پیرترین حیوانات جهان؛ از جاناتان ۱۹۰ساله تا چَتر نامیرا

فرادید: کوسه‌ی گرینلَند یکی از موجودات شاخصی است که طول عمر بالایی دارند. این موجودات که بیشترین طول عمر را در بین مهره‌داران دارند و ممکن است تا چهارصد سال نیز زندگی کنند، در خانه‌ی یخ‌زده‌شان در قطب شمال به طرزی باورنکردنی آهسته رشد می‌کنند.

صدف دوکفه‌ای سفت اقیانوسی، صدفی است با ظاهر کاملاً عادی که اندازه‌ی آن به حدود ۵ سانتی‌متر می‌رسد اما رسیدن به همین اندازه بیش از ۲۰۰ سال طول می‌کشد. پیرترین مورد ثبت‌شده‌ی این حیوان، ۵۰۷ سال سن داشت، بنابراین مقامش از حیث طول عمر از کوسه گرینلند بالاتر است و همچنان بیشترین طول عمر را به عنوان یک حیوان بدون کلنی دارد.

در ادامه‌ی این مطلب با حیواناتی آشنا می‌شوید که بیشترین طول عمر را دارند و ممکن است تا بیش از پانصد سال عمر کنند.

اسفنجی به اندازه یک مینی‌وَن

اسفنج‌ها به کندی رشد می‌کنند، بنابراین اگر بزرگ باشند، سن بسیار بالایی دارند.

دانشمندان سال ۲۰۱۵ بزرگترین اسفنج را در عمق ۲۱۳۳ متری زیر سطح دریا نزدیک هاوایی کشف کردند. ارگانیسم‌های کلنی‌وار، مانند این غول بزرگ، رشد کندی دارند؛ به این معنا که برای رسیدن به این جثه‌ی عظیم باید بسیار پیر باشند. اندازۀ این اسفنج رکوردشکن ۳.۷ در ۲.۱ متر بود. در حالی که سن دقیق آن را نمی‌توان با قطعیت مشخص کرد، گزارش شده که اسفنج‌ها می‌توانند بیش از ۲۳۰۰ سال زندگی کنند.

چتر دریایی «نامیرا»

ارگانیسم کوچک دیگری که تمایل عجیبی به زندگی دارد، چتر دریایی نامیرا با نام علمی Turritopsis dohrnii است که کمی کوچکتر از یک ناخن صورتی رنگ است. همانطور که از نامش پیداست، ترفند آن‌ها نه عمر طولانی، بلکه امتناع از مردن است.

وقتی چتر دریایی نامیرا مجروح یا گرسنه است، به بستر دریا می‌افتد و شروع به پوسیدگی می‌کند. با این حال، به جای این که به معنای سنتی کلمه بمیرد، سلول‌هایش دوباره متراکم می‌شوند تا پُلیپ بسازند (نخستین مرحله‌ی زندگی چتر دریایی). پس آن‌ها از نظر بیولوژیکی نامیرا هستند، مگر اینکه خورده شوند چون در آن صورت دیگر راه بازگشتی وجود ندارد.

صدف غمگین

صدف مینگ در زمان خود شاهد اتفاقاتی بود، برای نمونه دوران رنسانس، انقلاب صنعتی و عصر اینترنت را پشت سر گذاشت. شاهد جنگ‌ها و انقلاب‌های خونین بی‌شمار و ظهور و سقوط امپراتوری‌ها بود. با این حال، در این ۵۰۷ سال عمر، چیزی که آن را کشت، یخ‌زدگی بود. 

بله، صدف مینگ (Arctica islandica) پس از منجمد شدن برای جمع آوری توسط محققان مُرد. این شکل از مُردن برای این صدف‌ها غیرمعمول نیست چون آن‌ها معمولاً برای مصرف تجاری شکار شده و کشته می‌شوند.

عمر طولانی و بیضه‌های ریز

زندگی طولانی می‌تواند با بیماری سرطان ارتباط داشته باشد، زیرا به طور کلی هرقدر یک ارگانیسم در این دنیا بیشتر عمر کند، خطر ابتلا به جهش ژنتیکی که می‌تواند منجر به بیماری شود بیشتر می‌شود. برخی حیوانات نترس مانند نهنگ قطبی برای غلبه بر این شرایط سازگار شده‌اند و به یکی از گونه‌های روی زمین با بیشترین طول عمر تبدیل شده‌اند، اما به نظر می‌رسد این ویژگی تکاملی که به آن‌ها این قدرت را داده، ممکن است با برخی عوارض جانبی از جمله بیضه‌های بسیار کوچک همراه باشد. 

نهنگ‌های قطبی (Balaena mysticetus) به لطف نوع منحصربه‌فردی از تکثیر ژن که تقسیم سلول‌ها را کند می‌کند، می‌توانند تا ۲۱۱ سال و بیشتر عمر کنند، به این معنا که می‌توانند بدون خطر ابتلا به سرطان پیر شوند. متأسفانه، این موضوع تا حد زیادی جلوی باروری نرها را می‌گیرد، زیرا ژن مورد بحث CDKN2C باعث کوچک شدن اندازه غدد جنسی و کاهش تولید اسپرم می‌شود. 

جاناتان لاک پشت غول پیکر سیشل

شاید دقت کرده باشید که وقتی صحبت از بیشترین طول عمر در بین حیوانات روی زمین می‌شود، ذهن همه به سمت موجودات دریایی سوق پیدا می‌کند. قدیمی‌ترین حیوان زمینی شناخته‌شده، یک لاک پشت خوش‌تیپ به نام جاناتان است از گونۀ موسوم به (Aldabrachelys gigantea hololissa) است. 

جاناتان دارنده‌ی عنوان پیرترین لاک‌پشت جهان است که در سال 2022 در سن ۱۹۰ سالگی نامش نه تنها به عنوان مسن‌ترین لاک‌پشت، بلکه به عنوان پیرترین حیوان زنده‌ی خشکی در کتاب گینس ثبت شد.