خانه‌های تاریخی اصفهان، تکه‌هایی به جا مانده از گذشته

وب‌سایت سفرزون - نازنین آرزم: اصفهان سومین شهر بزرگ و پرجمعیت ایران است. این شهر در زمان صفویان پایتخت ایران شد و در این دوره رشد و رونق فراوانی یافت. شهر اصفهان به دلیل بناهای تاریخی متعددی که دارد، یکی از توریست‌پذیرترین شهرهای ایران است و به هر گوشه‌ای از آن که سر بزنید، ردی از تاریخ را در آن خواهید یافت.

خانه‌های تاریخی زیادی در اصفهان وجود دارد که بخشی از آن‌ها در حال حاضر به صورت رستوران یا کافه در آمده‌اند و بخش دیگر نیز به صورت موزه مورد بازدید علاقه‌مندان قرار می‌گیرد. در این مطلب می‌خواهیم به معرفی ۱۰ مورد از معروف‌ترین خانه های تاریخی اصفهان بپردازیم. اگر علاقه‌مند به آشنایی با این بناها هستید، با ما همراه باشید.

خانه‌ی مشروطیت، محل برگزاری اولین نشست مشروطه‌خواهان اصفهان

این خانه‌ی تاریخی در بخش شرقی میدان نقش جهان، در محله‌ی حسن آباد و خیابان نشاط قرار دارد. خانه‌ی مشروطیت اصفهان در دوران قاجار ساخته شد و در ابتدای حکومت رضا شاه پهلوی، متعلق به شخصی به نام محمد تقی رازی اصفهانی، یکی از چهره‌های سرشناس آن زمان و استادِ شیخ فضل‌الله نوری بود. پس از او، این خانه به فرزندش نورالله نجفی اصفهانی، که یکی از رهبران مشروطه در اصفهان بود، رسید.

صد سال پیش، روشنفکران، آزادی‌خواهان و رجال سیاسی و فرهنگیِ بختیاری و اصفهانی برای هم‌فکری و مشورت در این ساختمان گرد هم می‌آمدند. در کنار معماری زیبای خانه، نقش سیاسی-اجتماعی آن در دوره‌ی مهمی از تاریخ نیز، بر اهمیتش می‌افزاید. اولین نشست مشروطه در اصفهان، در خانه‌ی مشروطیت برگزار گردید. این بنا در حال حاضر به موزه تبدیل شده و‌ در معرض بازدید عموم قرار می‌گیرد.

خانه ملا باشی (معتمدی)، خانه‌ای برای انجام فعالیت‌های مذهبی و فرهنگی

خانه‌ی ملا باشی، یکی از شناخته‌شده‌ترین خانه های تاریخی اصفهان است که در محله‌ی پا قلعه و خیابان ملک قرار دارد و متعلق به زمان زندیه و قاجار است. در زمان ظل‌السلطان (فرزند ناصرالدین شاه)، این محله و کوچه توسط شخصی به نام میرزا احمد ملاباشی، منجم ناصرالدین شاه خریداری شد. میرزا احمد از علما و فقیهان زمان خود بود و در این خانه به انجام امور مذهبی و فرهنگی می‌پرداخت. خانه‌ی ملاباشی در گذشته یک مجموعه بوده و در سرتاسر کوچه و اطراف آن، فضاهایی همچون آشپزخانه، اصطبل و خانه‌های دیگر ساخته شده بود.

در سال ۱۳۸۰ این بنا توسط آقای معتمدی خریداری شد و بازسازی گردید و از این رو به آن «خانه‌ی معتمدی» نیز گفته می‌شود.

خانه‌ی معتمدی در دو بخش بیرونی و اندرونی ساخته شده است. سه ورودی کاملاً مستقل، دو اتاق کار و یک حیاط بیرونی دارد. سبک معماری قاجار در جای جایِ این خانه به چشم می‌خورد. ارسی‌های زیبا با شیشه‌های رنگارنگ فضای دلنشینی به خانه می‌بخشند. استفاده از هنر فلزکوبی بر روی چوب نیز، از دیگر ویژگی‌های خاصِ این خانه‌ی تاریخی است.

خانه‌ی امین‌التجار، بنایی زیبا از زمان قاجار

این خانه متعلق به سید حبیب الله امین التجار اصفهانی، یکی از تاجران و خیّران سرشناس اصفهان بوده است. او کارِ تجارت را در کنار پدرش شروع کرد و با پیشرفت در کارش و گسترش آن به شهرهای دیگری همچون تهران، به یکی از تجار معروف زمان خود تبدیل شد. امین‌التجار در امور سیاسی نیز فرد فعالی بود و از آزادی‌خواهانِ دوران مشروطه و نیز از حامیان مالی این نهضت به شمار می‌رفت. او چند دوره از طرف مردمِ اصفهان به عنوان نماینده‌ی مجلس شورای ملی برگزیده شد.

خانه‌ی امین التجار از بناهای دوران صفویه تا اواخر پهلوی اول محسوب می‌شود و با معماری زیبای خود یکی از مشهورترین خانه های تاریخی اصفهان است.

خانه‌ی دهدشتی، کافه-رستورانی در فضای قدیمی

این خانه در چهار باغ عباسی، دروازه دولت، خیابان مسجد باب الرحمه، بن بست دهدشتی قرار دارد. خانه‌ی دهدشتی از خانه‌های تاریخی به جا مانده از زمان قاجار در شهر اصفهان است که در اسفند ماه ۱۳۸۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

در حال حاضر این بنای تاریخی به کافه-رستوران (کافه هوگو) تبدیل شده و با منوی غذایی جذاب و با کیفیت خود، یکی از پرطرفدارترین کافه-رستوران‌های اصفهان است. تجربه‌ی غذا خوردن در یک خانه‌ی تاریخی و باشکوه، با حیاطی بزرگ و حوضی زیبا در وسط آن، بسیار خاطره‌انگیز و لذت‌بخش خواهد بود. اگر علاقه‌مند به بهره بردن از چنین فضایی هستید، در سفر به اصفهان خانه‌ی دهدشتی را فراموش نکنید.

خانه‌ی مشیرالملک انصاری، عمارتی اشرافی در خانه های تاریخی اصفهان

خانه‌ی مشیرالملک یکی از خانه های تاریخی اصفهان است که در خیابان هاتف قرار دارد. این بنا از جمله خانه‌های اشرافی به جا مانده از دوران صفویه است. صاحبان خانه، خاندان مشیر انصاری، از درباریان صفوی بودند که در زمان حکومت شاه عباس از شیراز به اصفهان مهاجرت کردند. در سراسر این خانه‌ی مجلل، تزئینات زیبا و متنوعی از قبیل نقاشی، گچ‌بری و آینه‌کاری به چشم می‌خورد که جلوه‌ی باشکوهی به آن بخشیده است. در حیاط خانه نیز یک حوض بزرگِ صلیبی شکل و زیبا دیده می‌شود که بر زیبایی‌های این مجموعه می‌افزاید.

خانه‌ی سرتیپ سدهی، خانه‌ای تاریخی در خمینی شهرِ اصفهان

خانه‌ی سرتیپ سدهی از دیگر خانه های تاریخی اصفهان بوده که ساخت آن به زمان قاجار برمی‌گردد. بر اساس کتیبه‌ای که در سردرِ ورودی خانه دیده می‌شود، تاریخ بنای آن سال‌های ۱۳۱۶-۱۳۱۵ هجری قمری است.

این خانه در محله‌ی لادره فروشان، در خمینی شهرِ اصفهان قرار گرفته و گفته می‌شود که صاحب آن محمد حسین خان امینی سدهی بوده است. سرتیپ سدهی فرمانده‌ی ظل السلطان-پسر ناصرالدین شاه و حاکمِ وقتِ اصفهان- بود.

این مجموعه از بخش‌های مختلفی نظیر چند خانه، دیوان‌خانه، اتاق‌های سه‌دری و پنج‌دری، چایخانه، حسینیه، حوضخانه، حمام، نارنجستان، برج مراقبت و میدان اسب‌دوانی تشکیل شده است. بنای مذکور از خشت و آجر ساخته شده و بهره‌گیری از هنرهایی همچون منبت‌کاری، گچ‌بری، آینه‌کاری و پنجره‌های گره‌چینی در تزئیناتِ قسمت‌های مختلف خانه، فضایی چشم‌نواز، زیبا و جالب توجه ایجاد کرده است.

خانه‌ی بخردی اصفهان، اقامتگاهی سنتی از زمان صفویه

خانه‌ی زیبای بخردی از خانه های تاریخی اصفهان است که ساخت آن به دوران صفوی برمی‌گردد. این خانه که در شمال شهر اصفهان و در محله‌ی سنبلان قرار دارد، در زمان صفویه و قاجار به عنوان کاروانسرا مورد استفاده قرار می‌گرفت. مرتضی بخردی یکی از اساتید معماری و از متخصصان مرمت آثار تاریخی، بازسازی و مرمت این خانه را از سال ۱۳۷۹آغاز کرد و پس از ۵ سال بازسازی، این بنا به یک اقامتگاه سنتی تبدیل شد.

اولین و تنها خانه از دوران صفوی در ایران، که به اقامتگاه سنتی تبدیل شده، خانه‌ی بخردی است. به منظور استفاده به عنوان اقامتگاه، فضاهایی همچون حمام و سرویس بهداشتی در داخل اتاق‌ها، آشپزخانه، باغچه، حیاط و پذیرش نیز در حین بازسازی به مجموعه اضافه گردید.

خانه‌ی دکتر اعلم، سرشار از عناصر معماری قاجاری

خانه‌ی دکتر اعلم یکی دیگر از خانه‌های تاریخیِ باقی مانده از زمان قاجار در اصفهان است. این خانه در خیابان عبدالرزاق و محله‌ی پشت بارو قرار دارد. سبک معماری و تزئیناتی که در ساخت آن به کار رفته، نشان می‌دهد که خانه‌ی اعلم از جمله خانه‌های اشرافی زمان قاجار بوده است.

تمامی نماهای خانه با گچ‌بری تزئین شده و در ایوان‌های شمالی و جنوبیِ مجموعه، ستون‌های سنگی دیده می‌شود که تماماً با هنر حجاری تزئین شده‌اند. سایر بخش‌ها نیز دارای تزئینات آینه‌کاری، طلاکاری، گچ‌بری و نقاشی هستند. این خانه حیاط بزرگی دارد که در وسط آن یک حوض طویل قرار گرفته و در دو طرف حوض، دو باغچه به چشم می‌خورد که شکل زیبایی را به فضای حیاط بخشیده‌اند.

خانه‌ی اخوان حقیقی، بنایی پر نقش و نگار از زمان صفوی

خانه‌ی حقیقی یکی دیگر از خانه های تاریخی اصفهان است که قدمت آن به زمان صفویان می‌رسد. این خانه در چهار باغ پایین، در یکی از محله‌های قدیمی اصفهان به نام پشت بارو و در کوچه‌ای قدیمی به نام ۱۱ پیچ قرار دارد. محله‌ی پشت بارو در زمان صفویان از محله‌های بسیار پررونق و آباد اصفهان بوده است. اغلب عناصر معماریِ به کار رفته در این بنا، از نوع معماری صفویان بوده و ویژگی‌های معماری قاجاری بسیار کم در آن به چشم می‌‌خورد.

حیاط بزرگی با یک حوض و باغچه دارد و کف حیاط آجر فرش شده است. خانه از دو بخشِ اندرونی و بیرونی تشکیل شده و در بخش‌های مختلف آن تزئیناتی چون نقاشی، مقرنس‌کاری و طلاکاری دیده می‌شود. بازسازی و مرمت این خانه‌ی تاریخی پیش از انقلاب انجام گرفت اما در سال‌های اخیر نیز کارهایی روی آن صورت گرفته است.

خانه‌ی مصورالملکی، با قدمتی حدود سه قرن

محمد حسین مصور الملکی یکی از هنرمندان به نام اصفهان و از اساتید مینیاتور و نقاشی بود. خانه‌ی او که در خیابان طالقانی و کوچه‌ی محله نو قرار دارد یکی از زیباترین و جذاب‌ترین خانه های تاریخی اصفهان است.

خانه‌ی مصورالملکی در اواخر دوره‌ی زندیه و اوایل صفویه ساخته شد و حدود ۲۶۰ سال قدمت دارد. مشخص نیست که این بنا دقیقاً توسط چه کسی ساخته شده، اما گفته می‌شود که یکی از بازاریان اصفهان به نام «حاج علی نقی» از بانیان این مجموعه بوده است. این خانه با سبک معماری صفویان بنا گردیده که یک حیاط مستطیلی دارد و بخش‌های مختلفِ خانه، در چهار طرف این حیاط ساخته شده‌اند.

ممنون از اینکه مارو همراهی می‌کنید. ما همیشه منتظر نظرات شما هستیم تا بتونیم بهترین‌ها رو واستون آماده کنیم. پیشاپیش از شما متشکریم :)