هشدار! مراقب سرطان سینه باشید

مجله سیب سبز : متاسفانه درصد قابل توجهی از آمار بالای مرگ و میر در زنان كشور به سرطان سینه اختصاص می‌یابد، در حالی كه این سرطان كشنده به‌راحتی هم قابل پیشگیری بوده و خانم‌ها با معاینات دوره‌ای و ماموگرافی هر 3 سال یك‌بار و معاینه ماهانه توسط خود می‌توانند این بیماری را ریشه‌كن كنند. دكتر محمد هادی‌زاده، رئیس کلینیک بیماری‌های سینه ابن‌سینا و عضو مرکز تحقیقات سرطان دانشگاه شهید بهشتی راهكارهای دقیقی درباره این بیماری، روش‌های پیشگیری، تشخیص و درمان آن به شما می‌گوید كه به چه صورت از این بیماری كه سن ابتلا به آن به زیر 40 سال هم رسیده است جان سالم به در ببرید.

امروزه سرطان سینه یكی از شایع‌ترین سرطان‌های زنانه است كه هر ساله تعداد زیادی از مبتلایان به آن تشخیص داده می‌شوند و تعدادی هم به دلیل تشخیص دیرهنگام جان خود را از دست می‌دهند. اما این نكته را فراموش نكنید همه توده‌هایی كه در سینه ایجاد شده و توسط خانم‌ها احساس می‌شود لزوما سرطان نیست و اگر این توده‌ها سرطانی هم باشد، با مراجعه به پزشك، چكاپ هر ساله و تشخیص زودهنگام، حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد قابل پیشگیری خواهد بود و طی درمان، بیمار شانس بهبود بالاتری خواهد داشت.

چراغ خطر

وجود توده یا افزایش ضخامت در سینه و در زیر بغل، ترشحات شفاف و خونی از سینه، پوسته‌ریزی در نوك سینه، قرمزی و تورم سینه، فرو رفتن نوك سینه به داخل، زخم در پوست سینه و هرگونه تغییر شكل غیرطبیعی در سینه كه موجب تفاوت آن سینه نسبت به سینه دیگر شود از علائم ظاهری است كه بهتر است آنها را جدی بگیرید. البته همیشه سرطان سینه همراه با توده‌ای قابل لمس نیست گاهی اوقات قبل از اینكه خانمی احساس توده و تغییرات در سینه خود داشته باشد، بعد از انجام ماموگرافی مشخص می‌شود كه به سرطان مبتلا شده است.

معاینه فردی برای تشخیص سرطان سینه

جلوی آینه ایستاده و دست‌ها را بالای سرتان ببرید طوری که بازوها در طرفین باشد و شکل منطقه سینه و پوست آن را بررسی کنید. در این ناحیه نباید تغییر رنگ یا شکل محسوسی ببینید، بعد دست‌ها را چرب كرده و ناحیه زیربغل و سینه‌ها را لمس کنید، در این حالت در صورت وجود هرگونه برآمدگی یا توده، ‌فرد متوجه آن خواهد شد. در مرحله بعد دراز کشیده و بالشی را زیر گردن خود بگذارید، یک دست را بالای سر برده و دست دیگر را به طور عرضی در موازات سینه قرار دهید.

بیشتر تغییراتی که در سینه حس می‌شود، نشانه سرطان نیست، مثل تورم سینه در دوران قاعدگی ولی اگر پس از چند روز از دوران قاعدگی، تست سینه را انجام دادید باید نشانه‌های غیرمعمول را جدی بگیرید. یکی از مهم‌ترین اقداماتی که شما باید انجام دهید دقت در تغییرات ۲ سینه در معاینات ماهانه است. در سینه‌ها نیازی نیست که شما حتما توده‌ها را تشخیص بدهید فقط کافی است تغییرات نسبت به معاینات قبلی را متوجه شوید و به پزشک مراجعه کنید.

اگر کسی از بستگان‌تان سرطان سینه دارد ...

سرطان سينه، رشد غیر قابل طبیعی سلول‌هاي بدن است كه در نواحي مختلف سينه رشد مي‌كند. ممكن است سلول‌ها هم در بافت‌هاي غيرغددي رشد كنند و هم در بافت‌هاي مختلف مانند مجاري كه شير را انتقال مي‌دهند. یکی از علت‌های مهم که خطر ابتلا شدن به سرطان سینه را بالا می‌برد، افزایش سن است، پس فراموش نكنيد هرچه سن بالاتر رود احتمال مبتلا شدن به سرطان سینه بیشتر می‌شود. ميانگين سن ابتلا به سرطان سينه در ايران ۳۸ تا ۴۰ سالگي است كه نسبت به كشورهاي ديگر حدود ۸ سال جوان‌تر است به طوري كه در خانم‌هاي زير ۴۸ سال از هر ۸ نفر مبتلا به سرطان، يك نفر سرطان سينه و در خانم‌هاي بالاي ۴۸ سال از هر ۳ نفر مبتلا به سرطان، ۲ نفر سرطان سينه می‌گیرند. به جز فاكتور سن، جنس بيمار هم يكي از عواملي است كه از پيش در كنترل كردن اين سرطان نقشي ندارد؛ البته ناگفته نماند حدود ۸/۲ درصد آقايان هم به سرطان سينه مبتلا مي‌شوند.

عوامل دیگری كه از پيش قابل كنترل نيستند سابقه خانوادگي و ژنتيك، بالغ شدن دختر خانم‌ها قبل از ۱۳سالگي، يائسگي بعد از ۵۱ سالگي، بارداري بالاي ۳۰ سالگي، اضافه وزن و چاقي نامحسوس بعد از يائسگي است که اين افراد بيشتر بايد مراقب زنگ خطر اين بيماري باشند اما عوامل ديگري هم هستند كه با رعايت آنها مي‌توانيد شانس مبتلا شدن به سرطان سينه را در خود كاهش دهيد، پس پيشنهاد مي‌شود مادران باردار براي پايين آوردن خطر اين احتمال حداقل تا ۱۸ ماه به شيردهي فرزندشان ادامه دهند. همچنین بهتر است خانم‌ها پس از يائسه شدن برای بهبود وضعیت جسمانی به صورت مداوم از داروهاي استروژني و هورموني استفاده نكنند. استفاده طولانی‌مدت از داروهای جلوگیری این احتمال را افزایش می‌دهد که اثراتش را حدود ۵ تا ۱۰ سال بعد از مصرف نشان می‌دهد، البته اين احتمال در افرادي كه در فاصله زماني كوتاه از قرص‌هاي ضدبارداري استفاده مي‌كنند، وجود ندارد. در خانم‌هاي ايراني كه به طور متوسط بعد از زايمان حدود ۵ تا ۷ كيلوگرم بر وزن قبلي‌شان اضافه مي‌شود، بهتر است با رعايت رژيم غذايي سالم كه حاوي مقادير زيادي از سبزيجات و غذاهای کم‌چرب است و ورزش كردن مداوم و استفاده نكردن از دخانيات اين خطر را از خود دور كنند بنابراين فراموش نكنيد چربي اضافه محل مناسبي براي رشد هورمون استروژن است. همچنين از پوشيدن لباس‌هاي زير تنگ و كشي كه فشار بالايي روي غدد سينه وارد مي‌كند اجتناب كنيد.

بعد از تشخیص

درمان سرطان سینه به عوامل مختلفی بستگی دارد. یکی از اين عوامل، تشخیص به موقع این بیماری است که تعیین می‌کند توده‌های سرطانی تا چه حدی پیشروی کردند تا جراحی برداشت جزئی یا كامل سینه، شیمی‌درمانی و رادیوتراپی انجام شود. در گذشته از هر ۱۰ جراحی درمان سرطان سینه حدود ۸ جراحی به صورت برداشتن کامل بافت و تخلیه سینه بود اما امروزه با پیشرفت در علم جراحی سینه از هر ۱۰ جراحی برای سرطان سینه، حدود ۸ جراحی منجر به نگه داشتن بافت سینه می‌شود.

اگر جراحي پروتز سينه انجام داده‌ايد، نگران نباشيد

انجام جراحی پروتز سینه فی‌البداهه شانس سرطان سینه را بالا نمی‌برد اما گزارش‌های خیلی نادری در این راستا صورت گرفته و متوجه شده‌اند کسانی که حجم بالایی از پروتز می‌گذارند در اثر فشار بالایی که به غدد لنفاوی وارد می‌شود، احتمال مبتلا شدن به نوعی لنفوم را در خود بالا می‌برند. همچنین برای این دسته از افراد محدودیت انجام ماموگرافی برای پیشگیری وجود دارد و برای کنترل این بیماری ام آر آی توصیه می‌شود.

باورهاي غلط

اين باور خانم‌ها اشتباه است كه نبايد با لمس هر توده سطحي در سينه احساس نگراني كرد و چيزي جز كيست نيست و احتياجي به مراجعه به پزشك وجود ندارد. فراموش نكنيد توده‌هاي سرطاني ممكن است در زمان شروع كوچك باشند كه با پيشگيري و مراجعه نكردن به پزشك بیماری‌های سينه رشد مي‌كنند. اندازه و سايز توده‌هاي سينه در برخي از زنان به اندازه يك نخود و در برخي حتي به اندازه گريپ‌فروت هم مي‌رسد. در ایران با توجه به پایین‌تر بودن سن ابتلا به سرطان سینه بهتر است خانم‌ها از ۴۰سالگی با مراجعه به پزشک و مراکز درمانی و انجام ماموگرافي از ابتلا به سرطان سینه پيشگيري كنند تا پزشک بتواند با تشخیص به موقع احتمال بزرگ شدن توده سرطانی را در بیمار كاهش دهد.

با ماموگرافي از سرطان سينه سبقت بگيريد

خانم‌هاي ۴۰ تا ۵۵ ساله به خاطر داشته باشند حتما بايد هر ۳ سال يك‌بار براي انجام ماموگرافي به پزشك متخصص مراجعه كنند. مقدار كمي اشعه ايكس مي‌تواند ۳ سال قبل از اينكه منجر به اتفاقي شود، شما را از وجود تغييرات لنفي با خبر كند تا شما وقت كافي براي جلوگيري از پخش شدن سرطان و درمان به موقع داشته باشيد. فراموش نكنيد كه هزينه پيشگيري و مراجعه اوليه به پزشك چند برابر كمتر از هزينه درمان است. همچنین خانم‌های ۲۰ تا ۴۰ ساله هم هر ۳ سال یک‌بار برای معاینه به پزشک بیماری‌های سينه مراجعه کنند اما هر ماه خود شخص با آموزشی که از طرف پزشک مربوطه دیده باید سینه خود را معاینه و در صورت مشاهده توده و تغییراتی به پزشک مراجعه کند.