بيماري‌هايي که در جام‌جهاني ۲۰۱۴ برزيل تهديدتان مي‌کند
برزيل به دليل شرايط اجتماعي، اقتصادي و جغرافيايي خاص خود مستعد بومي شدن برخي بيماري‌هاي واگير شده است و همين موضوع بهانه‌اي شد تا درباره بيماري‌هايي که مسافران آن کشور را تهديد ميكند و به‌خصوص تب‌دنگي مطلبي نوشته شود.
سلامت: برزيل به دليل شرايط اجتماعي، اقتصادي و جغرافيايي خاص خود مستعد بومي شدن برخي بيماري‌هاي واگير شده است و همين موضوع بهانه‌اي شد تا درباره بيماري‌هايي که مسافران آن کشور را تهديد ميكند و به‌خصوص تب‌دنگي مطلبي نوشته شود.
عروسک جام، نماد جذام
از آنجا که سمبل بازي‌هاي امسال در برزيل عروسکي به نام فولکو (Fuleco) انتخاب شده است که نمادي از آرماديلو (جانوري در حال انقراض و مخزن طبيعي جذام) است، بد نيست اشاره شود که برزيل بعد از هندوستان دومين کشوري است که هنوز بيشترين موارد جذام را گزارش ميكند و در سال ۲۰۱۲، حدود ۳۳هزار مورد بيماري تحت‌درمان قرار گرفتند و در بين ايالت‌هاي برزيل، ايالت ماتوگروسو بيشترين موارد را سالانه گزارش ميكند. شمال شرقي برزيل بيشترين موارد بيماري را به خود اختصاص داده و از آنجا که بيماري تنها در تماس نزديک و از طريق ترشحات بيني بيماراني که در مرحله لپروماتوز هستند قابل انتقال است درنتيجه به‌طور کلي خطر اين بيماري براي مسافران اين مسابقه‌ها که بيشتر در جنوب شرقي آن کشور برگزار مي‌شود «کم و ناچيز» محاسبه مي‌شود.
تب دنگي، تب پشه
سريع‌ترين بيماري ويروسي از نظر گسترش جغرافيايي در جهان، تب‌دنگي است. اين بيماري ويروسي در برزيل هايپرآندميك بوده و از آنجا که بيشترين موارد اين بيماري در ريودوژانيرو و سائوپائولو رخ مي‌دهد (البته تب‌دنگي از تمام استان‌هاي برزيل گزارش مي‌شود) و راه انتقال اين ويروس انسان-پشه-انسان است، مي‌توان آن را يکي از جدي‌ترين تهديدات بيماري‌هاي واگير براي مسافران کشور برزيل در نظر گرفت. اين بيماري توسط پشه آئدس که در برزيل و مخصوصا مناطق ساحلي آن و از جمله شهر سائوپائولو گسترش زيادي دارد، منتقل مي‌شود. شهر سائوپائولو هتل Ceaser Park sp۲۶ و کمپ تمريني Joaquin Grava-CS Coriuthians به‌عنوان محل انتخابي تيم ملي فوتبال كشورمان از طرف سرمربي پيشنهاد شده است و انتخاب دوم ما شهر گويانا هتل Mercure Goiania G۰۳ و کمپ تمريني Estadio Halle Pinheiro است و به همين دليل توجه به بيماري‌هاي منتقله از راه حشرات و به‌خصوص تب‌دنگي، اهميت ويژه‌اي دارد. اولين مورد تب‌دنگي در برزيل در سال ۱۹۸۱ گزارش شده و روند چشمگير افزاينده آن در آن کشور هزينه‌اي بالغ بر يک ميليارد دلار سالانه خسارت اقتصادي به دنبال دارد يعني بيش از نصف هزينه‌اي که در جهان صرف مبارزه با تب‌دنگي مي‌شود. هرچند هر۴ گونه ويروس تب‌دنگي در برزيل وجود دارد اما گونه‌هاي ۲ و ۳ اکثريت را به خود اختصاص داده و در نتيجه احتمال بروز موارد شديدتر و تب خونريزي‌دهنده ناشي از اين ويروس بيشتر مي‌شود.
اولين مورد تب خونريزي‌دهنده ناشي تب‌دنگي در برزيل در سال ۱۹۹۰ ميلادي و بعد از ورود گونه ۲ ويروس شناخته شد و با ورود گونه ۳ ويروس در سال ۲۰۰۰ به برزيل، ميزان بستري‌ها و موارد شديد ناشي از بيماري در آن كشور افزايش چشمگير نشان داده است به‌طوري كه از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۰ كمتر از هزار مورد شديد بيماري رخ داده اما از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ بيش از ۱۸هزار مورد بيماري شديد ثبت شده است. گردش اين گونه‌هاي ويروس در برزيل اهميت ابتلا به تب‌دنگي را در آن كشور بيش از پيش روشن ميكند. در سال ۲۰۰۳ تقريبا تمام موارد تب‌دنگي ناشي از ابتلا به گونه ۳ بود كه ۷۵درصد آن در شهر گويانا رخ داده بود. در سال قبل غالب موارد گونه ۳ از ديودوژانيرو (در جنوب شرقي برزيل) گزارش شده بود.
تب زرد، بومي برزيل
شايد بد نباشد همين جا به تب زرد نيز که در برزيل بومي است، اشاره شود چرا که پشه آئدس اجيپتي ناقل هر دو ويروس بوده و بعد از مشکلات اقتصادي و کاهش مبارزه با پشه آئدس از طريق DDT در برزيل در سال ۱۹۸۶ مجددا موارد تب‌دنگي و تب زرد در آن کشور افزايش يافته است. اقدامات محافظتي شامل پوشيدن لباس‌هاي بلند و استفاده از مواد دورکننده حشرات و خوابيدن درون پشه بند هنگام استراحت براي هر دو ويروس مشابه است اما در مورد تب زرد در مسافران برزيل، استفاده از واکسن تب زرد را براي افراد داراي سن بيشتر از ۹ ماه که نقص ايمني ندارند بايد توصيه كرد. واكسيناسيون تب زرد در انستيتو پاستور ايران انجام مي‌شود.
لازم به ذکر است که موارد تب‌دنگي در کشور برزيل در تمام طول سال گزارش مي‌شود اما طبق يک روند فصلي نسبتا منظم بيشتر موارد در ماه ارديبهشت رخ مي‌دهد و نمودار بيماري که از دي ماه رو به افزايش مي‌رود در خرداد ماه سير نزولي خود را به آرامي آغاز ميكند. با اين حال انتظار مي‌رود امسال از نظر تعداد موارد تب‌دنگي در برزيل سال پرتعدادي باشد و رعايت توصيه‌هاي بهداشتي مرتبط اکيدا به مسافران توصيه مي‌شود.
مالاريا و ساعت نيش زدن
مالاريا بيماري ديگري است که از طريق نيش پشه مي‌تواند سلامت مسافران اين کشور را به خطر بيندازد و رعايت توصيه‌هاي بهداشتي مرتبط لازم است. علاوه بر آگاهي از خطرات مالاريا و اطلاع از ساعت‌هاي نيش زدن پشه آنوفل ماده تمامي اقداماتي که براي پيشگيري از تب‌دنگي و تب زرد در مورد لباس مناسب و مواد دورکننده حشرات توصيه شد، در مورد مالاريا نيز قابل‌تکرار است. از آنجا که مالاريا مقاوم به کلروکين در برزيل گزارش شده براي پيشگيري از اين بيماري توصيه مي‌شود از داروهاي پيشگيرانه مانند مفلوکين، مالارون يا داکسي‌سايکلين استفاده شود. مسافراني که در عرض يک هفته بعد از رسيدن به منطقه مالارياخيز مانند برزيل دچار تب شوند بايد حتما تحت‌نظر پزشکان معالجشان قرار گيرند. مالاريا در مناطق آمازوني برزيل، شيوع بيشتري دارد اما مسافران در تمام مناطق بهتر است به احتمال بروز بيماري توجه داشته و نکات توصيه شده را به‌خصوص در ساعات خروج از هتل ابتداي صبح يا ابتداي شب مدنظر داشته باشند. به تمام مسافران توصيه مي‌شود از خريد و مصرف نوشيدني و مواد غذايي از فروشندگان دوره‌گرد خودداري كنند تا از ابتلا به بيماري‌هاي گوارشي احتمالي نيز درامان باشند. همچنين شنا كردن در آب‌هاي آزاد، احتمال ابتلا به شيستوزوميازيس را در مسافران به دنبال خواهد داشت (آب‌هاي كلرزده و آب دريا از اين نظر خطري ندارند). در پايان بايد يادآوري كرد كساني كه براساس برنامه ملي واكسيناسيون كشوري جمهوري اسلامي ايران واكسن‌هاي مناسب و دوز يادآور آنها را دريافت كرده باشند از نظر ساير بيماري‌ها مانند هپاتيت B، ديفتري، كزاز، سرخك و سرخجه ايمن بوده و سفر بي‌خطري را تجربه خواهند كرد.
در حاشيه
ايدز و جام‌جهاني ۲۰۱۰ آفريقاي جنوبي
در جام‌جهاني نوزدهم که در آفريقاي‌جنوبي برگزار مي‌شد، بحث شيوع ايدز در آفريقاي جنوبي بسيار داغ بود و بسياري سعي مي‌کردند بازي‌ها را بهانه‌اي براي هشدار و آگاهي‌دادن درباره ايدز کنند. يکي از اين افراد اروين خوزا، يکي از افراد پرنفوذ در فوتبال آفريقاي‌جنوبي بود که دخترش ۳سال قبل از شروع جام‌جهاني به دليل ابتلا به ايدز جانش را از دست داده بود.
آنفلوانزاي مرغي و جام‌جهاني ۲۰۰۶ آلمان
لاوس اشتور، مدير برنامه مبارزه با آنفلوانزاي مرغي سازمان بهداشت جهاني هم در سالي که جام‌جهاني در آلمان برگزار مي‌شد، در مورد شيوع آنفلوانزاي مرغي که در آن زمان شيوع پيدا کرده بود، هشدار داده و گفته بود: «اگر هنگام برگزاري جام‌جهاني در آلمان يك بيماري شيوع پيدا كند، شجاعت زيادي مي‌خواهد تا جام‌جهاني را برگزار نكنيم.» هانس ميشائيل گلدمان، يكي از سياستمداران حزب دموكرات آلمان و كارشناس كشاورزي هم تا جايي شدت عمل به خرج داد که عنوان کرده بود: «اگر بيم سرايت اين بيماري به انسان‌ها باشد، هرگز نبايد به برگزاري جام‌جهاني فكر كنيم.» فرانتس يوزف هولتسن كامپ، از سياستمداران آلمان هم گفته بود: «اگر اين ويروس آنقدر خطرناك بشود، افراد در خانه مي‌مانند و به جام‌جهاني نخواهند آمد.»
نکند من تب دنگي گرفته باشم!
در تمام مواردي كه پزشك معالج به تب‌دنگي يا مالاريا شك كند، مي‌تواند با هماهنگي با مراكز بهداشت و درمان شهرستان‌ها نمونه خون تهيه شده از بيماران را به آزمايشگاه ارسال كند. مركز مديريت بيماري‌هاي واگير هماهنگي‌هاي لازم را انجام داده و در مورد همكاري‌هاي فرابخشي نيز برنامه‌ريزي‌هاي مناسب انجام شده است.
عروسک جام، نماد جذام
از آنجا که سمبل بازي‌هاي امسال در برزيل عروسکي به نام فولکو (Fuleco) انتخاب شده است که نمادي از آرماديلو (جانوري در حال انقراض و مخزن طبيعي جذام) است، بد نيست اشاره شود که برزيل بعد از هندوستان دومين کشوري است که هنوز بيشترين موارد جذام را گزارش ميكند و در سال ۲۰۱۲، حدود ۳۳هزار مورد بيماري تحت‌درمان قرار گرفتند و در بين ايالت‌هاي برزيل، ايالت ماتوگروسو بيشترين موارد را سالانه گزارش ميكند. شمال شرقي برزيل بيشترين موارد بيماري را به خود اختصاص داده و از آنجا که بيماري تنها در تماس نزديک و از طريق ترشحات بيني بيماراني که در مرحله لپروماتوز هستند قابل انتقال است درنتيجه به‌طور کلي خطر اين بيماري براي مسافران اين مسابقه‌ها که بيشتر در جنوب شرقي آن کشور برگزار مي‌شود «کم و ناچيز» محاسبه مي‌شود.
تب دنگي، تب پشه
سريع‌ترين بيماري ويروسي از نظر گسترش جغرافيايي در جهان، تب‌دنگي است. اين بيماري ويروسي در برزيل هايپرآندميك بوده و از آنجا که بيشترين موارد اين بيماري در ريودوژانيرو و سائوپائولو رخ مي‌دهد (البته تب‌دنگي از تمام استان‌هاي برزيل گزارش مي‌شود) و راه انتقال اين ويروس انسان-پشه-انسان است، مي‌توان آن را يکي از جدي‌ترين تهديدات بيماري‌هاي واگير براي مسافران کشور برزيل در نظر گرفت. اين بيماري توسط پشه آئدس که در برزيل و مخصوصا مناطق ساحلي آن و از جمله شهر سائوپائولو گسترش زيادي دارد، منتقل مي‌شود. شهر سائوپائولو هتل Ceaser Park sp۲۶ و کمپ تمريني Joaquin Grava-CS Coriuthians به‌عنوان محل انتخابي تيم ملي فوتبال كشورمان از طرف سرمربي پيشنهاد شده است و انتخاب دوم ما شهر گويانا هتل Mercure Goiania G۰۳ و کمپ تمريني Estadio Halle Pinheiro است و به همين دليل توجه به بيماري‌هاي منتقله از راه حشرات و به‌خصوص تب‌دنگي، اهميت ويژه‌اي دارد. اولين مورد تب‌دنگي در برزيل در سال ۱۹۸۱ گزارش شده و روند چشمگير افزاينده آن در آن کشور هزينه‌اي بالغ بر يک ميليارد دلار سالانه خسارت اقتصادي به دنبال دارد يعني بيش از نصف هزينه‌اي که در جهان صرف مبارزه با تب‌دنگي مي‌شود. هرچند هر۴ گونه ويروس تب‌دنگي در برزيل وجود دارد اما گونه‌هاي ۲ و ۳ اکثريت را به خود اختصاص داده و در نتيجه احتمال بروز موارد شديدتر و تب خونريزي‌دهنده ناشي از اين ويروس بيشتر مي‌شود.
اولين مورد تب خونريزي‌دهنده ناشي تب‌دنگي در برزيل در سال ۱۹۹۰ ميلادي و بعد از ورود گونه ۲ ويروس شناخته شد و با ورود گونه ۳ ويروس در سال ۲۰۰۰ به برزيل، ميزان بستري‌ها و موارد شديد ناشي از بيماري در آن كشور افزايش چشمگير نشان داده است به‌طوري كه از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۰ كمتر از هزار مورد شديد بيماري رخ داده اما از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ بيش از ۱۸هزار مورد بيماري شديد ثبت شده است. گردش اين گونه‌هاي ويروس در برزيل اهميت ابتلا به تب‌دنگي را در آن كشور بيش از پيش روشن ميكند. در سال ۲۰۰۳ تقريبا تمام موارد تب‌دنگي ناشي از ابتلا به گونه ۳ بود كه ۷۵درصد آن در شهر گويانا رخ داده بود. در سال قبل غالب موارد گونه ۳ از ديودوژانيرو (در جنوب شرقي برزيل) گزارش شده بود.
تب زرد، بومي برزيل
شايد بد نباشد همين جا به تب زرد نيز که در برزيل بومي است، اشاره شود چرا که پشه آئدس اجيپتي ناقل هر دو ويروس بوده و بعد از مشکلات اقتصادي و کاهش مبارزه با پشه آئدس از طريق DDT در برزيل در سال ۱۹۸۶ مجددا موارد تب‌دنگي و تب زرد در آن کشور افزايش يافته است. اقدامات محافظتي شامل پوشيدن لباس‌هاي بلند و استفاده از مواد دورکننده حشرات و خوابيدن درون پشه بند هنگام استراحت براي هر دو ويروس مشابه است اما در مورد تب زرد در مسافران برزيل، استفاده از واکسن تب زرد را براي افراد داراي سن بيشتر از ۹ ماه که نقص ايمني ندارند بايد توصيه كرد. واكسيناسيون تب زرد در انستيتو پاستور ايران انجام مي‌شود.
لازم به ذکر است که موارد تب‌دنگي در کشور برزيل در تمام طول سال گزارش مي‌شود اما طبق يک روند فصلي نسبتا منظم بيشتر موارد در ماه ارديبهشت رخ مي‌دهد و نمودار بيماري که از دي ماه رو به افزايش مي‌رود در خرداد ماه سير نزولي خود را به آرامي آغاز ميكند. با اين حال انتظار مي‌رود امسال از نظر تعداد موارد تب‌دنگي در برزيل سال پرتعدادي باشد و رعايت توصيه‌هاي بهداشتي مرتبط اکيدا به مسافران توصيه مي‌شود.
مالاريا و ساعت نيش زدن
مالاريا بيماري ديگري است که از طريق نيش پشه مي‌تواند سلامت مسافران اين کشور را به خطر بيندازد و رعايت توصيه‌هاي بهداشتي مرتبط لازم است. علاوه بر آگاهي از خطرات مالاريا و اطلاع از ساعت‌هاي نيش زدن پشه آنوفل ماده تمامي اقداماتي که براي پيشگيري از تب‌دنگي و تب زرد در مورد لباس مناسب و مواد دورکننده حشرات توصيه شد، در مورد مالاريا نيز قابل‌تکرار است. از آنجا که مالاريا مقاوم به کلروکين در برزيل گزارش شده براي پيشگيري از اين بيماري توصيه مي‌شود از داروهاي پيشگيرانه مانند مفلوکين، مالارون يا داکسي‌سايکلين استفاده شود. مسافراني که در عرض يک هفته بعد از رسيدن به منطقه مالارياخيز مانند برزيل دچار تب شوند بايد حتما تحت‌نظر پزشکان معالجشان قرار گيرند. مالاريا در مناطق آمازوني برزيل، شيوع بيشتري دارد اما مسافران در تمام مناطق بهتر است به احتمال بروز بيماري توجه داشته و نکات توصيه شده را به‌خصوص در ساعات خروج از هتل ابتداي صبح يا ابتداي شب مدنظر داشته باشند. به تمام مسافران توصيه مي‌شود از خريد و مصرف نوشيدني و مواد غذايي از فروشندگان دوره‌گرد خودداري كنند تا از ابتلا به بيماري‌هاي گوارشي احتمالي نيز درامان باشند. همچنين شنا كردن در آب‌هاي آزاد، احتمال ابتلا به شيستوزوميازيس را در مسافران به دنبال خواهد داشت (آب‌هاي كلرزده و آب دريا از اين نظر خطري ندارند). در پايان بايد يادآوري كرد كساني كه براساس برنامه ملي واكسيناسيون كشوري جمهوري اسلامي ايران واكسن‌هاي مناسب و دوز يادآور آنها را دريافت كرده باشند از نظر ساير بيماري‌ها مانند هپاتيت B، ديفتري، كزاز، سرخك و سرخجه ايمن بوده و سفر بي‌خطري را تجربه خواهند كرد.
در حاشيه
ايدز و جام‌جهاني ۲۰۱۰ آفريقاي جنوبي
در جام‌جهاني نوزدهم که در آفريقاي‌جنوبي برگزار مي‌شد، بحث شيوع ايدز در آفريقاي جنوبي بسيار داغ بود و بسياري سعي مي‌کردند بازي‌ها را بهانه‌اي براي هشدار و آگاهي‌دادن درباره ايدز کنند. يکي از اين افراد اروين خوزا، يکي از افراد پرنفوذ در فوتبال آفريقاي‌جنوبي بود که دخترش ۳سال قبل از شروع جام‌جهاني به دليل ابتلا به ايدز جانش را از دست داده بود.
آنفلوانزاي مرغي و جام‌جهاني ۲۰۰۶ آلمان
لاوس اشتور، مدير برنامه مبارزه با آنفلوانزاي مرغي سازمان بهداشت جهاني هم در سالي که جام‌جهاني در آلمان برگزار مي‌شد، در مورد شيوع آنفلوانزاي مرغي که در آن زمان شيوع پيدا کرده بود، هشدار داده و گفته بود: «اگر هنگام برگزاري جام‌جهاني در آلمان يك بيماري شيوع پيدا كند، شجاعت زيادي مي‌خواهد تا جام‌جهاني را برگزار نكنيم.» هانس ميشائيل گلدمان، يكي از سياستمداران حزب دموكرات آلمان و كارشناس كشاورزي هم تا جايي شدت عمل به خرج داد که عنوان کرده بود: «اگر بيم سرايت اين بيماري به انسان‌ها باشد، هرگز نبايد به برگزاري جام‌جهاني فكر كنيم.» فرانتس يوزف هولتسن كامپ، از سياستمداران آلمان هم گفته بود: «اگر اين ويروس آنقدر خطرناك بشود، افراد در خانه مي‌مانند و به جام‌جهاني نخواهند آمد.»
نکند من تب دنگي گرفته باشم!
در تمام مواردي كه پزشك معالج به تب‌دنگي يا مالاريا شك كند، مي‌تواند با هماهنگي با مراكز بهداشت و درمان شهرستان‌ها نمونه خون تهيه شده از بيماران را به آزمايشگاه ارسال كند. مركز مديريت بيماري‌هاي واگير هماهنگي‌هاي لازم را انجام داده و در مورد همكاري‌هاي فرابخشي نيز برنامه‌ريزي‌هاي مناسب انجام شده است.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر