رابطه درد کشاله ران و داروهای روانگردان!

هفته نامه سلامت - دکتر کوه قرنی زاده، فوق تخصص جراحی لگن و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران: درد کشاله ران، از شکایت های شایعی است که افراد را به مطب پزشکان می کشاند. خوشبختانه بیشتر مواقع این درد جدی نیست و با درمان های معمول برطرف می شود اما مشکل همیشه به همین سادگی ها که فکر می کنیم نیست و ممکن است علت درد یک بیماری ارتوپدی جدی در مفصل ران باشد که اگر زود تشخیص داده شود، حتی باعث از بین رفتن معضل هم شود.

درد کشاله ران علت های گوناگونی دارد ولی اگر بخواهیم این درد را از حیطه ارتوپدی بررسی کنیم، باید به مجموعه ای از بیماری های استخوانی و مفصلی حوالی کشاله ران بپردازیم که به مشکلات داخل مفصل ران و مشکلات خارج از مفصل ران مربوط است.


درد کشاله ران با ریشه خارج مفصل

مشکلات مرتبط با خارج از مفصل ران که باعث درد کشاله ران می شود، معمولا به عضلات و تاندون ها مربوط است که در اثر کشیدگی آسیب دیده اند. بعضی از عضلات که در بخش جلویی ران قرار دارند، جزو عضلات خم کننده هستند و اگر صدمه ببینند، باعث احساس درد در ناحیه کشاله ران خواهند شد.

این عضلات معمولا در ورزشکارانی صدمه می بینند که بدون آمادگی قبلی حرکات سنگین انجام می دهند. گاهی شدت صدمه طوری است که همراه با پاره شدن عضله، قسمتی از استخوان لگن هم کنده می شود. البته این مشکل خوش خیم است و بدون جراحی و با فیزیوتراپی و دارو برطرف خواهد شد.

یکی دیگر از موارد خارج مفصلی که باعث درد کشاله ران می شود، التهاب و عفونت غدد لنفاوی کشاله ران است. ممکن است به دلیل عفونت مزمن، غدد لنفاوی درگیر شوند. عفونت به مفصل ران سرایت می کند و باعث التهاب و درد موضعی در کشاله ران می شود.

درد کشاله ران با ریشه داخل مفصل

هنگامی که بیماران با درد کشاله ران مراجعه می کند، باید به سن و جنس او توجه کرد چون بعضی از بیماری های مفصلی در سن و جنس خاصی دیده می شود:

* وقتی پسربچه ۸-۷ ساله را با شکایت درد کشاله ران و لنگش به پزشک ارجاع می دهند، باید به بیماری پرتس یا سیاه شدن سر استخوان ران شک کرد. در بیماری پرتس، خونرسانی به این ناحیه قطع می شود و بافت می میرد. در ۷۰ تا ۸۰ درصد بیماران علت بیماری را می توان پیدا کرد ولی تقریبا در ۲۰ درصد از آنها علت کاملا ناشناخته باقی می ماند.

البته سیاه شدن سر استخوان ران بعد از بلوغ هم دیده می شود و دومین علت آرتروز شدید مفصل ران است. وقتی سر استخوان سیاه می شود استخوان سطح مفصل می میرد و نرم می شود و غضروف پوشاننده، قوام و گردی خود را از دست می دهد. این بیماران در خواب هم درد دارند.

* بیماری آرتریت روماتوئید نیز ممکن است مفصل ران را دچار ساییدگی کند. این وضعیت نیز باعث درد کشاله ران می شود.

* یکی از بیماری هایی که در خانم های جوان و میانسال دیده می شود، دررفتگی های مادرزادی لگن در شکل خفیف است که در کودکی علامتی ندارد و تشخیص داده نمی شود. این بیماران ممکن است تا ۴۰-۳۰ سالگی مشکلی نداشته باشند ولی بعد از این سن دچار لنگش و درد در کشاله ران می شوند. دررفتگی باید درمان شود تا جلوی پیشرفت بیماری و آرتروز در آینده گرفته شود.

* در سنین بالاتر در اثر افزایش سن و آسیب هایی که در طول سال ها به مفصل وارد شده است، مفصل دچار آرتروز و ساییدگی می شود.

* بیماری دیگری که از ۱۵-۱۰ سال اخیر شناخته شده، «گیر کردن سر استخوان ران» است که به عنوان یکی از علل شایع در بروز آرتروز مفصل ران در سنین بالا شناخته شده است. در این بیماری سر استخوان ران که به شکل کروی است، داخل استخوان لگن قرار دارد در حالی که این دو در حالت عادی باید با هم تناسب داشته باشند. وقتی این تناسب به هم می خورد مانند این است که گوی و کاسه با هم همخوانی ندارند.

بیماران در انجام فعالیت های معمولی مشکلی ندارند ولی هنگام خم شدن یا فعالیت هایی مانند اسکی، ورزش های رزمی و جودو و بلند شدن از زمین، سر استخوان به لبه کاسه لگن کیر می کند و به تدریج تکرار این حرکت باعث آسیب غضروف و حواشی آن می شود و طی ماه ها و سال ها آرتروز و ساییدگی کامل مفصل پدید می آید و نهایتا مفصل از بین می رود.


روش تشخیص

وقتی بیمار از درد کشاله ران شکایت دارد، «ام آر آی» درخواست می شود. این بیماری را با همین روش می توان در مراحل اولیه تشخیص داد. دردهایی که به مفصل ران مربوط هستند، زمانی شدت می یابند که فرد از مفصل بیشتر کار می کشد؛ یعنی بعد از راه رفتن طولانی، بعد از ورزش یا بعد از کوهنوردی دچار احساس درد در ناحیه کشاله ران و لنگش می شود.

افرادی که سیاه شدگی سر استخوان ران یا روماتیسم مفصلی دارند، با چرخش اندام به داخل دچار درد تیرکشنده در کشاله ران می شوند بنابراین با دیدن چنین علامت هایی در کشاله ران حتما به متخصص ارتوپد یا به جراح عمومی مراجعه کنید.

رابطه درد کشاله ران و داروهای روانگردان

سر استخوان ران خونرسانی ضعیفی دارد و عواملی مانند سیگار، الکل و مصرف مداوم داروهای کورتونی زمینه را برای کمتر کردن خونرسانی و سیاه شدن سر استخوان ران فراهم می کنند. متاسفانه در چند سال اخیر، این بیماری بین جوانانی که داروهای محرک روانگردان مصرف می کنند هم شیوع بیشتری پیدا کرده است.

ترکیب های ناخالص مواد مخدر باعث آسیب جدی به سر استخوان ران می شود و چون مواد مخدر حاوی ضد درد هستند، معتادان درد را احساس نمی کنند و آنقدر دیر مراجعه می کنند که مفصل کاملا از بین رفته است. چنین بیمارانی به تعویض مفصل نیاز پیدا می کنند. البته تعویض مفصل هم برای آنها مشکل ساز است چون جراحی معتادان با خطر بالای عفونت همراه است.

فتق یکی از علل رایج درد کشاله ران است

دردی که در کشاله ران حس می شود، علل مختلفی دارد؛ یکی از شایع ترین علل، فتق مغبنی است. فتق در هر دو جنس (زن و مرد) دیده می شود ولی به دلیل اینکه بلند کردن اشیای سنگین معمولا بر عهده مردان است و فتق نیز ارتباط بسیار نزدیکی با بلند کردن اجسام سنگین و فشار به دیواره شکم و آسیب به آن دارد، بیشتر مبتلایان مردان هستند.

دردهایی که به فتق مربوط باشند، علامت هایی خاص دارند. معمولا این بیماران هنگام بلند کردن اجسام، اجابت مزاج، سرفه و دراز و نشست دچار احساس فشار و درد در کشاله ران می شوند. همچنین بیماران توده ای را حس می کنند که ممکن است در دیواره شکم یا کشاله ران باشد. بیشتر فتق ها در کشاله ران است.

علت برآمدگی توده، وجود نقص در دیواره شکم و در ناحیه کشاله ران است که باعث می شود بخشی از محتویات شکم به داخل کشاله ران هل داده شود. هر چقدر فتق بزرگتر باشد، مشخص تر و علامت دارتر خواهد بود.

فتق ها به جراحی نیاز ندارند و معمولا خود بیمار می تواند توده بیرون آمده را جابجا کند و به داخل هل دهد. البته اگر فتق گیر کند و قابل برگشت نباشد، بیمار دچار عارضه ای به نام «احتقان فتق» خواهد شد که موردی اورژانسی است و خیلی زود باید جراحی شود.