آیاهواسکا، معجون شمن ها چیست؟

وبسایت تکرا - فرید کریمی: برای قرن‌ها، شمن ها در جنگل‌های بارانی آمازون از معجون توهم‌زای آیاهواسکا که موجب توهم بینایی و شنوایی می‌شود، برای کمک به مردم استفاده می‌کنند. اما آیاهواسکا دقیقا چیست؟

آیاهواسکا، ترکیبی از دو گیاه، برگ پسیکتریا ویریدیس و شیره گیاه بی کپی است. هیچ‌کدام از این گیاهان به‌تنهایی دارای قدرت توهم‌زایی نیستند، اما برگ‌ها حاوی دی متیل تریپتامین هستند، ماده شیمیایی که ساختاری شبیه به سروتونین دارد، آنزیم روده ما معمولا دی متیل تریپتامین را غیرفعال می‌کند، به این جهت این گیاه به‌تنهایی تأثیری ندارد اما شیره (بی کپی) موجود در آیاهواسکا به نحوی این آنزیم‌ها را از فعالیت بازمی‌دارد و به دی متیل تریپتامین امکان ورود به جریان خون و درنهایت عبور از سد خونی مغزی را می‌دهد

حدود نیم ساعت پس از مصرف، آیاهواسکا شروع به اثر کردن می‌کند و اوج توهم آن پس از ۱ ساعت است و معمولاً این تأثیر تا ۶ ساعت ادامه دارد. چیز جالب در مورد توهم آیاهواسکا اینکه، برخلاف تأثیر ال اس دی و دیگر مواد توهم‌زا، افرادی که از آیاهواسکا استفاده می‌کنند، کاملا از توهم خودآگاه هستند و فقط صداها را می‌شنوند و اشیایی خاص را می‌بینند، به همین دلیل شمن ها اغلب در مراسم آیاهواسکا، موسیقی می‌کنند.اکنون این معجون قهوه‌ای تیره با طعمی شبیه خاک توسط گردشگران کشف شده است.

تنها کافی است، گوگل کنید تا برخی از شگفت‌انگیزترین تجارب دست اول را پیدا کنید. شاید هم داستان‌های ترسناکی شنیده که باشید که افراد بعد از نوشیدن این معجون بیمار شده‌اند و حتی گزارش‌هایی از مرگ براثر این نوشیدنی گیاهی در دست است. دکتر رابین رود، انسان‌شناسی از دانشگاه جیمز کوک در استرالیا است، او بیش از یک دهه اخیر را صرف مطالعه آیاهواسکا کرده است. او در این مدت شیوه‌های شمن­های مردمان پیروا در ونزوئلا را مطالعه کرده، او همچنین به‌تازگی تحقیقاتی را در رابطه با مراسم مذهبی نوشیدن معجون آیاهواسکا استرالیایی انجام داده است.

او در مصاحبه با وب‌سایت MNN، تجارب خود را از شمن­ها و معجون‌های آن‌ها بازگو کرده است.

آیاهواسکا چیست؟

آیاهواسکا به برگ پسیکتریا ویریدیس و همچنین به معجونی گفته می‌شود که با شیره گیاه بی کپی و بسیاری از گیاهان دیگر منطقه آمازون تهیه می‌شود.

چرا مردم از این معجون استفاده می‌کنند؟ آن‌ها می‌خواهند به چه چیزی دست پیدا کنند؟

استفاده از آیاهواسکا اکنون تنها محدود به جنگل‌های بارانی آمازون نیست بلکه در سراسر جهان بسیاری از آن استفاده می‌کنند. طیف وسیعی از مردم به آیاهواسکا علاقه‌مند شده‌اند. برخی جذب توهم‌های ذهنی آن شده‌اند و دیگرانی هم هستند که به رشد معنوی و یا آگاهی نزدیک شده‌اند، برخی به دنبال پاسخ به سوالات مهم زندگی خود هستند و برخی هم به دنبال شفا یافتن.

این معجون چه تاثیراتی روی بدن دارد؟ آیا همیشه توهم‌زا است؟

آیاهواسکا حاوی ترکیبات روان‌گردان زیادی است که موجب تغییر ادراک و خلق‌وخوی می‌شوند. اثرات آیاهواسکا بسیار متفاوت است و به‌مانند دیگر مخدرهای توهم‌زا، به طرز فکر شخص، محیط اجتماعی و فیزیکی که در آن مصرف می‌شود، بستگی دارد. برخی گزارش چشم‌اندازهای کاملا واضحی را داده‌اند، اما در مقابل کسانی هم بوده‌اند که چنین تجربه‌ای نداشته‌اند. مصرف معجون گاهی موجب احساس تهوع شدید و استفراغ می‌شود. گاهی اوقات هم شخص ممکن است، احساس‌هایی همچون شادی عمیق، تعجب، ترس یا ارتباط با افراد دیگر و یا حتی حیوانات و جانوران را داشته باشد.

در بسیاری از داستان‌هایی که در مورد آیاهواسکا شنیده‌ایم، هم از خواص درمانی و هم از خطرات آن صحبت به میان آمده است. در مطالعات شما، چه نوع علائمی مشاهده شده است؟ آیاهواسکا چه فوایدی دارد؟

آیاهواسکا می‌تواند اثرات بسیار متفاوتی داشته باشد، به همین دلیل مردم با احتیاط به آن نزدیک می‌شوند. تحقیقاتی پزشکی زیادی انجام شده که نشان می‌دهد، مصرف طولانی مدت این معجون هیچ گونه عوارض منفی ندارد، اما در برخی موارد به نظر می‌رسد، دارای فواید سلامتی هم هست. هم‌اکنون تحقیقات پزشکی زیادی در جریان است که به دنبال کشف خواص درمانی آیاهواسکا، از جمله در ارتباط با درمان اعتیاد و افسردگی است.

درحالی‌که نتایج این تحقیقات امیدوار کننده بوده‌اند، اما هنوز مسائل بسیاری است که باید در مورد خواص درمانی آیاهواسکا بفهمیم. از سوی دیگر، آیاهواسکا، ماده روان‌گردان قدرتمندی است که باید به‌آرامی مصرف آن را شروع کرد و همچنین ممکن است برای افرادی با سوابق بیماری‌های روانی بسیار خطرناک باشد. آیاهواسکا می‌تواند موجب به یادآوردن دوباره رویدادهای ضربه روانی شود که می‌تواند به افکار افراطی منتهی شود و فرد ممکن است، قادر به تشخیص افکار و زندگی روزانه از هم نباشد.

مردم چگونه تجربه خود را از این معجون توصیف می‌کنند؟ آیا بیشتر از اثرات مخدر می‌گویند و یا تجربه‌های روحی؟

آیاهواسکا طعم تا حدودی تلخی دارد. قطعا مخدری قوی است، همچنین اغلب با تجارب روحی ذهنی، زیبایی، حقیقت، معنا و ارتباط با خود و طبیعت همراه است. برخی تجربه وحشتناک خود را شرح می‌دهند و برخی از شور و شوق زیبایی و برخی هم از آیاهواسکا به عنوان ابزاری برای از سر گرفتن زندگی استفاده می‌کنند.

آیا این معجون در استرالیا معمول است؟ آیا گردشگران مشخصا برای تجربه آن به نواحی خاصی (همچون پرو) سفر می‌کنند؟

آگاهی عمومی در رابطه با آیاهواسکا احتمالا سریع‌تر از استفاده واقعی از آن در استرالیا افزایش یافته است. بسیاری از مردم ممکن است یک یا دو بار این معجون را تجربه کرده باشند و برخی هم به‌طور منظم از آن می‌نوشند. اما نمی‌توانم بگویم، آیاهواسکا در آستانه رایج شدن است. استرالیایی‌ها (و اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها) فقط برای نوشیدن آیاهواسکا به پرو و سایر کشورهای آمریکای جنوبی می‌روند و این معجون در بسیاری از تورها و بسته‌های گردشگری گنجانده شده‌اند.

آیا بسیاری از این شمن ها که چنین مراسم‌های را اداره می‌کنند، سابقه بالایی دارند؟ و یا ممکن است از علاقه دیگران که در این زمینه چندان اطلاعاتی ندارند، سوء استفاده می‌کنند؟

با افزایش محبوبیت جهانی آیاهواسکا، همواره به تعداد شمن ها افزوده می‌شود، بسیاری از آن‌ها شمن‌های ساختگی هستند که بدون اینکه آموزش‌های شمنی را از اجداد خود فراگرفته باشند، خود را شمن می‌نامند. بی‌شک در برخی مکان‌ها همچون ایکیتوس در پرو، مردمی هستند که علاقه‌مند به آیاهواسکا هستند و اصولا در خدمت اقتصاد گردشگری. اقتصاد جهانی موجب ایجاد تناقضات بسیاری می‌شود.