تصورات علمی درباره کرونا که اشتباه از آب درآمدند

روزنامه جام‌جم - محمدحسین خودکار: کرونا هر روز ترفند‌های تازه‌ای برای غافلگیر کردن بشر از آستین بیرون می‌کشد. مثلا در روز‌های اول شیوع کووید-۱۹ در جهان تصور می‌شد که کودکان به این بیماری مبتلا نمی‌شوند، اما بعد‌ها ثابت شد که نه فقط کودکان و حتی نوزادان کرونا می‌گیرند، بلکه آن‌ها می‌توانند به عنوان ناقلان بدون علامت، نقش خطرناکی در رشد همه‌گیری این ویروس داشته باشند.

همچنین در هفته‌های اول شیوع کووید-۱۹ ادعا می‌شد که بهبودیافتگان کرونا در برابر ابتلای مجدد به این بیماری مصون هستند، اما در ماه‌های بعد، نادرستی این ادعا با ابتلای مجدد برخی افراد در چین، ژاپن و کره جنوبی به کووید-۱۹ ثابت شد. علاوه بر این، در چهار ماهی که از شیوع کرونا در جهان می‌گذرد، توصیه‌های بهداشتی نهاد‌های علمی بین‌المللی درباره راه‌های پیشگیری از کرونا نیز به شدت تغییر کرده است. زمانی سازمان بهداشت جهانی فقط به افراد بیمار، اطرافیان آن‌ها و کادر درمان توصیه می‌کرد که از ماسک استفاده کنند، اما بعد‌ها گفته شد که همه افراد برای جلوگیری از ابتلا به کرونا به‌خصوص در صورت حضور در محیط‌های عمومی باید ماسک بزنند. یافته‌هایی از این دست نشان می‌دهد کرونا در ماه‌های اخیر بار‌ها به همه انسان‌ها رو دست زده و بشریت با همه ادعایی که درباره پیشرفت علم خود دارد، تا کنون به اطلاعات اندکی درباره این ویروس دست یافته است.

با گرم شدن هوا از بین می‌رود

در ماه‌های اول شیوع کرونا، مقامات بسیاری از کشور‌ها تصور می‌کردند که همه‌گیری این ویروس با گرم شدن هوا متوقف می‌شود. اما این تصور با گسترش کووید-۱۹ در کشور‌های نیم‌کره جنوبی باطل شد. پژوهش‌های بعدی در این زمینه نشان داد که حتی امکان کاهش نرخ سرایت کرونا در تابستان نیز تصور باطلی است، زیرا اخیرا ثابت شده است که این ویروس حتی در دمای ۶۰ درجه سانتی‌گراد هم زنده می‌ماند.

همه افراد لازم نیست ماسک بزنند

سازمان بهداشت جهانی در ماه‌های اول همه‌گیری کووید-۱۹ استفاده از ماسک را تنها به بیماران و اطرافیان آن‌ها توصیه می‌کرد. اما چند هفته‌ای است که این سازمان به همه افراد تاکید می‌کند که در صورت حضور در مکان‌های عمومی حتما ماسک بزنند، زیرا بر مبنای آخرین تحقیقات، احتمال می‌رود که افراد در محیط‌های شلوغ صرفا به خاطر قرار گرفتن در معرض قطرات تنفسی فرد بیمار به کرونا مبتلا شوند.

از انسان به انسان منتقل نمی‌شود

در اولین روز سال ۲۰۲۰، مسئولان بهداشت جهانی با صدور بیانیه‌ای تاکید کردند که «هیچ نشانه‌ای از انتقال این ویروس از انسان به انسان وجود ندارد.»، اما ده روز پس از صدور این بیانیه، مقامات بهداشتی هنگ‌کنگ انتقال ویروس جدید در میان اعضای یک خانواده را تایید کردند. با این حال، ده روز از هشدار هنگ‌کنگی‌ها گذشت تا مقامات بهداشت جهانی بالاخره موضوع انتقال کرونا از انسان به انسان را تایید کنند.

از آنفلوآنزای فصلی کشنده‌تر نیست

در هفته‌های اول شیوع ویروس کرونا، مقامات بهداشت جهانی با استناد به آمار‌های چینی‌ها تاکید داشتند که ویروس جدید از آنفلوآنزای فصلی کشنده‌تر نیست. اما بعد‌ها که کووید-۱۹ پایش را به کشور‌های بیشتری باز کرد، مسؤولان این سازمان بالاتر بودن آمار مرگ‌ومیر ناشی کرونا از آنفلوانزا را تایید کردند. دو هفته قبل نیز این سازمان در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که کووید-۱۹ حداقل ده برابر کشنده‌تر از آنفلوانزای فصلی است.

صابون باعث نابودی کرونا می‌شود

از ابتدای شیوع کرونا تا همین امروز شست‌وشوی دست با آب و صابون به عنوان راهکاری موثر برای پیشگیری از ابتلا به این ویروس شناخته می‌شود. اما در هفته‌های اخیر ثابت شده است که برخلاف تصور اولیه کارشناسان بهداشتی، شست‌وشو با آب و صابون باعث نابودی ویروس‌های موجود روی دست نخواهد شد و با این کار فقط ویروس‌ها از سطح دست به چاه فاضلاب منتقل می‌شوند.

رعایت فاصله یک متری کافی است

در چهار ماه گذشته همواره اطلاعات متناقضی درباره میزان فاصله احتیاطی لازم برای جلوگیری از سرایت کرونا منتشر شده است. اوایل گفته می‌شد که لازم است افراد برای پیشگیری از ابتلا به این ویروس یک متر با همدیگر فاصله داشته باشند و بعد‌ها این فاصله احتیاطی به یک‌ونیم تا دو متر افزایش یافت. اما اخیرا گزارش‌هایی از انتقال کووید-۱۹ در فاصله بیش از چهار متری نیز منتشر شده است.

حیوانات به کرونا مبتلا نمی‌شوند

تا همین یک ماه پیش بسیاری از کارشناسان بهداشتی معتقد بودند که حیوانات به کرونا مبتلا نمی‌شوند. اما در یک ماه گذشته مواردی از ابتلای چند سگ و گربه خانگی در هنگ‌کنگ و حتی یک ببر در باغ وحش نیویورک به کووید-۱۹ منتشر شده است. همچنین سه هفته پیش تحقیقات یک موسسه پژوهشی چینی نشان داد که گربه‌ها می‌توانند این ویروس را به همنوعان خود، سگ‌ها، احشام، ماکیان و حتی انسان‌ها منتقل کنند.

کودکان کرونا نمی‌گیرند

در هفته‌های اول همه‌گیری کرونا، این تصور وجود داشت که کودکان به کرونا مبتلا نمی‌شوند. اما یافته‌های بیشتر نشان داد که اتفاقا بیشتر کودکان بدون این که خودشان متوجه باشند، کرونا می‌گیرند و در حکم ناقلان بدون علامت، آن را به دیگران انتقال می‌دهند. همچنین چندی پیش یک موسسه تحقیقاتی در چینی ثابت کرد اگرچه شدت نشانه‌های کووید-۱۹ در کودکان کمتر از بزرگسالان است، اما خردسالان و بخصوص نوزادان در برابر این بیماری آسیب‌پذیرند.

سرایت‌پذیری آن کمتر از سارس است

سازمان بهداشت جهانی در دومین ماه شیوع کرونا، نرخ سرایت‌پذیری این ویروس را بین ۴/۱ تا ۵/۲ تخمین زد و اعلام کرد که سرعت انتقال کووید-۱۹ کمتر از سارس است. اما بعد‌ها نتایج تحقیقات پژوهشگران سوئدی نشان داد که کووید-۱۹ بسیار مسری‌تر از این حرف‌هاست. در آن پژوهش، نرخ انتقال این بیماری بین ۷۹/۲ تا ۲۸/۳ اعلام شد و پژوهشگران سوئدی تاکید کردند که کرونا جدید با سرعتی بیشتر از سارس در حال گسترش است.

ابتلا به کرونا مصونیت می‌آورد

در نخستین هفته‌های شیوع کرونا تصور می‌شد که افراد مبتلا به کووید-۱۹، پس از بهبود نسبت به این بیماری مصونیت پیدا می‌کنند. اما در دومین ماه پیدایش ویروس جدید انتشار نتایج یک آزمایش در چین نشان داد که تست کرونای ۱۴ درصد از بیماران بهبودیافته مثبت شده است. دو هفته پیش هم گزارش‌هایی از کره جنوبی منتشر شد که حاکی از ابتلای مجدد ۹۱ فرد بهبودیافته از کووید-۱۹ بود.

مردم با «ایمنی گله‌ای» مصون می‌شوند

در ماه‌های اول شیوع کرونا مقامات کشور‌های مختلف امیدوار بودند که تولید آنتی‌بادی ناشی از این ویروس در افراد بهبودیافته بتواند باعث «ایمنی گله‌ای» جمعیت قابل توجهی نسبت به کووید-۱۹ شود. حتی برخی سیاستمداران اظهار امیدواری کردند که بحران کرونا با ابتلای ۷۰ درصد از مردم به این ویروس به پایان خواهد رسید. با این حال، آخرین یافته‌های کارشناسان بهداشت جهانی نشان می‌دهد که خون تعداد کمی از بهبودیافتگان حاوی آنتی‌بادی لازم است.

کرونا در هوا باقی نمی‌ماند

ابتدا تصور می‌شد قطرات تنفسی بیماران کرونایی به‌ندرت در هوای اطراف آن‌ها باقی می‌ماند. اما سه هفته پیش یک موسسه پژوهشی ژاپنی ثابت کرد کرونا می‌تواند از طریق اسپری شدن قطرات ریز و ماندن طولانی‌مدت در هوا منتقل شود. ویدئو‌های ضبط‌ شده از سوی محققان ژاپنی نشان می‌دهد وقتی فرد مبتلا به کرونا در اتاقی بسته سرفه می‌کند، ذرات بسیارریزی از دهانش خارج می‌شود که تا ۲۰ دقیقه در هوا باقی می‌ماند.