ستاد مبارزه با چرندیات (۲۰)
در این سری مطالب سعی داریم به بررسی دروغ ها و شایعات مشهوری که در هر از چند گاهی در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی به راه می افتند بپردازیم و با مستندات آن ها را برای شما تحلیل کنیم تا شاید قدم کوچکی در مسیر آگاه سازی مخاطبان عزیز باشد.
در این سری مطالب سعی داریم به کمک داده های این صفحه و سایت های مرتبط، به بررسی دروغ ها و شایعات مشهوری که در هر از چند گاهی در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی به راه می افتند بپردازیم و با مستندات آن ها را برای شما تحلیل کنیم تا شاید قدم کوچکی در مسیر آگاه سازی مخاطبان عزیز باشد و باعث شود مِن بعد هر چیزی را که در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی دیدیم، سریع باور نکنیم. جدا از این گونه موارد، سعی در معرفی تکنیک های مبارزه با شایعات و مغالطه ها را در این سری مطالب داریم. با ما همراه باشید.
******
سوژه اول؛ خوردن ماتیک، خطر سرب، تست با حلقه طلا!
خیلی از خانمها هنگام خرید لوازم آرایشی از جمله رژ لب نگران میزان سرب موجود در آن هستند و بعضاً آن را با حلقه طلا تست می‌کنند. به باور عوام اگر حلقه طلایی با مالش ماتیک سیاه شود میزان سرب آن زیاد است. اما این عقیده چقدر درست است؟ شاید نمونه ایرانی آن از این شایعه مشهور شروع شده باشد که مزین به نام دکتر ناهید نمان است:
"دکتر ناهید نمان که در بیمارستان تورنتو کار می کند این اطلاعات را در اختیار عموم قرار داده است.اگر خانمی را می شناسید حتی اگر دوستش هم نداشته باشید سعی کنید او را هم در دانستن این اطلاعات سهیم کنید. همچنین با ایمیل زدن به تمامی اسامی موجود در لیستتان آقایان را نیزدر دانستن این مطلب سهیم نمائید چون لازم است به خانمهائی که می شناسند در مورد مراقبت از خودشان توصیه کنند.اخیراً قیمت رژ لب هایی از ۶۷ دلار به ۹.۹۰ دلار تقلیل یافته است زیرا آنها حاوی سرب هستند.سرب یک ماده شیمیایی است که باعث بروز سرطان می شود. مراقب باشید بالاترین میزان سرب مساوی است با بالاترین شانس ابتلا به سرطان. بعد از آزمایشات صورت گرفته مشخص شد که رژلب ... هر چقدر سرب بیشتری داشته باشند ماندگاری طولانی تری نیز دارند.اگر رژ لب شما مدت طولانی روی لبتان می ماند بخاطر مقدار بالای سرب آن می باشد.این ها آزمایشی است که می توانید برای خودتان انجام هید:
۱- مقداری از رژلبتان را روی دستتان بمالید.
۲- با یک انگشتر طلا روی آنرا خراش دهید.
۳- اگر رنگ آن به مشکی تغییر کردثابت میشود که حاوی سرب می باشد"
واقعیت چیست؟
آیا دکتر ناهید نمان وجود دارد و چنین حرفی زده است؟ خیر
این شایعه به قدری همه گیر شده که حتی به انگلیسی هم ترجمه گردیده و سوالات درباره آن به قدری بالا گرفت که سازمان نظارت بر محصولات آرایشی و بهداشتی کانادا در بخش سوالات رایج و زیرشاحه Lead in Lipsticks رسماً وجود پزشکی بنام ناهید نمان را تکذیب کرد. این وبسایت نوشت که چنین پزشکی در کانادا وجود ندارد و تمام مدعیات این شایعه غلط است.
آیا زنان در طول زندگی حدود سه کیلو رژ لب می‌خورند؟ خیر
طبق تحقیقات سازمان سلامت و بهداشت استرالیا هر زن در تمام طول زندگی (بسته به سادگی یا اهل مد بودن) بین ۵۰۰ تا ۱۵۰۰ گرم رژ لب می‌خورد. این موسسه محاسبه کرده که در صورتی این اتفاق می‌افتد که زن مذکور بین ۳ تا ۹ ماتیک در سال بخرد و همه آنها را تا حد امکان (نه لزوماً تا انتها) استفاده کند.
آیا برخی مواد آرایشی و بهداشتی سرب دارند؟ در حد مجاز بله.
سازمان بهداشت و نظارت بر محصولات آرایشی بهداشتی نیوزلند در گزارشی نوشت که سرب و ترکیبات آن در همه جا وجود دارد و ترساندن مردم از میزان مجاز سرب در محصولات بهداشتی فقط تشویش اذهان عمومی است. این وبسایت در نامه‌ای رسمی اعلام کرد که محصولات موجود میزان مجاز و بی‌خطری سرب دارند. مواد آرایشی و بهداشتی برای ایجاد رنگ از ترکیبات سرب استفاده می‌کنند. سازمان بهداشت و غذای امریکا FDA در گزارشی به طور مفصل به میزان سرب موجود در ماتیک و رژ لب پرداخته و میزان سرب موجود در هر یک از مارک‌های مشهور را اعلام کرده است. همچنینی این سازمان اعلام کرده که این میزان سرب برای انسان خطرناک نیست. سازمان تحقیقات سرطان نیز گزارش مشابهی را منتشر کرده و البته توضیح مفصلی در مورد سرب و آلودگی ناشی از آن داده است.
آیا سرب موجود در ماتیک به وسیله طلا قابل تشخیص است؟ خیر
ترکیبات سرب موجود در رژ لب با حلقه طلا واکنشی نشان نمی‌دهند و کدر شدن سطح حلقه طلای شما تنها یک خطای چشمی ناشی از رنگ تیره ماتیک روی سطح صیقلی طلا است. اینجا را ببینید.
آیا اساتید داخلی ایران هم این مورد را شایعه دانسته و مطالب آن را اشتباه میدانند؟ بله
دکتر حسین طباطبایی (متخصص پوست و مو و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران) در این باره می‌گوید:
"اینکه گفته میشود بیشتر رژلب‌ها حاوی سرب هستند و فقط درصد کمی از آنها فاقد این فلز مضرند و می‌توان با کشیدن حلقه طلا روی رژ و مشاهده سیاه‌شدن یا نشدن آن به این مساله پی برد، تنها یک شگرد تبلیغاتی است. سرب موجود در محصولات آرایشی به هیچ‌وجه به این روش مشخص نمی‌شود و فقط بررسی‌های آزمایشگاهی نشان می‌دهد یک محصول آرایشی حاوی مواد مضر مثل سرب است یا نه."
نکته اساسی در تمام این تحقیقات البته استفاده از مارک‌های استاندارد یا شناخته شده است، اما حتی اگر مارک غیر معتبری بخرید امکان بررسی میزان سرب به کمک حلقه طلا وجود ندارد.
منابع:
سازمان نظارت بر محصولات آرایشی و بهداشتی کانادا
گزارش وبسایت مشهور بررسی شایعات اسنوبز در مورد میزان خوردن رژ لب در زنان
سازمان نظارت بر محصولات آرایشی و بهداشتی نیوزلند
گزارش سازمان بهداشت غذا و داروی امریکا FDA در مورد رژ لب
سازمان تحقیقات سرطان امریکا در مورد مسمومیت سرب رژ لب
گزارش سازمان تحقیقات سرطان امریکا در مورد مسمومیت سرب
گزارش کامل وبسایت مشهور بررسی شایعات «افسانه‌های محلی» در مورد سرب و رژ لب
مصاحبه هفته‌نامه سلامت با دکتر طباطبایی متخصص پوست و مو و استاد دانشگاه پزشکی تهران
سوژه دوم؛ شهادت پدر پنج قلوها در سوریه!
بتازگی تصویر پدری به همراه فرزندان ۵ قلویش در شبکه‌های اجتماعی و برخی سایت‌ها بعنوان یکی از شهدای مدافع حرم منتشر میشود. در این مطلب آمده است: «پدر پنج قلوها از مدافعین حرم حضرت زینب سلام الله علیها به شهادت رسیده است.»
اما واقعیت چیست؟
تصویر فوق متعلق است به مجتبی اصغری که ابتدای سال ۹۴ صاحب پنج فرزند میشود. خبر شهادت وی صحت ندارد.
در هفته جاری با انتشار گسترده تصاویر فوق وی با انجام مصاحبه‌ای مطالبی که در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است را تکذیب کرد.
پدر این پنج قلوهای قمی، ضمن تکذیب این شایعات اظهار داشت: «خبرهایی به عنوان شهادت من در سوریه منتشر شده است، اگر چه عاشق شهادت و دفاع از دین اسلام هستم اما این توفیق را هنوز پیدا نکرده‌ام».
به گفته اصغری انتشار این مطلب در سایت‌ها و برخی خبرگزاری‌ها برای وی دردسر ساز شده است و خانواده وی در حال پاسخ دادن به دوستان و آشنایان هستند که اتفاقی نیفتاده است و این موضوع آرامش زندگی‌شان را به هم ریخته است.
سوژه سوم؛ کما و مرگ با مصرف "ال دی" و "مفنامیک اسید"!
اگر در چند روز اخیر با متن زیر مواجه شده اید، به هیچ وجه نگران سلامتی خود نباشید چون همه این متن زائیده ذهن یک انسان دروغگو است که هدفی جز ترساندن مردم ندارد:
متن شایعه
"سلااامممم خانوما اگه به هر دلیلی از قرص ال دی استفاده میکنید همزمان باهاش از خوردن قرص مفنامیک اسید خودداری کنید. امروز متاسفانه یکی از دوستان خبر داد که جاریش به علت خوردن این دوتا قرص همزمان سکته مغزی کرده و رفته توو کما. و امروز هم اهداء عضو شد .لطفن اطلاع رسانی کنید. یه دختره جوون 24 ساله که تازه ازدواج کرده بود . خانمی بر اثر مصرف مفنامیک اسید و ال دی به کما رفت وامشب دارن اعضای بدنش رو برای اهدا اماده میکنن،تو رو خدا به هر کی میشناسی این و بگو که این دوتا قرص و باهم نخورن ... خیلی تاکید کردن ک ب خانمها اطلاع رسانی کنید. لطفا جدی بگیرید. مثل شیر و شربت دیفن هیدرامین این دوتا هم خیلی خطرناکه. "
پاسخ شایعه
به کما رفتن و مرگ هیچ بیماری بدلیل مصرف همزمان مفنامیک اسید و قرص ضد بارداری LD در هیچ منبع معتبری منتشر نشده است. این ۲ داروی پرمصرف ممکن است همزمان مصرف شوند و موردی از نهی این مصرف مشاهده نشد. این شایعه اواسط امسال منتشر و همان زمان تکذیب شد!
نه تنها در موارد منع مصرف قرص LD، بلکه در موارد تداخل دارویی این دارو اشاره ای به مسکنها و خصوصا مفنامیک اسید نشده است. در موارد منع مصرف یا تداخل دارویی مفنامیک اسید هم اشاره ای به موارد ضد بارداری نشده است! برای آشنایی و اطلاعات بیشتر از این قرص ضدبارداری و روشهای مصرف آن را مطالعه کنید.
مصرف دیفن هیدرامین برای نوزادان خطراتی دارد اما منع مصرف آن با شیر گزارش نشده و برخلاف ادعای شایعه، برای پیشگیری از ناراحتی معده، توصیه می شود همراه با شیر مصرف شود!
سوژه چهارم؛ آیا واقعا جغد شوم است؟!
باز یک متن غرور برانگیز و آریایی پسند که یک واقعه دروغ را به مردم آموزش می‌دهد و در پایان با پیام های نژادپرستانه و غیر انسانی، موجب تحریک حس ناسیونالیسیتی ایرانیان میشود.
متن شایعه
"ناﻡ ﻭﺍﻗﻌﯽ ﺟﻐﺪ . ﺁﯾﺎ ﺗﺎ ﺍﻣﺮﻭﺯ ﻣﻴﺪﻭﻧﺴﺘﻴﻦ ﻧﺎﻡ ﺟﻐﺪ ﭼﻴﺴﺖ؟ ﺁﯾﺎ ﻭﺍﻗﻌﺎً ﺟﻐﺪ ﺷﻮﻡ ﻫﺴﺖ؟ ﺩﺭ ﻣﺘﻦ ﻫﺎﯼ ﮐﻬﻦ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﯽ ﺟﻐﺪ ﺭﺍ " ﻫﻮ ﻣﻮﺭﻭ " ﻣﯿﺨﻮﺍﻧﺪﻧﺪ . ﯾﻌﻨﯽ ﭘﺮﻧﺪﻩ ﺩﺍﻧﺎ . ﺩﺭ ﮐﺘﺎﺑﻬﺎﯼ ﻗﺼﻪ ﻧﯿﺰ ﺍﯾﻦ ﭘﺮﻧﺪﻩ ﻋﯿﻨﮏ ﺑﻪ ﭼﺸﻢ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺑﻪ ﺑﻘﯿﻪ ﺣﯿﻮﺍﻧﺎﺕ ﭘﻨﺪ ﻭ ﺍﻧﺪﺭﺯ ﻣﯿﺪﻫﺪ . ﺍﻣﺎ ﺷﻮﻣﯽ ﺟﻐﺪ، ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﻭﺭﻭﺩ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﺑﻪ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺑﺮ ﺳﺮ ﺯﺑﺎﻥ ﻫﺎ ﺍﻓﺘﺎﺩ؛ ﻏﺬﺍﯼ ﺍﯾﻦ ﭘﺮﻧﺪﻩ، ﺳﻮﺳﻤﺎﺭ، ﻣﺎﺭ، ﻣﺎﺭﻣﻮﻟﮏ ﻭ ﻣﻮﺵ ﺑﻮﺩ، ﯾﻌﻨﯽ ﻏﺬﺍﯼ ﺍﻋﺮﺍﺏ ﺭﺍ ﻣﯽ ﺧﻮﺭﺩ؛ ﭘﺲ ﺍﻋﺮﺍﺏ، ﺁﻥ ﺭﺍ ﭘﺮﻧﺪﻩ ﺍﯼ ﺷﻮﻡ ﻣﯿﺪﺍﻧﺴﺘﻨﺪ ﻭمیدانند. ﺩﺭ ﮐﺘﺎﺏ ﺍﻭﺳﺘﺎ ﺍﺯ ﺟﻐﺪ ﺑﺎ ﻧﺎﻡ " ﺍﺷﻮﺯﺷﺖ " ﯾﺎﺩ ﺷﺪﻩ ﯾﻌﻨﯽ : ﻓﺮﺍﺭﯼ ﺩﻫﻨﺪﻩ ﺩﯾﻮﻫﺎ ﻭ ﭘﻠﯿﺪﯾﻬﺎ ﻭ ﺯﺷﺘﯿﻬﺎ "
پاسخ شایعه
عبارت "نام اصلی جغد" اساسا غلط است؛ چراکه در لغت نامه های فارسی بالغ بر بیست مترادف برای "جغد" یافت می شود. اسلام پندار بی‌اساس و فراگیر فال بد و نحوست را برای ایام، اشیاء، حیوانات و... را مذمت كرده و منشأ آن را نادانی بشر می‌داند. قرآن، فال بد هر كس را از خود او و بازتاب گناهانش می داند.
خرافاتهایی در برخی اعراب پیش از اسلام بود که روح فرد مرده به صورت جغدی بر قبرش شیون می کند، یا اگر کسی درپی خونخواهی مقتول نباشد، جغدی تا انتقام گرفته شود بر سر قبر مقتول از عطش فریاد می کشد! که پیامبر(ص) آنان را از این خرافات نهی می کردند.
فرهنگهای گوناگون جهان جغد را بدیمن یا خوش یمن و دارای صفات مثبت و منفی دانسته اند و این موضوع منحصر به ایرانیان یا اعراب نیست! ویژگی های خاص جغد مانند شبگردی، صدای خاص، چرخش سر، چشمهای درشت جلوی سر، سکونت در خرابه ها و... موجب پیدایش انواع خرافات در ملل مختلف بوده است. عجیب آنجاست که نویسنده شایعه در قرن ۲۱ جغد را دانا و حکیم می خواند!
همه اعراب خزندگان را نمی خوردند، بلکه برخی صحراگردان که منابع غذایی محدودی داشتند از آن استفاده می کردند. اسلام خوردن آنها را نهی کرده و روایات متعددی در این خصوص وجود دارد.
نظر کاربران
ستاد مبارزه با چرندیات مطالب فلسفی جالبی هم میگذاره
بي نهايت متشكرم . كارتون عاليه .