جنسی نامتعارفش -صحنه‌ی مشهور جنگل- با واکنش‌های شدید و تندی مواجه شد. در این صحنه، شخصیت شریل (الن سندوایس) توسط یک درخت مورد حمله‌ای عجیب و حتی گروتسک قرار می‌گیرد. سال‌ها بعد، سم ریمی بابت به‌تصویر کشیدن این صحنه‌ی خشونت‌آمیز اظهار پشیمانی کرد و آن را بیهوده، بی‌دلیل و کمی بیش از حد وحشیانه توصیف کرد. لارس فون تریه نیز در فیلم «ضدمسیح» صحنه‌ای نسبتا مشابه را به‌وجود آورد که با توجه به حضور کاراکترهای اصلی در محیط جنگلی و حالت نمادین شاخ‌و‌برگ درختان، می‌توان برای لحظاتی به‌یاد فیلم «مرده شریر» افتاد. علی‌رغم مشکلات سانسور و واکنش‌های منفی پیرامون فیلم، در نهایت به روند سودآوری «مرده شریر» آسیبی وارد نشد و از آن زمان در جایگاه یک فیلم کالت قرار گرفت. علاوه‌بر دو دنباله در سال‌های ۱۹۸۷ و ۱۹۹۲، یک نسخه‌ی بازسازی‌شده از «مرده شریر» در سال ۲۰۱۳ ساخته شد و سریالی به‌نام «اَش علیه مرده شریر» در سال ۲۰۱۵ به‌نمایش درآمد

 آخرین خانه در سمت چپ (The Last House on the Left)

• کارگردان: وس کریون
• بازیگران: ساندرا کسل، لوسی گرنتهم، دیوید هس، فرد جی. لینکلن و…
• محصول: ۱۹۷۲
• امتیاز راتن تومیتوز: ۶۲ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶ از ۱۰

این فیلم در اکثر کشورها به‌شدت زیر تیغ سانسور قرار گرفت و در بریتانیا وارد لیست فیلم‌های ممنوعه شد. «آخرین خانه در سمت چپ» در استرالیا ممنوع نبود اما هیچ شرکتی آن را برای توزیع انتخاب نمی‌کرد؛ زیرا مسائل سانسور فراوان و آشکاری پیرامون این فیلم وجود داشت. این فیلم بحث‌برانگیز داستان دو دختر نوجوانی را روایت می‌کند که توسط گروهی از محکومین روان‌پریش ربوده می‌شوند و مورد شکنجه و تجاوز قرار می‌گیرند. حتی اگر با استانداردهای امروزی به قضیه نگاه کنیم، «آخرین خانه در سمت چپ» همچنان یک فیلم به‌شدت تکان‌دهنده و جنجالی به‌حساب می‌آید. این فیلم به‌عنوان نخستین اثر کارگردانی‌شده توسط وس کریون، لحن بسیار تیره‌تری نسبت به سایر آثارش دارد و صحنه‌های قتل و تجاوز را به‌شکل وحشیانه‌ای به‌تصویر کشیده است. «آخرین خانه در سمت چپ» تا سال ۲۰۰۸ در بریتانیا توقیف بود؛ موضوعی که نشان می‌دهد یک فیلم ممنوعه که نزدیک به نیم قرن از ساخته شده شدنش گذشته است، تا چه اندازه می‌تواند تکان‌دهنده و تابوشکن باشد.

سالو یا ۱۲۰ روز در سودوم (Salò or ۱۲۰ Days of Sodom)

• کارگردان: پیر پائولو پازولینی
• بازیگران: پائولو بوناچلی، جورجیو کاتالدی، آلدو والتی، کاترینا بوراتو و…
• محصول: ۱۹۷۵
• امتیاز راتن تومیتوز: ۶۹ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۵/۹ از ۱۰

و در نهایت می‌رسیم یه یکی از جنجالی‌ترین فیلم‌های ممنوعه تاریخ سینما – به اعتقاد خیلی‌ها، جنجال‌برانگیزترین فیلم تمام دوران و یکی از ممنوعه‌ترین فیلم‌های تاریخ – که باعث قتل سازنده‌اش شد؛ اثری که برای بسیای همیشه در فهرست فیلم‌هایی که نباید دید دسته‌بندی شده است. «سالو» درباره‌ی گروهی از فاشیست‌ها است که هجده نوجوان را می‌ربایند و قبل از کشتن‌شان، یک به یک آن‌ها را مورد آزار، اعمال سادیستی و شکنجه‌های جنسی قرار می‌دهند. این فیلم به‌علت تصاویر گرافیکی‌اش از شکنجه‌های ذهنی، تجاوز، مثله کردن و قتل وحشیانه‌ی جوانان، در بسیاری از کشورها ممنوع شد. در حالی که «سالو» به‌دلیل موضع مشخص پازولینی نسبت به فساد سیاسی، سوءاستفاده از قدرت و فاشیسم مورد توجه قرار گرفته است، اما کماکان به‌عنوان یکی از نگران‌کننده‌ترین و بحث‌برانگیزترین فیلم‌های تمام دوران‌ها شناخته می‌شود. نسخه‌ی برش‌نخورده‌ی «سالو» در دهه‌ی ۹۰ میلادی و دهه‌ی اول قرن ۲۱ در استرالیا، نیوزلند و بریتانیا منتشر شد، اما این فیلم کماکان در چندین کشور مختلف ممنوع است. پازولینی در کم‌تر از یک ماه پس از انتشار فیلم، توسط چند تن از مخالفین سرسخت «سالو» به‌شکل فجیعی به‌قتل رسید؛ هرچند پرونده‌ی مرگ دلخراش او همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.