امروز در تاريخ؛ نهم خرداد

روزنامه اطلاعات: زماني كه در هر گوشه ايران، يك ايراني بپاخاسته و جان بر كف نهاده بود تا تماميت و حاكميت ملي ميهن گرامي و باعظمت مان را تامين كند، ۲۸ ماه مي سال ۸۷۹ ميلادي «ابوالساج ديودست» آذربايجان را از حاكميت خليفه عباسي وقت (المعتمد) خارج کرد و احياء استقلال ايران را از اينجا آغاز كرد. اين تلاش همزمان با مساعي صفاريان در جنوب شرقي و جنوب، سامانيان در خراسان بزرگتر و ديگران در مازندران، گيلان و برخي از نواحي مركزي ايران بود. تلاش ميهندوستانه «ديودستيان» بيش از نيم قرن طول كشيد و در تضعيف عباسيان موثر واقع شد.

تقسيم گرجستان و ارمنستان ميان ايران و عثماني

درپي يک رشته زد و خورد ميان عثماني و ايران که ۲۳ سال طول کشيد، ۲۹ ماه مي ۱۵۵۵ شاه طهماسب يکم و سلطان سليمان در اماسيه Amasyaيک قرارداد صلح امضاء کردند. طمع سلطان سليمان به ارمنستان و گرجستان عامل اين زد و خوردها بود. طبق قرارداد اماسيه، گرجستان و ارمنستان متساويا ميان ايران و عثماني قسمت شدند.

صلح اماسيه، بين النهرين را هم شامل مي شد. در تقسيم بين النهرين (عراق جلگه اي امروز)، سهم عثماني بيشتر از ايران تعيين شد.

چون کربلا و نجف در منطقه متعلق به عثماني قرارگرفته بود، اين دولت رفت و آمد آزاد ايرانيان به اين دو شهر جهت زيارت را تضمين کرد. با امضاي اين قرارداد بود که عثماني از طريق بين النهرين به خليج فارس راه يافت. بااينکه اين قرارداد خطوط مرزي و حدود هر کشور را دقيقا روشن نکرد، صلح اماسيه ۲۰ سال دوام يافت.

جنگ اول بالکان و نشست قدرت ها در لندن

سي ام ماه مي ۱۹۱۳، قدرت اروپايي وقت که در جهان آن روز تصميم گيرنده بودند در نشست لندن با قبولاندن نظرات خود به طرفين جنگ بالکان به آن پايان دادند. اين جنگ که هشتم اکتبر ۱۹۱۲ آغاز شده بود به جنگ اول بالکان معروف شده است.

عثماني يک سوي جنگ و چهار کشور صربستان، يونان، بلغارستان و مونته نِگرو طرف ديگر آن بودند. قدرت هاي اروپايي محرّک جنگ و رساننده کمک به اين چهار کشور بودند زيرا که کمر به انهدام عثماني و دست کم راندن آن از اروپا بسته بودند. در نشست لندن، روسيه، آلمان، انگلستان، اتريش و ايتاليا تصميم گيرندگان بودند.