آموزش هنر بن‌ساي و انواع آن (۲)
«بن‌ساي» شرقی در آپارتمان ایرانی
درختچه‌هاي بن‌ساي از لحاظ اندازه و نوع تنوع زيادي دارند. انواع مينياتوري اين گياه قدي تا ۱۵سانتي‌متر دارند و نمونه‌هاي حتي كوتاه‌تر آنها نيز به‌صورت طبيعي موجودند.
درختچه‌هاي بن‌ساي از لحاظ اندازه و نوع تنوع زيادي دارند. انواع مينياتوري اين گياه قدي تا ۱۵سانتي‌متر دارند و نمونه‌هاي حتي كوتاه‌تر آنها نيز به‌صورت طبيعي موجودند. بن‌ساي‌هاي كوچك نيز قدي به ارتفاع ۳۰ سانتي‌متر دارند و انواع متوسط بن‌ساي‌ها داراي قدي به ارتفاع بين ۳۰ تا ۸۰ سانتي‌متر هستند. بن‌ساي لزوما نبايد كوچك باشد و برخي از درختچه‌هاي بسيار مجلل و زيبا كه در كاخ‌هاي امپراتوري توكيو وجود دارند حتي تا ارتفاع بالاي ۲ متر نيز رشد كرده‌اند.
اين نوع گياهان صدها سال سن دارند! مهم‌ترين نكته تعيين كننده در طبقه‌بندي بن‌ساي‌ها، زاويه قرار‌گيري تنه بن‌ساي در ظرف است. از اين لحاظ بن‌ساي‌ها از انواع صاف و عمودي تا انواعي كه تنه‌هاي نامنظم و آبشاري دارند تقسيم‌بندي مي‌شوند. اگرچه امروز پر‌طرفدارترين و محبوب‌ترين بن‌ساي‌ها انواع ساده آنها هستند اما انواع غير‌‌رسمي و نامنظم آنها نيز محبوبيت دارند. در ادامه بيشتر در خصوص انواع مختلف بن‌ساي صحبت خواهيم كرد.
سبك‌هاي مختلف بن‌ساي
در سنت ژاپني، هر بن‌ساي بايد از يك سبك تعريف شده و مشخص پيروي كند. براي بن‌ساي بيش از ۱۰۰ نوع شناخته شده وجود دارد اما كارشناسان تنها پنج نوع اصلي و مهم را براي بن‌ساي‌ها به رسميت مي‌شناسند: بن‌ساي قائم منظم، قائم نامنظم، آبشاري، نيمه‌آبشاري و بن‌ساي اريب (شيب‌دار). اين مطلب به شما كمك مي‌كند تا بيشتر با انواع اصلي و مهم بن‌ساي و ويژگي‌هاي مهم آنها آشنا شويد:
بن‌ساي قائم منظم: اين نوع درختچه‌هاي بن‌ساي شبيه درخت‌هايي هستند كه در بهترين شرايط طبيعي به‌صورت راست و قائم رشد كرده‌اند. از ويژگي‌هاي مهم اين نوع بن‌ساي آن است كه تنه‌اي قوي و راست دارند كه با نظمي خاص بالا رفته‌اند و برگ‌هاي آن نيز در ابتدا پرپشت و هر چه به‌سمت بالا مي‌رود به‌صورت تدريجي از وسعت سطح مقطع آن كاسته مي‌شود و به‌صورت مخروطي در‌مي‌آيد. كاج اروپايي، صنوبر و سرو كوهي به خاطر شكل‌هاي مخروطي طبيعي كه دارند بهترين گونه‌ها براي پرورش يك بن‌ساي به سبك قائم منظم يا رسمي هستند.
بن‌ساي قائم نامنظم: در طبيعت، گياهان به خاطر پيروي از شرايط محيطي پيرامون خود هنگام رشد مدام مسير خود را تغيير مي‌دهند. موارد مختلفي مانند جهت وزش باد و همچنين جهت تابش نور خورشيد مي‌تواند در تعيين و تغيير مسير رشد آن گياهان و درختان، تعيين‌كننده و تاثير‌گذار باشد. بن‌ساي‌هاي قائم نامنظم در حقيقت نمونه‌اي از اين نوع رشد هستند كه در آنها تنه درختچه انحناهايي در قسمت‌هايي دارد كه گياه در شرايط نامطلوب محيطي هنگام رشد تغيير مسير داده است. در اين نوع بن‌ساي، نقطه اوج درختچه درست در بالاي بستر درختچه قرار مي‌گيرد و به همين دليل است كه به اين نوع بن‌ساي نيز قائم گفته مي‌شود. بهترين و مناسب‌ترين گونه براي پرورش اين نوع بن‌ساي درخت افرا است.
بن‌ساي‌هاي شيب‌دار (اريب): دليل شيب‌دار شدن اين نوع بن‌ساي‌ها اين است كه در دوران اوليه عمر خود در معرض بادهاي شديد يا زير سايه‌هاي عميق قرار گرفته‌اند. تنه اين بن‌ساي‌ها به سمت راست يا چپ متمايل شده‌اند كه به دوران سخت كودكي بن‌ساي‌ها اشاره مي‌كند. برخي از بن‌ساي‌ها كه به‌صورت شيب‌دار مي‌رويند پس از چندي به‌دليل متمايل شدن تنه به يك سمت از آن سمت مي‌افتند. البته جاي نگراني نيست زيرا اين نوع بن‌ساي‌ها داراي ريشه بسيار قوي در زير خاك هستند كه مي‌توانند وزن تنه، شاخ و برگ‌هاي شيب‌دار را به‌خوبي تحمل كنند. بن‌ساي‌هاي شيب‌دار شبيه بن‌ساي‌هاي قائم نامنظم هستند اما در بن‌ساي‌هاي شيب‌دار بر خلاف انواع قائم، نوك درختچه دقيقا در بالاي بستر درخت قرار نمي‌گيرد.
بن‌ساي آبشاري: بن‌ساي آبشاري نمونه‌اي از بن‌ساي است كه در معرض سختي‌ها و مبارزه‌هاي زيادي براي رسيدن به نور خورشيد قرار گرفته و جلوه‌اي فرسوده و افتاده پيدا كرده است. در اين نوع بن‌ساي تنه درخت شبيه به صخره‌اي است كه شاخ و برگ‌ها از آن آويخته و به آن چسبيده‌اند و حتي به پايين ظرف نيز آمده‌اند. در بن‌ساي‌هاي نيمه آبشاري، ديگر شاخ و برگ گياه از لبه ظرف به پايين نيامده و تنها به حالت ريزشي تا نزديك خاك ظرف پيش رفته است و نشان مي‌دهد كه از نوع آبشاري، سختي كمتري را متحمل شده است. سرو كوهي يكي از بهترين گونه‌ها براي پرورش اين دو نوع بن‌ساي است.
بن‌ساي جارويي: اين نوع بن‌ساي شبيه جارو‌هاي دست‌ساز سنتي است كه البته درختان زيادي در طبيعت وجود دارند كه به اين شكل هستند و از اين رو يكي از انواع معمول درختان در طبيعت محسوب مي‌شوند و جلوه‌اي بسيار واقعي و ملموس دارند. پرورش بن‌ساي به اين شكل بسيار دشوار است و بايد از گونه‌هايي استفاده شود كه ماهيت طبيعي نزديك به آن داشته باشند. درخت برگريز و همچنين نارون قرمز از بهترين گونه‌هاي مناسب براي اين نوع بن‌ساي محسوب مي‌شوند.
بن‌ساي بر باد رفته (بادافشان): در اين نوع بن‌ساي همه شاخه‌ها به يك سمت متمايل شده‌اند. اين بن‌ساي‌ها در مناطق بادخيز پرورش مي‌يابند. زماني‌كه بن‌ساي‌ها در معرض بادهاي سنگين قرار و شكل مي‌گيرند، از آن به بعد هميشه به شكلي هستند كه گويي در معرض وزش باد قرار دارند. اين نوع بن‌ساي در حقيقت زمينه‌اي از انواع اصلي بن‌ساي از قبيل قائم منظم و نامنظم و بن‌ساي شيب‌دار و نيمه آبشاري را در خود دارد و تكنيك پرورش آن در اصل تركيبي از تكنيك‌هايي است كه براي پرورش انواع نام برده به‌كار گرفته مي‌شود و بسيار دشوار است؛ زيرا همه شاخه‌ها و حتي برگ‌ها بايد به يك سمت متمايل شوند.
اختصاصی مجله اینترنتی برترین ها Bartarinha.ir
نظر کاربران
خیلی باحال بود.
من یه بسنای نارون 6 ساله دارم که کاملا برگاش ریخته ولی تو خاکش برگ رشد میکنه،و من حشراتی ریز قهوه ای روشن یا شیری رنگ رویه خاک دیدم که فکر میکنم شته باشن،حالا من باید چیکار کنم؟مشکل از خود درخته یا از حشرات؟اینم بگم وضعیت نور و اب دهیش مناسبه.
مدتی پیش یک بنسای نارون هفت ساله خریدم ازهمون هفته اول همه برگاش ریخت ودیگه برگ درنیاورد حدودأدوماهه کلینیک هم بردمش گفتند خشک نشده ولی هنوزهمانطوره لطفاراهنمایی کنید
بنسای گلیه که باید مثل بچه بهش برسی ومراقبش باشی نوازشش کنی وبهش محبت کنی وگرنه قهر میکنه واز بین میره