چرا صفرا راهش را گم می‌کند؟

مجله سیب سبز - رزیتا اشتری: بعضی اعضای بدن بی‌سروصدا کارشان را انجام می‌دهند و هیچ ادعایی هم ندارند و کارشان توی چشم نیست. مثل کلیه، معده و قلب نیستند که همه حواس‌مان به آنها باشد. یک گوشه پنهان شده‌اند و وظیفه‌شان را انجام می‌دهند، اما امان از روزی که این اعضای گمنام یک‌جای چرخ‌شان بلنگد، اینجاست که کم‌کم همه اعضا درگیرش می‌شوند و بیماری‌ها یکی پس از دیگری شروع می‌شوند.

صفرا معروف‌ترین، گمنام بدن است. اگر حواس‌تان به آن نباشد و وظیفه‌اش را به‌خوبی انجام ندهد، تازه متوجه می‌شوید این تکه از بدن هیچ دست‌کمی از قلب، کلیه، معده و روده نداشته و می‌تواند سلامت و حتی زیبایی‌تان را به خطر بیندازد. اگر دل‌تان می‌خواهد با صفرا و کارهایی که انجام می‌‌دهد و غذاهایی که به مزاجش سازگار است، آشنا شوید این مطلب را بخوانید. دکتر سعید صانعی، مشاور گیاه‌درمانی، از عارضه‌های صفراوی می‌گوید و شما را با چند الگوی غذایی مناسب آشنا می‌کند.


صفرا نباشد چه می‌شود؟!

شیره صفرا در کبد و لوزالمعده تولید می‌شود. این شیره در برخی قسمت‌های بدن نقش مهمی ایفا می‌کند، به‌عنوان مثال جریان خون را روان می‌کند همچنین با ایجاد حرارت باعث دفع انسداد عروق می‌شود. از وظایف دیگرش این است که در روده با چربی موجود در غذا مخلوط می‌شود و به شکل صابون درمی‌آید و نقش لغزندگی و نرمی مزاج به خود می‌گیرد. این کار باعث جذب بهتر چربی و ویتامین‏های محلول در چربی می‌شود. در آخر شیره صفرا، کنترل جمعیت باکتری‏های روده را به‌عهده دارد.

سر به سر صفرا نگذارید

تمام این کارها که گفته شد مربوط به نقش طبیعی صفراست. اما برخی افراد بی‌محابا از غذاهای چرب و سرخ شده استفاده می‌کنند همچنین روزانه آب کافی نمی‌نوشند و گوشت قرمز در اکثر وعده‌های غذایی‌شان دیده می‌شود. افرادی که از این الگوی غذایی پیروی می‌کنند باید بدانند این کارها باعث انسداد مجرای صفراوی شده و صفرای غلیظ تولید می‌شود. حال تصور کنید صفرایی که باید به مقدار کافی به داخل روده ترشح شود از این کار باز می‌ماند. این بازماندگی عوارضی را به‌همراه دارد که به چند مورد از آنها اشاره می‌کنیم.

تنگی نفس دارید و دهان‌تان بوی بد می‌دهد؟

ریه‌ها بر اثر حرارت خون از حالت عادی خشک‌تر شده و رطوبت در آنها تبخیر می‌شود، درنتیجه احساس تنگی‌نفس و کمبود اکسیژن به بیمار دست می‌دهد. این تبخیر در معده هم اتفاق می‌افتد و بخارات معده به ناحیه جلوی سر می‌رود و سر درد شقیقه یا جلو سر اتفاق می‌افتد. گاهی تلخی دهان ممکن است ناشی از ورود صفرا به خون باشد.

از مشکلات پوستی رنج می‌برید؟

صفرا باعث حرارت و خارش و سوزش خشکی پوست هم می‌شود. اگر این حالت‌ها به مدت طولانی باقی بمانند، انواع و اقسام بیماری‏های پوستی مثل کهیر، خارش، اگزما، لیکن پلان و آکنه و... ممکن است در فرد ایجاد شود.

تمرکز ندارید و کف پای‌تان داغ است؟

بعضی اوقات ممکن است رفتارهایی از شما سر بزند که منشا خاصی نداشته باشند. مثلا بدون علت خاصی عصبانی می‌شوید یا عدم تمرکز دارید، حتی بی‌حوصلگی و عجول بودن به‌خصوص در فصل گرما جزء این دسته از رفتارهایی است که منشا خاصی ندارند و وقتی به رفتار خود فکر می‌کنید، توجیحی برای‌شان ندارید. این علائم گاهی اوقات دلیل اصلی‌شان ورود صفرا به خون است. همچنین شب‏ها زمان خواب صفرا که وزن سبکی دارد به‌علت افقی شدن بدن سری هم به کف پاها می‌زند و باعث داغی کف پا می‌شود.

جنس موی‌تان تغییر کرده است؟

چربی مو علت‌های مختلفی دارد، اما اگر موهای‌تان به مرور زمان جنس‌اش از نرمال به چرب و از چرب به خشک تغییر کرد، شک نکنید که پای مشکلات صفراوی در میان است. به‌علت حرارت زیاد، در ابتدا چربی موها زیاد می‌شود و بر اثر طولانی‌شدن بیماری، موها خشک شده و کم‌کم کف سر چرب و موخوره و شوره هم به آن اضافه می‌شود.

زیاد خون دماغ می‌شوید؟

بر اثر حرارت خون، مخاط بینی خشک شده و فرد مستعد خون دماغ می‌شود. همچنین ترک لب‌ها را هم ممکن است در پی داشته باشد. احساس فرو رفتن خلط بر اثر غلیظ شدن آن امری شایع است. روده‌ها خشک می‌شوند و درراستای این مشکل مدفوع سفت تحویل می‌دهند.


اکثر اوقات میل به خوردن شیرینی دارید؟

بر اثر جا ماندن صفرا در لوزالمعده و تحریک برخی سلول‏ها، ترشحات هورمون‏های مختلف مثل انسولین و آدرنالین افزایش پیدا می‌کند. با افزایش انسولین، قندخون افت پیدا می‌کند؛ برای همین بیمار میل زیادی به خوردن شیرینی دارد. با افزایش آدرنالین، دهان خشک‌تر و ضربان قلب بالاتر می‌رود.

همچنین خون رقیق می‌شود که درراستای رقیق شدن فشارخون ایجاد می‌شود؛ طوری که وقتی بیمار می‌ایستد چشمانش سیاهی می‌رود. گاهی اوقات فشارخون بالا باعث چاقی افراد می‌شود، چون فرد مجبور است مرتب خودش را تقویت کند تا دچار افت قند و فشارخون نشود.

بیماری دیابت سراغ‌تان آمده است؟

گاهی بر اثر بالا رفتن حرارت معده، فرد به‌خصوص صبح‌ها دچار بی‌اشتهایی می‌شود. البته ممکن است این بی‌اشتهایی در طول روز هم به‌وجود آید که بعد از مدتی شخص وزنش کاهش پیدا می‌کند. همچنین رنگ پوستش متمایل به زرد می‌شود و حتی ممکن است سفیدی چشم‏ها ته رنگ زرد داشته باشند.

بر اثر طولانی شدن سیر این بیماری لوزالمعده از تشریح انسولین بیش از حد خسته شده و فرسوده می‌شود. همچنین انسولین خون پایین می‌رود و چون بیمار مواد قندی بیشتری مصرف می‌کند بعد از چند سال بیماری دیابت نوع دو پدید می‌آید. برای همین کاهش وزن از دست رفته نه‌تنها باز می‌گردد، بلکه فرد دچار مشکل چاقی می‌شود و تنها علتش دریافت انسولین زیاد است.

صفرا سر از روده در بیاورد چه می‌شود؟

بر اثر ترشح صفرا به داخل روده، باکتری‏های هلیکوباکتر بیشتر می‌شوند که این عملکرد باعث تولید گازهای روده می‌شود. برای همین بیمار با نفخ زیاد مواجه می‌شود. از طرفی شیره گوارشی که از معده تخلیه می‌شود بر اثر کمبود صفرا، کاملا از حالت اسیدی خنثی نشده و به‌همین دلیل تورم و التهاب و درنهایت زخم اثنی‌عشر پدید می‌آید، چون حرارت صفرا بر اثر کمی ترشح کم شده است، بیمار به اصطلاح دچار سردی جهاز هاضمه می‌شود.

درنتیجه با خوردن غذاهای سرد مثل سالاد، برنج سفید و امثال اینها فرد هم دچار سردی می‌شود و آب دهان تجمع بیشتری پیدا کرده و نفخ و آروغ و ترش کردن معده هم به این علائم اضافه می‌شوند، چراکه غذا به‌علت کمی ترشح صفرا دیر هضم می‌شود و معطل می‌ماند. یبوست مزاج یکی دیگر از مشکلاتی است که در این راستا به‌وجود می‌آید.

غذاهایی که سلامت صفرا را به خطر می‌اندازند

توصیه می‌شود تا جایی که امکان دارد از خوردن غذاهای چرب، به‌خصوص فست‌فودها امتناع کنید. اما غیر از فست‌فودها موادغذایی دیگری مثل خوردن زیاد میگو (البته اگر در خوردن آن افراط نشود، مشکلی به‌وجود نمی‌آید)، تخم‌مرغ به‌خصوص زرده تخم‌مرغ و نوشابه‌ها در ایجاد اختلال صفراوی نقش دارند. گاهی اوقات نمی‌شود از خوردن غذاهای سرخ کردنی فرار کرد و ممکن است در ماه مجبور شوید برای پخت غذا از روش سرخ کردنی استفاده کنید.

در این مواقع توصیه می‌شود که همراه این دسته از غذاها حتما سبزیجات تازه، سالاد (بدون سس مایونز یا سس‌های پرچرب) یا کاهو و جوانه میل کنید. همچنین خوردن موادغذایی سبوس‌دار هم می‌تواند موثر باشد. فیبر موجود در این دسته از موادغذایی چربی را به خود جذب می‌کنند و مانع ورود چربی بیش از اندازه به بدن می‌شوند. همچنین نوشیدن چای مکه یا دمکرده آلبالو خشک بعد از میل کردن غذاهای چرب توصیه می‌شود.


میوه‌هایی که دوستدار صفرا هستند

همه سبزیجات و میوه‌ها برای سلامت بدن به‌خصوص صفرا مفید هستند. اما برخی میوه‌ها و سبزی‌ها مثل شاهی، آب هویج (به‌خصوص هویج ایرانی)، شاتوت، هندوانه، آلبالو و... صمیمیت بیشتری با صفرا دارند و می‌توانند برای این قسمت از بدن بسیار مفید باشند. یکی از موثرترین داروهای غذایی برای پیشگیری از مشکلات صفراوی تمرهندی است؛ البته به‌شرط آنکه به تعادل مصرف شود. این میوه را هم می‌توانید به‌صورت خام میل کنید و هم به‌عنوان چاشنی در غذاها بریزید.

یکی از بهترین میوه‌ها خرمالو است که می‌تواند در این زمینه نقش مهمی داشته باشد. همچنین می‌توانید لیموترش را در آب داغ بیاندازید و بعد از سرد شدن، هر روز اول صبح آن را بنوشید. این کار باعث می‌شود تا مجاری صفرا شست‌وشو داده شود.