چرا کم خون می‌شوید؟
رنگ‌پريدگي ناخن‌هاي دست و پا يا بي‌‌حالي شما و بي‌رنگي پوست‌تان ممكن است نشانه‌هاي شايعي از يك بيماري شايع باشد.
مجله سیب سبز - ليلا حسين‌زاده: رنگ‌پريدگي ناخن‌هاي دست و پا يا بي‌‌حالي شما و بي‌رنگي پوست‌تان ممكن است نشانه‌هاي شايعي از يك بيماري شايع باشد. احتمالا آدم‌هاي اطراف شما وقتي اين علائم ظاهري را مي‌بينند، شما را به انجام يك آزمايش و باخبر شدن از ميزان كم‌خوني‌تان تشويق مي‌كنند.
كم‌خوني يكي از رايج‌ترين اصطلاحاتي است كه بين مردم رد و بدل ميشود و احتمالا بعد از آن هم آدم‌هاي اطراف شما توصيه‌هاي رنگارنگ تغذيه‌اي را مطرح مي‌كنند و حتي گاهي پا را فراتر از اين گذاشته و مي‌گويند چه نوع قرص شيميايي را بايد مصرف‌كنيد تا بدن‌تان بيشتر از قبل خونسازي كند درحالي كه تنها پزشك متخصص است كه تشخيص مي‌دهد فردي مبتلا به كم‌خوني است يا نه و نوع درمان لازم را براي او تجويز مي‌كند. به همين بهانه سراغ سه متخصص رفتيم تا با نشانه‌هاي آشكار و پنهان اين مشكل آشنا و از راه‌هاي درمان كم‌خوني باخبر شويم.
چرا کم خون می‌شوید؟
دكتر رضا ملايري، فوق تخصص خون و آنكولوژي:
سه علت مهم براي بروز كم‌خوني وجود دارد:
خون به اندازه كافي توليد نمي‌شود: افراد خام‌خوار و گياهخوار از جمله كساني هستند كه خون در آنها به اندازه كافي توليد نمي‌شود چون مواد غذايي كه استفاده مي‌كنند، از آهن كافي برخوردار نيست.
خون از دست مي‌دهند: يكي از دلايل آن خونريزي است كه فرد از طريق ادرار يا مدفوع خون از دست‌مي‌دهد.
خون به هر دليلي داخل بدن از بين مي‌رود: بيماري‌هاي مختلفي باعث ميشود تا اين اتفاق در بدن بيفتد. يك علت آن بيماري‌ها خودايمني است‌كه به آن هموليز مي‌گويند. در جريان اين بيماري اتفاقا خون زيادي توليد ميشود ولي داخل بدن از بين مي‌رود. در بيماري هموليز اگر به بيمار، خوني تزريق شود كه با گروه خوني‌اش متفاوت باشد، خونش از بين مي‌رود كه بروز مورد سوم از موارد نسبتا نادر است.
شايع‌ترين علت‌كم‌خوني در افراد پايين‌تر و بالاتر از ۴۵ سال
دكتر رضا ملايري: شايع‌ترين دليل‌كم‌خوني در بيماران كمتر از ۴۵ سال اين است كه بيمار فقر آهن دارد و خون به اندازه كافي در بدنش ساخته نمي‌شود. آهن بايد وجود داشته باشد تا پروتئين هموگلوبين ساخته شود و فرد دچار كم‌خوني نشود. فقر آهن زماني خودش را نشان مي‌دهد كه يا به اندازه كافي آهن در مواد غذايي كه فرد استفاده مي‌كند، وجود نداشته باشد يا آهن در بدنش به خوبي جذب نشود. در كم‌خوني‌هاي بالاتر از ۴۵ سالگي نيز ما بايد به دنبال زخم‌ها و خونريزي‌هايي باشيم كه داخل بدن اتفاق مي‌افتد که براي مشخص شدن آن بيمار بايد آندوسكوپي شود.
چطور آن را تشخیص دهيم؟
دكتر رضا ملايري: آمار دقیقی از تعداد مبتلایان به کم‌خونی یا کسانی که در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند در دست نیست، اما به جرات می‌توان گفت که کم‌خونی یکی از مشکلات رایجی است که بسیاری از افراد، بی‌آنکه بدانند یا سراغ درمان بروند، به آن دچار هستند. يك آزمايش ساده خون نشان مي‌دهد كه فرد دچار كم‌خوني است يا نه. پس از آزمايش اگر معلوم شد كه كم‌خوني بيمار در نتيجه فقر آهن است، براي درمان او قرص آهن تجويز مي‌كنيم و اگر مشكل گوارشي داشته باشد به او مي‌گوييم آهن را به صورت تزريقي دريافت‌كند. با آغاز درمان معمولا يك يا دو ماه طول مي‌كشد تا كم‌خوني فرد برطرف‌شود.
چاره کار ظروف مسی است؟
دكتر آراسب دباغ مقدم، متخصص صنایع غذایی: اين يكي از آن باورهايي است‌كه هيچ سند و مدركي براي اثبات آن وجود ندارد. ببينيد عامل اصلي خونسازي، آهن است و نه مس. سال‌هاست كه استفاده از ظروف مسي براي طبخ غذا ممنوع شده به‌خصوص در مورد مواد غذايي كه حاوي اسيد يا مواد چرب هستند كه مي‌توانند مس را در خود حل كنند. اگر قرار باشد هر روز از اين ظروف براي طبخ غذا استفاده شود، قطعا ايجاد عارضه مي‌كند. نكته ديگر اين است كه كم‌خوني بحثی فردي است و نه بحث خانوادگي. در يك خانواده هم بچه دو ساله حضور دارد، هم مادر ۴۰ساله و هم دختر و پسر جوان. حالا مادر خانواده دچار كم‌خوني است اما دختر دوساله چه گناهي كرده كه به اجبار به او آهن‌بخورانيم؟
رژیم غذایی‌تان ایراد دارد؟
دكتر قدير محمدي، متخصص طب سنتي: كم‌خوني نمود خارجي خود را به صورت كمرنگي مخاط چشم‌ها، داخل لب‌ها و لثه‌ها نشان مي‌دهد. پس از اينكه بيمار به پزشك متخصص مراجعه و درمان‌هاي لازم را دريافت كرد، مي‌تواند از يك دستور غذايي خاص در سه نوبت صبح، ظهر و شب استفاده كند تا كم‌خوني‌اش برطرف شود. از نظر طب سنتی، با تغذیه مناسب می‌توان بسیاری از مشکلات سلامتی را برطرف و یا کمرنگ کرد اما نباید فراموش کرد که هر فرد، بسته به شرایطی که دارد و نوع بیماری که با آن روبه‌روست، باید ظرافت‌های خاصی را به رژیم غذایی‌اش اضافه کند. برای مثال کسی که کم‌خون است، می‌تواند در چند وعده‌ای که در طول روز میل می‌کند، چنین تغییراتی را ایجاد کند، تا بیماری‌اش بهبود پیدا کند:
- ساعت ۱۰ صبح: دو عدد زرده تخم‌مرغ عسلي يا نيم‌برشت با كمي دارچين را. باید از دارچين به جاي نمك استفاده کرد تا غذا طعم‌دار شود و به‌خاطر بی‌طعم بودن آن، بی‌خیال رعایت رژیم مناسب نشد.. پس از آن يك ليوان آب سيب زرد تازه را با يك قاشق عسل مخلوط كرده و ميل شود.
- ساعت ۱۲ظهر: يك فنجان آب انار ملس و خالص بدون هيچ ماده افزودني مثل شكر مصرف شود. اضافه کردن افزودنی‌ها می‌تواند به جای بهبود مشکل شما، به زیان سلامت‌تان تمام شود.
- ساعت پنج بعدازظهر: يك ليوان اشكنه راسته گوسفند.
اين دستور غذايي را بيماران باید به مدت يك‌ماه انجام داده و پس از آن يك آزمايش خون دهند.
نكته این رژیم است. که تخم‌مرغي كه بيمار صبح مصرف مي‌كند، حتما بايد به صورت عسلي باشد چون اگر زياد از حد پخته و سفت شود، براي كبد مضر خواهد بود.
خونساز‌ها را بشناسيد
دكتر قدير محمدي: سبزيجات برگ‌دار، چغندر، گوجه‌فرنگي، زرده تخم‌مرغ، حبوبات، عدس، لوبيا، گلابي، طالبي، ليموشيرين، هويج، كدوتنبل، كلم از نوع پيچي، پرتقال، سيب‌زميني، گل‌كلم، گوشت سفيد (ماهي و مرغ) و قرمز ازجمله مواد غذایی مفیدی هستند که افراد کم‌خون باید سراغ‌شان بروند. علاوه بر اين برای کم‌خون‌ها، آب گوشت هم تجويز ميشود كه از مصرف خود گوشت بسيار مفيدتر است. البته اگر دچار چنین مشکلی هستید، خشكباری مثل انواع برگه، برگه آلو و هلو و زردآلو، توت‌خشك، انجير خشك و كشمش را نيز نبايد فراموش‌کنید.
از سوی دیگر، مصرف برخی مواد غذایی می‌تواند مشکل شما را تشدید کند. خوراكي‌هايي كه حاوي مواد افزودني هستند مثل سوسيس، كالباس، پيتزا، چيپس، پفك، نوشابه، چاي همراه غذا، شكلات و ناني‌كه با جوش شيرين پخته شده باشد، از جمله موادی است که کم‌خون‌ها نباید سراغ‌شان‌بروند.
نکاتی كه نبايد باورشان كنيم
۱. جگر خونساز است.
دكتر محمدي: برخلاف تصور عموم، جگر خونساز نيست چون غذاي غليظي است و دستگاه گوارش افراد كم‌خون، نمي‌تواند خون را از جگر استخراج كند.
۲. رنگ‌پريدگي گوش و ناخن‌ها نشانه‌كم‌خوني است.
دكتر دباغ‌مقدم: كمرنگي گوش‌ها يا ناخن‌ها مي‌تواند علامت باشد اما الزاما نشانه كم‌خوني نيست.
۳. روزي يك قرص آهن بخور تا دچار كم‌خوني نشوي.
دكتر دباغ‌مقدم: قرص آهن را در صورتي مي‌توان استفاده كرد كه قبل از آن، كم‌خوني فرد از طريق آزمايش خون اثبات شده باشد و پس از اينكه مشخص شد كم‌خوني بيمار از نوع شديد است، متوسط يا ضعيف براساس ميزان كم‌خوني و وزن فرد، پزشک قرص آهن مصرفي را تجويز مي‌كند. مصرف دارو همزمان مشخصي دارد و اين‌طور نيست كه بيمار هر روز قرص بخورد. از سوي ديگر چون ۵۰ درصد خانم‌هاي ايراني دچار كم‌خوني هستند، آنهايي كه در دوران عادت ماهانه هستند، در اين روزها به دليل اينكه خون از دست مي‌دهند، مي‌توانند قرص آهن مصرف كنند اما اگر هركسي بيايد و براساس تشخيص خودش قرص آهن استفاده كند، ممكن است آهن در اندام‌هاي مختلف بدنش از جمله كبد و كليه‌اش رسوب كرده و ايجاد عارضه كند.
۴. خوردن خوراكي‌هايي با رنگ قرمز مثل انار خونسازي مي‌كند.
اين‌هم يك باور عاميانه است. البته ميوه‌هايي مثل انار كه قرمز است سرشار از آنتي‌اكسيدان بوده و براي سلامت مفيد هستند و همين موضوع در مورد خوراكي‌هايي كه بنفش‌رنگ هستند نيز صدق مي‌كند اما هيچ ارتباطي بين رنگ قرمز ميوه‌ها و خونسازي وجود ندارد. بيشترين آهن در گوشت و ماهيچه گوسفند و به‌خصوص گوساله است و همچنين ميزان آهن جگر و ماهيچه گوساله در يك سطح قرار دارد.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر