منطقه چرنوبیل این روز‌ها چه وضعیتی دارد؟

برترین‌ها: پیش از این از چرنوبیل شنیده بودیم و اطلاعات درست و درمانی از این حادثه داشتیم، اما موفقیت چشمگیر سریال چرنوبیل یک بار دیگر این حادثه وحشتناک را بر سر زبان‌ها انداخت و چیز‌های ناراحت‌کننده‌ای در سریال چرنوبیل دیدیم که حتی به یادآوری این صحنه‌ها نیز آزار‌دهنده است. به این ترتیب این پرسش در ذهن پدید می‌آید که منطقه چرنوبیل این روز‌ها در چه وضعیتی قرار دارد.

در همین ابتدا باید برای شما بگوییم به رغم اینکه فاجعه چرنوبیل دقیقاً ۳۳ سال پیش صورت گرفته بود، هنوز هم شاهد آثار خطرناک فاجعه چرنوبیل هستیم. دو نفر در انفجار اولیه نیروگاه چرنوبیل جان خود را از دست دادند و ۲۸ نفر دیگر نیز بر اثر مجاورت با مواد رادیواکتیو کشته شدند. ابعاد این فاجعه هرگز به‌صورت کامل مشخص نشد و گفته می‌شود که هزاران نفر انسان بی‌گناه در این حادثه دچار آسیب‌های جبران ناپذیری شدند و بسیاری نیز به کام مرگ فرو رفته‌اند.

ماجرای فاجعه چرنوبیل از این قرار بود که در ۲۶ آوریل سال ۱۹۸۶، مهندسین نیروگاه، آزمایشی انجام می‌دهند که با خطا روبرو می‌شود و انفجار قسمت‌های مهم نیروگاه را به دنبال دارد. آتش‌سوزی ناشی از این انفجار به اندازه‌ای بود که آتش‌نشان‌ها نزدیک به ۹ روز درگیر خاموش‌کردن آن بودند. بسیاری از افرادی که در مجاورت نیروگاه چرنوبیل قرار داشتند دچار آسیب‌های رادیواکتیو شدند و تا مدت‌ها بعد نیز سرطان‌هایی گزارش میشد که دلیل آن به مواد رادیواکتیو منتشر شده در انفجار چرنوبیل نسبت داده می‌شود.

مینی‌سریال چرنوبیل از زوایای مختلف این حادثه برای ما گفت و انصافاً هم باید اعتراف کرد که شبکه اچ. بی. او و اسکای آتلانتیک به‌عنوان سازنده‌های این مینی‌سریال، در روایت فاجعه چرنوبیل چیزی کم نگذاشتند. جالب این بدانید این امر باعث شد تا آمار بازدیدکنندگان از منطقه چرنوبیل در طول پخش این سریال افزایش چشمگیری پیدا کند. اما بعید می‌دانیم شما از آن دسته افرادی باشید که فکر بازدید از منطقه چرنوبیل به ذهن شما خطور کرده باشد، ولی مطمئن هستیم پس از دیدن سریال، به این فکر افتاده‌اید که چرنوبیل این روز‌ها در چه وضعیتی قرار دارد.

عکس‌هایی که در روز‌های اول حادثه چرنوبیل ثبت شده است

انفجار راکتور شماره چهار در نیروگاه چرنوبیل باعث آتش‌سوزی مهیبی در این نیروگاه شد که خاموش کردن آن چهار روز به‌طول انجامید. پس از این انفجار، مواد رادیواکتیو که هرگز نباید با محیط بیرون در تماس باشد به فضای خارج و محیط اطراف نشت کرد و همان‌گونه که در مینی‌سریال چرنوبیل هم دیدیم مامورین این نیروگاه تلاش‌های زیادی برای جلوگیری از نشت مواد رادیواکتیو انجام دادند. در نتیجه در ژوئن سال ۱۹۸۶ محفظه‌ای بسیار بزرگ از فولاد و سیمان در دور این راکتور کشیده شد تا جلوی نشت مواد رادیواکتیو به محیط بیرون گرفته شود.

تصویری که از عکس پایین مشاهده می‌کنید محل قرارگیری راکتور شماره چهار را چندین هفته پس از انفجار نشان می‌دهد.

ایگور کاستین (Igor Kostin)، یکی از عکاسانی بود که توانست به‌سرعت پس از انفجار خودش را به منطقه چرنوبیل برساند و عکس‌های ماندگاری از این فاجعه ثبت کرده است. او عکس‌هایی از نمای هوایی نیز از چرنوبیل گرفت تا پوشش بصری خوبی از این فاجعه به مخاطبین منتقل شود. جالب است بدانید میزان نشت مواد رادیواکتیو در چرنوبیل به اندازه‌ای بود که این مواد کشنده حتی روی عکس‌های ایگو کاستین نیز تأثیر گذاشت و بسیاری از این عکس‌ها را خراب کرد و به همین دلیل نیز عکس‌هایی که ایگور کاستین و دیگر عکاسان از این حادثه گرفته‌اند آن‌گونه که باید و شاید کیفیت ندارد.

از طرف دیگر سازمان‌های امنیتی شوروی سابق نیز سعی داشتند تا جایی که امکان دارد بر ابعاد فاجعه چرنوبیل سرپوش بگذارند، که این امر نیز عکاسی و تهیه برنامه‌های مستند را در زمان انفجار نیروگاه دشوارتر کرده بود.

عکسی که در پایین مشاهده می‌کنید از راکتور شماره چهار توسط ایگور کاستین در شرایطی گرفته شده که روی سقف راکتور شماره سه ایستاده بود.

شرایط پاکسازی منطقه چرنوبیل از باقیمانده مواد رادیواکتیو به اندازه‌ای خطرناک و دشوار بود که مامورین برای از بین بردن این مواد دست به دامان روبات‌ها شده بودند، اما موادرادیواکتیو به اندازه‌ای به بیرون نشت کرده بود که حتی روبات‌ها نیز قادر به کار در بسیاری از این مناطق نبودند و به همین دلیل انسان‌های زیادی مجبور شدند تا جان خودشان را کف دست بگیرند و برای جلوگیری از نشت مواد رادیواکتیو وارد عمل شوند.

این افراد با کمک ترکیبی از شن، سرب و اسید بوریک (Acid Boric) سعی در مهار مواد رادیواکتیو داشتند و همان‌گونه که در مینی‌سریال چرنوبیل هم دیدید، افراد زیادی در این راه جان خود را از دست دادند.

در این تصویر مامورینی را مشاهده می‌کنیم که مواد رادیواکتیو را از سقف راکتور شماره چهار پاک می‌کنند.

دولت شوروی سابق برای انجام این کار از نیرو‌های ارتش کمک گرفت و بسیاری از این افراد در اثر مجاورت با میزان شدید مواد رادیواکتیو دچار آسیب‌های شدیدی شدند. همان‌گونه که اشاره کردیم مامورین امنیتی شوروی سابق تلاش زیادی برای سرپوش گذاشتن بر این ماجرا داشتند و در نتیجه آمار دقیقی از مرگ و میر فاجعه چرنوبیل در دست نیست. بعضی‌ها معتقد هستند که این حادثه نزدیک به ۹ هزار نفر تلفات داشت و بعضی دیگر میزان تلفات چرنوبیل را نزدیک به ۹۰ هزار نفر تخمین می‌زنند. سازمان غیردولتی صلح سبز (Greenpeace) که یکی از مهم‌ترین سازمان‌های جهانی در حفظ محیط زیست به‌حساب می‌آید مدعی است فاجعه چرنوبیل چیزی بین ۱۰۰ تا ۴۰۰ هزار نفر انسان را گرفته است.

در این عکس شاهد فعالیت مامورین برای پاک‌سازی سقف راکتور شماره ۳ چرنوبیل هستیم.

اطلاع‌رسانی در خصوص انفجار نیروگاه به سرعت به مردم ساکن در منطقه پریپات (Pripyat) که در مجاورت نیروگاه چرنوبیل بود منتقل نشد و در نتیجه این منقطه در بازه زمانی طولانی‌تر از چیزی که باید انجام می‌شد تخلیه گشت. به همین دلیل تنها چند ساعت پس از انفجار، مردم این منطقه بیمار شدند و ۳۶ ساعت پس از انفجار شاهد تخلیه پریپات بودیم.

در تاریخ ۲۷ آوریل، نیرو‌های دولتی، مردم این ناحیه را از خانه‌هایشان با اتوبوس به روستایی در کی‌یف (Kyiv)، منتقل کردند. در آن زمان به مردم گفته شد که تنها لوازم مورد نیاز را همراه خود بیاورند و در نتیجه اهالی منطقه پریپات با این فکر خانه‌های خود را ترک کردند که به زودی به خانه‌های خود باز خواهند گشت، اما این اتفاق هرگز صورت نگرفت و مردم این منطقه هیچ‌وقت روی خانه‌های خود را ندیدند.

گفته می‌شود اهالی پریپات در معرض مواد رادیواکتیو با شدت ۱۰۰.۰۰ msv قرار گرفته‌اند، این میزان دقیقاً همان چیزی است که برای کارگردانی که نزدیک به ۵ سال در نیروگاه‌های اتمی کار می‌کنند گزارش می‌شود. به عبارت ساده‌تر مردم پریپات در عرض چند ساعت به میزان ۵ سال در معرض مواد رادیواکتیو قرار گرفتند.

تصویر زیر مربوط به شهربازی پریپات است که در تاریخ ۲۶ آوریل ۱۹۹۶ پس از گذشت ۱۰ سال از حادثه چرنوبیل گرفته شده است.

چرنوبیل پس از گذشت سه دهه

منطقه پریپات که محل اصلی سکونت کارمندان شاغل در چرنوبیل بود و عملاً منطقه مسکونی به‌حساب می‌آمد پس از انفجار چرنوبیل، کاملاً تخلیه شد و از آن زمان تاکنون خالی از سکنه است. در این بین مدتی پیش اهالی این منطقه که خانه‌هایشان نزدیک به ۳۰ کیلومتر با نیروگاه چرنوبیل فاصله داشت به منازل خود بازگشتند و زندگی را از سر گرفتند.

به این ترتیب چرنوبیلی که امروز وجود دارد در‌واقع یک منطقه خالی از سکنه است که نزدیک به ۳ دهه هیچ انسانی در آن حضور نداشته و عملاً با شهر ارواح طرف هستیم. همین امر باعث شد چرنوبیل به منطقه‌ای جذاب برای توریست‌ها تبدیل شود و افرادی که از این منطقه بازدید کرده‌اند عکس‌ها و تصاویر جالبی از چرنوبیل به اشتراک گذاشتند که تماشای آن‌ها خالی از لطف نیست.

در عکس زیر یک کلاس در مدرسه‌ای در پریپات را مشاهده می‌کنیم که پس از انفجار چرنوبیل هرگز در این مدرسه کلاسی تشکیل نشد و همان‌گونه که می‌بینید دفتر‌ها و کتاب‌ها به قسمت‌های مختلف این کلاس پرت شده و کاملاً مشخص است که دانش‌آموزان و معلم‌ها با عجله و اضطراب کلاس‌های خود را ترک گفته‌اند.

در تصاویری که از چرنوبیل امروزی شاهد هستیم به وضوح می‌توان دید که گذر ایام کار خودش را کرده و این منطقه که روزگاری در خدمت انسان‌ها بود، دوباره به خدمت طبیعت درآمده و با شهری طرف هستیم که در برابر قدرت طبیعت سر خم کرده است.

برای اثبات این ادعا کافی است به تصویر زیر که نمایی دیگر از شهربازی پریپات را نشان می‌دهد نگاهی داشته باشید، در این تصویر تجهیزات شهربازی که سال‌ها است از آن‌ها استفاده نشده به تسلیم طبیعت در آمده‌اند و رفته‌رفته در میان شاخه‌های درختان از بین می‌روند.

در ادامه نیز شما را به تماشای تصویر دیگری از چرخ‌فلک معروف پارک پریپیات دعوت می‌کنیم که ثابت می‌کند این شهر دیگر قابل سکونت نیست.

تصاویر هوایی که از شهر پریپیات و منطقه چرنوبیل گرفته شده نیز از تسلط طبیعت بر این شهر حکایت دارد و درختان سر به فلک کشیده، بیشتر قسمت‌ها و ساختمان‌های پریپیات را فرا گرفته‌اند.

عکسی که در ادامه مشاهده می‌کنید نمایی هوایی از ساختمان‌های پریپیات را نشان می‌دهد که تاریخ این عکس مربوط به سال ۲۰۱۷ است.

در این تصویر نیز یکی از ساختمان‌های اداری و مهم شهر پریپیات را مشاهده می‌کنیم که سال‌ها است به حال خود رها شده و این روز‌ها دیگر رنگی از زندگی در این ساختمان به‌چشم نمی‌خورد.

با توجه به وضعیتی که شهر پریپیات در آن قرار دارد بعید می‌دانیم ساکنین این شهر پس از گذشت چندین دهه تمایلی به سکونت در آن داشته باشند. از طرف دیگر تمامی ساختمان‌های این شهر در حال فرسایش و تخریب و است و از شهری برای شما صحبت می‌کنیم که نشت موادرادیواکتیو آن را برای مدت دست‌کم بیست هزار سال غیر قابل سکونت کرده است.

بیشتر شهر پریپیات را کارمندان نیروگاه چرنوبیل تشکیل می‌دادند که پس از فاجعه مجبور به ترک خانه‌های خود شدند، اما ابعاد این فاجعه‌ای به اندازه‌ای بود که روستا‌های اطراف را نیز تهدید کرد و روستاییانی در روستای زالیسی (Zalesye) زندگی می‌کردند نیز مجبور به ترک خانه‌هایشان شدند. عکس زیر مربوط به یکی از همین خانه‌های روستایی است که سال‌ها است کسی در آن زندگی نمی‌کند.

کودکان زیادی در چرنوبیل جان خود را از دست دادند و سرنوشت بسیاری از آن‌ها نیز هرگز مشخص نشد. در این زمینه می‌توان به تصویری از لنگه‌کفش کودکی اشاره کرد که سال‌ها بعد در چرنوبیل از آن گذشته گرفته شده و خدا می‌داند امروز مالک این لنگه‌کفش در چه حال و وضعیتی قرار دارد.

از آنجایی که شهر پریپیات در مجاورت نیروگاه اتمی ساخته شده بود، قبل از حادثه چرنوبیل نیز اقدام‌ها امنیتی زیادی در شهر صورت گرفته بود که یکی از این اقدام‌ها تعبیه کردن ماسک‌های گاز برای حفظ سلامت شهروندان بود. این ماسک‌ها در قسمت‌های زیادی از شهر و به‌خصوص مهدکودک‌ها نصب شده بود و همان‌گونه که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید از قرار معلوم بچه‌های مهدکودک با این ماسک‌ها با عروسک‌های خود بازی می‌کردند. نکته تلخ ماجرا این است که این ماسک‌ها نیز نتوانستند جلوی نجات جان بسیاری از شهروندان پریپیات را بگیرند.

ناگفته نماند حیوانات، عدم حضور انسان‌ها در این شهر را به فال نیک گرفته‌اند و در حال حاضر حیوان‌های زیادی در پریپیات زندگی می‌کنند و افرادی که از این منطقه بازدید کرده‌اند گزارش داده‌اند که پریپیات به محل مناسبی برای زندگی سگ‌ها تبدیل شده و در حال حاضر صد‌ها قلاده سگ در این شهر وجود دارد. به همین دلیل نیز در ادامه تصویری از سگی را قرار دادیم که بدون نگرانی از آلودگی در زیرتابلوی خطر مواد رادیواکتیو برای خودش آزادانه مشغول گشت و گذار است.

بزرگسالان زیادی که در زمان حادثه چرنوبیل سن و سال کمی داشتند نیز به بازدیدکننده‌های اصلی چرنوبیل تبدیل شده‌اند، این افراد که خاطره‌های خوش و ناخوشی از محل زندگی خود در کودکی دارند ترجیح می‌دهند برای زنده‌کردن این خاطرات هر از گاهی به شهر پریپیات سر بزنند و یادی از گذشته داشته باشند.

آیا امکان بازدید از چرنوبیل وجود دارد؟

در فوریه سال ۲۰۱۱ تور‌های مسافرتی به مقصد چرنوبیل شروع به کار کردند و توریست‌های زیادی را در این منطقه شاهد بودیم، این قضیه دوام زیادی نیاورد و در نهایت در ماه ژوئن سال ۲۰۱۱ ورود تور‌های توریستی به چرنوبیل ممنوع اعلام شد. وضعیت بازدید از چرنوبیل در هاله‌ای از شک و ابهام باقی ماند تا اینکه در نهایت در ماه نوامبر سال ۲۰۱۱، دادگاه کی‌یف رسما ورود توریست‌ها به چرنوبیل را ممنوع کرد.

قضیه بازدید از چرنوبیل به همین‌جا ختم نشد و در ماه ژانویه سال ۲۰۱۳، شهری که فاصله کمی با پریپیات بود برای بازدید توریست‌ها به‌عنوان یک منطقه گردش‌گری آزاد اعلام شد. پس از گذشت ۳ دهه از فاجعه چرنوبیل، در اطراف این منطقه هنوز هم محدوده‌ای با شعاع وسیع وجود دارد که ورود افراد به آن غیر قانونی است. جالب اینجاست که همچنان خطر نشست موادرادیو اکتیو از چرنوبیل وجود دارد و به همین دلیل نیز قسمت‌های مهم این منطقه در حفاظی امن قرار گرفته شده است.

منطقه‌ای که به‌صورت حفاظت شده در چرنوبیل قرار دارد تنها از جانب توریست‌هایی قابل بازدید است که به همراه یک راهنمای مختصص و تأیید شده وارد این منطقه شوند. این راهنما هدایت توریست‌ها را بر عهده می‌گیرد و آموزش‌های لازم را برای محافظت جان توریست‌ها و قرار نگرفتن آن‌ها در معرض پرتو‌های رادیواکتیو دیده است.

در مجموع به نظر می‌رسد با توجه به اینکه مینی‌سریال چرنوبیل یک بار دیگر نام این فاجعه را پس از بیشتر از ۳۰ سال بر سر زبان‌ها انداخت، انتظار می‌رود در آینده‌ای نزدیک قسمت‌های بیشتری از چرنوبیل در معرض بازدید توریست‌ها قرار بگیرد.

منابع: metro، businessinsider