چشمه‌های اسرارآمیز باداب سورت

روزنامه ایران - سعیده احسانی‌راد: تابلوی باداب سورت ۲۵ کیلومتر، تنها نشانی است که گردشگران را از نیمه راه جاده دامغان به ساری راهنمایی می‌کند به سمت محلی که چشمه‌های شگفت‌انگیز هفت‌رنگ و رؤیایی را در آنجا می‌توان دید.

بروشورهای تبلیغی مکان‌های گردشگری مازندران پای بعضی گردشگران را که به‌دنبال دیدن مکان‌های خاص و ناشناخته هستند به باداب سورت باز کرده و تعداد اندکی هم با اطلاع قبلی از وجود چنین مکانی برای دیدن باداب سورت آمده‌اند. از کنار جاده تا خود باداب سورت ۲۵ کیلومتر راه است ؛ راهی دیدنی و جذاب ومنظره‌ای رؤیایی، به طوری که نوار ابری کشیده شده روی دشت‌ها، زیبایی توصیف نشده‌ای دارد که سر مسافران را حسابی به عکاسی و ثبت آن مناظر گرم می‌کند.

باداب سورت دومین چشمه آب شور جهان در کنارروستای سورت، حدفاصل روستاهای اروست و مال خواست قراردارد، جاده‌اش هموار و آسفالت است اما ورودی خود باداب سورت 6 کیلومترجاده خاکی دارد از سر جاده تا خود جایی که به باداب سورت می‌رسد محلی شده برای کسب درآمد روستاییان. گردو، آب زرشک و مجسمه‌های گلی به‌شکل گوزن توسط بچه‌ها و جوانان روستایی کنارجاده برای فروش چیده شده است.

رد نیسان‌های آبی در شیب تند جاده

شیارهای نمکی روی کوه‌ها شکل خط خطی‌هایی را ایجاد کرده که خشک است و بدون آب، سرچشمه‌ها پر از توده نمک سفید است. در مجاورت کوه پارکینگی ساخته شده که گردشگران بعد از پارک خودرو از دو طریق می‌توانند به چشمه‌های رنگی باداب سورت برسند یا باید پیاده دامنه کوه را با شیب تند طی کنند یا با نیسان‌های آبی و تراکتورهای مجهز به صندلی به بالای کوه بروند.

مسافران با بهت و حیرت سوار نیسان‌ها می‌شوند، هر نیسان 11 مسافر سوار می‌کند، کرایه رفت و برگشت 5 هزار تومان است، ابتدای راه تا به دامنه کوه برسد صاف و هموار است اما نیسان‌ها که به دامنه کوه می‌رسند و شیب تند را با تکان‌های شدید بالا می‌روند وحشت به جان گردشگران می‌افتد هیچ‌کس به روی خودش نمی‌آورد اما وقتی که ماشین‌ها روی دست‌اندازهای سفت شده و شیار کوه‌ها می‌افتند و مسافران هر یک به گوشه‌ای پرت می‌شوند جیغ و خنده‌شان به هوا می‌رود.

بعد از طی یک ربع راه و گذر از سربالایی با شیب تند و خطرناک همه نفس راحت می‌کشند که به سلامت به محل چشمه‌های رنگی باداب سورت رسیدند؛ محلی که دورتادورش را سیم خاردار کشیدند.

رانندگان به مسافران اعلام می‌کنند فقط 40 دقیقه فرصت ماندن دارند و باید با همان ماشین دوباره به پایین کوه برگردند. مسافران هنوز از نیسان سواری حال‌شان جا نیامده که کسی از یک بلندی نه چندان مرتفع از آنها می‌خواهد که از کنار سنگ چین‌ها رد شوندهمه به کنار استخری نیم دایره بروند وقتی همه جمع می‌شوند آقایی بعد از سلام و احوالپرسی خودش را راهنمایی مستقل از میراث فرهنگی معرفی می‌کند که از اهالی همان منطقه است و رایگان باداب سورت را به گردشگران معرفی می‌کند.

معرفی راهنما برای باداب سورت این‌طور شروع شد: چشمه‌های باداب سورت در ارتفاع 1841 متری از سطح دریا قرار گرفته و اصالت باداب سورت از روستایی به نام سورت در بالا دست این منطقه گرفته شده که امروز خالی از سکنه شده و اثری از آن وجود ندارد.

اما باداب سورت یعنی چه: باداب یا بادو به زبان مازندرانی یعنی چشمه‌هایی که آب آن خواص درمانی دارند و معنی دیگر باداب و سورت روستایی که اسمش روی این منطقه مانده است، در این محل دریاچه‌ای وجود دارد که سرچشمه اصلی آب‌های پایین‌دست است و حفره‌ای وجود دارد که دارای چاه‌هایی به عمق 100 متر است که به این چاه‌ها در زمین‌شناسی چاه‌های آرتزین گفته می شود که املاح آن نمک، آهن و گوگرد و مس است. اما این رسوبات پلکانی چطور تشکیل می‌شود؟ برای تشکیل یک سانت از حوضچه‌های باداب سورت، ۲۰۰ تا ۳۰۰ سال زمان لازم است. به‌دلیل قرار‌گیری باداب سورت در ارتفاعات و وزش دائمی باد ملایم، آب به حالت چین چین رسوب می‌کند و چین‌های آب به مرور زمان به پله تبدیل می‌شود.

چشمه های اسرار آمیز

طی سالیان طولانی جریان آب چشمه‌های باداب سورت در پایین‌دست، صدها طبقه و ده‌ها حوضچه زیبا به رنگ‌های قرمز، نارنجی و زرد به وجود آورده است. جاذبه اصلی و ویژگی منحصر به فرد چشمه‌های باداب سورت، این طبقات و حوضچه‌هاست. حوضچه‌های پایین‌دست باداب سورت به خاطر ته‌نشین شدن املاح در حوضچه‌های بالادست، شفاف‌تر هستند. املاح موجود در آب حوضچه‌های باداب سورت عبارتند از آهن، آهک، مس، گوگرد و نمک اما رسوبات مختلف می‌توانند رنگ آب را تغییر دهند به‌عنوان مثال رسوب آهن آب را به رنگ قرمز، رسوب مس به رنگ سبز، گوگرد به رنگ زرد و آهک و نمک هم آب حوضچه‌ها را به رنگ سفید در می‌آورند.

همچنین باکتری‌های موجود در آب نیز باعث تغییر رنگ آب حوضچه‌ها می‌شوند. یک چشمه دیگر در بالادست این چشمه قرار دارد و به‌دلیل ترش بودن آب، بومی‌های این منطقه به آن باداب‌ترش می‌گویند. چشمه‌های باداب سورت از نوع ژئوپارک محسوب شده و همزمان با آخرین چین‌خوردگی البرز در پلیوستوسن و پلیوسن که دوران چهارم زمین‌شناسی بوده، شکل‌گرفته است.

چشمه‌های اسرارآمیز باداب سورت مشتمل بر سه چشمه با آب‌های کاملاً متفاوت ازلحاظ رنگ، بو و مزه است و یکی از این چشمه‌ها دارای آبی بسیار شور بوده و دارای دریاچه‌ای کوچک است که عمدتاً در تابستان برای شنا و آب‌درمانی استفاده می‌شود و در قسمتی از کف این دریاچه حفره‌ای عمیق به نام برمودای اروست وجود دارد.

این رسوبات، همراه با آب دریاچه جهت درمان دردهای کمر و پا، امراض پوستی، رماتیسم و میگرن سودمند است و به علت شوری زیاد این دریاچه و دارا بودن املاح و مواد معدنی فراوان به‌هیچ‌عنوان در فصل زمستان یخ نمی‌زند و هیچ جانوری نیز در آن زیست نمی‌کند. این راهنما به گردشگران توصیه کرد که اگر سینوزیت دارند حتماً دوبار آب شور استخر را به بینی‌شان بریزند و از سرچشمه آب ترش بخورند تا سموم بدنشان دفع شود. شبیه این چشمه‌های شگفت‌انگیز باداب سورت در ایران در پاموکاله در ترکیه، ایوان‌های مطبق سفید و صورتی در نیوزیلند، بایشوایتای در چین، باگنی سان فلیپو در ایتالیا، منطقه سنگ زرد در امریکا و هیرو ال آگورا در مکزیک وجود دارد.

7 رنگ سحر انگیز سورت

باداب سورت رؤیایی و سحرانگیز که حاصل هنرمندی خدا بر طبیعت کوهستانی استان مازندران است فقط باید از نزدیک دید ودر زبان توصیف نمی‌گنجد جایی که کوه چین‌چین شده و تکان آن چین‌ها پر از آب و سطحی صدفی است که با تابش نور رنگ‌های آن نیز که غالباً قهوه‌ای است عوض می‌شود.

بسی جای تأسف دارد که نسبت به این مکان گردشگری سحرانگیز هیچ نظارت جدی وجود ندارد و هیچ تابلوی هشدار و راهنمایی در معرض دید نیست تا از صدمات ناشی از حضور گردشگران در امان بماند به‌عنوان مثال بیشتر عروس و دامادها برای داشتن صحنه‌های خاص در فیلم عروسی و گرفتن عکس بدون مانع و هشداری به این منطقه می‌آیند که اگر کوآد کوپترهای فیلمبردارها به چشمه‌ها بخورد صدمات جبران‌ناپذیری را به این میراث طبیعی تجدید‌ناپذیر وارد می‌کند.

بهروز کشاورز سرپرست اداره کل میراث فرهنگی مازندران درباره بحث نظارت و جلوگیری از تخلفات سودجویان در باداب سورت گفت:همه جا افرادی پیدا می‌شوند که از چراغ قرمز عبور کنند. در این منطقه نیز یگان حفاظت کار نظارت را انجام می‌دهد و اگر تخلفی همچون حضور گروه‌های فیلمبرداری برای عروسی صورت می‌گیرد به دور از چشم یگان حفاظت بوده که در صورت مشاهده با متخلفان برخورد قانونی صورت می‌گیرد.

وی درباره ایجاد زیرساخت‌های گردشگری در باداب سورت اظهار داشت:زیرساخت‌های گردشگری این منطقه به صورت کتابچه‌ای به منابع طبیعی استان ارسال شده تا مورد بررسی قرار گیرد. هر زمان که طرح‌های این کتابچه تأیید شود بخش خصوصی کار ساخت پارکینگ و سرویس بهداشتی را آغاز می‌کند در حال حاضر پارکینگ موقتی این محل از طریق دهیاری و بخشداری منطقه اداره و نظارت می‌شود.

سرپرست اداره کل میراث فرهنگی مازندران ایجاد راه دسترسی مطمئن به محل چشمه‌های رنگی باداب سورت را از دیگر طرح‌هایی بیان کرد که در صورت واگذاری زمین از طریق جنگلبانی و منابع طبیعی همزمان با طرح‌های آن، کار ساخت راه دسترسی هم انجام می‌شود.