همه چیز درباره «NBA»، بزرگ‌ترین لیگ بسکتبال دنیا

هفته نامه همشهری جوان - علیرضا گرانپایه: شاید برای درک محبوبیت فوتبال باید به کوچه، پسکوچه های برزیل بروید تا نوجوانی را ببینید که با کمترین امکانات توپ را به تور می رسانند، بدون کفش، بدون تغذیه و بدون لباس برندهای رنگارنگ. اصلا بی خیال برزیل، بگذارید سری به کوچه های سال های قبل کشور خودمان بزنیم تا تکه آجرهایی را ببینیم که قرار است نقش تیرهای دروازه کلی نوجوانان کتانی به پا را بازی کنند اما برای این که بدانید بسکتبال هواداران دوآتشه خود را در قلب آمریکا دارد، کار سختی ندارید.

یکی از فیلم های هالیوودی را داخل دستگاه پلیر قرار دهید تا در یکی از سکانس های خیابان گردی قهرمان اصلی به زمین بسکتبال کنار خیابان برسید. حالا کوله های کنار فنس ها را چهارچشمی تماشا کنید تا متوجه شوید که چگونه عشق به تق تق های برخورد توپ بسکتبال به زمین، نوجوانان و جوانان این کشور را به فنس های کنار خیابان می رساند.

تمام این داستان ها را گفتیم تا از ظهور بهترین و حرفه ای ترین لیگ بسکتبال دنیا از دل همین فنس ها تعجب کنید. NBA برای بسکتبالیست ها و هواداران این رشته، همان غول آخری است که همه بی صبرانه برای رسیدن به آن لحظه شماری می کنند و دلشان می خواهد برای یک بار هم که شده بزرگ ترین چالش زندگی ورزشی خود را تجربه کنند.

آندره بینوم

شاید «آندره بینوم» فکر را هم نمی کرد که نامش در تاریخ NBA ماندگار شود. اول سال 2005 قبل از قوانین اجبار حضور بازیکنان در کالج دانشگاه ها، توانست بدون واسطه در هجده سالگی به لس آنجلس لیکرز بیاید و لقب جوان ترین بازیکن تاریخ را کسب کند.

فیل جکسون

«فیل جکسون» همراه «شیکاگو بولز» توانست شش بار قهرمان NBA شود. سپس توانست این افتخارات را با لس آنجلس لیکرز تکرار کند و پنج قهرمانی را هم با آن ها به دست بیاورد تا پرافتخارترین سرمربی جهان شود.

بوستن سلتیکس

«بوستن سلتیکس» با 17 قهرمانی، پرافتخارترین باشگاه لیگ بسکتبال NBA تا به امروز است. آن ها در فاصله زمانی بین سال های 1957 تا 1969 قدرت بی رقیب مسابقات بودند تا جایی که 11 عنوان قهرمانی از 13 عنوان ممکن را کسب کردند. بعد از آن ها «لس آنجلس لیکرز» با 16 قهرمانی و شیکاگو بولز با شش قهرمانی قرار دارند.

سازمان لیگ بسکتبال حرفه ای آمریکا، سقف درآمد بازیکنان شاغل در لیگ برای فصل 17- 2016 را 94 میلیون دلار در سال اعلام کرده. فصل گذشته این رقم 70 میلیون دلار بوده است. البته منظور از این عدد، تمام درآمد خالص یک بازیکن از باشگاه و شرکت های تبلیغاتی است.

29000 هرچند شما می توانید امسال با چیزی حدود 108 تا 302 دلار، مسابقه تیم لس آنجلس لیکرز را از نزدیک تماشا کنید ولی گاهی هم قیمت بلیت یک مسابقه مثل جدال هفتم فصل گذشته «گلدن استیت» و «اوکلاهاما» در مسابقه نهایی کنفرانس غرب در بازار سیاه به 29 هزار دلار هم می رسد

از BAA تاNBA

همه چیز از پیشنهاد «ماکس کیس» خبرنگار روزنامه نیویورک ژورنال به آقای «والتر برایون» رییس تیم هاکی روی یخ و سالن «بوستون» شروع شد. تا سال 1946 مسابقات بسکتبال در کشور آمریکا به مسابقات دانشگاهی محدود می شد و خبری از رقابت های فشرده و حرفه ای نبود ولی استقبال با مردم از این ورزش و سالن های خالی باعث شد، 11 نفر از صاحبان استادیوم های بزرگ آمریکا در ششم ژوئن در هتل «کامادور» دور هم جمع شوند و برای برگزاری مسابقات «BAA» که مخفف BASKETBALL ASSOCIATION OF AMERICA به توافق برسند.

«ماریس پولودوف» رییس هاکی روی یخ، رقابت ها را با 60 مسابقه در دور مقدماتی و همان قوانین مسابقات دانشگاهی برگزار کرد. تغییرات زمان مسابقه هم در راستای درآمدزایی آن ها بود؛ مثلا وقتی متوجه شدند اگر استراحت ها بیشتر باشد، مردم بیشتر به خرید خوراکی و وسایل دیگر در استادیوم مشغول می شوند، در ابتدا بازی را به سه کوارتر پانزده دقیقه ای تقسیم کردند و بعد از مدتی به چهار کوارتر دوازده دقیقه ای تغییر دادند. همچنین زمان مسابقات نسبت به مسابقات دانشگاهی طولانی تر شد که علتش فرصت بیشتر برای تبلیغات بود.

سپس مسابقات دیگری در غرب آمریکا با نام NBL برگزار شد تا بازیکنان درجه یک دانشگاهی آمریکا به جای رفتن به BAA به «NBA» بروند و چهار تیم «تورنتو»، «کلیولند»، «دیترویت» و «پیتسبرگ» ورشکست شوند. فصل ۱۹۴۸- ۱۹۴۹ مسابقات «NBA» (مخفف NATIONAL BASKETBALL ASSOCIATION) با حضور هفت تیم از NBL و ۱۰ تیم از BAA شروع به کار کرد.

نقل و انتقالات بازیکنان

باشگاه ها در لیگ بسکتبال آمریکا علاوه بر نقل و انتقالات معمول که در آن قوانینی مثل سقف قرارداد پنج ساله و فیرپلی مالی باشگاه ها وجود دارد، می توانند به کمک بخش جذابی به نام «Draft» نیز بازیکنان بااستعداد ابتدای فصل را جذب کنند. «درفت» نام مراسمی است که در آن تیم های لیگ NBA در دو دور (یا به اصطلاح راند) شروع به انتخاب بازیکنان خوب و آینده دار لیگ دانشگاهی آمریکا یا دیگر لیگ های معتبر دنیا می کنند.

بدین ترتیب همه ساله 60 بازیکن به وسیله درفت به لیگ حرفه ای بسکتبال آمریکا راه پیدا می کنند که البته بسیاری از آن ها نیز ممکن است فرصت بازی در تیم اصلی را پیدا نکنند. با توجه به این نکته مهم، انتخاب شدن در درفت، پایان کار نیست و بازیکنی که در درفت انتخاب می شود باید در تمرینات نیز خوب ظاهر شده و به خصوص در لیگ تابستانی نیز عملکرد قابل قبولی از خود به نمایش بگذارد. اما قطعا این سوال برایتان پیش آمده است که ترتیب انتخاب بازیکنان و استعدادها در این رقابت چگونه است؟

در سال های اولیه که درفت به تازگی آغاز شده بود، تیمی که بدترین نتیجه را در طول فصل کسب کرده بود، اولین انتخاب را بین بازیکنان و استعدادها داشت و قانونی نیز وجود داشت که اگر تیمی خواهان جذب بازیکنی از شهر خود بود، می توانست بدون رعایت ترتیب درفت، این کار را انجام دهد!

مسلم است که در آن سال ها وضعیت مشخص و قرعه کشی دقیقی مانند امروز برای انجام درفت نبود و این مسئله در آن زمان کاملا طبیعی به نظر می رسید اما با تغییراتی که در این سال ها انجام شده، باید برای انتخاب ها قرعه کشی صورت بگیرد که البته در این قرعه کشی، شانس تیم های ضعیف تر به مراتب بیشتر است. تمام این کارها برای این صورت می گیرد که تیم های ضعیف لیگ بتوانند در سال بعد رقابت نزدیک تری با غول های NBA داشته باشند.

صفر تا سکو

لیگ بسکتبال حرفه ای آمریکا شامل 19 باشگاه از کشور آمریکا و یک تیم از کشور کاناداست که در دو کنفرانس شرق و غرب تقسیم می شوند. هر کنفرانس شامل سه دسته (division) است تا 15 تیم هر کنفرانس در گروه های پنج تیمی تقسیم شوند. کنفرانس شرق شامل آتلانتیک، مرکزی، جنوب شرق و کنفرانس غرب هم شمال غرب، جنوب غرب و پسیفیک است اما درباره نحوه برگزاری مسابقات در هر کنفرانس باید بگوییم که هر تیم در NBA، هشت بازی پیش فصل و 82 بازی فصل اصلی انجام می دهد. به این صورت که هر تیم، چهار بازی با هر تیم «division» خود، چهار بازی با شش تیم divisionهای دیگر کنفرانس خود و سه بازی با چهار تیم دیگر کنفرانس خود انجام می دهد (52 بازی) و با هر تیم کنفرانس دیگر نیز دو بازی انجام می دهد که مجموعا 82 بازی می شود.

بعد از این مسابقات و برای تعیین قهرمان فصل، بازی های پلی آف، برگزار می شود. به این صورت که هشت تیم برتر هر کنفرانس به پلی آف می روند و به صورت معکوس (مثلا تیم اول کنفرانس با تیم هشتم، تیم دوم با هفتم و...) با یکدیگر رو به رو می شوند و در نهایت قهرمان های هر کنفرانس در بازی های فینال با هم رقابت می کنند. هر مسابقه در بازی های پلی آف به صورت بهترین از هفت برگزار می شود.

مسابقات آخر هفته

اواسط هر فصل مسابقات NBA، رقابتی تحت عنوان «Allstar Weekend» طی سه روز برگزار می شود که جنبه نمایشی و تفریحی دارد و البته به دلیل استقبال عجیب و غریب مردم و رسانه ها، درآمد بالایی را برای برگزارکنندگان به ارمغان می آورد. اولین رویداد Allstar Weekend بازی افراد مشهور (Celebrity game) است که در آن بازیگران هالیوود، خوانندگان، ورزشکاران مشهور و حتی بازیکنان سابق NBA حضور دارند.

رویداد دوم که در روز دوم برگزار می شود، بازی دو تیم SHAQ و CHUCK است. بازیکنان شرکت کننده در این مسابقه توسط «شکیل اونیل» و «چارلز بارکلیباز کینان» اسطوره های سابق NBA از بین بازیکنانی که سال اول و دوم خود را در مسابقات را NBA تجربه می کنند، انتخاب می شوند.

رویداد سوم مسابقه «ستارگان شوت زنی» (Shooting Stars) است که در آن چند تیم شامل بازیکنان سابق و حاضر NBA از نقاط مختلف زمین اقدام به شوت زنی می کنند.

رویداد چهارم، مسابقه مهارت های فردی (Skills Challenge) است که در آن بازیکنان توانایی های خود مانند پاس، دریبلینگ و شوت را به نمایش می گذارند.

رویداد بعدی مسابقه شوت سه امتیازی است و رویداد بعدی آن که پرطرفدارترین رویداد محسوب می شود، مسابقه دانک (ضربه ای در بسکتبال که بازیکن بعد از انداختن توپ به داخل سبد به حلقه آویزان می شود) است.

در آخرین رقابت هم ستارگان شرق و غرب NBA در بازی «Allstar» به مصاف هم می روند. بازیکنان اصلی هر دو تیم در این مسابقه با رای مردم انتخاب می شوند.

جیمز هاردن

چند ماه پیش بود که جا به جایی ۲۲۲ میلیون یورویی نیمار از بارسلونا به پاری سن ژرمن دنیای فوتبال را بهم ریخت و هنوز هم حاشیه هایش به پایان نرسیده و رییس سازمان لالیگا از پاری سن ژرمن به خاطر نقض واضح قوانین فیرپلی مالی یوفا به دادگاه شکایت کرده است. اما میان هیاهوی جا به جایی نیمار، در بسکتبال آمریکا بالاترین رقم جا به جایی تاریخ بسکتبال آمریکا با مبلغ ۲۲۸ میلیون یورو انجام شد و کک کسی هم نگزید.

جیمز هاردن، بازیکن باشگاه هیوستون راکتز برای تمدید چهارساله قراردادش با هیوستونی ها چنین پلو زیادی را به جیب زد تا بالاتر از نیمار، تمام بازیکنان لیگ بسکتبال آمریکا و حتی همه ورزشکاران دنیا قرار بگیرد. جیمز هاردن 196 سانتی متری البته به بازی های رسانه ای تسلط دارد و برای کم کردن فشار تبدیل شدن به گران قیمت ترین بازیکن لیگ ان بی ای، یک روز بعد از تمدید قراردادش با باشگاه، یک میلیون دلار به آوارگان توفان هاروی در ایالت تگزاس کمک کرد تا علاوه بر باارزش ترین، یکی از محبوب ترین ستاره های بسکتبال آمریکا هم باشد.

جیمز هاردن بیست و هشت ساله از زندگی در پرآشوب ترین محله های لس آنجلس، تبدیل به باارزش ترین ورزشکار دنیا شد. ستاره ای که مربی هیوستون راکتز درباره اش می گوید: «جیمز هاردن تنها بازیکنی در قرن بیست و یکم بین تمام باشگاه های دنیاست که می تواند با دست هایش تیمش را از منجلاب بیرون بکشد و تا فینال یک تورنمنت بالا ببرد.»

شاخ هایNBA

وقتی از بزرگ ترین لیگ بسکتبال دنیا حرف می زنیم، جای تعجب ندارد که برای انتخاب بهترین های تاریخ این لیگ به مشکل بربخوریم. پس لطفا بی خیال صفت «ترین» شوید، چون ما جرئت نداریم این بازیکنان را بهترین های لیگ NBA بنامیم ولی شک نکنید که این سه نفر با قهرمانی ها و افتخاراتشان جای ویژه ای در تاریخ NBA دارند.

ویلتون نورمون چمبرلین

• قد: ۲.۱۶ متر
• وزن: ۱۲۵ کیلوگرم
• متولد: ۲۱ آگوست ۱۹۳۶ در فلوریدا

در ابتدا عضو تیم بسکتبال نمایشی درمنطقه «هارلم» بود. پس از آن به اتحادیه بسکتبال ملی یا NBA راه پیدا کرد و در باشگاه های «سان فرانسیسکو واریرز»، «فیلادلفیا سونتی سیکسرز» و لس آنجلس لیکرز بازی کرد. نکته جالب در موردش این است که تنها بازیکن تاریخ است که در یک دیدار، به تنهایی موفق به کسب ۱۰۰ امتیاز شده است. سبک و روش بازی «چمبرلین» باعث شد تا «رابرت نوزیک» با الهام از او، برهان چمبرلین را در دنیای سیاست مطرح کند.

در فصل 1961-1962 میانگین 50.4 امتیاز و 25.7 ریباند را به نام خود ثبت کرد. دو قهرمانی و چهار عنوان باارزش ترین بازیکن سال، در کارنامه اش به چشم می خورد؛ آماری عجیب و غیرقابل تصور. چمبرلین در تاریخ 12 اکتبر 1999 در شصت و سه سالگی از دنیا رفت.

کریم عبدالجبار

• قد: ۲.۱۸ متر
• وزن: ۱۰۲ کیلوگرم
• متولد: ۱۶ آوریل ۱۹۴۷ در نیویورک

نام اصلی او «فردیناند لوییس الیسیدور جی. آر» است که پس از قبول دین اسلام به «کریم عبدالجبار» تغییر نام داد. در ۲۰ حضورش در NBA رکورد دست نیافتنی ۳۸۳۸۷ امتیاز را به نام خود ثبت کرد. پس از خداحافظی، به عنوان تمرین دهنده و بسکتبال نویس مشغول شد و سپس به استخدام پلیس امنیتی ایالات متحده آمریکا درآمد.

عبدالجبار که سال ها شاگرد «بروس لی» در سبک «یت کان دو» بود، در فیلم «بازی مرگ» کنار استادش به ایفای نقش پرداخت. غیر از در اختیار داشتن رکورد امتیاز، شش جایزه برترین بازیکن فصل و شش قهرمانی NBA در کارنامه اش به چشم می خورد.

مایکل جردن

• قد: ۱.۹۸ متر
• وزن: ۹۸ کیلوگرم
• متولد: ۱۷ فوریه ۱۹۶۳ در نیویورک

در وب سایت رسمی اتحادیه بسکتبال آمریکا، NBA، او را بزرگ ترن و کامل ترین بسکتبالیست تمامی دوران خوانده اند. «مایکل جردن» که به اختصار او را «MJ» نیز می گویند، مهم ترین ابزار در جهت تبلیغ و افزایش محبوبیت NBA در سراسر دنیا، در دو دهه ۸۰ و ۹۰ بود. با وجود قامت نه چندان بلندش در قیاس با دیگر بسکتبالیست ها، او با استفاده از پرش های بلند و اسلم دانک های نمایشی، مردم را تهییج می کرد.

اولین قهرمانی اش در NBA با «بولز» در سال 1991 بود. با درخشش عجیبی توانست قهرمانی «شیکاگو» را در دو فصل بعد، 1992 و 1993 پایه ریزی کند تا عنوان «تری- پیت» را به دست آورد. در حرکتی غیرقابل پیش بینی، پیش از آغاز فصل 94-1993 خود را بازنشسته کرد تا ادامه زندگیش را در بیسبال دنبال کند. با این حال، پس از یک سال دوری، دوباره به شیکاگوبولز بازگشت تا از عوامل مهم قهرمانی این تیم در سال های 1996- 1997- 1998 باشد.

در سال ۹۹ برای دومین بار از بسکتبال کناره گیری کرد. پس از دو سال در ۲۰۰۱، با لباس «واشینگتن ویزارد» در صحنه حاضر شد و در ۲۰۰۳، برای همیشه خداحافظی کرد. جردن، مالک عمده و رییس باشگاه «شارلوت هورنتز» است.