واكـسن سرطان براي پسر‌گل‌تان!

وقتي پدر‌و‌‌مادري صاحب فرزند پسر مي‌شوند، يكي از كارهايي كه مي‌دانند بايد براي فرزندشان انجام بدهند اين است كه پسرشان را ختنه كنند. اما همين كار ساده خودش كلي سوال در ذهن والدين ايجاد مي‌كند؛ چه وقت بايد پسرم را ختنه كنم؟ ختنه را كدام پزشك بهتر انجام مي‌دهد؟ نكند ختنه عارضه داشته باشد؟ اصلا دليل ختنه كردن پسران چيست و.... با اين‌كه ما مسلمانان بايد ختنه را به دلايل مذهبي انجام بدهيم، ولي بد نيست دلايل علمي اين عمل را هم بدانيم و از فوايد آن براي فرزندتان باخبر شويم. مثلا اگر پدر يا مادري بداند، ختنه مي‌تواند مانند واكسن سرطان عمل كند و فرزندش را براي يك عمر از مشكلات ادراري و كليوي نجات بدهد، بعيد است در مورد انجام آن تعلل كند.
گفت‌وگوي اين شماره از سيب سبز را با دكتر محمدعلي فلاح، رزيدنت تخصصي اورولوژي بيمارستان لبافي‌نژاد بخوانيد تا پاسخ همه سوالات‌تان را درباره ختنه بگيريد.


گفت‌و‌گوي ويژه اين شماره درباره مسئله‌اي است كه ذهن خيلي از پدرومادرها را به خود مشغول مي‌كند. به خصوص آ‌ن‌هايي كه تازه صاحب فرزند پسر شده‌اند. ختنه عملي است كه طبق آداب مذهبي و سنت قديمي‌، والدين ايراني آن را براي پسرشان لازم و واجب مي‌دانند. اما اين‌كه چه زماني بهترين زمان براي اين كار است، سوالاتي است كه شايد خيلي‌ها جواب درست آن را نمي‌دانند. بعضي از والدين با تصور اين‌كه نوزاد كوچك‌شان درد زيادي را به‌خاطر اين عمل تحمل خواهد كرد، مدام آن را به تعويق مي‌اندازند و بعضي ديگر درست برعكس، دوست دارند هرچه زودتر فرزندشان را ختنه كنند. هيچ‌كس دوست ندارد پسر نازنينش در بدو تولد درد زيادي را تحمل كند و براي همين همه والدين به دنبال بهترين و راحت‌ترين روش براي اين كار هستند. راهنمايي‌هاي يك اورلوژيست به شما كمك مي‌كند تا بهترين تصميم را در مورد ختنه پسركوچولوي‌ نازنين‌تان بگيريد. در صفحات ديگر «سلامت كودك» پرسش‌هايي كه ممكن است براي مادران جوان درباره شيردهي به كودك‌شان پيش بيايد را جمع‌آوري كرده و بهترين پاسخ را براي آن‌ها آورده‌ايم. از نحوه درست شيردهي گرفته تا نگهداري شيرمادر و شست‌و‌شوي ظروف شيركودك.
راستي آيا به نظر شما چسبيدن بچه‌ها به تلويزيون موقع تماشاي كارتون كار نادرستي است؟ آيا شما هم فكر مي‌كنيد اين كار چشم آن‌ها را ضعيف مي‌كند؟
نه! اين‌طور نيست. شما بيش از حد در اين مورد سخت‌گيري مي‌كنيد! اگر دوست داريد درباره بينايي فرزندتان اطلاعات بيشتري به دست بياوريد، درست و غلط باورهاي شايع در اين زمينه را در صفحات آينده بخوانيد.
يك سوال ديگر!
اگر خداي نكرده كسي در فاميل‌تان فوت شده باشد، چطور اين موضوع را با كودك در ميان مي‌گذاريد؟ در اين مورد هم جوابي هست كه بهتر است از زبان كودك‌تان بخوانيد!



انجام ختنه قدمت زيادي دارد. در بين جوامع مختلف، ختنه از قديم، تنها به‌دليل اعتقادات مذهبي و آييني انجام مي‌شده است. حتي محققان در اجساد موميايي كه قدمت آن‌ها به مصريان باستان و چيزي حدود ۱۵‌هزار سال قبل مي‌رسد، ختنه را پيدا كرده‌اند. از قرن ۱۹ ميلادي به بعد، دلايل و مدارك علمي براي اين كار كشف شد. امروزه انجام ختنه از شكل اعتقاد مذهبي صرف خارج شده و به‌صورت يك عمل كاملا علمي درآمده است. تا جايي كه حتي والديني كه در دين ‌آ‌ن‌ها الزامي براي ختنه وجود ندارد، اين كار را براي فرزندان پسر خود انجام مي‌دهند. مثلا در حال حاضر در آمريكا، ۸۰ درصد از نوزادان پسر در بدو تولد ختنه مي‌شوند.



يكي از فوايدي كه آكادمي طب اطفال آمريكا براي ختنه عنوان كرده است، پيشگيري اين عمل از ابتلا به سرطان آلت تناسلي در آينده است. ثابت شده، ختنه كردن پسران در دوران نوزادي از ابتلاي آن‌ها به سرطان آلت تناسلي در آينده جلوگيري مي‌كند، درحالي‌كه ختنه كردن در سنين بالا اين اثر را ندارد. اين را هم بد نيست اضافه كنيم كه سرطان آلت تناسلي بسيار كشنده ‌است و از هر 4 مردي كه به سرطان آلت تناسلي مبتلا مي‌شوند، يك نفر مي‌ميرد. يهودي‌ها هم بنا به دستور دين‌شان بايد فرزندان پسر را ختنه كنند و جالب است بدانيد، سرطان آلت تناسلي در بين مردان يهودي اصلا ديده نشده است. در آمريكا هم كه ختنه مدت زيادي است رايج شده، سرطان آلت تناسلي كمتر از يك درصد سرطان‌هاي مردان را تشكيل مي‌دهد، درحالي‌كه در قبايل آفريقايي و بعضي قبايل آسيايي كه ختنه انجام نمي‌شود، تقريبا از هر 5 مرد، يك نفر به سرطان آلت تناسلي مبتلا مي‌شود. در پاراگوئه هم كه ختنه رايج نيست، شايع‌ترين سرطان مردان، سرطان آلت تناسلي است.



اما دلايل و مدارك علمي كه پدر‌و‌مادرها را به ختنه فرزندشان تشويق مي‌كند، چيست؟ آكادمي طب اطفال آمريكا درباره ختنه مي‌گويد:« اين عمل نتايج و مزاياي متعددي دارد»، به گفته اين آكادمي، ختنه ميزان عفونت ادراري را كم مي‌كند. بد نيست بدانيد، پسرها در سال اول زندگي بسيار مستعد عفونت ادراري هستند و در اين سن، حتي بيشتر از دخترها احتمال دارد به عفونت ادراري دچار شوند. ابتلا به عفونت ادراري، به‌خصوص در سنين پايين عوارض بدي به‌دنبال دارد؛ به‌طوري كه ممكن است به كليه كودك آسيب برساند و باعث شود كه بخشي از كليه براي هميشه از كار بيفتد. علاوه‌بر آن اگر اين عفونت در بدن كودك شديد شود، ممكن است حتي باعث راه يافتن عفونت به خون و در موارد شديد مرگ كودك شود.
مطالعات پژوهشي انجام شده در آمريكا نشان مي‌دهد، 95 درصد نوزادان پسر كه به عفونت ادراري مبتلا مي‌شوند، ختنه نشده‌اند. همچنين يك مطالعه ديگر نشان مي‌دهد ميزان عفونت در نوزادان ختنه نشده 1/4‌درصد است، درحالي‌كه در نوزادان ختنه شده تنها 2/0 درصد است. به عبارت ديگر مي‌توان گفت، احتمال ابتلا به عفونت ادراري در نوزاداني كه ختنه نمي‌شوند، 20 برابر بيشتر از نوزاداني است كه ختنه شده‌اند. خيلي از اوقات پيش مي‌آيد، پسربچه‌اي دچار عفونت ادراري شود عفونت او به هيچ درمان دارويي پاسخ ندهد. براي اين كودك تعداد زيادي آزمايش و عكسبرداري و... تجويز مي‌شود و با انجام همه اين كارها علت عفونت پيدا نمي‌شود. در نهايت بعد از همه اين اقدامات، كودك يك ختنه ساده انجام مي‌دهد و عفونت به كلي از بين مي‌رود!



يكي ديگر از فوايد مهم ختنه، جلوگيري آن از ابتلاي فرد به بيماري‌هاي مقاربتي است. ايدز هم يكي از اين بيماري‌هاست.
تحقيقات متعدد ثابت كرده‌اند، مردان ختنه شده كمتر در معرض خطر ابتلا به ايدز قرار دارند و امروزه ختنه كردن پسران به‌عنوان يكي از راه‌هاي حفاظت آن‌ها در برابر ايدز شناخته مي‌شود.



در مورد اين‌كه ختنه بهتر است در چه سني انجام شود، نظرات متفاوتي وجود دارد اما بهترين سن براي انجام ختنه دوران نوزادي است يعني يكي، دو ماه اول بعد از تولد. هر چند سن مناسب انجام اين عمل تا زير ۲‌سال هم ذكر شده اما يكي، دو ماه اول بهترين زمان براي ختنه است. اگر ختنه زود انجام شود، زود هم خوب مي‌شود، ترميمش عالي است و تقريبا همزمان با افتادن بند ناف جوش مي‌خورد. يكي از عوارض نادر ختنه، عفونت است.
براي پسراني كه در يكي، دو ماهگي ختنه مي‌شوند، احتمال بروز عفونت بعد از ختنه، كمتر مي‌شود. علت اين موضوع هم آن است كه در دوران نوزادي هنوز آنتي‌بادي‌هاي مادر در خون بچه وجود دارد و او را در برابر ابتلا به عفونت‌ها محافظت مي‌كند.


اگر ختنه دير انجام شود، آثار روحي بدي دارد؛ به‌خصوص اگر با بي‌حسي موضعي انجام شود. مثلا اگر بخواهيد كودك ۲ ساله را ختنه كنيد، موقع تزريق بي‌حسي درد مي‌كشد، از حضور در اتاق عمل مضطرب مي‌شود و در آينده آثار روحي بدي بر روحيه او بر جاي مي‌ماند. به همين دليل گفته مي‌شود، اگر كودكي كه قرار است ختنه شود و بيش از يك سال دارد، بهتر است تحت بيهوشي عمومي ختنه بشود كه بيهوشي عمومي هم عوارض و خطرات خاص خودش را دارد. به همين‌دليل انجام ختنه در نوزادي و با بيهوشي موضعي بهترين كار است. چنين نوزادي در آينده اصلا به ياد نمي‌آورد كه عمل ختنه روي او انجام شده است.





انجام ختنه معمولا عارضه جدي به‌دنبال ندارد اما يكي از عوارضي كه مي‌تواند بعد از ختنه ديده شود، خونريزي است. درصورتي كه نوزاد شما ختنه شده و متوجه خونريزي بعد از ختنه شديد، هر چند مقدار خونريزي كم باشد، بايد سريعا به پزشك مراجعه كنيد چون نوزادان خون كمي دارند و همين مقدار كم هم براي‌شان حياتي است. يكي ديگر از عوارض ختنه، تنگي نوك مجراي ادرار است كه در پسرهايي كه در سنين نوزادي ختنه مي‌شوند بيشتر ديده مي‌شود. بعضي از پزشكان همين موضوع را توجيهي مي‌دانند براي اين‌كه ختنه را به تعويق بيندازند؛ درصورتي كه اين عارضه خطرناك نيست و به راحتي قابل برطرف شدن است. ترس از تنگي مجراي ادرار نبايد دليل عقب انداختن ختنه بشود، چرا كه عفونت‌هاي ادراري كه در يكي دو سال اول بيشتر بچه را تهديد مي‌كند، به‌مراتب خطرناك‌تر و پرعارضه‌ترند. همچنين عقب انداختن ختنه باعث مي‌شود اثر حفاظتي آن در برابر سرطان آلت تناسلي از بين برود.


براي انجام ختنه ۲ روش وجود دارد؛ يكي روش جراحي و ديگري استفاده از حلقه. جراحي ختنه يك عمل خيلي ساده است. پزشك ابتدا در پوست جلوي آلت تناسلي شكاف كوچكي ايجاد مي‌كند، سپس پوست را به عقب مي‌كشد و با حفظ ۲ ميلي‌متر پوست اضافي بخيه مي‌شود. روش ديگر استفاده از حلقه است كه در آن با استفاده از يك حلقه و محكم كردن نخ آن به دور پيش‌پوست، پوست كم‌كم مانند بند ناف خشك شده و بعد از ۱۰ روز خودش مي‌افتد. در مورد اين‌كه كدام روش بر ديگري برتري دارد، پزشك تصميم مي‌گيرد و مبناي اين تصميم‌گيري بيشتر سن كودك است. در كل روش حلقه ساده‌تر و احتمال خونريزي بعد از ختنه در آن كمتر است اما اين روش فقط تا ۴ يا ۵ ماهگي انجام مي‌شود و در سنين بالاتر بايد به روش جراحي ختنه را انجام داد. در مورد مراقبت‌هايي كه بايد بعد از انجام صورت بگيرد، تفاوتي بين دو روش جراحي و استفاده از حلقه نيست و هر دو به يك ميزان به مراقبت احتياج دارند. معمولا براي يكي دو روز اول، براي پيشگيري از عفونت براي نوزاد، آنتي‌بيوتيك تجويز مي‌شود. همچنين محل ختنه نيازي به پانسمان ندارد و در روز دوم هم بهتر است كودك به حمام برده شود.



گفتيم كه تنگي مجراي ادرار يكي از عوارضي است كه ممكن است بعد از ختنه ديده شود. خوشبختانه شما مي‌توانيد با مراقبت دقيق از فرزندتان و مراجعه به موقع به پزشك، از اين عارضه پيشگيري كنيد.
براي پيشگيري از تنگي مجراي ادراري، بعد از ختنه بايد اين مراقبت‌ها را به درستي انجام دهيد:
پوشك و كهنه‌هاي نوزاد را در هفته اول بعد از ختنه بيشتر عوض كنيد.
اطراف محل مجراي ادرار را با وازلين بپوشانيد.
به نوزاد شير بيشتري بدهيد تا ادرارش رقيق شود و نوك مجراي ادراري نسوزد.
هر روز محل ختنه را شست‌وشو كنيد.
مراقب باشيد تا محل ختنه آلوده نشده و عفونت نكند.
اگر متوجه شديد بعد از ختنه فرزندتان به سختي ادرار مي‌كند، جريان ادرار او قطع و وصل مي‌شود، يا حالت پخش شدن پيدا مي‌كند، بايد به پزشك مراجعه كنيد.
پزشك با وارد كردن سوند اطفال، مي‌تواند اين مشكل را برطرف كند. همچنين مي‌توان با ايجاد يك برش ظريف در محل مجرا اين عارضه را درمان كرد.



بعضي از پسرها در بدو تولد اختلالات خاصي دارند و به همين دليل ختنه نبايد براي آنها انجام بشود. مثلا نوزاداني كه سوراخ ادراري آنها نابجا‌ست. به اين حالت در اصطلاح پزشكي هيپوسپادياس گفته مي‌شود. نوزاداني كه انحراف آلت تناسلي دارند و نوزاداني كه آلت تناسلي آنها كوچك است نبايد ختنه شوند. به همين دليل هر نوزادي كه قرار است ختنه شود بايد ابتدا توسط پزشك معاينه شود.



يكي ديگر از دغدغه‌هاي والدين در مورد ختنه آن است كه آيا انجام ختنه بر عملكرد جنسي فرد در آينده تاثير منفي خواهد داشت؟ پاسخ اين سؤال منفي است. تا‌كنون هيچ مدرك مستدلي مبني بر اينكه ختنه باعث تاثير سو‌ بر عملكرد جنسي مردان مي‌شود منتشر نشده. اگر ختنه به‌صورت درست و اصولي انجام شود، تاثيري بر عملكرد جنسي فرد در آينده نخواهد داشت. اين نكته را هم بدانيد كه انجام ختنه تاثيري در رشد آلت تناسلي يا اندازه آن ندارد بلكه فقط بخشي از پوست، آن هم به ضخامت چند ميلي‌متر برداشته مي‌شود. دليل اين‌كه نوزادان با آلت تناسلي كوچك را ختنه نمي‌كنند آن است كه امكان دارد در آينده براي ترميم آلت تناسلي و جراحي‌هاي اصلاحي، لازم باشد تا از پيش‌پوست استفاده كنند.

منبع : مجله سیب سبز