حالِ خوش با موسیقی درمانی و آوازخوانی (۲)

ماهنامه هنر موسیقی: موسیقی درمانی شاخه ای از خدمات پزشکی است که برای کمک به سلامت فیزیکی و هیجانی از طریق به کارگیری موسیقی چه با شنیدن، آهنگ سازی و خواندن آواز یا دیگر فعالیت های مرتبط طراحی شده است. آواز خواندن نیز می تواند در ارتباط با موسیقی درمانی مطرح شود و احتمالا در درگیر کردن یک شبکه مغزی که نقشه گذاری حسی حرکتی را تسیهل می گرداند، نقش دارد. این مقاله اثرات درمانی روش های موسیقی درمانی و آوازخوانی را در برخی از بیماری های نورولوژیک مرور می کند.

افسردگی

بسیاری از مردم بالای ۶۵ سال به افسردگی به عنوان یک اختلال ذهنی قابل درمان اعتنا نمی کنند و برایشان دشوار است که مشکلشان را به زبان بیاورند. (Ozdemir E و همکاران، صص ۶۳۵- ۶۲۸) شواهد جدیدی وجود دارد که موسیقی درمانی می تواند سلامت ذهنی بیماران مبتلا به افسردگی را بهبود دهد. (Kleber B و همکاران، ۲۰۱۰، صص ۱۱۵۲- ۱۱۴۴) گوش سپردن به موسیقی اجازه بروز احساسات داخلی را هموار می کند و در نتیجه افراد مبتلا به افسردگی بدون اینکه ترس یا تهدیدی برایشان وجودداشته باشد تحت تاثیر موسیقی به بیان احساساتشان می پردازند. (Ozdemir E و همکاران، صص ۶۳۵- ۶۲۸) بررسی مکانیزم های احتمالی عملکرد این مداخله پیچیده نشان می دهد که آهنگ سازی و گوش سپردن به موسیقی به شکل فعال برای بیمار فرصت هایی جدید برای تجارب فیزیک، ارتباطی و زیبایی شناختی فراهم می کند که در درمان این بیماران موثر است.

به بیانی دیگر موسیقی می تواند انگیزه انجام فعالیت اجتماعی را در فرد ایجاد کند. (Kleber B و همکاران، ۲۰۱۰، صص ۱۱۵۲- ۱۱۴۴) در پژوهشی افراد مطالعه شده پس از یک دوره زمانی یک ماهه موسیقی درمانی کاهش های معنی داری در امتیازات افسردگی و فشار خون، ضربان قلب و ضربان تنفس نشان دادند. نتایج این مطالعه تلویحا اشاره می کند پرستارانی که در مراکز نگهداری سالمندان کار می کنند می توانند از موسیقی به عنوان یک مداخله خاص موثر برای بیمارانی که شکایت افسردگی دارند، بهره بگیرند. (Ozdemir E و همکاران، صص ۶۳۵- ۶۲۸)

بیماری پارکینسون

تحقیقات اخیر تصدیق کرده اند که موسیقی درمانی ابزاری مناسب برای توان بخشی حرکتی در بیماران مبتلا به پارکینسون است (Comincini V و همکاران، 2013، صص 62- 59). بیماری پارکینسون یک اختلال عصبی پیش رونده است که ناهنجاری های صدا و گفتار به طور شایع در مبتلایان به این بیماری وجود دارند. برخی مشخصات شایع گفتار در یک فرد مبتلا به پارکینسون شامل کاهش بلندی گفتار، گفتار نفس آلود و زمان کوتاه صداسازی است.

دیگر مشکلات شامل دشواری در آغاز حرکات گفتاری و سرعت و ریتم ناهنجار سخن گفتن هستند. به علاوه کاهش در محدوده های پیچ و بلندی، اغلب توانایی بیمار را برای انتقال احساساتش از طریق گفتار محدود می کنند. مداخلات دارویی و تکنیک های گفتاردرمانی مرسوم به طور کامل در درمان این ناهنجاری ها موثر نیستند و در نتیجه قابلیت فهم گفتار و مهارت های ارتباط کلامی در بیماران مبتلا به پارکینسون ضعیف باقی می ماند. (Fukui H و همکاران، ۲۰۱۲ و Hardy MW و همکاران، ۲۰۱۳، ص ۱۹)

به منظور دستیابی به بهبودی یکپارچه و جامع در بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون، نه تنها داروها، بلکه درمان های مکمل مثل تمرین های فیزیکی، کاردرمانی، گفتاردرمانی و موسیقی درمانی فعال استفاده شده اند. همچنین یکی از این درمان ها تحت عنوان تئاتردرمانی در این بیماران بررسی شده است. گزارش شده که تئاتر به دلایل زیر در کاهش ناتوانی بالینی و بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به پارکینسون نسبت به دیگر درمان های مکمل موثرتر است.

نخست اینکه با بازی کردن در قالب یک شخصیت، بیماران مجبور به بازیابی کنترل بدن و ذهنخود هستند. به عبارت دیگر بیماران می بایست از حرکاتشان آگاه باشند و هر حرکتی را که انجام می دهند، کنترل کنند. همچنین به طور هم زمان، مجبورند عواطف شخصیتی که نقشش را بازی می کنند به نمایش بگذارند؛ یعنی آن ها ضمن ارائه نقش، احساساتشان را نیز بازسازی می کنند.

ثانیا حضور بیمار در گروه، درجه زیادی از تعامل اجتماعی را می طلبد و همین موضوع سبب افزایش عملکرد اجتماعی و انگیزه آن ها می شود. تئاتردرمانی در مقایسه با سه ماه موسیقی درمانی فعال که هر دو توانایی های حرکتی ووضعیت عاطفی بیماران مبتلا به پارکینسون را بهبود می داد، موثرتر گزارش شد؛ زیرا در موسیقی درمانی تغییرات حرکتی و عاطفی ایجادشده دو ماه پس از تکمیل درمان ناپدید شدند.

این طور فرض شده است که تئاتر فعال به دلیل ویژگی های خاص مربوط به ذات این هنر احتمالا اثری قوی تر نسبت به موسیقی داشته باشد؛ به طوری که هم در طی تئاتر و هم بعد از آن بیماران مجبورند تعاملات اجتماعی داشته باشند که ممکن است این نکته به نوبه خود موجب بهبود باثبات تری در بیماران مبتلا به پارکینسون شود. (Harrison E و همکاران، ۲۰۱۴)
علاوه بر روش بالا برخی تکنیک های صدادرمانی و آوازخوانی نیز به عنوان یک مداخله در درمان بیماران مبتلا به پارکینسون استفاده شد که نتایج اولیه امیدبخشی در پی داشت.

آوازخوانی ممکن است به اصلاح کردن برخی از نقص های گفتاری ناشی از بیماری پارکینسون کمک کند. تحقیقات نشان داده اند یک برنامه صدادرمانی برجسته به نام LSVT (Le Silverman Voice) Treatment می تواند در کاهش برخی از ناهنجاری های گفتاری که بیماران مبتلا به پارکینسون تجربه می کنند، موثر باشد

اگرچه انجام مطالعه کارآزمایی بالینی کنترل شده تصادفی برای پیداکردن شواهد بیشتری از سودمندی و کارایی این روش ضروری است. در حقیقت آواز گروهی شدت و زیر و بمی صدا، قابلیت فهم گفتار و کیفیت تنفس را بهبود می دهد و فعالیت گروهی را که نوعی محرک روابط اجتماعی است تسریع می کند (Hardy MW و همکاران، 2013، ص 19 و Wan CY و همکاران، 2010، صص 295- 287) همچنین تحقیقاتی دیگر افزایش های معنی دار آماری در قابلیت فهم گفتار و شدت صدای این بیماران بعد از انجام موسیقی درمانی را گزارش کردند. میانگین امتیازات مربوط به خلق خوی این بیماران نیز در جلسات پس از موسیقی درمانی بیشتر از دوره قبل از آن بود و بهبودهای حرکتی هم در این بیماران دیده شد. (Comincini V و همکاران، 2013، صص 62- 59 و Srinivasan SM و همکاران، 2013، ص 22)

کم شنوایی ناگهانی

کم شنوایی حسی عصبیِ ناگهانی، یک اختلال شنوایی با دلیل ناشناخته است. میزان بهبود خود به خودی در این بیماری در حدود ۵۰ تا ۷۵ درصد است. مطالعات علمی روی حیوانات، شواهدی مبنی بر درمان کری ناگهانی با اصوات ارائه می کنند. در پژوهشی بیماران مبتلا به کری ناگهانی با استروییدها، پیراستام و آنتی اکسیدان ها همچنین به وسیله صدادرمانی که شامل استفاده از موسیقی و لغات بود درمان شدند.

مقایسه نتایج بیماران فقط درمان شده با دارو و آن هایی که هم با دارو و هم اصوات درمان شدند، نشان داد که بیماران گروه دوم بهبودی بیشتری را نشان دادند. این بهبود وضعیت شنوایی حداقل تا 12 ماه پس از درمان حفظ شد. در این مطالعه برای صدادرمانی ترکیبی از موسیقی و گفتار استفاده شد؛ به نحوی که آهنگ هایی که برای هر بیمار لذت بخش ترین بودند، به کار گرفته شد. به کارگیری اصوات مناسب در این نوع کم شنوایی می تواند بهبود را تسریع کند و احتمال آن را افزایش دهد؛ به ویژه اگر کم شنوایی به طور حاد و به شدت رخ داده باشد.

همه این مکانیزم های بیان کننده پلاستی سیتی عصبی است و می تواند بهبود کم شنوایی های حسی عصبی مثل کری ناگهانیِ بهبودیافته با صدادرمانی را توضیح دهد. همچنین این مطالعه نشان داد احتمال بازگشت شنوایی در موارد کم شنوایی ناگهانی تحریک شده با صدادرمانی هنگامی که درمان فورا و بی معطلی شروع شده باشد، بسیار بیشتر است. (Rossignol DA و همکاران، ۲۰۰۹، صص ۲۳۶- ۲۱۳)

در مطالعه ای توسعه و ارزیابی نوعی صدادرمانی را علاوه بر درمان کورتیکواسترویید استاندارد دریافت کردند در مقایسه با آن هایی که تنها درمان های کورتیکو استرویید را دریافت کردند، بهبود بهتری از عملکرد شنوایی را نشان دادند. همچنین فعالیت مغزی به دست آمده در زیرگروهی از بیماران پیشنهاد داد که این نوع صدادرمانی می تواند از سازمان دهی مجدد ناهنجار کورتکس شنوایی جلوگیری کند. بنابراین به نظر می رسد این نوع صدادرمانی گزینه درمانی موثر، کاربردی و ایمن برای کم شنوایی حسی عصبی ناگهانی باشد. (Mudford OC و همکاران، ۲۰۰۰، صص ۱۲۹- ۱۱۸).

کاشت حلزون

اخیرا این امیدواری به وجود آمده است که مزایای استفاده از کاشت حلزون می تواند به فراتر از ارتباطات کلامی و گفتاری برود و به عنوان مثال شرکت در مراسم موسیقایی و لذت بردن از آن را نیز شامل شود. اگرچه باید دانست امکان مشارکت موسیقایی برای کودکان دارای کاشت نسبتا پیچیده است؛ چرا که موسیقی طیفی وسیع و گوناگون از الگوهای بسیار ساده تا ترکیبات بسیار پیچیده را شامل می شود و علاوه بر این با توجه به تفاوت های سابقه کم شنوایی، تجارب زندگی و سطح رشدی در نواحی عملکردی مرتبط با موسیقی (مثل شناخت، مهارت های حرکتی و غیره) پاسخ به موسیقی در این بیماران احتمالا متفاوت است. به طور کلی هر وظیفه موسیقایی که به درک یا تولید زیر و بمی و ملودی احتیاج دارد واقعا برای بسیاری از دریافت کنندگان کاشت حلزون چالش زا خواهدبود (Parr J، 2010).

درواقع برخلاف درک زبان شناختی در خور توجه، اما لذت بردن از موسیقی برای این کودکان دشوار است. مطالعات قبلی نشان داده اند که درک ریتم نسبت به طنین و زیر و بمی برای افراد دارای کاشت حلزون آسان تر است. ویژگی های اساسی زیر و بمی که از نظر اکوستیکی به مسیر شنوایی افراد با کاشت حلزون منتقل می شوند، نسبت به آنچه در افراد با شنوایی هنجار وجود دارد از دقت کمتری برخوردار است. با در نظر گرفتن محدودیت استراتژی های پردازش کاشت حلزون برای افتراق زیر و بمی، شاید آموزش، اثر مهمی بر بهبود پردازش موسیقی از طریق القای تغییرات پلاستیک در مسیر شنوایی مرکزی این افراد داشته باشد. (Parr J، ۱۹۹۶، صص ۳۷۴- ۳۶۱)

اساتید موسیق باید بدانند که محدودیت های گوش برای درک زیر و بمی، مرتبط با ویزگی های کاشت حلزون است و نشانگر فقدان تلاش، هوش یا قبول آموزش از طرف فرد دارای کاشت نیست. با وجود این باید دانست هر کدام از دریافت کنندگان کاشت ممکن است در محدوده های مختلف زیر و بمی، بسته به فرکانس های خاص ارائه شده صحت درکیِ مختلف نشان دهند.

دشوار است که به طور دقیق میزان موفقیت هر کاربر کاشت حلزون در انجام وظایف موسیقی مبتنی بر زیر و بمی را پیشگویی کرد. برخی کودکان ممکن است به دنبال تمرین مناسب درک زیر و بمی بهبودیافته را نشان دهند؛ اما برخی دیگر تغییر اندکی به دنبال آموزش نشان می دهند که برای این گروه آموزش با تمرکز روی دیگر اهداف قابل توصیه است. تعدیل هایی در اهداف آموزشی می تواند به یک کاربر کاشت حلزون برای شرکت موفقیت آمیز در آموزش موسیقی کمک کند.

به دلیل اینکه کاشت حلزون رزولوشن ضعیف زیر و بمی و کیفیت طنین متفاوتی را فراهم می کنند، شرکت موفق در آموزش موسیقی به درک مربی موسیقی راجع به محدودیت های کاشت حلزون و تاثیر آن روزی درک فرد از اصوات موسیقایی احتیاج خواهدداشت. همچنین ایجاد انتظارات واقعی تر درباره نیازهای منحصر به فرد کودک، مهم خواهدبود. (Parr J، ۲۰۱۰)

درک موسیقی نسبتا ضعیف در کودکان کاشت حلزون شده گاهی به مواجهه ناکافی با موسیقی نسبت داده شده است. به نظر می رسد موسیقی درمانی به بهبود توانایی درک زیر و بمی در کودکان ناشنوای پیش از زبان آموزی داراش کاشت حلزون کمک کند. پلاستی سیتی شنوایی ممکن است نقشی مهم در چنین بهبودی بازی کند. این موضوع نشانگر این خواهدبود که استفاده از یک برنامه درمانی ساختارمند مبتنی بر درک موسیقی در اوایل زندگی و به عنوان بخشی از برنامه توان بخشی پس از عمل برای کودکان ناشنوای قبل از زبان آموزی کاشت حلزون شده سودمند خواهدبود.

همچنین گزارش شده است که طول مدت موسیقی درمانی با درک موسیقی در کودکان با ناشنوایی پیش از زبان آموزی که کاشت حلزون شده اند نیز بستگی دارد؛ یعنی امتیازات بیشتر برای عملکرد درک زیر و بمی، به گونه مثبتی با مدت زمان طولانی تر موسیقی درمانی در کودکانی که کاشت حلزون شده اند مرتبط است. مکانیزم های مسئول عملکرد ارتقایافته درک زیر و بمی پس از موسیقی درمانی در کودکان ناشنوای پیش از زبان آموزی کاشت حلزون شده هنوز روشن نیست.

یک احتمال، اصلاح تونوتوپی غیرسازمان یافته از طریق پلاستی سیتی شنوایی در مسیر شنوایی مرکزی این افراد است. در یک مفهوم عملی، به طور کلی مدت زمان طولانی تر توان بخشی شنوایی و بنابراین تجارب شناختی بیشتر تحریک اکوستیکی، به ایجاد مهارت های ارتقایافته در درک موسیقی کودکان با مدت زمان طولانی تر استفاده از کاشت حلزون منجر می شود. همچنین نشان داده شده است توانایی تمایز اصوات به دنبال تجربه موسیقایی در کودکان ناشنوای قبل از زبان آموزی که کاشت حلزون شده اند، بهبود می یابد. (Parr J، ۱۹۹۶، صص ۳۷۴- ۳۶۱)

برنامه موسیقی درمانی به توجه و درک بیشتر اهمیت و ارزش موسیقی کمک می کند و ممکن است موجب پیشرفت کودکان دارای کاشت حلزون در دیگر حیطه های شنوایی شود. در حالی که اثرات برنامه موسیقی درمانی بر جنبه های اجتماعی مثل رابطه نزدیک تر والد و کودک به طور درخور توجهی مشاهده شده است.

والدین کودکان ناشنوا بیش از هر فرد دیگری و حتی بیشتر از افراد متخصص ارزیابی مثبتی درباره مزایای زبان شناختی، رفتاری و روان شناختی که موسیقی درمانی برای کودک ناشنوای آن ها به دنبال دارد ارائه می دهند. برنامه های آموزشی کامل تر باید برای بهبود رضایت در شنیدن موسیقی و اثر آن بر درک شنوایی انجام شود. (Corbett BA و همکاران، 2008، صص 566- 562 و Prasse JE و همکاران، 2008، صص 1276- 1271)

نتایج مطالعه ای نشان داد که عملکرد عالی وظایف مربوط به درک موسیقی شامل درک زیر و بمی با استفاده از تکنولوزی های کاشت حلزونی که امروزه وجود دارد، امکان پذیر است؛ اما عواملی که احتمالا در این عملکرد استثنایی نقش دارند شامل دوره کوتاه مدت زمان شروع ناشنوایی، آموزش موسیقی قبل و بعد از ناشنوایی و توانایی های درک زیر و بمی کامل قبل از شروع ناشنوایی گزارش شدند. (Glover H و همکاران، ۱۹۹۶، صص ۵۲۲- ۵۱۱)

آلزایمر

در بیماری آلزایمر کاهش های وابسته به سن در هورمون های جنسی، به ویژه استروژن یک عامل خطر مهم محسوب می شوند. استروژن نقش حفاظتی بر اعصاب دارد. گزارش شده است که موسیقی درمانی در درمان بیماری آلزایمر موثر است. اخیرا مطالعات نشان داده اند که موسیقی به میزان گسترده ای مرتبط با هورمون هایی است که احساسات و رفتار انسان را کنترل می کنند.

هورمون های استروییدی از جمله هرومون های جنسی از مهم ترین این هورمون ها هستند. نتایج مطالعه ای نشان داده است که ترشح هورمون هایی مانند تستوسترون در مردان که اثرات درمانی بر بیماری آلزایمر دارند به طور عمده ای با موسیقی درمانی افزایش می یابند. بنابراین موسیقی درمانی به طور بالقوه می تواند به عنوان یک درمان جایگزین برای هورمون درمانی در این بیماران تلقی شود.

همچنین تحقیقات نشان می دهند که فعالیت های موسیقایی (گوش سپردن به موسیقی و نواختن آن) ترشح هورمون های استروییدی را در افراد سالمند تنظیم می کند و احتمالا سبب کاهش اضطراب و تنش می شوند.

طبق نتایج مطالعه ای، امکان ایجاد خطرات ناشی از واکنش های مضر، هنگامی که موسیقی درمانی نسبت به هورمون درمانی به کار گرفته می شود به طور عمده ای کمتر است. به همین دلیل موسیقی درمانی می تواند به عنوان درمانی جایگزین و بی خطر برای هورمون درمانی تلقی شود. به علاوه، به نظر می رسد موسیقی درمانی می تواند به عنوان ابزاری موثر و پیشگیرانه از بیماری آلزایمر برای افراد مسنِ سالم به کار گرفته شود. (Healey EC و همکاران، 1976، صص 480- 475)

اختلالات شناختی مرتبط با آلزایمر، ناتوان کننده هستند و بر همه جنبه های زندگی بیمار اثر می گذارند. موسیقی درمانی به بهبود بیماری و ایجاد احساس بهتر در این افراد کمک می کند. (Colcord RD و همکاران، ۱۹۷۹ صص ۴۷۹- ۴۶۸) مطالعه ای نشان داده است که یک حافظه موسیقایی اصلاح یافته برای کمک به کدگذاری رویدادهای محیط زندگی، هنگامی که موسیقی به صورت منظم برای فرد ارائه شود احتمالا می تواند به صورت شماری از تغییرات مثبت در بیمار ظاهر شود. برای مثال می توان به بهبود خلق و خو و کاهش اضطراب به دنبال مواجهه مکرر با محرکات موسیقایی اشاره کرد. (Schlaug G و همکاران، ۲۰۰۹، صص ۳۹۴- ۳۸۵)

مطالعات متعدد دیگری در زمینه اثربخشی موسیقی و آواز در درمان برخی بیماری های سیستم عصبی انجام شده است؛ از جمله این بیماری ها درد نوروپاتیک است. در مطالعه ای بیماران مبتلا به این نوع درد به مدت شش ماه تحت موسیقی درمانی قرار گرفتند. امتیازات درد این بیماران قبل و بعد از مداخله بر این نکته دلالت دارد که گنجاندن موسیقی درمانی در درمان روزانه بیماران مبتلا به درد نوروپاتیک می توانید یک تمرین عملی برای کاهش شدت درد در آن ها باشد. (Merrett DL و همکاران، 2014، ص 401)

از بیماری های دیگری که موسیقی درمانی در بهبود علائم آن نقش داشته است می توان به اسکلروز متعدد اشاره کرد. ضعف عضله تنفسی و به ویزه عضلات بازدمی ویژگی افراد مبتلا به اسکلروز متعدد پیشرفته است که می تواند منجر به ایجاد اشکال در پاک سازی ترشحات و بروز اپیزودهای مکرر پنومونی شود. در مطالعه ای سودمندی موسیقی درمانی را در قدرت بخشیدن به ماهیچه های تنفسی از طریق تاکید بر تنفس دیافراگمیک و هماهنگ سازی تنفس و گفتار برسی کردند. گروه بررسی شده مقداری بهبود از نظر قدرت عضله بازدمی نشان داد. پیشنهاد شده است که مطالعات آینده در این زمینه با تعداد بیشتری از بیماران صورت پذیرند. (Bonakdarpour B و همکاران، ۲۰۰۰، صص ۱۶۰- ۱۵۶)

همچنین نتایج مطالعاتی پیشنهاد می دهند که گوش دادن به موسیقی می تواند برای بهبود فعالیت هیا فیزیکی و ذهنی و ارتقای بهبود روانی شناختی در طی مراحل اولیه بهبود از استروک استفاده شود. بنابراین استفاده از موسیقی می تواند ابزار بالینیِ سودمند در توان بخشی استروک باشد. (Comincini V و همکاران، 2013، صص 62- 59 و Healey EC و همکاران، 1976، صص 480- 475 و Norton A و همکاران، 2009، صص 436- 431)

تحقیقات اخیر درباره موسیقی درمانی برای افراد مبتلا به دمانس، به کوشش برای ارزیابی موثر بودن آن محدود شده است، اما بررسی های علمی دقیق تر برای درک عمیق مکانیزم های احتمالی عملکرد موسیقی درمانی در این بیماری ضروری است. (Schlaug G و همکاران، ۲۰۰۸، صص ۳۲۳- ۳۱۵)

بحث و نتیجه گیری

یادگیری نواختن یک ساز موسیقی به مجموعه مهارت های پیچیده و چندحسی شامل درک هم زمانِ چندین حس، از جمله شنوایی، بینایی، سوماتوسنسور و سیستم حرکتی احتیاج دارد. بنابراین موسیقی درمانی چندحسی، یک مدل علمی عصبی مناسب را برای مطالعه یکپارچگی چندحسی و به دنبال آن، پلاستی سیتی فراهم می کند. همچنین احتمالا موسیقی دان ها یک منبع انسانی ایده آل برای بررسی امکان اداپتاسیون های مغزی و ارتباطات مغزی مربوط به توانایی های ویژه موسیقایی هستند.

در مطالعه ای اثر پلاستی سیتی کورتیکال مربوط به آموزش، به وسیله ثبت موج منفی ناهمخوان یا (Miss Match Nagativity) برانگیخته شده با موسیقی، قبل و بعد از آموزش ارزیابی شد. گروهی از افراد بررسی شده، هم به موسیقی گوش می دادند و هم در نواختن شرکت می کردند؛ اما گروه دیگر تنها به موسیقی گوش سپردند. گروه نخست افزایش بارز MMN را پس از آموزش در مقایسه با گروه دوم نشان دادند که این حالت افزایش تظاهرات موسیقایی را در کورتکس شنوایی پس از آموزش شنوایی حسی حرکتی در مقایسه با فقط تربیت شنوایی منعکس می کند. (Chan MF و همکاران، ۲۰۰۹، صص ۲۹۴- ۲۸۵ و Maratos A و همکاران، ۲۰۱۱، صص ۹۲ و ۹۳ و Eletant C و همکاران، ۲۰۱۲، صص ۳۰۲- ۲۷۸)

درباره موسیقی دان های حرفه ای این فرض وجود دارد که یک شبکه شنوایی حرکتی سریع و کارآمد وجود دارد که احتمالا با تمرین تقویت می شود (Modugno N و همکاران، 2009، صص 13- 9) اینکه آیا توانایی های موسیقایی منحصر به فرد و اختلافات ساختاری که مغز موسیقی دان ها نشان می دهند ناشی از یادگیری هستند یا اینکه آن ها از توانایی های ذاتی و ظرفیت هایی در زمینه موسیقی برخوردارند، به شدت ناشناخته است و تنها تجارب آینده می توانند سهم نسبی هر یک از این عوامل (استعداد و تمرین) را مشخص کنند. (Modugno N و همکاران، 2009، صص 13-9)

مطالعات نشان می دهند که نواحی خاصی در مغز (کورپوس کلوزوم، کورتکس حرکتی، مخچه) ممکن است اشکالی از اداپتاسیون را در پاسخ به شرایط غیرمعمول نشان دهند. این شرایط ممکن است در نهایت به تغییرات عملکردی و ساختاری مغز برای تطابق با احتیاجات مربوط به عملکرد موسیقی منجر شوند (Haneishi E، ۲۰۰۱، صص ۲۹۰-۲۷۳ و Lopez Gonzalez MA و همکاران، ۲۰۱۲، صص ۱۷۲- ۱۶۵).

همچنین مطالعات نشان داده اند که موسیقی درمانی بر شبکه هایی در مغز مرتبط با عملکردهای اجرایی اثر می گذارد. بنابراین به نقش آن در درمان برخی بیماری های نورولوژیک که مشکلات حسی حرکتی دارند می توان توجه کرد. (Okamoto H و همکاران Okam، 2014، ص 3927)

موسیقی درمانی می تواند سازمان دهی عملکردی و ساختاری را در مغز تغییر دهد. مطالعات تصویربرداری ساختاری، حجم افزایش یافته ماده خاکستری را در کورتکس بینایی، شنوایی و حرکتی و نواحی مخچه ای مغز موسیقی دان ها گزارش کرده اند. به طور کلی موسیقی درمانی می توانند پلاستی سیتی نورال را القا کند. (Maratos A و همکاران، ۲۰۱۱، صص ۹۲ و ۹۳؛ و Feilin Hsiao و همکاران، ۲۰۱۲، صص ۱۰- ۵).

اخیرا نشان داده شده است که پاسخ های ساقه مغز در موسیقی دان ها نسبت به غیرموسیقی دان ها هنگام رمزگذاری تناوب گفتار و موسیقی سریع تر، بزرگ تر و تکرارپذیرتر هستند (Elefant C و همکاران، ۲۰۱۲، صص ۳۰۲- ۲۸۷)

آموزش مهارت حرکتی در درازمدت، منجر به سازمان دهی مجدد شبکه های عصبی و ایجاد تغییر در مورفولوژی مغز می شود و در مطالعه ای نشان داده شد جریان خون در کورتکس های شنوایی اولیه و ثانویه و کورتکس حرکتی اولیه در طی آواز خواندن به عنوان یک فعالیت موسیقایی در موسیقی دان ها آماتور افزایش می یافت. همچنین ثابت شده است که فعالیت هایی نظیر آوازخواندن ناحیه بروکا در مغز را فعال می کند. بروکا ناحیه ای است که در تولید توالی شناختی/ حرکتی درگیر است؛ بنابراین می تواند در تقلید موسیقی و یادگیری آوازخواندن نیز نقش داشته باشد. (Chen JK و همکاران، 2010، صص 800- 793)

در مطالعه ای آوازخواندن، بیش از زمزمه کردن باعث ایجاد فعالیت در برخی نواحی لوب تمپورال سمت راست، مثلا ژیروس تمپورال فوقانی و ژیروس فرونتال تحتانی شد. (Gaser C و همکاران، ۲۰۰۳، صص ۹۲۴۵- ۹۲۴۰)

طبق نتایج مطالعه ای در سطح سابکورتیکال، خوانندگان حرفه ای فعالیت افزایش یافته را در اجسام قاعده ای، تالاموس و مخچه نشان دادند. این طور فرض شده است که ویژه بودن آموزش (مهارت های حرکتی خیلی خاص)، شدت آموزش و شروع زودهنگام آن منجر به پلاستی سیتی نورال وابسته به تمرین در موسیقی دان های حرفه ای شده است. (Maarefvand M و همکاران، 2013، صص 432- 424)

آوازخوانی و موسیقی درمانی به عنوان ابزارهای درمانی نویدبخش در شماری از اختلالات نورولوژیک نیز استفاده شده اند. موسیقی درمانی کاربرد بالینی مداخلات موسیقی برای به انجام رساندن اهداف خاص در درمان برخی بیماران است. موسیقی در یک رابطه درمانی برای بررسی کردن نیازهای فیزیکی، عاطفی، شناختی و اجتماعی بیماران به کارگرفته می شود. به دنبال این روش، توانایی های بیمار افزایش پیدا می کند و همچنین کیفیت ارتباطی بیمار ارتقا می یابد. آوازخوانی نیز در بهبود برخی از مشکلات گفتاری حرکتی موثر است. شماری از فرضیات احتمالی مربوط به مکانیزم های مسئول کارایی آوازخوانی شامل زمان آوای افزایش یافته، طولانی شدن سیلاب، قابلیت فهم بهتر به دنبال آوازخوانی، سرعت تولید کاهش یافته و همچنین کاهش وابستگی به نیمکره چپ است.

سارا جعفریان: کارشناس شنوایی شناسی، اردبیل