سفر به ارومیه؛ سرزمین چشمه‌های آب گرم و دشت‌های وسیع

روزنامه قانون: ايرانيان، شهر آب را به نگين فيروزه‌اي آن يعني درياچه اروميه مي‌شناسند؛ درياچه‌اي كه البته اين روزها حال و روز خوشي ندارد اما با تمامي اين اوصاف هنوز دومين درياچه نمك جهان ارزش بازديد را دارد. از درياچه اروميه كه بگذريم، در اين استان‌ها صدها منطقه بكر گردشگري نهفته است كه بايد قبل از مرگ به آنجا سفر كرد. اروميه همواره در تاريخ ايران زمين نقش مهمي داشته‌ و توسط روس‌ها و عثماني‌ها اشغال شده است اما مردمان سرافراز و غيور اين منطقه، توانسته‌اند دشمنان را از خاك ايران بيرون كنند.

دریاچه‌ مارمیشو

منطقه‌ سیاحتی و گردشگری مارمیشو به همراه دریاچه طبیعی آن، در مرز ايران و تركيه و در ۴۵ كيلومتري غرب شهرستان اروميه واقع شده است. وسعت آن حدود پنج هكتار است. درياچه طبیعی مارمیشو محل زيست انواع آبزيان بوده و عده زيادي از مردم براي صيد ماهي به اين مكان می‌آيند. در تعطیلات نوروز و همچنین تابستان سالانه هزاران نفر برای گذراندن اوقات فراغت با خانواده‌‌های خود به این منطقه سفر می‌کنند.

مسجد سردار

مسجد سردار يكي از قديمي‌ترين مساجد شهرستان اروميه است كه داراي آجركاري و ستون‌هاي قديمي است و قدمت آن به دوره‌ قاجاريه باز مي‌گردد. بناي اين مسجد را عظيم‌السلطنه مشهور به سردار ساخته است كه در سال 1331 ه‌. ق توسط او ساعت بزرگي به آن نصب كردند و به همين دليل به مسجد ساعتلو نيز شهرت دارد.

جزیره اشک

این جزیره یکی از مهم‌ترین جزایر دریاچه ارومیه است. جزیره اشک زیستگاه گوزن زرد ایرانی است که یکی از گونه‌های کمیاب گوزن در جهان است. به جز این نوع گوزن، پرنده‌های بومی و مهاجر هم در این جزیره زندگی می‌کنند. برای رفتن به جزیره اشک باید از سازمان حفاظت محیط‌زیست مجوز تردد دریافت کنید.

بنای سه گنبد ارومیه

وجود بناهای تاریخی در هر شهری، قدمت آن شهر را نشان می‌دهد. بنای سه‌گنبد در جنوب شرقی شهر ارومیه و بافت سنتی این شهر قرار دارد و قدمت آن را به دوره سلجوقیان نسبت می‌دهند. بعضی از مورخ‌ها هم عقیده دارند که این بنا آتشکده‌ای زرتشتی بوده که بعد از حمله اعراب تبدیل به بنایی متروکه شده، با این حال مدرکی وجود ندارد که این نظریه را ثابت کند. ضمن اینکه علاوه بر معماری بنا که به معماری دوران سلجوقی شباهت دارد، سه کتیبه در این بنا موجود است که مربوط به سال ۵۸۰ هجری است.

کلیسای شرق آشور

این کلیسا یکی از قدیمی‌ترین کلیساهای جهان است که عده‌ای قدمتش را به دوران ساسانی نسبت می‌دهند و بنا به روایتی در گذشته این کلیسا آتشکده بوده و سه تن از موبدان هنگام تولد مسیح ستاره‌ای درخشان را در حرکت به سمت شرق می‌بینند و آن را نشانه تولد منجی‌ دانسته و به سمت اورشلیم می‌روند. موبدان بعد از بازگشت آتشکده را به کلیسا تبدیل کرده و تبلیغ مسیحیت را شروع می‌کنند. فضای داخلی کلیسا شباهت چندانی به تصویری که از کلیساها داریم، ندارد و با قالی‌های دستباف مفروش شده و در آن صندلی‌های زیادی وجود ندارد. کلیسای ننه مریم را با اسم کلیسای شرق آشور هم می‌شناسند.

کلیسای مارسرگیز

قدمت کلیسای مارسرگیز ارومیه را هم مثل کلیسای ننه مریم به دوران ساسانی نسبت می‌دهند. بنای کلیسای مارسرگیز از سنگ ساخته شده و بسیار مستحکم است.بر اساس روایتی شیرین، همسر ناصرخسرو، زنی مسیحی بوده و به ‌خاطر غلبه ایرانیان بر رومیان دستور داده تا این کلیسا ساخته شود. یکی از جذابیت‌های رفتن به چنین بناهایی، این است که می‌توانید با قدم‌گذاشتن در آن‌ها شخصیت‌های تاریخی و داستانی‌‌ای را که همیشه درباره‌شان شنیده و خوانده‌اید، تصور کرده و خودتان را نزدیک به آن‌ها احساس کنید.کلیساهای هوانس مقدس، مار دانیال، سورپ سرکیس، کلیسای مارگیور کیس ومارتوما از دیگر کلیساهای ارومیه هستند.وجود بناهای تاریخی در هر شهری قدمت آن شهر را نشان می‌دهد. بنای سه‌گنبد در جنوب شرقی شهر ارومیه و بافت سنتی این شهر قرار دارد و قدمت آن را به دوره سلجوقیان نسبت می‌دهند. بعضی از مورخ‌ها هم عقیده دارند که این بنا آتشکده‌ای زرتشتی بوده که بعد از حمله اعراب تبدیل به بنایی متروکه شده است؛ با این حال مدرکی وجود ندارد که این نظریه را ثابت کند. ضمن اینکه علاوه بر معماری بنا که به معماری دوران سلجوقی شباهت دارد، سه کتیبه در این بنا موجود است که مربوط به سال ۵۸۰ هجری است.

آبشار سولک

آبشار سولک اروميه-موانا در فاصله حدود ۴۰ کيلومتري غرب شهرستان اروميه و در دامنه‌‌هاي کوه دره ره‌ش قرار دارد. اين آبشار زيبا در انتهاي يک دره پر آب و ديدني در محل روستاي سولک، خودنمايي می‌کند. روستاي سولک ميان دو روستاي دربند و انبي در منطقه موانا واقع است. دره زيباي منتهي به آبشار، دره هفت کاني يا هفت چشمه نام دارد که آب روستاي سولک و آبشار آن را تامين می‌کند. در ماه‌‌هاي گرم سال آب آبشار براي مصارف کشاورزي از بالادست آن، قطع شده و نماي زيباي آبشار را کمرنگ می‌کند ولي در فصل بهار زيبايي اين نگين طبيعت موانا به اوج می‌رسد. آبشار اصلي اين دره با حدود يک ساعت کوهپيمايي در بالادست آبشار اوليه جلوه بيشتري دارد ولي مسافران و خانواده‌‌ها به همان آبشار اوليه رضايت می‌دهند و از مواهب طبيعت آن لذت می‌برند. طبيعت زيباي منطقه موانا بيشتر متاثر از ريزآبه‌‌هاي جاري از قلل ستاره الوند، دره ره‌ش و کوه‌‌هاي ترگور است. سولک يکي از مهم‌ترين مسيرهاي کوهنوردي در اين منطقه و محل مناسبي جهت ايجاد کمپ‌‌هاي سياحتي و پناهگاه‌‌هاي کوهستاني است .

قلعه‌ بردوک ارومیه

روستاي بردوك (Bardouk) در ابتداي دره سلطاني در دامنه مشرف به رودخانه كم‌آبي كه سرچشمه آن از كوه‌‌هاي تركيه است، ساخته شده است. فاصله اين محل تا مرز فعلي ايران و تركيه حدود 15 كيلومتر است. قلعه و مجموعه‌ آن با تامين همه شرايط ديده‌باني بر دامنه‌ مثلثي شكل كه رأس آن رو به شمال نهاده و يك سلسله زمين‌‌هاي شيبدار كه به‌صورت پلكاني و صخره‌‌هاي بلند كوهستان قرار گرفته‌اند، بنا شده است. استحكامات حصار پيرامون بنا و بناهاي داخل حصار از سنگ‌‌هاي لاشه‌ای و قلوه سنگ‌‌هاي محلي با ظرافتي قابل تحسين ساخته شده‌اند. در مرتفع‌ترين نقطه‌ ممكن قلعه، يك برج ديده‌باني در صعب‌العبورترين جا بر روي يك تيغه كم‌عرض با سنگ‌‌هاي لاشه‌ای و ملات ساروج بنا شده و از داخل و خارج با گچ نرم و صاف ميان درزها و بندها به‌صورت لايه‌ ضخيمي پر شده است. اين بنا سالم و درجهات مختلف داراي روزنه جهت ديده‌باني و يك در ورودي از جبهه شرقي است و تنها مختصر تخريبي در كنگره‌‌هاي آن ديده می‌شود.

قلعه‌ دم دم ارومیه

قلعه دم دم در سال ۱۰۱۸ هجري قمري برفراز كوهي به همين نام در ۱۸ كيلومتري جنوب غربي اروميه ساخته شده است. اين قلعه به علت ارتفاع زياد از سمت شمال و جنوب و اتصال آن به صخره سمت غربي كه نزديك به زمين است، داراي حصاري محكم و دروازه‌ای در سمت جنوبي است. قلعه از پنج قسمت تشكيل می‌شود كه عبارت است از : قسمت اصلي، قسمت پايين، قسمت سولوق، قسمت بوزلوق و بيرون دروازه شرقي. در قسمت شرقي قلعه و منتهي‌اليه صخره، برجي عظيم بنا شده كه خود در حكم قلعه بوده است. آب مصرفي قلعه از حوضي تامين می‌شده كه با آب باران پر می‌شد. در قسمت شمالي قلعه چشمه‌ای است كه آب كمي دارد. در كنار چشمه حوضي قرار گرفته كه با گنبدي پوشانده شده است و براي حفاظت از آن نيز برجي احداث شده كه به قسمت اصلي متصل است و آن را سولوق (جاي آب) می‌نامند. در قسمت جنوبي داخل قلعه گودالي احداث شده بود كه زمستان‌ها با يخ و برف پر می‌شد و زير آن حوضي ساخته شده بود كه در ايام كم آبي از آن استفاده می‌‌كردند. براي محافظت اين قسمت نيز قلعه مانندي بنا شده بود كه آن را بوزلوق (جاي يخ) يا قارليق (جاي برف) مي‌گفتند و راه آن نيز مانند سولوق مخفي بوده است.

دریاچه و کوه‌‌های دالامپر

در منطقه مرزی زیوه و در محل طلاقی مرزهای ایران، عراق و ترکیه دو قله بلند وجود دارد كه بلندترین قله‌‌های این منطقه بوده و در منطقه زیوه هستندکه به یکی «بز سینا» و دیگری «دالامپر» گفته می‌شود که به‌خاطر همین قله، به رشته کوه‌های این منطقه‌ دالامپر اطلاق می‌شود که در کوهپایه‌ یکی از آن‌ها روستای زیبایی به‌نام «کچله» است که در بلندی یک تپه قرار دارد و وقتی از این روستا به پایین نگاه کنید، کل منطقه سر سبز و بسیار زیبای زیوه دیده می‌شود و چشم‌اندازی دارد که وقتی آن‌را ببینید، هیچ‌وقت فراموش نخواهید کرد. در بالای این روستا و در کوهپایه‌‌های قله‌ دالامپر، جویبارهای باریک از همه جا روان است و در بالای یکی از تپه‌‌ها یک دریاچه بسیار زیبا قرار دارد که کمی پایین‌تر از آن و در جنوب دریاچه آبشار سوله دوکل قرار دارد که چیزی شبیه گنجنامه همدان و حتی زیباتر از آن است.

چشمه‌‌های آبگرم هفت‌آباد

روستای هفت‌آباد از لحاظ ارتفاع پایین ترین روستای این دهستان از محال مرگور است که دارای چشمه‌‌های آبگرم متعددی است که برای برخی بیماری‌های استخوانی نیز خاصیت درمانی دارد و در فصل تابستان پذیرای ميهمانان و گردشگران است.

روستا و تفرجگاه بند ارومیه

روستای گردشگاهی بند از توابع بخش مرکزی شهرستان ارومیه، در سه کیلومتری جنوب غربی ارومیه واقع شده است. ارتفاع این روستا از سطح دریا ۱۴۰۰ متر است. این روستا از شمال به روستای میرآباد، از غرب به روستاهای نوشان علیا و سفلی، از طرف شرق به کلیسای سیر، جانوسلو و بزوه و از جنوب به روستای شملکان محدود شده است. آب‌وهوای این روستا در فصول بهار و تابستان معتدل و در پاییز و زمستان سرد است.این روستا از دیرباز محل مبادله‌ کالاها و بازار روستایی منطقه‌ ارومیه بوده است و در کنار بستر رودخانه‌ شهرچای به صورت خطی استقرار و امتداد یافته است. قدمت روستای بند به بیش از سه قرن می‌رسد. مردم روستای بند به زبان‌های آذری و کردی سخن می‌گویند. دین رسمی آن اسلام و پیرو مذهب امام شافعی هستند.

پیست اسکی خوشاکو

پیست خوشاکو در ۳۰ کیلومتری غرب ارومیه در منطقه‌ راژان قرار دارد. این منطقه به‌دلیل برخورداری از کوه‌‌هایی با شیب مناسب و تجهیزات مرتبط موقعیت ویژه‌ای جهت فعالیت‌‌های ورزش اسکی دارد. همچنین به دلیل وجود پوشش گیاهی مناسب قابلیت ایجاد پیست اسکی روی چمن برای فصول گرم سال نیز مورد انتظار است. پیست اسکی خوشاکوی ارومیه، ظرفیت مناسب و مساعدی برای رشد و توسعه ورزش‌‌های زمستانی در آذربایجان غربی است. پیست اسکی خوشاکوی ارومیه، یکی از کانون‌‌های مهم ورزش‌‌های زمستانی در شمال غرب کشور است. در سال‌‌های اخیر در راستای توسعه و تجهیز این مکان تفریحی اقدامات قابل توجهی انجام شده اما هنوز راه بسیاری برای توسعه‌ پیست اسکی خوشاکو باقی مانده است. خوشاکوی ارومیه با وجود ویژگی‌‌های منحصر به فرد و جذابیت‌‌های طبیعی‌اش به دلیل نبود امکانات مناسب نتوانسته رونق زیادی به وجود آورد. با توجه به قیمت بالای ابراز ورزش اسکی، وسایل را با قیمت مناسب در اختیار علاقه‌مندان قرار می‌دهند.

دره‌ شهدا

این دره، یکی از تفرجگاه‌های مهم شهرستان ارومیه است. دره‌ قاسملو در حدفاصل بین ارومیه و اشنویه قرار دارد که با وسعت زیاد و چشم‌اندازهای طبیعی خود و همچنین چشمه‌‌هایی که در داخل باغ‌‌ها و دره‌‌ها ست، زیبایی خاصی به این منطقه داده است. در روزهای تعطیل و فصل بهار و تابستان افراد زیادی برای گذراندن اوقات فراغت به این دره می‌آیند.

بازار اروميه

بازار اروميه در گوشه‌ جنوب شرقي شهر اروميه واقع شده است كه در حال حاضر بخش عمده و سالم آن در بين خيابان‌هاي امام - عسگرآبادي - اقبال و مهاباد (منتظري) محصور است.قديمی‌ترين بخش‌هاي باقيمانده‌ محدوده‌ بازار از دوره‌ صفويه به بعد است؛ به‌ويژه حمام‌هایي از دوره‌ زنديه و قاجار باقي مانده كه نمايانگر ذوق معماري دوره‌‌هاي مختلف است. هر راسته و بخشي از اين مجموعه فرم و شكل‌بندي خاص خود را دارد. وجود تيمچه‌‌ها، سه‌راه‌‌ها، مساجد، حمام‌ها، دال بر آباداني و تحرك اين بخش از شهر در زماني نه چندان دور است.