۲۰۱۵، سال به صفر رساندن ایدز
با ایدز نمی میرم، زندگی می کنم
روبان قرمز نماد عزم راسخ و علاقه برای مشارکت در فعالیت های پیشگیرانه از اچ آی وی (ایدز) است. آرمانی که استفاده از روبان قرمز را باب کرد آرمان آگاهی یافتن و آگاهی دادن به عموم درباره بیماری ایدز بود.
ماهنامه زنان امروز: روبان قرمز نماد عزم راسخ و علاقه برای مشارکت در فعالیت های پیشگیرانه از اچ آی وی (ایدز) است. آرمانی که استفاده از روبان قرمز را باب کرد آرمان آگاهی یافتن و آگاهی دادن به عموم درباره بیماری ایدز بود. در 1991، گروهی از هنرمندان که برخی از دوستانشان را بر اثر ابتلا به ایدز از دست داده بودند، با تاسیس «گروه تجسمی ایدز» در شهر نیویورک، تصمیم گرفتند، با به خدمت گرفتن هنر، به نبرد با این بیماری مرگبار برخیزند.
آنان بودند که روبان قرمز را به عنوان نشان گروه خود انتخاب کردند. پاتریک اوکانل، بنیان گذار گروه تجسمی ایدز، هنوز هم روی تک تک لباس های خود روبان قرمز دارد و البته خود او هم به ایدز مبتلاست می گوید: «من از ایدز نمی میرم، بلکه با ایدز زندگی می کنم. رفقای زیادی داشتم که وقتی بیمار شدند، خیلی جوان بودند. آنها همه در جوانی از دنیا رفتند و من زندگی خود را صرف آنها می کنم.»
او که عکاس، نقاش و فیلم ساز است در سال 1991 مانند دیگر اعضای گروه یک هدف را دنبال می کرد و آن یافتن وسیله ای بود که بتواند مردم را به اندیشیدن درباره ایدز وادارد. او درباره دلیل استفاده از روبان به عنوان نماد بیماری ایدز می گوید: «استفاده از روبان موقعی به فکر ما رسید که دیدیم چطور، پس از پایان جنگ خلیج فارس، امریکایی ها حتی در شهرهای کوچک امریکا، برای حمایت از سربازان از روبان های زرد استفاده کردند.»
اما سوال بعدی این بود که چه رنگی برای روبان ایدز مناسب است و دیگر آنکه با آن چه باید کرد؟ آن زمان بود که بحث میان گروه درگرفت و سرانجام آنها در مورد رنگ قرمز به توافق رسیدند. اوکانل در این باره می گوید: «ما با رنگ های دیگر شروع کردیم. بعد یکی یکی آنها را کنار گذاشتیم و بالاخره رنگ قرمز را انتخاب کردیم، چون رنگی است که جلب توجه می کند و حسی پرشوری القا می کند.»
هنرمندان گروه تجسسی ایدز ابتدا بر سر شکل پاپیون به عنوان نماد ایدز اختلاف داشتند، اما در نهایت طرحی را پذیرفتند که هم اکنون در سراسر جهان نماد ایدز شناخته می شود.
هر سال سازمان بهداشت جهانی شعاری را برای روز جهانی ایدز در نظر می گیرد. زیرا معتقد است برای پیشگیری از گسترش ایدز از تمام ابزارهای موجود (از جمله وسایل ارتباط جمعی) برای جلوگیری از رفتارهای پرخطر و در نهایت ابتلا به ایدز کمک گرفت.
شعارهای روز جهانی ایدز
۱۹۸۸: ارتباط
1989: جوانان
۱۹۹۰: زنان و ایدز
1991: سهیم شدن در مشکلات
۱۹۹۲: تعهد اجتماعی
1993: زمان عمل فرا رسیده است
۱۹۹۴: خانواده و ایدز
1995: حقوق مشترک، مسئولیت های مشترک
۱۹۹۶: یک جهان، یک امید
1997: کودکان در جهانی با ایدز
۱۹۹۸: تلاش برای تغییر، کمپین جهانی علیه ایدز به کمک جوانان
1999: گوش بده، بیاموز، زندگی کن: کمپین جهانی ایدز به کمک کودکان و جوانان
۲۰۰۰: ایدز: مردان تاثیرگذارند
2001: من مراقبم، تو چطور؟
۲۰۰۲: برچسب و تبعیض
2003: برچسب و تبعیض: زندگی کنیم و بگذاریم آنها هم زندگی کنند
۲۰۰۴: زنان، دختران، و ایدز
2005: ایدز را متوقف کنیم و به عهد خود پایبند باشیم
۲۰۰۶: همه، هم پیمان در برابر گسترش ایدز
2007: پیشگام شوید
۲۰۰۸: پیشگامی، توانمندسازی، رهایی
2009: دسترسی جهانی و حقوق بشر
۲۰۱۰: دسترسی جهانی و حقوق بشر
2015- 2011: به صفر رساندن
نترسید، پیشگیری کنید!
دکتر مینا همتی: گزارشی که حدود 30 سال پیش در چنین روزهایی از یک بیماری واگیردار به نام ایدز پرده برداشت بسیار تکان دهنده بود. در سال 1981، در لس آنجلس، پنج مورد ذات الریه ناشی از یک میکروارگانیسم به نام «پنوموسیستیس کارینی» در پنج مرد همجنس گرا مشاهده شد که بسیار غیرعادی بود، زیرا این بیماری فقط در افرادی که داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف می کنند، ایجاد می شود. طی یک ماه، 26 مورد سرطان خاص نیز به نام «سارگوما کاپوسی» در 26 مرد جوان همجنس گرا در کالیفرنیا و نیویورک تشخیص داده شد. این سرطان بسیار نادر است و گاهی در افراد مسن یا افرادی که نقص سیستم ایمنی دارند، دیده می شود. افرادی را که به این بیماری ها مبتلا می شدند و دلیلی برای نقص سیستم ایمنی نداشتند مبتلا به «سندرم ایمنی اکتسابی» (AIDS) دانستند.
بین سال های ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۳ بیماری گسترش پیدا کرد و ۲۸۳۱ مورد بیماری در ۲۱ کشور دنیا گزارش شد. از سال ۱۹۸۳، از بین حدود ۲۰۸ کشور در دنیا مواردی از بیماری گزارش شد که بیشترین آنها مربوط به امریکا و اروپا و افریقا و کمترین آنها مربوط به آسیا بود. تا پایان سال ۱۹۹۹، ۳۳ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر مبتلا به ایدز گزارش شدند و از پایان این سال روزانه ۱۵ هزار مورد جدید گزارش می شود. در سال ۲۰۰۰، ۱۶ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر بر اثر ابتلا به ایدز فوت کردند که ۲۰درصد آنها کودک و ۵۱ درصد زن بودند.
در بعضی کشورها ایدز اولین عامل مرگ و میر است و در برخی دیگر دومین عامل مرگ و میر عفونی بعد از ذات الریه. تا به امروز که بیش از ۳۰ سال از کشف ایدز می گذرد ۲۵ میلیون نفر در دنیا جان خود را بر اثر این بیماری از دست داده اند و بیش از ۳۳ میلیون نفر با این بیماری دست به گریبان اند. نزدیک به ۲۲ میلیون نفر از این مبتلایان در مناطق افریقای مرکزی و جنوبی به سر می برند.
این بیماری تاکنون در برابر تلاش دانشمندان برای ریشه کن کردن آن مقاوم بوده است. با این همه، در طول این ۳۰ سال پیشرفت هایی در پژوهش های زیست پزشکی در زمینه شناخت این بیماری حاصل شده است. گفتنی است جهان پس از آنفلوانزای اسپانیایی سال ۱۹۱۸ چیزی مرگبارتر و بدخیم تر از ایدز به خود ندیده بود.
سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز) بیماری مزمنی است که سیستم ایمنی را از طریق ویروسی به نام اچ آی وی (ویروس نقص ایمنی انسانی) تحت تاثیر قرار می دهد. این ویروسی به شکل پیشرفته ای باعث تضعیف سیستم ایمنی می شود. با آسیب یا تخریب سلول های سیستم ایمنی، اچ آی وی در توانایی بدن برای مبارزه با ویروس ها و باکتری ها و قارچ های بیماری زا اختلال ایجاد می کند. این تضعیف فرد را در مقابل عفونت هایی که بدن در حالت معمول در برابر آنها مقاومت نشان می دهد، مثل برخی انواع سینه پهلو، مننژیت (التهاب پرده های مغز) و سرطان، آسیب پذیر می کند. عفونت ناشی از این ویروس را عفونت اچ آی وی می نامند و واژه ایدز بیانگر مراحل پایانی عفونت اچ آی وی است، اگرچه در زبان روزمره از هر دو واژه برای اشاره به یک بیماری استفاده می شود.
اچ آی وی و سیستم ایمنی
وقتی سیستم ایمنی بدن سالم است گلبول های سفید (لنفوسیت ها) و آنتی بادی های اختصاصی به مقاومت در برابر میکروب ها و خلاص کردن فرد از شر بیماری کمک می کنند. زمانی که اکثر میکروب ها ناخواسته وارد بدن می شوند سیستم ایمنی به آنها حمله می کند و آنها را از بین می برد. این پاسخ از طریق نوعی لنفوسیت (گلبول سفید) به نام سلول T امدادی برنامه ریزی می شود. زمانی که اچ آی وی وارد بدن می شود به خودی خود قادر به ادامه حیات نیست و برای زنده ماندن باید به سلول زنده دیگری (سلول میزبان) تکیه کند.
اچ آی وی با اتصال به پروتئینی در سطح سلول های T امدادی موسوم به CD۴، وارد آنها می شود. از همین رو به سلول های T امدادی گاهی سلول های CD۴ هم می گویند. ویروس پس از ورود به داخل سلول های CD۴، ماده ژنتیکی خود را به هسته این سلول ها وارد و آنها را وادار به نسخه برداری از خود می کند.
وقتی ویروس های تازه سازه دیواره سلول میزبان را تخریب می کنند و از آن خارج می شوند همین کار را با سلول های دیگر نیز انجام می دهند، ضمن اینکه سلول میزبان قبلی از این طریق نابود می شود. این چرخه تخریب سلول های میزبان و تکثیر ویروس همین طور ادامه پیدا می کند، به طوری که در این جریان روزانه تا بیش از ۱۰ میلیارد ویروس جدید تولید می شود.
سیستم ایمنی، با تولید آنتی بادی و افزایش ساخت سلول های T امداری، روزانه تا دو میلیارد سلول CD۴ جدید را وارد جریان خون می کند تا بلکه بتواند بر این عفونت گسترده غلبه کند. اما در نهایت ویروس ها این رقابت نابرابر را می برند. رفته رفته شمار سلول های CD۴ که بدن می تواند تولید کند کاهش می یابد و فرد دچار نقص ایمنی شدید می شود. در نتیجه بدن دیگر قادر به مبارزه موثر در برابر عفونت نخواهد بود.
علائم
علائم ابتلا به اچ آی وی و ایدز بسته به مرحله عفونت متغیرند.
اوایل عفونت: فرد در اوایل ابتلا به اچ آی وی ممکن است هیچ نشانه ای نداشته باشد. بروز یک بیماری شبه آنفلوانزایی و زودگذر، دو تا شش هفته پس از ابتلا، پدیده شایعی است. اما، از آنجا که نشانه های این بیماری در ابتدا شبیه بیماری های دیگر است، امکان دارد فرد اصلا به اچ آی وی شک نکند. حتی اگر فرد نشانه ای هم نداشته باشد باز هم می تواند ویروس را به دیگران منتقل کند. وقتی ویروس وارد بدن می شود سیستم ایمنی هم مورد تهاجم قرار می گیرد. ویروس در گروه های لنفی تکثیر می شود و آرام آرام تخریب سلول های T امدادی را شروع می کند.
اواخر عفونت: در خلال مرحله نهایی اچ آی وی، که تقریبا ۱۰ تا ۱۲ سال بعد از عفونت اولیه است، این علائم ممکن است پدیدار شوند:
- تعریق فراوان شبانه
- لرز شدید یا تب بالا (۳۷.۷ درجه سانتی گراد) به مدت چند هفته
- سرفه های خشک
- تنگی نفس
- اسهال مزمن
- لکه های سفید پایدار یا ضایعات غیرمعمول در دهان یا روی زبان
- سردرد
- تاری و آشفتگی دید
- کاهش وزن
- خستگی مزمن و غیرقابل توجیه
- تورم گره های لنفی به مدت بیش از سه ماه
به عفونت اچ آی وی در مرحله نهایی اصطلاحا ایدز گفته می شود. اچ آی وی مثبت به اضافه حداقل یکی از موارد زیر نشانه ابتلا به ایدز است:
- ظهور یک عفونت فرصت طلب مثل سینه پهلوی ناشی از «پنوموسیستیس کارینی» (PCP).
افراد سالم به طور طبیعی قادر به مقاومت در برابر این عفونت ریوی هستند اما این میکروب در افراد مبتلا به ضعف سیستم ایمنی می تواند در ریه ها تکثیر و باعث مشکلات تنفسی شود. کودکان هم در برابر عفونت های فرصت طلب افراد بالغ آسیب پذیرند و ممکن است به فرم شدیدتری از بیماری های شایع دوران کودکی مثل عفونت های گوش (اوتیت مدیا) و سینه پهلو و التهاب لوزه ها مبتلا شوند.
- وقتی تعداد سلول های CD۴ در خون به ۲۰۰ عدد در میکرو لیتر یا کمتر تنزل پیدا کرده است.
در حالت معمول، شمار این سلول ها در خون بین ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ عدد در میکرو لیتر است. برخی از افرادی که شمار CD۴ آنها به کمتر از ۲۰۰ رسیده همچنان مریض به نظر نمی رسند اما پایین بودن شماره CD۴ از نارسایی پیش رونده سیستم ایمنی فرد حکایت دارد. بیماری ایدز بلافاصله پس از ابتلا به اچ آی وی رخ نمی دهد. در حقیقت زمان بین مواجهه با اچ آی وی تا ظهور ایدز به طور معمول ۱۰ تا ۱۲ سال است.
درمان
جمعی از برترین متخصصان بیماری ایدز راهکارهایی را برای درمان افراد مبتلا به اچ آی وی تهیه کرده اند. این راهکارها هر چند وقت یک بار ویرایش و روزآمد می شوند. درمان به طور کلی بر دستیابی به حداکثر سرکوب تکثیر ویروسی و در عین حال حفظ کیفیت زندگی در حد مطلوب متمرکز است. این رویکرد سفت و سخت را اصطلاحا مداوای ضد رتروویروسی بسیار فعال (HAART) می نامند.
هدف از این مداوا کاهش میزان ویروس اچ آی وی در خون به حداقل ممکن یا حتی به میزان غیرقابل ردیابی است. اما این ویروس هرگز به طور کامل نابود نمی شود. مداوای مذکور با استفاده از تلفیق سه یا چند دارو صورت می گیرد.
داروها: از سال ۱۹۹۵، شمار داروهای در دسترس برای درمان اچ آی وی و ایدز بیش از سه برابر شده است. ترکیب قدرتمندی از داروهای ضد رتروویروسی جدیدتر به کاهش عوارض جدی این بیماری و افزایش طول عمر کمک زیادی کرده است.
داروهای ضد رتروویروسی: موثرترین داروهای اچ آی وی و ایدز ترکیبات ضد رتروویروسی هستند. این داروها به خود ویروس حمله می کنند و به منظور مداخله در رشد و تکثیر ویروس اچ آی وی در مراحل مختلف چرخه زندگی اش و در نتیجه افزایش طول عمر بیماران مبتلا به این ویروس تهیه شده اند.
داروهای ضد عفونت های فرصت طلب: اگر فرد مبتلا به ایدز در کنار اچ ای وی به عفونت دیگری هم مبتلا شده باشد، پزشک می تواند داروهایی مثل آنتی بیوتیک را برای درمان عفونت تجویز کند. برخی از عفونت های فرصت طلب نیز با دارو قابل پیشگیری هستند.
پیشگیری
دانشمندان در حال تهیه واکسنی برای اچ آی وی و ایدز هستند اما متاسفانه برخی از ویژگی های ویروس اچ آی وی ساخت چنین واکسنی را با مشکل رو به رو کرده است. اچ آی وی در سلول ها زندگی می کند، به تعداد زیاد تکثیر می شود و به سرعت جهش پیدا می کند. یعنی نسخه های کمی متفاوت با نوع اولیه به وجود می آورد. در حال حاضر، بهترین راه مقابله با اچ آی وی دادن آموزش و آگاهی به افراد اجتناب از کارهایی است که می توانند باعث انتقال این ویروس شوند.
آنان بودند که روبان قرمز را به عنوان نشان گروه خود انتخاب کردند. پاتریک اوکانل، بنیان گذار گروه تجسمی ایدز، هنوز هم روی تک تک لباس های خود روبان قرمز دارد و البته خود او هم به ایدز مبتلاست می گوید: «من از ایدز نمی میرم، بلکه با ایدز زندگی می کنم. رفقای زیادی داشتم که وقتی بیمار شدند، خیلی جوان بودند. آنها همه در جوانی از دنیا رفتند و من زندگی خود را صرف آنها می کنم.»
او که عکاس، نقاش و فیلم ساز است در سال 1991 مانند دیگر اعضای گروه یک هدف را دنبال می کرد و آن یافتن وسیله ای بود که بتواند مردم را به اندیشیدن درباره ایدز وادارد. او درباره دلیل استفاده از روبان به عنوان نماد بیماری ایدز می گوید: «استفاده از روبان موقعی به فکر ما رسید که دیدیم چطور، پس از پایان جنگ خلیج فارس، امریکایی ها حتی در شهرهای کوچک امریکا، برای حمایت از سربازان از روبان های زرد استفاده کردند.»
اما سوال بعدی این بود که چه رنگی برای روبان ایدز مناسب است و دیگر آنکه با آن چه باید کرد؟ آن زمان بود که بحث میان گروه درگرفت و سرانجام آنها در مورد رنگ قرمز به توافق رسیدند. اوکانل در این باره می گوید: «ما با رنگ های دیگر شروع کردیم. بعد یکی یکی آنها را کنار گذاشتیم و بالاخره رنگ قرمز را انتخاب کردیم، چون رنگی است که جلب توجه می کند و حسی پرشوری القا می کند.»
هنرمندان گروه تجسسی ایدز ابتدا بر سر شکل پاپیون به عنوان نماد ایدز اختلاف داشتند، اما در نهایت طرحی را پذیرفتند که هم اکنون در سراسر جهان نماد ایدز شناخته می شود.
هر سال سازمان بهداشت جهانی شعاری را برای روز جهانی ایدز در نظر می گیرد. زیرا معتقد است برای پیشگیری از گسترش ایدز از تمام ابزارهای موجود (از جمله وسایل ارتباط جمعی) برای جلوگیری از رفتارهای پرخطر و در نهایت ابتلا به ایدز کمک گرفت.
شعارهای روز جهانی ایدز
۱۹۸۸: ارتباط
1989: جوانان
۱۹۹۰: زنان و ایدز
1991: سهیم شدن در مشکلات
۱۹۹۲: تعهد اجتماعی
1993: زمان عمل فرا رسیده است
۱۹۹۴: خانواده و ایدز
1995: حقوق مشترک، مسئولیت های مشترک
۱۹۹۶: یک جهان، یک امید
1997: کودکان در جهانی با ایدز
۱۹۹۸: تلاش برای تغییر، کمپین جهانی علیه ایدز به کمک جوانان
1999: گوش بده، بیاموز، زندگی کن: کمپین جهانی ایدز به کمک کودکان و جوانان
۲۰۰۰: ایدز: مردان تاثیرگذارند
2001: من مراقبم، تو چطور؟
۲۰۰۲: برچسب و تبعیض
2003: برچسب و تبعیض: زندگی کنیم و بگذاریم آنها هم زندگی کنند
۲۰۰۴: زنان، دختران، و ایدز
2005: ایدز را متوقف کنیم و به عهد خود پایبند باشیم
۲۰۰۶: همه، هم پیمان در برابر گسترش ایدز
2007: پیشگام شوید
۲۰۰۸: پیشگامی، توانمندسازی، رهایی
2009: دسترسی جهانی و حقوق بشر
۲۰۱۰: دسترسی جهانی و حقوق بشر
2015- 2011: به صفر رساندن
نترسید، پیشگیری کنید!
دکتر مینا همتی: گزارشی که حدود 30 سال پیش در چنین روزهایی از یک بیماری واگیردار به نام ایدز پرده برداشت بسیار تکان دهنده بود. در سال 1981، در لس آنجلس، پنج مورد ذات الریه ناشی از یک میکروارگانیسم به نام «پنوموسیستیس کارینی» در پنج مرد همجنس گرا مشاهده شد که بسیار غیرعادی بود، زیرا این بیماری فقط در افرادی که داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی مصرف می کنند، ایجاد می شود. طی یک ماه، 26 مورد سرطان خاص نیز به نام «سارگوما کاپوسی» در 26 مرد جوان همجنس گرا در کالیفرنیا و نیویورک تشخیص داده شد. این سرطان بسیار نادر است و گاهی در افراد مسن یا افرادی که نقص سیستم ایمنی دارند، دیده می شود. افرادی را که به این بیماری ها مبتلا می شدند و دلیلی برای نقص سیستم ایمنی نداشتند مبتلا به «سندرم ایمنی اکتسابی» (AIDS) دانستند.
بین سال های ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۳ بیماری گسترش پیدا کرد و ۲۸۳۱ مورد بیماری در ۲۱ کشور دنیا گزارش شد. از سال ۱۹۸۳، از بین حدود ۲۰۸ کشور در دنیا مواردی از بیماری گزارش شد که بیشترین آنها مربوط به امریکا و اروپا و افریقا و کمترین آنها مربوط به آسیا بود. تا پایان سال ۱۹۹۹، ۳۳ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر مبتلا به ایدز گزارش شدند و از پایان این سال روزانه ۱۵ هزار مورد جدید گزارش می شود. در سال ۲۰۰۰، ۱۶ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر بر اثر ابتلا به ایدز فوت کردند که ۲۰درصد آنها کودک و ۵۱ درصد زن بودند.
در بعضی کشورها ایدز اولین عامل مرگ و میر است و در برخی دیگر دومین عامل مرگ و میر عفونی بعد از ذات الریه. تا به امروز که بیش از ۳۰ سال از کشف ایدز می گذرد ۲۵ میلیون نفر در دنیا جان خود را بر اثر این بیماری از دست داده اند و بیش از ۳۳ میلیون نفر با این بیماری دست به گریبان اند. نزدیک به ۲۲ میلیون نفر از این مبتلایان در مناطق افریقای مرکزی و جنوبی به سر می برند.
این بیماری تاکنون در برابر تلاش دانشمندان برای ریشه کن کردن آن مقاوم بوده است. با این همه، در طول این ۳۰ سال پیشرفت هایی در پژوهش های زیست پزشکی در زمینه شناخت این بیماری حاصل شده است. گفتنی است جهان پس از آنفلوانزای اسپانیایی سال ۱۹۱۸ چیزی مرگبارتر و بدخیم تر از ایدز به خود ندیده بود.
سندرم نقص ایمنی اکتسابی (ایدز) بیماری مزمنی است که سیستم ایمنی را از طریق ویروسی به نام اچ آی وی (ویروس نقص ایمنی انسانی) تحت تاثیر قرار می دهد. این ویروسی به شکل پیشرفته ای باعث تضعیف سیستم ایمنی می شود. با آسیب یا تخریب سلول های سیستم ایمنی، اچ آی وی در توانایی بدن برای مبارزه با ویروس ها و باکتری ها و قارچ های بیماری زا اختلال ایجاد می کند. این تضعیف فرد را در مقابل عفونت هایی که بدن در حالت معمول در برابر آنها مقاومت نشان می دهد، مثل برخی انواع سینه پهلو، مننژیت (التهاب پرده های مغز) و سرطان، آسیب پذیر می کند. عفونت ناشی از این ویروس را عفونت اچ آی وی می نامند و واژه ایدز بیانگر مراحل پایانی عفونت اچ آی وی است، اگرچه در زبان روزمره از هر دو واژه برای اشاره به یک بیماری استفاده می شود.
اچ آی وی و سیستم ایمنی
وقتی سیستم ایمنی بدن سالم است گلبول های سفید (لنفوسیت ها) و آنتی بادی های اختصاصی به مقاومت در برابر میکروب ها و خلاص کردن فرد از شر بیماری کمک می کنند. زمانی که اکثر میکروب ها ناخواسته وارد بدن می شوند سیستم ایمنی به آنها حمله می کند و آنها را از بین می برد. این پاسخ از طریق نوعی لنفوسیت (گلبول سفید) به نام سلول T امدادی برنامه ریزی می شود. زمانی که اچ آی وی وارد بدن می شود به خودی خود قادر به ادامه حیات نیست و برای زنده ماندن باید به سلول زنده دیگری (سلول میزبان) تکیه کند.
اچ آی وی با اتصال به پروتئینی در سطح سلول های T امدادی موسوم به CD۴، وارد آنها می شود. از همین رو به سلول های T امدادی گاهی سلول های CD۴ هم می گویند. ویروس پس از ورود به داخل سلول های CD۴، ماده ژنتیکی خود را به هسته این سلول ها وارد و آنها را وادار به نسخه برداری از خود می کند.
وقتی ویروس های تازه سازه دیواره سلول میزبان را تخریب می کنند و از آن خارج می شوند همین کار را با سلول های دیگر نیز انجام می دهند، ضمن اینکه سلول میزبان قبلی از این طریق نابود می شود. این چرخه تخریب سلول های میزبان و تکثیر ویروس همین طور ادامه پیدا می کند، به طوری که در این جریان روزانه تا بیش از ۱۰ میلیارد ویروس جدید تولید می شود.
سیستم ایمنی، با تولید آنتی بادی و افزایش ساخت سلول های T امداری، روزانه تا دو میلیارد سلول CD۴ جدید را وارد جریان خون می کند تا بلکه بتواند بر این عفونت گسترده غلبه کند. اما در نهایت ویروس ها این رقابت نابرابر را می برند. رفته رفته شمار سلول های CD۴ که بدن می تواند تولید کند کاهش می یابد و فرد دچار نقص ایمنی شدید می شود. در نتیجه بدن دیگر قادر به مبارزه موثر در برابر عفونت نخواهد بود.
علائم
علائم ابتلا به اچ آی وی و ایدز بسته به مرحله عفونت متغیرند.
اوایل عفونت: فرد در اوایل ابتلا به اچ آی وی ممکن است هیچ نشانه ای نداشته باشد. بروز یک بیماری شبه آنفلوانزایی و زودگذر، دو تا شش هفته پس از ابتلا، پدیده شایعی است. اما، از آنجا که نشانه های این بیماری در ابتدا شبیه بیماری های دیگر است، امکان دارد فرد اصلا به اچ آی وی شک نکند. حتی اگر فرد نشانه ای هم نداشته باشد باز هم می تواند ویروس را به دیگران منتقل کند. وقتی ویروس وارد بدن می شود سیستم ایمنی هم مورد تهاجم قرار می گیرد. ویروس در گروه های لنفی تکثیر می شود و آرام آرام تخریب سلول های T امدادی را شروع می کند.
اواخر عفونت: در خلال مرحله نهایی اچ آی وی، که تقریبا ۱۰ تا ۱۲ سال بعد از عفونت اولیه است، این علائم ممکن است پدیدار شوند:
- تعریق فراوان شبانه
- لرز شدید یا تب بالا (۳۷.۷ درجه سانتی گراد) به مدت چند هفته
- سرفه های خشک
- تنگی نفس
- اسهال مزمن
- لکه های سفید پایدار یا ضایعات غیرمعمول در دهان یا روی زبان
- سردرد
- تاری و آشفتگی دید
- کاهش وزن
- خستگی مزمن و غیرقابل توجیه
- تورم گره های لنفی به مدت بیش از سه ماه
به عفونت اچ آی وی در مرحله نهایی اصطلاحا ایدز گفته می شود. اچ آی وی مثبت به اضافه حداقل یکی از موارد زیر نشانه ابتلا به ایدز است:
- ظهور یک عفونت فرصت طلب مثل سینه پهلوی ناشی از «پنوموسیستیس کارینی» (PCP).
افراد سالم به طور طبیعی قادر به مقاومت در برابر این عفونت ریوی هستند اما این میکروب در افراد مبتلا به ضعف سیستم ایمنی می تواند در ریه ها تکثیر و باعث مشکلات تنفسی شود. کودکان هم در برابر عفونت های فرصت طلب افراد بالغ آسیب پذیرند و ممکن است به فرم شدیدتری از بیماری های شایع دوران کودکی مثل عفونت های گوش (اوتیت مدیا) و سینه پهلو و التهاب لوزه ها مبتلا شوند.
- وقتی تعداد سلول های CD۴ در خون به ۲۰۰ عدد در میکرو لیتر یا کمتر تنزل پیدا کرده است.
در حالت معمول، شمار این سلول ها در خون بین ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ عدد در میکرو لیتر است. برخی از افرادی که شمار CD۴ آنها به کمتر از ۲۰۰ رسیده همچنان مریض به نظر نمی رسند اما پایین بودن شماره CD۴ از نارسایی پیش رونده سیستم ایمنی فرد حکایت دارد. بیماری ایدز بلافاصله پس از ابتلا به اچ آی وی رخ نمی دهد. در حقیقت زمان بین مواجهه با اچ آی وی تا ظهور ایدز به طور معمول ۱۰ تا ۱۲ سال است.
درمان
جمعی از برترین متخصصان بیماری ایدز راهکارهایی را برای درمان افراد مبتلا به اچ آی وی تهیه کرده اند. این راهکارها هر چند وقت یک بار ویرایش و روزآمد می شوند. درمان به طور کلی بر دستیابی به حداکثر سرکوب تکثیر ویروسی و در عین حال حفظ کیفیت زندگی در حد مطلوب متمرکز است. این رویکرد سفت و سخت را اصطلاحا مداوای ضد رتروویروسی بسیار فعال (HAART) می نامند.
هدف از این مداوا کاهش میزان ویروس اچ آی وی در خون به حداقل ممکن یا حتی به میزان غیرقابل ردیابی است. اما این ویروس هرگز به طور کامل نابود نمی شود. مداوای مذکور با استفاده از تلفیق سه یا چند دارو صورت می گیرد.
داروها: از سال ۱۹۹۵، شمار داروهای در دسترس برای درمان اچ آی وی و ایدز بیش از سه برابر شده است. ترکیب قدرتمندی از داروهای ضد رتروویروسی جدیدتر به کاهش عوارض جدی این بیماری و افزایش طول عمر کمک زیادی کرده است.
داروهای ضد رتروویروسی: موثرترین داروهای اچ آی وی و ایدز ترکیبات ضد رتروویروسی هستند. این داروها به خود ویروس حمله می کنند و به منظور مداخله در رشد و تکثیر ویروس اچ آی وی در مراحل مختلف چرخه زندگی اش و در نتیجه افزایش طول عمر بیماران مبتلا به این ویروس تهیه شده اند.
داروهای ضد عفونت های فرصت طلب: اگر فرد مبتلا به ایدز در کنار اچ ای وی به عفونت دیگری هم مبتلا شده باشد، پزشک می تواند داروهایی مثل آنتی بیوتیک را برای درمان عفونت تجویز کند. برخی از عفونت های فرصت طلب نیز با دارو قابل پیشگیری هستند.
پیشگیری
دانشمندان در حال تهیه واکسنی برای اچ آی وی و ایدز هستند اما متاسفانه برخی از ویژگی های ویروس اچ آی وی ساخت چنین واکسنی را با مشکل رو به رو کرده است. اچ آی وی در سلول ها زندگی می کند، به تعداد زیاد تکثیر می شود و به سرعت جهش پیدا می کند. یعنی نسخه های کمی متفاوت با نوع اولیه به وجود می آورد. در حال حاضر، بهترین راه مقابله با اچ آی وی دادن آموزش و آگاهی به افراد اجتناب از کارهایی است که می توانند باعث انتقال این ویروس شوند.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر