شانه های کوچکش تاب مهاجرت را دارد؟

ماهنامه سپیده دانایی - محمد ترکمان*: بسیاری از والدین به دلایل مختلف، مایل هستند فرزند خود را به خارج از کشور بفرستند اما در مورد این که در چه زمانی و با چه پیش شرط هایی می توانند بهترین تصمیم را بگیرند، شک دارند! برخی والدین برای مهاجرت سن و سال در نظر نمی گیرند و برخی دیگر معتقدند بهترین زمان زیر 10 سال است تا فرزندمان سریع تر با فرهنگ کشور مقصد کنار بیاید چون هر چه سن کمتر باشد، قدرت تطابق بیشتر است؛ به خصوص برای یادگیری زبان اما برخی هم می گویند فرستادن فرزند به خارج از کشور در زیر 18 سال منطقی نیست و فرد نمی تواند زیر بار فشارهای محیط جدید دوام بیاورد.

همچنین والدین این دغدغه را دارند که آیا فرزندشان توانایی و مهارت لازم را دارد و اصلا آمادگی مهاجرت را دارد یا نه؟ در این مقاله می خواهیم شما را با چالش های مهاجرت فرزند آشنا کنیم.

قبل از هر چیز بگوییم سن مهاجرت فرمول خاصی ندارد. نمی شود با قاطعیت گفت در این سن، مهاجرت خوب است و در آن سن خیر! برخی فقط به این دلیل که مثلا یادگیری زبان دوم در سن کمتر بسیار ساده تر است، تصمیم می گیرند فرزندشان را زودتر به خارج از کشور بفرستند؛ اما این نمی تواند کافی باشد زیرا برای سن مهاجرت باید عوامل مختلف و زیادی را در نظر داشت؛ مانند:


۱- شغل و برنامه آینده

در صورتی که فرزندتان تصمیم به بازگشت دارد و می خواهد در کشور خودش کار کند، طبعا باید در سن کم اقدام به مهاجرت کند؛ زیرا باید فرصت کافی برای بازسازی شرایط خود را داشته باشد. مثلا اگر در ۳۰ سالگی برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری برود، حدودا تا ۴۰ سالگی طول می کشد و در زمان برگشت شاید پیدا کردن شغل برایش سخت شود اما اگر در ۱۸ سالگی مهاجرت کند و با مدرک ارشد برگردد حدود ۲۵ ساله خواهد بود و فرصت های زیادتری برای اشتغال دارد. البته اگر بخواهد در همان کشور میزبان هم کار کند، باز سن مهمتر است.

۲- قدرت تطابق

سن در این زمینه مهم است زیرا اگر سن فرزندتان بیشتر باشد خوب طبعا تجربه بیشتری دارد و تحملش برای مشکلات بیشتر است و کمتر دچار تضاد فرهنگی می شود اما در سن کم احتمال دوگانگی فرهنگی بسیار بیشتر است و به دلیل انعطاف پذیری بالاتر در سن کم، شاید بسیاری از آداب و رسوم فرهنگ میزبان بر فرهنگ میهمان غلبه کند.

این مسئله در زمان بازگشت فرزند و لزوم سازگاری مجدد با کشور خودش، می تواند مشکل ساز باشد. در واقع اگر فرزندتان را زیر ۱۰ سال به کشوری بفرستید، احتمال بازگشت او کم است و اگر هم برگردد، شما باید با یک فرد خارجی زندگی کنید نه ایرانی!

۳- میزان مهارت

برای غلبه بر مشکلات و چالش های مهاجرت ما نیازمند مهارت های مختلف مانند مهارت برقراری ارتباط (جهت تعامل با دیگران)، مهارت تفکر انتقادی (جهت بررسی تناقض ها و اطلاعات مختلف)، مهارت مدیریت استرس (جهت سازگاری با تنش های مختلف از جمله غم غربت)، مهارت مدیریت مالی (جهت پیشگیری از بحران مالی) و ... هستیم. فراگیری این مهارت ها علاوه بر تجربه و آموزش، سن را هم در بر می گیرد. یعنی هر چقدر افراد سن بالاتری داشته باشند و تجربه بیشتر و البته آموزش بهتری در این زمینه ها دریافت کرده باشند، مشکلات کمتری خواهند داشت.

کودکان در سن کم مهارت های کمتری برای سازگاری دارند، مگر این که آموزش های لازم و تجارب لازم به آنها انتقال داده شده باشد.

۴- همراهی یا تنهایی

برای تصمیم در مورد زندگی فرزندان در خارج کشور این است که آیا به تنهایی می خواهند مهاجرت کنند یا فردی از خانواده، همراه آنها خواهد بود. طبعا داشتن همراه بزرگسال که بتواند به فرزندتان کمک کند تا با مشکلات و چالش ها بهتر کنار بیاید، می تواند به شما اطمینان بیشتری دهد تا در سن کمتر فرزندتان را برای مهاجرت آماده کنید.

۵- توان مالی خانواده

هر چقدر شما فرزندتان را در سن کمتری به خارج از کشور بفرستید، طبعا باید هزینه های بیشتری را هم متقبل شوید تا مثلا این که صرفا فرزندتان را برای مقطع ارشد بفرستید. پس لازم است به توان مالی خودتان هم نگاه کنید.

متاسفانه تبِ فرستادن فرزند به خارج در برخی خانواده ها آنقدر زیاد شده است که گاهی والدین هر دو سال ها زحمت می کشند و تمام درآمدهای خود را صرف هزینه های فرزند مهاجر خود می کنند و این فرآیند آنقدر فشارزا است که می تواند باعث بحران خانوادگی و مشکلات زناشویی شود و البته در بعضی موارد هم آنطور که برنامه ریزی کرده بودیم، پیش نمی رود یعنی شاید فرزندمان به چیزی که می خواستیم نرسد.

۶- قوانین کشور مقصد

صرفنظر از این که ما چه می خواهیم و چه چیزی را درست می دانیم، هر کشوری قوانین مهاجرت خاص خود را دارد و برخی کشورها محدودیت های سنی قائل هستند که باید در بحث مهاجرت به آن دقت کنیم. مثلا کشور کانادا به افرادی که به این کشور مهاجرت می کنند با توجه به سن امتیاز می دهد و برای سنین ۱۸ تا ۳۵ سال بالاترین امتیاز را قائل است.

جالب این که طبق قوانین این کشور، افراد زیر ۱۸ سال امتیاز سنی دریافت نمی کنند و افراد بالای ۳۵ سال و بیشتر امتیاز کمتری را دریافت می کنند. این مسئله دو نکته را به ما می گوید. یکی این که انگار برای آنها هم سن مهم است و معتقدند سنین ۱۸ تا ۳۵ سال برای ورود شرایط بهتری دارند و نکته دوم این که ما باید در تصمیم خودمان برای مهاجرت فرزندمان، قوانین کشور میزبان را هم در نظر بگیریم.

راهکار

بالاخره چه کنیم؟

گرچه حتما عوامل دیگری هم در تصمیم شما نقش دارد اما بگذارید با این اطلاعات نتیجه گیری بکنیم:

تصمیم در مورد فرستادن فرزند به خارج از کشور، تصمیم مهم و حیاتی است و باید نقش عوامل مختلف را همزمان در نظر گرفت. اگر شرایط شما و فرزندتان از ابعاد مختلف فراهم است، یعنی فرزندتان مهارت های تطابقی لازم را دارد، فرد بزرگسالی را برای همراهی در مهاجرت همراه دارد، علاقه به یادگیری دارد، شرایط کشور میزبان برایش مهیا است، خانواده توان مالی خوبی دارد و ... بهتر است در سن کم مانند سن زیر ۱۸ سال برای مهاجرت اقدام کنید.

اما اگر شرایط فوق را ندارد و شما مصمم به مهاجرت فرزندتان هستید، بهتر است کمی صبر کنید و در این زمان به افزایش مهارت های فرزندتان مانند مهارت های ارتباطی، آموزش زبان، مدیریت استرس و ... بپردازید تا او را برای مهاجرت در سنین بالاتر مانند سن بالای ۱۸ سال آماده کنید.

*دانشجوی دکتری روانشناسی