ماجرای حیرت‌انگیز «مری حصبه»
هیچ کس فکر نمی‌کرد زمانی برسد که تمام خبر‌ها بشود ماجرا‌های یک بحران سلامت جهانی و و تلاش علمی برای غلبه بر آن. ولی این اولین باری نیست که یک همه‌گیری توجه جهانیان را جلب کرده است. آنفلوآنزای اسپانیایی در سال‌های ۱۹۱۸ تا ۱۹۲۰ به یک چهارم جمعیت دنیا سرایت کرد و ۱۷ تا ۵۰ میلیون نفر جان خود را از دست دادند.
برترین‌ها: هیچ کس فکر نمی‌کرد زمانی برسد که تمام خبر‌ها بشود ماجرا‌های یک بحران سلامت جهانی و و تلاش علمی برای غلبه بر آن. ولی این اولین باری نیست که یک همه‌گیری توجه جهانیان را جلب کرده است. آنفلوآنزای اسپانیایی در سال‌های ۱۹۱۸ تا ۱۹۲۰ به یک چهارم جمعیت دنیا سرایت کرد و ۱۷ تا ۵۰ میلیون نفر جان خود را از دست دادند. ولی حتی قبل از آنفلوآنزای اسپانیایی، ماجرای خارق‌العاده "مری حصبه" اتفاق افتاده بود. او مهاجر ایرلندی جوانی بود که در اوایل قرن بیستم در نیویورک کار آشپزی می‌کرد.
مری مالون در جلوی تصویر، او ناقل تیفویید بود، ولی خودش مبتلا نشد
آشپز ایرلندی و غذای معروفش
در این ماجرا مری را گاهی می‌توان به چشم قربانی و گاهی به چشم یک فرد شرور دید، ولی بی‌شک او قبل از جنگ جهانی اول، توجه نیویورک و خیلی جا‌های دنیا را به "همه‌گیرشناسی" جلب کرد.
مری مالون در سال ۱۸۶۹ در کوکزتاون در بخش تایرون ایرلند به دنیا آمد و در نوجوانی برای زندگی‌ای تازه در ینگه دنیا، ایرلند را ترک کرد. در سال،۱۹۰۰ مری آشپزی بود در خانه ثروتمندان نیویورک و حومه. می‌گویند بستنی هلویش معروف بود. در آن زمان حدود یک تا دو میلیون آمریکایی خدمتکار خانه بودند و آشپز‌ها در حکم حاکم منزل بودند. وظایف آشپز، مدیریت کارکنان آشپزخانه و خرید بود. در تائید مرتبه‌اش، کارفرما‌ها او را نه "مالون" بلکه "خانم مالون" صدا می‌کردند.
شیوع بیماری مرگبار در نیویورک
مری مالون در محله‌های اعیانی منهتن کار می‌کرد، ولی کارش خوب پیش نمی‌رفت. از ۱۹۰۰ تا ۱۹۰۷، در هفت خانه مختلف آشپزی کرد و آخرین کارش در پارک اونیو بود. در همه این خانه‌ها، افرادی بیمار شدند یا مردند. مری هر دفعه غیبش زد و کار دیگری پیدا کرد.
کارفرمایان ثروتمند او در محله‌هایی مانند اویستربی و خیابان پنجم بهت‌زده بودند. حصبه (یا تیفوئید یا تب روده) به دنیای آن‌ها تعلق نداشت. این بیماری در جمعیت‌های متراکم در زاغه‌های غیربهداشتی نیویورک مثل فایو پوینتز، پروسپکت هیل و هلز کیچن شایع بود.
خانواده یکی از این قربانیان، محققی به نام جورج ساپر را استخدام کردند و او بلای جان مری شد. بار اولی که ساپر توانست رد مری را پیدا کند، مری او را با یک چنگال بزرگ از آشپزخانه بیرون کرد. این یک از مشکلات مری بود.
مری جمجمه‌ها را می‌شکند و داخل ماهیتابه می‌ریزد، حدود سال ۱۹۰۹
مری نمی‌توانست قبول کند ناقل بیماری است در حالی که خودش مبتلا نشده بود، از این رو می‌توان با او همدردی کرد. ولی آقای ساپر فهمید که مری بدون داشتن علائم بالینی ناقل عامل بیماری است. او خود مبتلا نمی‌شد، ولی بیماری را به دیگران انتقال می‌داد.
درک مسئله برای مری مالون ممکن نبود، ولی مقامات نیویورک چاره‌ای نداشتند و در سال ۱۹۰۷ او را به مرکز قرنطینه در جزیره "نورث برادرز" در خارج نیویورک تبعید کردند. این جزیره در رودخانه شرقی (ایست ریور) در نزدیکی برانکس قرار دارد. این روز‌ها جزیره نورث برادرز خالی از سکنه است و پناهگاه پرندگان.
در اواخر قرن نوزدهم، این جزیره برای اسکان قربانیان آبله در نظر گرفته شد و پس از آن برای جداسازی همه بیمارانی که باید قرنطینه می‌شدند. با استاندارد‌های امروز، این کار ممکن است بی‌رحمانه به نظر برسد، ولی قبل از کشف آنتی بیوتیک، هیچ راه دیگری برای مهار چنین بیماری‌هایی وجود نداشت.
منشور نیویورک بزرگ به مقامات بهداشت ایالتی این قدرت را می‌داد که قرنطینه کنند. ماری ملون را در زندان انفرادی نگه داشتند و او تصمیم گرفت شکایت کند و به وکیلش گفت هیچ کار اشتباهی انجام نداده و ناعادلانه از اجتماع طرد شده است. او گفت: "این طرز رفتار با یک زن بی‌دفاع در یک جامعه مسیحی باورنکردنی است. " مری قول داد هرگز به عنوان آشپز کار نکند و در نهایت آزاد شد.
حصبه یا تیفویید چیست؟
- عامل این بیماری باکتری سالمونلا تایفی بسیار مسری است و با غذا و آب آلوده منتقل می‌شود.
- این بیماری بیشتر در کشور‌هایی شایع است که بهداشت ناکافی است و آب آشامیدنی سالم در دسترس نیست.
- برآورده شده سالانه ۱۱ تا ۲۰ میلیون نفر مبتلا می‌شوند و بین ۱۲۸ تا ۱۶۱ هزار می‌میرند.
- دو واکسن برای پیشگیری از تیفویید وجود دارد.
- آنتی بیوتیک این بیماری را درمان می‌کند، ولی مقاومت به آنتی بیوتیک درمان را سخت‌تر کرده است.
- ناقلان مزمن بدون اینکه علائم بالینی داشته باشند. در بعضی موارد ممکن است ده‌ها سال این بیماری را منتقل کنند. مری مالون معروفترین آن‌ها بود.
غول رسانه وشکایت مری
داستان مری در روزنامه ویلیام رندولف هرست چاپ شد. شخصیت چارلز فاستر کین در فیلم معروف ارسن ولز، همشهری کین، از او الهام گرفته شده بود. ویلیام زمانی گفته بود داستان‌های روزنامه اش باید خواننده از جایش بلند کند و باعث شود آن‌ها از تعجب فریاد بزنند.
هرست بسیار با نفوذ بود و داستان مری برای اولین بار در ۲۰ ژوئن ۱۹۰۹ در روزنامه او چاپ شد. حمایت هرست از ملون شمشیری دو لبه بود؛ هزینه استخدام وکیل ملون را تبلیغات روزنامه هرست تامین می‌کرد. هرست حتی ممکن است هزینه‌های حقوقی ملون را هم پرداخته باشد. او قبل از آن هم برای داستان‌هایی که پرفروش می‌شدند همین کار را کرده بود. اما از آن سو خبرنگاران هرست لقب "مری حصبه" را ابداع کردند که تا آخر عمر او راه رها نکرد.
زندگی تلخ مری بعد از آزادی
مری بعد از آزادی مدتی لباسشویی کرد که شان کمتری داشت، ولی در نهایت با نام‌های مستعار به عنوان آشپز سر از آشپزخانه‌ها درمی‌آورد. او حتی در آشپزخانه یک بیمارستان هم کار کرد و همیشه هم درد آشنای بیماری و مرگ بجا ماند. هیچکس نمی‌داند مری دقیقا واسطه چند سرایت منتهی به مرگ بوده است. سه مورد قطعی است، ولی بعضی می‌گویند این آمار به ۵۰ نفر هم می‌رسد.
بالاخره در سال ۱۹۱۵، دوباره توانستند رد مری را بگیرند و این بار دیگر هیچ کارزار رسانه‌ای یا همدردی در کار نبود.
مری دوباره به قرنطینه بازگردانده شد و ۲۳ سال آنجا ماند و در سال ۱۹۳۸ از دنیا رفت.
ولی نقش بستنی هلو، دسر معروف مری در این ماجرا چیست؟
باکتری تیفویید با حرارت از بین می‌رود، ولی در غذای سرد می‌تواند زنده بماند. شاید اگر تخصص معروف مری پای سیب بود، هیچوقت اسم "مری حصبه" را کسی نمی‌شنید.
منبع: bbc
نظر کاربران
یه ترجمه تحت اللفظی بود بدون ویرایش.