قليان؛ هر روز، بدتر از ديروز
پاي روانگـردان‌ها به قليان هم باز شد
روزي که رييس دولت دهم بي‌توجه به همه هشدارها و گلايه‌ها دستور بازگشت قليان به سفره‌خانه‌ها و قهوه‌خانه‌ها را صادر کرد، همه اين روزها را پيش‌بيني کردند؛ تبديل قليان به تفريحي بسيار گسترده بين جواناني که قرار است آينده‌سازان اين مملکت باشند.
سلامت ایران: روزي که رييس دولت دهم بي‌توجه به همه هشدارها و گلايه‌ها دستور بازگشت قليان به سفره‌خانه‌ها و قهوه‌خانه‌ها را صادر کرد، همه اين روزها را پيش‌بيني کردند؛ تبديل قليان به تفريحي بسيار گسترده بين جواناني که قرار است آينده‌سازان اين مملکت باشند. سر برآوردن سفره‌خانه‌ها و مغازه‌هاي فروش قليان در شيک‌ترين مجتمع‌هاي تجاري و پررفت و آمدترين گذرگاه‌ها با عناويني همچون «دودکده» و «قليانکده»، گوشه‌اي از اين ماجراست.
طنز غريب اين قصه سفره‌خانه‌هايي است که تبليغ اصلي‌شان تخفيف قليان با کارت دانشجويي است. کافي است سري به يکي از مراکز تفريحي و بعضا ورزشي اين شهر بزنيد تا سونامي قليان را به چشم ببينيد؛ سونامي‌اي که هنوز برخي آن را جدي نگرفته‌اند و هر روز نگراني‌ها از رواج آن بيشتر و بيشتر مي‌شود، نگراني ۴هزار پزشک از سونامي ابتلا به سرطان بر اثر قليان كشيدن و درخواست از بالاترين مقام اجرايي کشور براي مهار آن، نگراني بارهااعلام‌شده وزارت بهداشت و چند روز پيش هم نگراني از رواج قليان‌هايي با طعم روانگردان؛ که اين آخري را دکتر کاظم ندافي، رئيس مرکز سلامت محيط و کار وزارت بهداشت گفت و باز هم از رواج روزافزون اين معضل ابراز نگراني کرد.
دکتر ندافي که به تازگي جايزه بين‌المللي کنترل دخانيات از سوي سازمان بهداشت جهاني را از آن خود کرده، به مصرف ۵۴ميليارد نخ سيگار در ايران اشاره و اذعان کرد که نصب تصاوير هشداردهنده و بهداشتي روي پاکت سيگارها تنها چاره براي جلوگيري از مصرف موثر دخانيات نيست. او با بيان اينکه وضع ماليات‌هاي سنگين نيز مخالفان زيادي دارد چون معتقدند در اين صورت قاچاق سيگار افزايش مي‌يابد، تصريح کرد: «متاسفانه قليان‌هايي هم که در باغ‌ها و تفريحگاه‌ها به مشتريان عرضه مي‌شود، حاوي مواد روانگردان است که براي جلب مشتري استفاده مي‌شود.»
وزير بهداشت هم در جلسه مشترک با وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان يک پاي ماجراي ممنوعيت قليان در سفره‌خانه‌ها حوزه سلامت را قرباني استفاده از سيگار و قليان دانست و گفت: «مصرف اين محصولات در حال حاضر هزينه‌هاي عمومي را در کشور افزايش داده است به طوري که بخشي از اين هزينه‌ها ديگر قابل‌جبران نيست.»
دکتر حسن هاشمي مشکل عمده در حوزه مبارزه با سيگار و قليان را ورود غيرقانوني اين کالاها به کشور دانست و افزود: «اگر ماليات را بر اين محصولات افزايش دهيم و دسترسي به اين محصولات را کم کنيم، اما دستگاه‌هاي قضايي به خوبي اعمال وظيفه نکنند، جلوي ورود غيرقانوني اين محصولات را نمي‌توانيم بگيريم.»
وي تاکيد کرد: «دستگاه‌هاي نظارت بر مصرف قليان مشخص هستند و اگر کسي تخلف کرد، بايد طبق قانون با او برخورد شود. ۴ هزار نفر از جامعه پزشکي به‌طور‌نمادين در مخالفت با مصرف قليان نامه‌اي را امضا کردند، اين يعني همه جامعه پزشکي و همه ايرانيان معتقدند قانون بايد کامل در زمينه منع استعمال دخانيات اجرا شود.»
قليان تفريح نيست
قهوه‌خانه يا به قولي سفره‌خانه‌هاي سنتي هر روز طعم جديدي براي عرضه دارند. طعم‌هايي که شنيدن نام هر کدامشان کافي است ترغيب شوي قلياني سفارش دهي و آن طعم را بچشي يا شايد ببلعي. شير و نارگيل، نعناع و پرتقال، دو سيب، آدامس و حالا روانگردان. زن و مرد هم ندارد. اگر مصرف سيگار به‌وسيله زنان در جامعه چندان مورد قبول نيست و هنوز هم کمتر زني را سيگار به دست در اماکن عمومي مي‌توان ديد، مصرف قليان کاملا جا افتاده و پذيرفته شده است و زنان حداقل در اين مورد پا به پاي مردان پيش مي‌روند.
خديجه محصلي، کارشناس دخانيات وزارت بهداشت، با هشدار جدي در مورد مصرف قليان در بين جوانان مي‌گويد: «كشيدن قليان مضر است و بايد اين زيان را جدي گرفت.» وي با بيان اينکه هنوز بسياري از خانواده‌ها مضرات قليان را جدي نگرفته‌اند و به‌عنوان يک تفريح به آن نگاه مي‌کنند، مي‌افزايد: «بايد توجه داشت که قليان هم مانند سيگار و بسياري از مواد ديگر که در حاشيه کشور رواج دارد، دخاني است و از ماده خام توتون و تنباکو در آن استفاده شده که براي مصرف‌کننده اعتيادآور است.»
محصلي با تاکيد بر اينکه همه مضرات سيگار در قليان هم موجود است، خاطرنشان مي‌کند: «علاوه بر اين، با مصرف قليان احتمال ابتلا به بيماري‌هاي مسري بيشتر است زيرا چند نفر مشترک از يك قليان استفاده مي‌كنند.» وي با اشاره به وجود تنباکو و قليان در پيشينه فرهنگي کشور و استعمال قليان به‌وسيله پيرمردان و پيرزنان در گذشته، ادامه مي‌دهد: «کشت تنباکو هم اکنون نيز در کشور وجود دارد و برخي افراد هنوز هم از اين تنباکوها استفاده مي‌کنند اما مصرف تنباکوهاي معسل که از پست‌ترين نوع توتون و تنباکو در آن استفاده مي‌شود، در بين جوانان بيشتر رواج پيدا كرده است. توتون‌هايي که حاوي بسياري از انواع قارچ و مواد زيان‌آور هستند و براي اينکه کيفيت پايين آن مشخص نشود، انواع اسانس به آن مي‌زنند.»
جوانانتان را معتاد نکنيد
اين کارشناس دخانيات وزارت بهداشت به خانواده‌ها توصيه مي‌کند جوانان را با دست خود به سمت اعتياد نفرستند و تاکيد دارد: «متاسفانه اين روزها در بسياري از موارد شاهديم که پسران و دختران جوان در کنار خانواده و در برابر چشم آنها راحت قليان مصرف مي‌کنند. اين موضوع در جمع‌هايي که بچه‌ها هم هستند، ديده مي‌شود در حالي که دود قليان به شدت براي کودکان زيان‌آور است و سلامت آنها را به خطر مي‌اندازد.» وي با بيان اينکه از خانواده‌ها مي‌خواهيم از رفتن به مکان‌هايي که در آنها ممنوعيت استعمال دخانيات رعايت نمي‌شود خودداري کنند، مي‌افزايد: «خانواده‌ها بايد آگاهي خود را نسبت به قليان و مضرات آن بالا ببرند و براي تفريح به جاي رفتن به سفره‌خانه‌ها و مکان‌هاي عرضه قليان، به پارک‌هاي بدون دخانيات يا مکان‌هايي بروند که ممنوعيت استعمال دخانيات دارند.»
توتون هم تصوير مي‌خواهد
محصلي از سازمان‌هاي متولي مبارزه با قاچاق مي‌خواهد برخورد جدي‌تري با توتون‌هاي وارداتي داشته باشند و بيان مي‌کند: «همه قوانيني که در زمينه سيگار وجود دارد، براي توتون‌هاي وارداتي نيز صدق مي‌کند به اين معنا که اين توتون‌ها چنانچه از مبادي رسمي به کشور وارد شدند بايد داراي پيام‌ها و تصاوير هشداردهنده باشند.
البته ما هم اذعان داريم که بايد مقررات سختگيرانه‌تري در اين مورد اعمال شود تا اثرپذيري بيشتري داشته باشد.» وي با بيان اينکه بيشتر توتون‌هاي معسل موجود در بازار از طريق مبادي غير‌رسمي و به صورت قاچاق به کشور وارد مي‌شود، مي‌افزايد: «از نظر وزارت بهداشت، دخانيات در هر صورتي بد است اما دخانياتي که رسمي وارد مي‌شود، حداقل استانداردهايي بايد داشته باشد که اجازه پخش پيدا کند. هرچند باز هم تاکيد مي‌کنم وزارت بهداشت به هيچ وجه دخانيات را تاييد نمي‌کند.»
ترک دخانيات آسان نيست
محصلي به همه افرادي که به نوعي گرفتار مصرف قليان و سيگار هستند، توصيه مي‌کند: «ترک دخانيات مانند همه مواد اعتيادآور ديگر سخت است و به اراده قوي فرد و خواست او نياز دارد اما ماه رمضان فرصت خوبي است که افراد اعتياد خود را ترک کنند و خود را از معضل اين مواد و خطر‌هاي ناشي از آن نجات دهند. براي اين کار هم مي‌توانند از مشاور و پزشک متخصص ياري بگيرند تا آنها را در طي اين مسير ياري دهد.»
آنها که جلوي ممنوعيت قليان را گرفتند، پاسخگو باشند
دکتر حسن آذري‌پور، عضو کميته کشوري کنترل دخانيات نيز با ابراز نگراني از افزايش مصرف قليان در بين جوانان مي‌گويد: «يک بار در سال ۸۵ قرار شد سرو قليان در مکان‌هاي عمومي ممنوع شود و گام‌هاي خوبي هم در اين زمينه برداشته شد و جمع‌‌آوري قليان تا سطح قابل‌ملاحظه‌اي پيش رفت اما ناگهان با دستور وزير کشور وقت به استانداري‌ها، ورق برگشت و قرار شد جلوي اين اعمال ممنوعيت گرفته شود.» وي با بيان اينکه آنها که اين کار را انجام دادند بايد درباره اقدام‌هاي خود پاسخگو باشند، اضافه مي‌کند: «شايد به همين دليل و احتياط‌هاي ناشي از آن باشد که مسئولان فعلي وزارت بهداشت نيز با جديت قانون را پيگيري نمي‌کنند و منتظرند تمام پيش‌شرط‌ها و زمينه‌هاي مورد نياز در اين خصوص فراهم شود. البته اين موضوعي است که خود وزارت بهداشت بايد در مورد دلايل واقعي آن توضيح دهد.»
دکتر آذري‌پور اشاره‌اي هم به تنباکوهاي معسل و رواج انواع طعم‌هاي آن در ايران مي‌کند و ادامه مي‌دهد: «ماده دخاني خوب و بد ندارد و همه انواع آن از چپق گرفته تا پيپ بد است اما توتون‌هايي که براي تنباکوهاي معسل استفاده مي‌شود، برگ‌هايي است که کيفيت بافت آن براي استفاده در سيگار مناسب نيست بنابراين اين برگ‌ها را در يک مخلوط يا اصطلاحا سس که حاوي ۱۵ يا ۱۶ نوع ماده شيميايي است، مي‌خوابانند که يکي از آنها اسانس ميوه است بنابراين اين تنباکوها علاوه بر مضرات ساير مواد دخاني، چند نوع ماده شيميايي مضر ديگر هم دارند که مي‌سوزد و ترکيب‌هاي آن وارد بدن مي‌شود.» وي ممنوعيت استعمال مواد دخاني در اماکن عمومي را مختص ايران نمي‌داند و مي‌گويد: «در بسياري از کشورهاي دنيا اين قانون اجرا شده است. قليان هم جزو مواد دخاني است و عرضه آن در مکان‌هاي عمومي خلاف است و بايد با متخلفان برخورد شود.»
با همه آنچه گفته شد، همه تيزرهاي تلويزيوني در باب بدي قليان و همه درخواست‌ها از درخواست وزير گرفته تا مردم براي برخورد با عرضه‌کنندگان قليان و جلوگيري از رواج بيشتر اين معضل، هنوز هم برخورد با متخلفان و عرضه‌کنندگان اين ماده دخاني تا اطلاع ثانوي تعطيل است و فقط هر از گاهي نشانه‌هايي از بروز مشکل جديدتري در اين بين مانند استفاده از روانگردان در قليان به چشم مي‌آيد که هيچ‌کس هم تمايل ندارد زياد درباره‌اش حرف بزند و موضوع را رسانه‌اي کند.
طنز غريب اين قصه سفره‌خانه‌هايي است که تبليغ اصلي‌شان تخفيف قليان با کارت دانشجويي است. کافي است سري به يکي از مراکز تفريحي و بعضا ورزشي اين شهر بزنيد تا سونامي قليان را به چشم ببينيد؛ سونامي‌اي که هنوز برخي آن را جدي نگرفته‌اند و هر روز نگراني‌ها از رواج آن بيشتر و بيشتر مي‌شود، نگراني ۴هزار پزشک از سونامي ابتلا به سرطان بر اثر قليان كشيدن و درخواست از بالاترين مقام اجرايي کشور براي مهار آن، نگراني بارهااعلام‌شده وزارت بهداشت و چند روز پيش هم نگراني از رواج قليان‌هايي با طعم روانگردان؛ که اين آخري را دکتر کاظم ندافي، رئيس مرکز سلامت محيط و کار وزارت بهداشت گفت و باز هم از رواج روزافزون اين معضل ابراز نگراني کرد.
دکتر ندافي که به تازگي جايزه بين‌المللي کنترل دخانيات از سوي سازمان بهداشت جهاني را از آن خود کرده، به مصرف ۵۴ميليارد نخ سيگار در ايران اشاره و اذعان کرد که نصب تصاوير هشداردهنده و بهداشتي روي پاکت سيگارها تنها چاره براي جلوگيري از مصرف موثر دخانيات نيست. او با بيان اينکه وضع ماليات‌هاي سنگين نيز مخالفان زيادي دارد چون معتقدند در اين صورت قاچاق سيگار افزايش مي‌يابد، تصريح کرد: «متاسفانه قليان‌هايي هم که در باغ‌ها و تفريحگاه‌ها به مشتريان عرضه مي‌شود، حاوي مواد روانگردان است که براي جلب مشتري استفاده مي‌شود.»
وزير بهداشت هم در جلسه مشترک با وزارت صنعت، معدن و تجارت به عنوان يک پاي ماجراي ممنوعيت قليان در سفره‌خانه‌ها حوزه سلامت را قرباني استفاده از سيگار و قليان دانست و گفت: «مصرف اين محصولات در حال حاضر هزينه‌هاي عمومي را در کشور افزايش داده است به طوري که بخشي از اين هزينه‌ها ديگر قابل‌جبران نيست.»
دکتر حسن هاشمي مشکل عمده در حوزه مبارزه با سيگار و قليان را ورود غيرقانوني اين کالاها به کشور دانست و افزود: «اگر ماليات را بر اين محصولات افزايش دهيم و دسترسي به اين محصولات را کم کنيم، اما دستگاه‌هاي قضايي به خوبي اعمال وظيفه نکنند، جلوي ورود غيرقانوني اين محصولات را نمي‌توانيم بگيريم.»
وي تاکيد کرد: «دستگاه‌هاي نظارت بر مصرف قليان مشخص هستند و اگر کسي تخلف کرد، بايد طبق قانون با او برخورد شود. ۴ هزار نفر از جامعه پزشکي به‌طور‌نمادين در مخالفت با مصرف قليان نامه‌اي را امضا کردند، اين يعني همه جامعه پزشکي و همه ايرانيان معتقدند قانون بايد کامل در زمينه منع استعمال دخانيات اجرا شود.»
قليان تفريح نيست
قهوه‌خانه يا به قولي سفره‌خانه‌هاي سنتي هر روز طعم جديدي براي عرضه دارند. طعم‌هايي که شنيدن نام هر کدامشان کافي است ترغيب شوي قلياني سفارش دهي و آن طعم را بچشي يا شايد ببلعي. شير و نارگيل، نعناع و پرتقال، دو سيب، آدامس و حالا روانگردان. زن و مرد هم ندارد. اگر مصرف سيگار به‌وسيله زنان در جامعه چندان مورد قبول نيست و هنوز هم کمتر زني را سيگار به دست در اماکن عمومي مي‌توان ديد، مصرف قليان کاملا جا افتاده و پذيرفته شده است و زنان حداقل در اين مورد پا به پاي مردان پيش مي‌روند.
خديجه محصلي، کارشناس دخانيات وزارت بهداشت، با هشدار جدي در مورد مصرف قليان در بين جوانان مي‌گويد: «كشيدن قليان مضر است و بايد اين زيان را جدي گرفت.» وي با بيان اينکه هنوز بسياري از خانواده‌ها مضرات قليان را جدي نگرفته‌اند و به‌عنوان يک تفريح به آن نگاه مي‌کنند، مي‌افزايد: «بايد توجه داشت که قليان هم مانند سيگار و بسياري از مواد ديگر که در حاشيه کشور رواج دارد، دخاني است و از ماده خام توتون و تنباکو در آن استفاده شده که براي مصرف‌کننده اعتيادآور است.»
محصلي با تاکيد بر اينکه همه مضرات سيگار در قليان هم موجود است، خاطرنشان مي‌کند: «علاوه بر اين، با مصرف قليان احتمال ابتلا به بيماري‌هاي مسري بيشتر است زيرا چند نفر مشترک از يك قليان استفاده مي‌كنند.» وي با اشاره به وجود تنباکو و قليان در پيشينه فرهنگي کشور و استعمال قليان به‌وسيله پيرمردان و پيرزنان در گذشته، ادامه مي‌دهد: «کشت تنباکو هم اکنون نيز در کشور وجود دارد و برخي افراد هنوز هم از اين تنباکوها استفاده مي‌کنند اما مصرف تنباکوهاي معسل که از پست‌ترين نوع توتون و تنباکو در آن استفاده مي‌شود، در بين جوانان بيشتر رواج پيدا كرده است. توتون‌هايي که حاوي بسياري از انواع قارچ و مواد زيان‌آور هستند و براي اينکه کيفيت پايين آن مشخص نشود، انواع اسانس به آن مي‌زنند.»
جوانانتان را معتاد نکنيد
اين کارشناس دخانيات وزارت بهداشت به خانواده‌ها توصيه مي‌کند جوانان را با دست خود به سمت اعتياد نفرستند و تاکيد دارد: «متاسفانه اين روزها در بسياري از موارد شاهديم که پسران و دختران جوان در کنار خانواده و در برابر چشم آنها راحت قليان مصرف مي‌کنند. اين موضوع در جمع‌هايي که بچه‌ها هم هستند، ديده مي‌شود در حالي که دود قليان به شدت براي کودکان زيان‌آور است و سلامت آنها را به خطر مي‌اندازد.» وي با بيان اينکه از خانواده‌ها مي‌خواهيم از رفتن به مکان‌هايي که در آنها ممنوعيت استعمال دخانيات رعايت نمي‌شود خودداري کنند، مي‌افزايد: «خانواده‌ها بايد آگاهي خود را نسبت به قليان و مضرات آن بالا ببرند و براي تفريح به جاي رفتن به سفره‌خانه‌ها و مکان‌هاي عرضه قليان، به پارک‌هاي بدون دخانيات يا مکان‌هايي بروند که ممنوعيت استعمال دخانيات دارند.»
توتون هم تصوير مي‌خواهد
محصلي از سازمان‌هاي متولي مبارزه با قاچاق مي‌خواهد برخورد جدي‌تري با توتون‌هاي وارداتي داشته باشند و بيان مي‌کند: «همه قوانيني که در زمينه سيگار وجود دارد، براي توتون‌هاي وارداتي نيز صدق مي‌کند به اين معنا که اين توتون‌ها چنانچه از مبادي رسمي به کشور وارد شدند بايد داراي پيام‌ها و تصاوير هشداردهنده باشند.
البته ما هم اذعان داريم که بايد مقررات سختگيرانه‌تري در اين مورد اعمال شود تا اثرپذيري بيشتري داشته باشد.» وي با بيان اينکه بيشتر توتون‌هاي معسل موجود در بازار از طريق مبادي غير‌رسمي و به صورت قاچاق به کشور وارد مي‌شود، مي‌افزايد: «از نظر وزارت بهداشت، دخانيات در هر صورتي بد است اما دخانياتي که رسمي وارد مي‌شود، حداقل استانداردهايي بايد داشته باشد که اجازه پخش پيدا کند. هرچند باز هم تاکيد مي‌کنم وزارت بهداشت به هيچ وجه دخانيات را تاييد نمي‌کند.»
ترک دخانيات آسان نيست
محصلي به همه افرادي که به نوعي گرفتار مصرف قليان و سيگار هستند، توصيه مي‌کند: «ترک دخانيات مانند همه مواد اعتيادآور ديگر سخت است و به اراده قوي فرد و خواست او نياز دارد اما ماه رمضان فرصت خوبي است که افراد اعتياد خود را ترک کنند و خود را از معضل اين مواد و خطر‌هاي ناشي از آن نجات دهند. براي اين کار هم مي‌توانند از مشاور و پزشک متخصص ياري بگيرند تا آنها را در طي اين مسير ياري دهد.»
آنها که جلوي ممنوعيت قليان را گرفتند، پاسخگو باشند
دکتر حسن آذري‌پور، عضو کميته کشوري کنترل دخانيات نيز با ابراز نگراني از افزايش مصرف قليان در بين جوانان مي‌گويد: «يک بار در سال ۸۵ قرار شد سرو قليان در مکان‌هاي عمومي ممنوع شود و گام‌هاي خوبي هم در اين زمينه برداشته شد و جمع‌‌آوري قليان تا سطح قابل‌ملاحظه‌اي پيش رفت اما ناگهان با دستور وزير کشور وقت به استانداري‌ها، ورق برگشت و قرار شد جلوي اين اعمال ممنوعيت گرفته شود.» وي با بيان اينکه آنها که اين کار را انجام دادند بايد درباره اقدام‌هاي خود پاسخگو باشند، اضافه مي‌کند: «شايد به همين دليل و احتياط‌هاي ناشي از آن باشد که مسئولان فعلي وزارت بهداشت نيز با جديت قانون را پيگيري نمي‌کنند و منتظرند تمام پيش‌شرط‌ها و زمينه‌هاي مورد نياز در اين خصوص فراهم شود. البته اين موضوعي است که خود وزارت بهداشت بايد در مورد دلايل واقعي آن توضيح دهد.»
دکتر آذري‌پور اشاره‌اي هم به تنباکوهاي معسل و رواج انواع طعم‌هاي آن در ايران مي‌کند و ادامه مي‌دهد: «ماده دخاني خوب و بد ندارد و همه انواع آن از چپق گرفته تا پيپ بد است اما توتون‌هايي که براي تنباکوهاي معسل استفاده مي‌شود، برگ‌هايي است که کيفيت بافت آن براي استفاده در سيگار مناسب نيست بنابراين اين برگ‌ها را در يک مخلوط يا اصطلاحا سس که حاوي ۱۵ يا ۱۶ نوع ماده شيميايي است، مي‌خوابانند که يکي از آنها اسانس ميوه است بنابراين اين تنباکوها علاوه بر مضرات ساير مواد دخاني، چند نوع ماده شيميايي مضر ديگر هم دارند که مي‌سوزد و ترکيب‌هاي آن وارد بدن مي‌شود.» وي ممنوعيت استعمال مواد دخاني در اماکن عمومي را مختص ايران نمي‌داند و مي‌گويد: «در بسياري از کشورهاي دنيا اين قانون اجرا شده است. قليان هم جزو مواد دخاني است و عرضه آن در مکان‌هاي عمومي خلاف است و بايد با متخلفان برخورد شود.»
با همه آنچه گفته شد، همه تيزرهاي تلويزيوني در باب بدي قليان و همه درخواست‌ها از درخواست وزير گرفته تا مردم براي برخورد با عرضه‌کنندگان قليان و جلوگيري از رواج بيشتر اين معضل، هنوز هم برخورد با متخلفان و عرضه‌کنندگان اين ماده دخاني تا اطلاع ثانوي تعطيل است و فقط هر از گاهي نشانه‌هايي از بروز مشکل جديدتري در اين بين مانند استفاده از روانگردان در قليان به چشم مي‌آيد که هيچ‌کس هم تمايل ندارد زياد درباره‌اش حرف بزند و موضوع را رسانه‌اي کند.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
نظر کاربران
هر کس خودش میدونه مصرف کنه یا نه. وظیفه مسئولین فقط فرهنگ سازی است و بس. اگه قرار بود با محدود کردن و اعمال زور حل بشه تا الان مواردی مانند ماهواره ، شبکه های اجتماعی و .... رفع شده بود.
هر کس خودش میدونه مصرف کنه یا نه. وظیفه مسئولین فقط فرهنگ سازی است و بس. اگه قرار بود با محدود کردن و اعمال زور حل بشه تا الان مواردی مانند ماهواره ، شبکه های اجتماعی و .... رفع شده بود.