پذیرش زنانگی بدون قرص

ماهنامه همشهری تندرستی - مینو تابناک: برخی از خانم ها وقتی پا به سن می گذارند و یائسگی به سراغ شان می آید، به مصرف قرص های ضدبارداری روی می آورند تا از علائم این دوره از زندگی زنانه بکاهند. برخی دیگر از خانم ها پا را فراتر گذاشته و از قرص های ضدبارداری برای به تعویق انداختن یائسگی استفاده می کنند. گرگرفتگی، قرمزشدن پوست صورت، خشکی مخاط ناحیه تناسلی، تغییر در خلق و خو، پوکی استخوان و عفونت ادراری از مهم ترین علائم یائسگی هستند که خانم ها از آن شکایت دارند.

بسیاری از خانم هایی که قرص ضدبارداری را برای کاهش علائم یائسگی انتخاب کرده اند از عوارض ناشی این قرص ها بی خبر هستند و به تصور اینکه مصرف قرص های ناباوری، برای شان مشکلی ایجاد نمی کند، بدون هیچ دغدغه ای از آن استفاده می کنند.


رابطه قرص ضدبارداری با فشار خون

مصرف خودسرانه دارو امروزه در بین بسیاری از افراد رواج پیدا کرده است و کمتر کسی به عوارض جبران ناپذیر مصرف دارو توجه می کند. شهناز، خانم ۴۵ ساله، به صورت خودسرانه از قرص ضدبارداری برای کاهش علائم ناشی از آن مصرف کرده است. او می گوید: «وقتی متوجه شدم خواهرم دچار یائسگی زودرس شده است، تصمیم گرفتم برای به تعویق انداختن یائسگی ام از قرص های ضدبارداری استفاده کنم. با توجه به اینکه سابقه فشار خون بالا داشتم با مصرف چند قرص، فشار خونم بالا رفت و دچار مشکلات زیادی شدم، به همین دلیل به پزشک مراجعه و دارو را قطع کردم.»

نسخه بیار، دارو ببر!

دانشمندان تحقیقات زیادی را برای به تاخیر انداختن جایگزین مناسبی برای هورمون های استروژن و پروژسترون پیدا کنند ولی تاکنون این تحقیقات به نتیجه نرسیده چون برطرف کردن علائم ناشی از یائسگی با دارو، می تواند احتمال ابتلا به برخی از بیماری ها را افزایش دهد. «دکتر مصلحی» پزشک و پژوهشگر می گوید: «عملکرد بخش های مختلف بدن مثل هیپوتالاموس، هیپوفیز و تخمدان بعد از سن ۴۵ سالگی کم می شود که این مسئله نامنظم شدن عادت ماهانه را به همراه دارد.

زمانی که بدن به سمت یائسگی می رود، فرد در سینه هایش احساس سنگینی و درد می کند. گرگرفتی و برافروختگی پوست صورت و زودرنج و حساس شدن، به دلیل بی ثباتی سیستم عصبی و عروقی به وجود می آید. این علائم در افراد سیگاری زودتر و با شدت بیشتری ایجاد می شوند.

تحقیقات اخیر نشان می دهد که اگر مصرف قرص های ضدبارداری به دستور پزشک و با در نظر گرفتن تمام جوانب (تاریخچه فامیلی و پزشکی بیمار، معاینات دقیق فیزیکی بیمار و انجام آزمایشات اختصاصی) باشد، نه تنها علائم گرگرفتگی و بی نظمی عادت ماهانه را بهبود می بخشد، بلکه در درازمدت می تواند برای بیمار مفید هم باشد.

استفاده از این قرص ها زیر نظر پزشک می تواند مانع از بارداری های ناخواسته در سنین پیش از یائسگی شود. هم چنین این قرص ها از پوکی استخوان و شکستگی های احتمالی در سنین بالا جلوگیری می کنند.

یکی دیگر از مزایای مصرف قرص های ضدبارداری زیر نظر پزشک، جلوگیری از خونریزی های نامنظم و زیاد هنگام قاعدگی است. مصرف منطقی این قرص ها زیر نظر پزشک از ضخیم شدن مخاط رحم یا همان آندومتر جلوگیر می کند.

این قرص ها می توانند از سرطان های آندومتر، تخمدان و روده بزرگ جلوگیری کنند. برطرف کردن جوش های چرکی پوست و جلوگیری از خشکی اندام تناسلی و عفونت ادراری از دیگر مزایای مصرف این قرص ها تحت نظر پزشک است. البته تحقیقات نشان می دهد که استفاده از قرص های ضدبارداری احتمال ابتلا به سرطان سینه را زیاد می کند.»


مصرف دارو با هزار و یک شرط

مصرف داروهای ضدبارداری در صورتی که زیر نظر پزشک باشد، می تواند بر بهبود زندگی خانم های یائسه تاثیر مثبت بگذارد. دکتر مصلحی می گوید: «مصرف قرص های ضدبارداری، شانس ابتلا به فشار خون بالا را افزایش می دهد، به همین دلیل، آن دسته از افرادی که سابقه فشار خون بالا دارند، نباید از این قرص ها استفاده کنند.

یکی دیگر از عوارض قرص های ضدبارداری، افزایش احتمال ابتلا به دیابت است.

همچنین این قرص ها می توانند باعث ایجاد لخته خون در عروق عمقی پا شوند. احتمال سکته مغزی و قلبی در اثر لخته شدن خون با مصرف این داروها وجود دارد، پس مصرف این داروها چه در دوران باروری و چه در دوران یائسگی و پیش از یائسگی، باید زیر نظر پزشک باشد.

یک پزشک با توجه به سابقه بیمار، تاریخچه فامیلی بیمار، معاینه فیزیکی دقیق بیمار، معاینات دوره ای بیمار، آزمایشات دوره ای بیمار، ماموگرافی سالانه، در نظر گرفتن ریسک سرطان و فشار خون، لخته شدن خون و هزاران فاکتور دیگر، قرص ضدبارداری را تجویز می کند.

مصرف خودسرانه داروهای ضدبارداری به خصوص در دوران یائسگی، به دلیل بیماری های زمینه ای و سابقه بیماری های فامیلی مانند سرطان سینه که در برخی از افراد وجود دارد، می تواند عوارض ناگواری مانند لخته شدن خون، سرطان سینه و سکته مغزی و قلبی را برای بیماری به همراه داشته باشد.»

قوز بالای قوز

خیلی از خانم ها عادت دارند که به توصیه دوستان آشنایان خود به مصرف داروها روی می آورند؛ گاهی این توصیه ها درست و گاهی نادرست هستند که تشخیص این مسئله توسط افرادی که پزشک نیستند، چندان کار راحتی نمی تواند باشد. دکتر مصحلی در این رابطه چنین می گوید: «خانم ها برای برطرف کردن علائم یائسگی دست به هر کاری می زنند. برخی خانم ها برای کاهش مشکلات ناشی از یائسگی علاوه بر مصرف داروهای ضدبارداری به مصرف داروهای ضدافسردگی روی می آورند و به تصور اینکه داروها خلق و خو وضعیت آن ها را بهتر خواهدکرد، از این داروها استفاده می کنند.

استفاده از داروهای ضدافسردگی جدید با دوز کم، به شرطی که توسط پزشک تجویز شوند، می تواند در کاهش علائم یائسگی موثر باشد. بعضی از مطالعات نشان می دهد که مصرف داروهایی مانند «ونلافاکسین»، «فلوکستین»، «باروکستین»، «سیتالوپرام» و «سرترالین» با کاهش چشمگیر علائم یائسگی مانند گرگرفتگی و تغییرات خلقی، همراه بوده است، ولی باید به این نکته توجه داشته که به دلیل عوارض ناشی از مصرف این داروها، نباید به هیچ عنوان به صورت خودسرانه اقدام به مصرف این داروها کرد. پزشک با توجه به شرایط فرد و در نظر گرفتن عوامل بسیار، اقدام به تجویز داروهای این چنینی متناسب با بدن فرد می کند.»

چند نکته طلایی

یائسگی یک مسئله طبیعی است که جلوی آن را نمی توان گرفت ولی با دانستن برخی نکات می توان جلوی یائسگی زودرس را گرفت. افراد به جای مصرف خودسرانه دارو برای پیشگیری از یائسگی زودرس، باید سبک زندگی خود را تا جای ممکن تغییر بدهند.

دکتر مصلحی چنین می گوید: «خانم هایی که سیگار می کشند، یائسگی خود را جلو می اندازند، بنابراین با ترک سیگار می توان جلوی یائسگی زودرس را گرفت. تغذیه نامناسب و گرفتن رژیم های غذایی غیرعلمی یکی دیگر از دلایل یائسگی زودرس است.

باردارنشدن یا بارداری در سنین بالا، شانس یائسگی زودرس را افزایش می دهد. کوتاه بودن دوران عادت ماهانه یکی دیگر از دلایل ابتلا به یائسگی زودرس است. آن دسته از خانم هایی که شب ها به اندازه کافی نمی خوابند در معرض ابتلا به یائسگی زودرس هستند. نقش استرس در ابتلا به بسیاری از بیماری ها انکارناپذیر است و استرس می تواند باعث یائسگی زودرس شود.

برداشتن تخمدان ها به دلیل تومور یا حاملگی خارج از حرم عوامل دیگری هستند که باعث یائسگی زودرس می شوند. همچنین برخی از تحقیقات نشان داده است که وضعیت اقتصادی و اجتماعی پایین، فرد را مستعد یائسگی زودرس می کند.»


کاهش علائم یائسگی بدون قرص

کاملیا تجریشی: بسیاری از خانم های زمانی که به سن یائسگی می رسند، از علائم ناشی از آن گله می کنند. یائسگی بیماری نیست و با به کارگیری بعضی از راه کارها می توان علائم آن را کاهش داد. گرگرفتی به ویژه در شب یکی از مهم ترین شکایت هایی است که خانم ها از یائسگی دارند. شدت علائم یائسگی در خانم ها متفاوت است، گاهی علائم یائسگی در برخی از خانم ها آن قدر خفیف می تواند باشد که تاثیری روی کیفیت زندگی آن ها ندارد؛ در نقطه مقابل، علائم یائسگی در دسته ای دیگر از خانم ها آن قدر می تواند شدید باشد که روند عادی زندگی این خانم ها را با مشکل مواجه کند و از کیفیت زندگی آن ها بکاهد.

تاکنون هیچ راه حل قطعی برای از بین بردن علائم ناشی از یائسگی شناخته نشده است و داروهای گیاهی یا شیمیایی تنها به کاهش این علائم کمک می کنند که مصرف آن ها باید زیر نظر پزشک متخصص باشد. خانم ها می توانند با رعایت برخی نکات از شدت علائم ناشی از یائسگی بکاهند.

برای مثال نوشیدن آب به میزان کافی و جلوگیری از خشک شدن مخاطب داخلی و پوست باید مدنظر خانم ها باشد.

خوابیدن قبل از ساعت ۱۱ شب و داشتن حداقل ۸ ساعت خواب مفید، در کاهش علائم یائسگی نقش دارد. مصرف قرص کلسیم و «آلندرونیت» به طور منظم می تواند به بهبود وضعیت این خانم ها کمک کند. ورزش های مفرح و مداوم مانند پیاده روی در خشکی و آب استخر یکی از بهترین گزینه هایی است که پیش روی این دسته از افراد قرار دارد.

دوری از استرس و عدم مصرف سیگار و قلیان در کاهش علائم یائسگی هم بسیار مهم است. این دسته از خانم ها باید مقدار زیادی از سبزیجات و میوه های تازه استفاده کنند. پرهیز از مصرف نمک، غذاهای چرب و فست فود به کاهش علائم ناشی از یائسگی کمک می کند. مصرف زیاد لبنیات کم چرب یکی دیگر از مواردی است که در کاهش علائم ناشی از یائسگی نقش مهمی را ایفا می کند.