۵۴۹۱۵۰ ۲۳ خرداد ۱۳۹۶ ۱۷:۱۰

۵۰۰۵

رپورتاژ آگهی

جراح و متخصص زنان و زايمان

نابارورى يكى از مشكلات ١٠-١٥ ٪ از زوج هایی است كه اقدام به فرزند آورى نموده و با شكست مواجه شده اند. واين مسئله بار روحى و روانى بزرگى بر دوش خانواده ها بخصوص زنان باقى مى گذارد. خوشبختانه امروزه با امكانات و شيوه هاى نوين در درمان نابارورى زنان و مردان افق تازه اى در حل اين معضل بزرك اجتماعى و خانوادگى پديد أمده است و با وجود اين تكنيكهاى جديد مى توان ادعا كرد كه ديگر مشكلى بنام نابارورى وجود ندارد. البته براى رسيدن به بهترين نتيجه انتخاب پزشك در اين رشته فوق تخصصى بسيار حائز اهميت بوده تا بتواند انتخاب بيماران و تصميم گيرى را بر اساس شرايط آنان اعمال نمايد.

ناباروری

حفظ باروری به معنی ذخیره شانس باروری در آینده است. کاهش توان باروری علت های گوناگونی دارد که برخی از آن ها شناخته شده و برخی ناشناخته اند. گذشته از نقایص ارگانیک و بیولوژیک مرتبط با سیستم تولید مثل، برخی شرایط نیز می توانند فرایند تولید مثل را متاثر یا مختل سازند؛ از جمله نارسایی زودرس تخمدان، برخی بیماری های خودایمنی و ژنتیکی، برخی روش های پیشگیری از بارداری، مانند وازکتومی، ازدواج در سنین بالا و بیماری های بدخیم از عوامل مهم تهدیدکننده قدرت باروری محسوب می شوند و روش های درمانی به ویژه شیمی درمانی و پرتو درمانی، با تخریب بافت های تولید مثلی، بر قدرت باروری مبتلایان اثر می گذارد.

با توجه به پیشرفت های به دست آمده در درمان سرطان ها و افزایش طول عمر و بقای بیماران، افزودن بر کیفیت زندگی و کنترل عوارض بیماری و به ویژه قدرت باروری ضروری به نظر می رسد. این مساله به ویژه در مورد کودکان مبتلا به سرطان اهمیت بیشتری دارد.

در چه شرایطی باید فورا برای درمان اقدام کرد؟

در برخی شرایط نیازی به تلاش برای بچه دار شدن به مدت یک سال نیست و زوج باید هرچه زودتر برای درمان اقدام کنند:

- بیضه مرد دچار عفونت ناشی از جراحی شده یا ضربه خورده باشد.

- رویش موها در بدن مرد به صورت نرمال و طبیعی نباشد.

- مردانی که دچار کوتاهی یا بلندی قد مفرط هستند.

- افرادی که سابقه ناباروری در خانواده آن ها وجود دارد.

- زنانی که سیکل های ماهانه نامنظم دارند.

- زنانی که مشکلات حتمی یا احتمالی در رحم، لوله های رحمی یا مشکلات حفره لگنی، همانند سابقه جراحی در ناحیه شکم، آندومتریوز یا چسبندگی دارند.

- در صورتی که سن خانم از مرز ۳۵ سالگی گذشته باشد یا سن زوج به طور کلی بالا باشد.

عوامل تهدیدکننده باروری در زوجین

- سن

- آندومتریوز

- سقط مکرر

- تخمدان پلی کیستیک

- چسبندگی های داخل شکمی ناشی از عفونت

- یا جراحی

- مصرف برخی داروها

- نارسایی زودرس تخمدان ها

- سبک زندگی

- چاقی یا لاغری مفرط

- مشکلات یا ناتوانی های جنسی

- بیماری های داخلی

- اختلالات غدد درون ریز

- بدخیمی ها

روش های تشخیصی

۱. شرح حال

۲. معاینه

۳. آزمایش مایع منی

۴. سونوگرافی داخل مهبلی (واژینال)

۵. هیستروسالپنگوگرافی (HSG)

۶. آزمایش های ذخیره تخمدانی

۷. آزمایش های خونی

۸. سونوهیستروگرافی

۹. هیستروسکوپی

۱۰. تست های ژنتیکی

۱۱. بیوپسی بیضه

گفتنی است نیازی به انجام همه آزمایش ها برای تشخیص علت ناباروری نیست. تیم تخصصی درمان، براساس وضعیت شما، مواد لازم را درخواست می کند.

روش های درمانی

- عمل جراحی برای بازگرداندن باروری

- تحریک تخمک گذاری

- تلقیح داخل رحمی اسپرم یا IUI

- لقاح خارج از رحمی IVF

- میکرواینجشکن یا تزریق اسپرم به داخل

- سیتوپلاسم ICSI

- لیزر هچینگ

- تشخیص پیش از لانه گزینی جنین یا PGD (در موارد اختلالات ژنتیکی)

روش های جایگزین باروری

- اهدای جنین و تخمک

- رحم جایگزین

روش های حفظ باروری

- انجماد و نگهداری اسپرم

- انجماد بافت بیضه

- انجماد تخمک

- انجماد بافت تخمدان

روش های حفظ باروری

انجماد و نگهداری اسپرم:

قبل از اعمال جراحی دستگاه تناسلی مردان و قبل از درمان بیماری های بدخیم و استفاده از شیمی درمانی و برای مردانی که در معرض سموم، مواد مضر و آلودگی های شغلی و محیطی قرار دارند و نیز مردانی که با افزایش سن با کاهش قدرت باروری مواجه می شوند، می توان از این تکنیک استفاده کرد.

انجماد بافت بیضه:

در این روش از اسپرم های موجود در بافت ذخیره شده، برای لقاح آزمایشگاهی در آینده استفاده می شود.

ناباروری با علت مردانه (Male factor)، به نحوی که انجام TESE تشخیصی را ضروری سازد، شایع ترین علت استفاده از این روش است. فرد در صورت مثبت بودن این تست تشخیصی، بخشی از بافت بیضه را برای اقدامات درمانی آتی، ذخیره می کند.

انجماد تخمک:

این فرایند شامل تحرک تخمک گذاری و سپس برداشتن (Pick Up) تخمک ها است. از انجماد تخمک به دلیل افت قابل توجه کیفیت تخمک پس از ذوب شدن و کاهش میزان باروری پس از انتقال جنین های حاصل از آن، به طور گسترده استفاده نمی شود. بنابراین در زنان متاهل که امکان لقاح آزمایشگاهی و تشکیل جنین برای آن ها وجود دارد، انجماد جنین در اولویت است.

انجماد بافت تخمدان:

تکنیک جدید حفظ باروری در زنان است، ولی هنوز در مراحل آزمایشگاهی و تحقیقاتی است. در زنان مبتلا به سرطان قبل از شروع درمان (شیمی درمانی، پرتودرمانی)، قبل از درمان بیماری های خودایمنی، در زنانی با سابقه خانوادگی یائسگی زودرس، تمایل به بارداری در سنین بیش از ۳۵ سال و در زنان مجرد برای حفظ باروری در سنین بالا می توان از این روش استفاده کرد. انجماد بافت تخمدان و در نهایت، بالغ سازی فولیکول های منجمدشده می تواند به شیوه اتوگرافت یا زونوگرافت انجام شود.

لیرزدرمانی در چه کسانی لازم و موثر است؟

بهترین نتیجه در جوانسازی ناحیه تناسلی و رفع خشکی واژن در زمان مقاربت می باشد. همچنین در کسانی که از بی اختیاری ادراری از نوع استرس رنج می برند. در خانم های یائسه بهترین درمان در آتروفی واژن می باشد و نهایتا سبب بهبود در میل جنسی زنان و روابط زناشویی خواهدشد. در مواردی نیز می توان از لیزر در سفید و روشن سازی ناحیه تناسلی استفاده نمود.

غربالگری

غربالگری سه ماهه اول بارداری:

بین هفته های ۱۴-۱۱ بارداری انجام می شود و ترکیبی از بررسی بیوشیمیایی خون مادر (PAPP-A و Free BHCG) و نشانگرهای سونوگرافی جنین و اندازه گیری ضخامت جنین پشت گردن (NT) است. سونوگرافی سه بعدی ارزش تشخیصی را افزایش نمی دهد و دقت این غربالگری، حدود ۹۵% است.

غربالگری سه ماهه دوم بارداری:

بین هفته های ۱۵ تا ۲۲ بارداری انجام می شود و فقط با نشانگرهای بیوشیمایی خون مادر (Inhibin A و AFP و UE۳ و THCG) ممکن است. البته سونوگرافی بررسی سلامت جنین نیز در این دوره لازم است. دقت این غربالگری ۷۱-۵۶ درصد است.

برآورد نهایی ارزیابی سلامت جنین، حاصل ترکیب نتایج غربالگرهای سه ماهه اول و دوم بارداری است و حتی اعلام نتیجه خطر بالای ابتلای جنین به ناهنجاری به معنای ابتلای حتمی جنین نیست. مشاوره و تعیین خطر هر یک ارتریزومی های ۱۳، ۱۸ و ۲۱، توسط متخصص ژنتیک انجام می شود.

آمینوسنتز و نمونه بارداری از پرزهای کوریونی (CVS) اقدام بعدی و تکمیلی در موارد مثبت غربالگری است.

NST یا آزمون بدون استرس:

از شروع سه ماهه سوم بارداری قابل اجرا است و در آن با بررسی و امتیازدهی صفر تا دو به هر یک از متغیرهای زیر، سلامت جنین ارزیابی می شود.

- توان عضلانی

- حرکات جنین

- میزان مایع آمنیوتیک

- ضربان قلب جنین

غربالگری نوزادان:

بیماری های متابولیک سبب اختلاف یک یا چندماهه در متابولیسم غذایی می شوند و به تدریج با تجمع مواد سمی حاصل از مشکلات سوخت و ساز، بر توانایی های کودک اثر می گذارند و سب عقب ماندگی ذهنی و حتی مرگ او می شوند.

نوزادان از روز دوم تا حداکثر روز هفتم پس از تولد، برای بیماری های متابولیک غربالگری می شوند و چند قطره خون از پاشنه پای نوزاد برای این منظور گرفته می شود.

تشخیص قطعی توسط پزشک متخصص باید هرچه سریع تر انجام شود. مداخله زودهنگام شامل رژیم های غذایی، دارو، آنزیم های صناعی، دیالیز و... است که از وقوع علایم بیماری، پیشگیری خواهدکرد.

بیماری های زیادی در این غربالگری بررسی می شوند و از جمله آن ها می توان به گالاکتوزمیا، کم کاری تیرویید، فنیل کتونوری و فاویسم اشاره کرد. مثبت بودن غربالگری، نشانه ابتلای قطعی نوزاد نیست، ولی پیگیری و تشخیص قطعی توسط پزشک متخصص باید هرچه سریع تر انجام شود. مداخله زودهنگام شامل رژیم های غذایی مناسب، دارو، آنزیم های صناعی، دیالیز و... نیز از وقوع علایم بیماری، پیشگیری خواهدکرد.

بعد از دوره نوزادی

اگر به هر علت احساس کردید فرزند شما مشکلی دارد، به پزشک یا مرکز بهداشت مراجعه کنید. برخی از علایم بیماری کودک عبارت است :

- بی حالی، شل بودن و ناله کردن

- بی قراری و استفراغ مکرر

- خوب شیر نخوردن و مکیدن ضعیف

- اختلال در تنفس یا به سختی نفس کشیدن تشنج

- تاخیر در به دست آوردن مراقبت های تکاملی، مثل گردن گرفتن، خندیدن، غلت زدن و نشستن

غربالگری در دیگر دوران های عمر:

نسل جدید تعیین توالی های ژنتیکی (N6S) شامل بررسی همزمان صدها و حتی هزاران ژن است و پنل بیماری های متابولیک، عقب ماندگی ذهنی، بیماری های حسی و حرکتی، استخوانی، نابینایی، ناشنوایی، سرطان ها، همه بیماری های شناخته شده ارثی، قلبی، کلیوی جزو پنل های اصلی آن است و در تمام دوران عمر، حتی قبل از لانه گزینی (PGD) و قبل از تولد (PND) به کار می رود.

غربالگری در زمان های خاص:

مشاوره ژنتیک از طریق تعیین نقش وراثت در ایجاد بیماری ها و تعیین احتمال بروز مجدد آن بیماری به تصمیم گیری صحیح توسط خانواده کمک می کند. مشاوره در زمان های زیر ضروری است:

- قبل از ازدواج

- قبل از بارداری

- در افراد مبتلا به ناباروری و سقط مکرر

- در مورد سرطان های خانوادگی

برای پیشگیری از تکرار معلولیت یا بیماری در افراد خانواده یک فرد مبتلا براساس تحقیقات کنونی، حتی اسپرم های آسیب دیده هم می توانند تخمک را بارور کنند، بنابراین از درمان ناامید نشوید.