این خال های سرطان زا

با آغاز فصل گرما اغلب بيماري‌هاي پوستي شيوع بيشتري پيدا مي‌كنند.پيري پوست، آكنه، لك‌هاي پوستي و تيره‌شدن پوست همه از پيامدهاي مواجهه با نور آفتاب است. اگر چه نور آفتاب فوايد زيادي براي بدن دارد ولي درصورت ‌رعايت نكردن نكات ايمني در مواجهه با آن شاهد بروز عواقب وخيم آن نيز هستيم؛ عواقبي كه گاهي مرگبار هستند و سلامت افراد را با خطرات جدي مواجه مي‌سازند. يكي از اين عواقب مرگبار سرطان پوست است سرطاني كه خوشبختانه به‌دليل آشكار بودن علائم آن اغلب به موقع تشخيص داده مي‌شود. دكتر سيمين ابراهيم‌زاده، متخصص پوست، مو و زيبايي نكات جالبي را درباره اين نوع سرطان‌ بيان مي‌كند و به شما مي‌گويد چگونه از ابتلا به آن پيشگيري كنيد



شايع‌ترين شكل سرطان پوست كارسنيوم سلول‌ بازال است كه 90 درصد سرطان پوست در آمريكا را تشكيل مي‌دهد و عوامل خطر ايجاد اين سرطان، پوست روشن و نور آفتاب است.

اين سرطان خوش‌خيم پوست است و معمولا به‌صورت يك برجستگي كوچك گنبدي ‌شكل كه اغلب با عروق كوچك پوشيده شده است خود را نشان مي‌دهد، اين نقطه برجسته اغلب حالت براق و شفاف دارد. كارسنيوم سلول‌‌ بازال به آهستگي رشد مي‌كند و براي رسيدن به اندازه نسبتا بزرگ ماه‌ها و حتي سال‌ها زمان لازم دارد هرچند گسترش به بقيه بافت‌هاي بدن در اين نوع سرطان‌پوست نادر است ولي اگر نزديك به اندام‌هايي چون گوش و بيني باشد مي‌تواند به آن‌ها آسيب رسانده و آن‌ها را بدشكل كند.

نوع ديگر سرطان كارسنيوم سلول سنگفرشي است كه از سلول‌هاي سنگفرشي پوست شروع مي‌شود. اين سلول‌ها نازك و صاف بوده و زير ميكروسكوپ شبيه فلس ماهي است. اين نوع سرطان مي‌تواند در هر يك از ارگان‌هاي توخالي بدن و مجاري دستگاه تنفسي و گوارشي ايجاد شود. روش‌هاي درمان اين سرطان مانند كارسنيوم سلول بازال است و مانند نوع اول نور آفتاب مهم‌ترين عامل ابتلا به آن است.

ملانوم، نوع بدخيم سرطان پوست بوده و بيماري است كه در آن سلول‌هاي سرطاني بدخيم در سلول‌هاي رنگ‌دهنده پوست «ملانوسيت» يافت مي‌شود. ملانوم معمولا در افراد بزرگسال رخ مي‌دهد اما گاهي اوقات در كودكان و سالخوردگان هم ديده مي‌شود. پوست، بدن را در مقابل گرما، نور و عفونت و جراحت حفظ مي‌كند و از دولايه اصلي تشكيل شده است؛ اپيدرم (لايه‌بالايي) و درميست (لايه داخلي). ملانوسيت در اپيدرم وجود دارد و حاوي ملانين است كه رنگ پوست را تعيين مي‌كند. ملانوم گاهي اوقات به ملانوم جلدي يا ملانوم بدخيم معروف است. عمده نشانه‌هاي ملانوم عبارتند ‌از، تغيير در اندازه شكل يك خال، خونريزي خال، احساس خارش، سفت‌شدن، متورم‌شدن در محل خال و احساس ناراحتي هنگام دست‌دادن. اين بيماري در مردان بيشتر در ناحيه تنه، سرو گردن ايجاد مي‌شود.



سرطان‌هاي پوست در واقع به‌علت افزايش تكثير سلولي رخ مي‌دهند كه اين تكثير سلولي به‌صورت غيرمعمولي افزايش پيدا مي‌كند و معمولا شيوع آن بعد از يك آفتاب‌سوختگي شديد يا مواجهه با يك سري مواد شيميايي مانند آرسنيك است ولي نكته‌اي كه حائز‌اهميت است اين است كه در اكثر سرطان‌هاي پوست آفتاب‌ نقش كليدي دارد. سرطان‌هاي پوست به چند دسته تقسيم مي‌شوند؛ يك دسته سرطان‌هاي خوش‌خيم پوست و يك دسته سرطان‌هاي بدخيم پوست هستند و سن شيوع آن‌ها اغلب در سنين ميانسالي به بالاست البته در جواني هم گاهي ديده مي‌شوند. حسن سرطان‌هاي پوست نسبت به ساير سرطان‌‌ها اين است كه جلوي ديد هستند و علائم ظاهري قابل مشاهده‌اي دارند بنابراين زود تشخيص داده مي‌شوند. اغلب سرطان‌هاي پوست چه بدخيم و چه‌خوش‌خيم مي‌توانند سريع درمان شوند و با برداشتن ضايعه بهبود پيدا مي‌كنند پس تشخيص به موقع و برداشتن ضايعه با ايجاد حاشيه امن اطراف آن بسيار در درمان سرطان راهگشاست.



معمولا اگر روي خال سرطان پوست ديده شود خال خارش پيدا مي‌كند. سايز خال تغيير مي‌كند، ممكن است خونريزي داشته باشد يا تغيير رنگ پيدا كند و شكل خال نامنظم شود.

در نوع ديگر، تومور‌هاي پوست معمولا به‌صورت زخم است كه اگر اين زخم بيش از 3 ماه طول بكشد حتما بايد نمونه‌برداري شود زيرا ممكن است سرطاني باشد؛ زخم‌‌هايي كه خوب نمي‌شوند و عود مي‌كنند، خارش دارند و در نواحي از بدن به‌صورت برجستگي غيرمعمول به وجود مي‌آيند كه معمولا اين برجستگي‌ها در نواحي است كه در تماس آفتاب مثل صورت، گوش‌ها و دست‌ها هستند.

سري ديگري از سرطان‌ها مربوط به دهان و زبان هستند كه اگر توده‌اي روي زبان يا سقف دهان به‌صورت ناگهاني رشد كند و زخم شود بايد شك كرد و به پزشك مراجعه كرد و همچنين يك‌سري از خال‌ها هم هستند كه روي ناخن‌ها به‌صورت ناگهاني ايجاد مي‌شوند كه بايد تحت نظر باشند زيرا ممكن است يك خال معمولي نباشد و يك ملانوم ناخن باشد. در كل خال‌هايي كه در كف دست و پا ايجاد مي‌شوند حتما بايد تحت نظر باشند.


معمولا اين سرطان در آقايان بيشتر است زيرا بيشتر با نور آفتاب در تماس هستند و در كل سنين ميانسالي به بالا را درگير مي‌كند. افرادي‌كه خيلي در معرض آفتاب هستند يا آفتاب سوختگي‌هاي مكرر دارند يا اين‌كه از زمان كودكي بدون آن‌كه پوشش مناسب داشته باشند در معرض آفتاب باشند و همچنين افرادي كه در كارخانه‌هاي شيميايي كار مي‌كنند به‌خصوص در رابطه با آرسنيك در آن‌ها سلول‌هاي سرطاني بيشتر رشد مي‌كند.



تجمع سلول‌هاي رنگدانه‌اي در پوست را خال مي‌نامند- تعداد خال‌ها معمولا مادرزادي است و با توارث منتقل مي‌شود از 30و53 افراد معمولا درسنين كودكي و در خانم‌ها هنگام مصرف قرص‌هاي بارداري و حاملگي تعداد اين خال‌ها زيادتر مي‌شود ولي معمولا مجموع خال‌هايي كه فرد در طول زندگي در پوست خود مشاهده مي‌كند از طريق توارث به او منتقل مي‌شوند و تا 30 و 35 سالگي در بدن افراد خال ايجاد مي‌شود و بعد از آن ديگر خال جديد ديده نمي‌شود.

يك سري از خال‌ها هم از بدو تولد ايجاد شده‌اند كه اين نوع خال‌ها بايد مورد نظر قرار بگيرند زيرا روي اين خال‌ها ممكن است سرطان بدخيم ملانوم ايجاد شود بنابراين خال‌هاي مادرزادي طي زندگي ابتدا توسط مادر و پدر و سپس خود فرد بايد تحت نظر باشند و درصورت مشاهده تغيير حتما بايد برداشته شوند.


حسن سرطان‌هاي پوست نسبت به ساير سرطان‌‌ها اين است كه جلوي ديد هستند و علائم ظاهري قابل مشاهده‌اي دارند بنابراين زود تشخيص داده مي‌شوند اغلب سرطان‌هاي پوست چه بدخيم و چه‌خوش‌خيم مي‌توانند سريع درمان شوند



خال‌هايي كه طي زمان ايجاد مي‌شوند معمولا خوش‌خيم هستند مگر اين‌كه خال‌ها دستكاري شوند. منظور برداشتن خال نيست بلكه آزار خال است به‌طور مثال هنگام تراشيدن موي بدن اگر اين خال‌ها آزرده شوند طي زمان باعث بروز مشكل در آن‌ها مي‌شود يا در نواحي كه آفتاب به پوست مي‌خورد برخي از خال‌ها ممكن است تغيير رنگ بدهند و به سمت خال‌هاي بدخيم بروند ولي اغلب خال‌هايي كه بعد از كودكي ايجاد مي‌شوند خوش‌خيم هستند مگر اين‌كه يك سري تغيير روي آن‌ها ببينيم كه با مشاهده كوچك‌ترين تغيير بايد به پزشك مراجعه كنيم؛ تغييراتي مانند خارش، تغيير رنگ، تغيير سايز‌هاي ناگهاني، پايه‌دارشدن اطراف خال. اين نوع خال‌ها بهتر است برداشته شوند.


عمده‌ترين روش درماني براي سرطان‌هاي پوست برداشتن ضايعه سرطاني و ايجاد يك حاشيه امن از سلول‌هاي اطراف آن است. معمولا وقتي يك ناحيه ضايعه پوستي با تشخيص، نمونه‌برداري مي‌شود اين نمونه به پاتولوژي داده مي‌شود و پاتولوژي نوع سرطان و ميزان بدخيمي آن را براي ما مشخص مي‌كند و بعد از تعيين نوع سرطان حاشيه امني از اطراف ضايعه برداشته مي‌شود كه معمولا يك تا يك‌ونيم سانت از اطراف ضايعه اصلي است و مجدد به پاتولوژي داده مي‌شود كه پاتولوژي تشخيص مي‌دهد آيا سلول‌هاي سرطاني در پوست اطراف ضايعه وجود دارند يا خير اگر وجود داشته باشند نياز به جراحي بعدي است.

در برخي از قسمت‌هاي بدن كه امكان جراحي وجود ندارد به‌طور مثال نواحي نزديك چشم مي‌توان از راديوتراپي با نظر پزشك استفاده كرد ولي درواقع اصلي‌ترين روش درمان، برداشتن ضايعه است.

در سرطان‌هاي بدخيم هيچ دارو و روش ديگري موثر نيست ولي يك‌سري از روش‌ها مثل كرايو يا سرمادرماني ممكن است در برخي از سرطان‌هاي پوست مانند Bcc كه امكان دست‌اندازي به ساير سلول‌ها نيست جوابگو باشد ولي بهترين درمان همان برداشتن ضايعه با عمق مناسب و حاشيه است.


عموما در سرطان‌هاي نوع bcc اميد به زندگي درصورت تشخيص به موقع صددرصد است و در SCC اميد به زندگي در ضايعات كوچك به همين ميزان است ولي اگر منجر به دست‌اندازي به ساير نقاط بدن شود درصد آن كمتر مي‌شود. در نوع ملانوم كه وخيم‌ترين نوع سرطان پوست است اين موضوع بستگي به نوع تشخيص دارد اگر فقط محدود به پوست باشد با برداشتن حاشيه ضايعه و پيگيري‌هاي مكرر درصد اميد به زندگي بالا مي‌رود ولي اگر به مغز و ريه و ساير بافت‌ها قبل از رسيدن و برداشتن ضايعه دست‌اندازي كرده باشد متاسفانه اميد به زندگي خيلي پايين است.



يك باوري كه در عوام وجود دارد اين است كه گمان مي‌كنند يك خال‌ مادر و والد وجود دارد كه باعث مي‌شود تعداد خال ديگري به‌وجود بيايد و به اشتباه فكر مي‌كنند با برداشتن اين خال والد تعداد خال‌ها محدود مي‌شوند و خال جديدي ايجاد نمي‌شود كه اين باور غلط است و هيچ خالي نمي‌تواند باعث بروز خال‌هاي ديگر شود.

باور غلط ديگر اين است كه افراد گمان مي‌كنند با برداشتن يك خال ممكن است خال سرطاني شود درحالي‌كه عكس اين حالت وجود دارد برخي از خال‌ها سرطاني هستند و زماني كه برداشته و نمونه‌برداري مي‌شوند مشخص مي‌شود سرطاني هستند و برداشته شدن خال جلوي پيشرفت سرطان را مي‌گيرد.


سولاريوم باعث سوختگي و در مراحل اوليه باعث پيري زودرس پوست و در مراحل انتهايي هم ممكن است منجر به سرطان بدخيم پوست شود


لوازم آرايشي و بهداشتي در ايجاد سرطان نقشي ندارند مگر اين‌كه فرد به جاي ضدآفتاب براي پوشش از كرم‌پودر استفاده كند و صورت خود را با آن پوشش دهد زيرا اكثر اين مواد آرايشي ضدآفتاب ندارند مضاف براين‌كه به خاطر رنگي كه بر پوست ايجاد مي‌كنند ممكن است جذب اشعه ماوراي بنفش را بيشتر كنند و سبب آفتاب‌سوختگي و درنهايت سرطان شوند ولي به‌خودي خود ايجاد سرطان نمي‌كنند.


سولاريوم درواقع همان اشعه ماوراي‌بنفش آفتاب است كه به‌صورت باند اشعه جدا شده، قسمت نوري آن جدا شده و فقط اشعه ماوراي بنفش آن به پوست مي‌خورد. سولاريوم باعث سوختگي و در مراحل اوليه باعث پيري زودرس پوست و در مراحل انتهايي هم ممكن است منجر به سرطان بدخيم پوست شود و متاسفانه برخي گمان مي‌كنند چون درمقابل آفتاب قرار نمي‌گيرند خطري متوجه آن‌ها نيست درحالي‌كه سولاريوم همان اشعه ماوراي بنفش آفتاب است كه باعث سوختگي پوست و سرطان مي‌شود و درحال حاضر در اغلب نقاط جهان استفاده از سولاريوم و نورآفتاب براي برنزه شدن منسوخ شده ولي متاسفانه در ايران خيلي از افراد غير از اين‌كه از سولاريوم استفاده مي‌كنند از كرم‌هايي مانند روغن بچه هم براي بهتر برنزه شدن استفاده مي‌كنند كه باعث مي‌شود نور بيشتر روي پوست متمركز شده و اثرات اشعه ماوراي بنفش روي پوست بيشتر شود. توصيه مي‌شود اگر تمايل به برنزه شدن داريد از كرم‌ها و اسپري‌هاي اتوبرنزه استفاده كنيد كه كاملا بي‌خطر هستند.



در پيشگيري از سرطان پوست در درجه اول استفاده از ضدآفتاب مناسب است. درحال حاضر در تمام مقاله‌ها و پژوهش‌ها آمده كه تمام افراد 6 ماه به بالا حتما بايد از ضدآفتاب استفاده كنند. ضدآفتاب بايد هر 2 ساعت يك‌بار تكرار شود. در كودكان غيراز مصرف ضدآفتاب در ناحيه صورت و دست‌ها بايد از لباس‌هاي آستين بلند و شلوارهاي بلند در مقابل نورآفتاب استفاده شود در فصل تابستان از ساعت 10 صبح تا 4 بعدازظهر از تماس با آفتاب خودداري شود. از گرفتن نورآفتاب و سولاريوم براي برنزه شدن جلوگيري شود. استفاده از غذاها و ميوه‌هايي كه سرشار از ويتامين C و E و A هستند مي‌تواند از سرطان‌هاي پوست پيشگيري كند.

اگر درقسمتي از پوست بدن زخم ديده شد كه به‌مدت 3 ماه خوب نشد حتما به نزد پزشك برويد. توجه به خال‌ها و هرگونه تغيير در رنگ و شكل و اندازه آن‌ها را جدي بگيريد.



يك گروه از موادغذايي با ارزش، آنتي‌اكسيدان‌ها هستند. اين گروه معمولا در ميوه‌هايي به رنگ قرمز و سبزي‌ها يافت مي‌شوند. آنتي‌اكسيدان‌ها حاوي موادي هستند كه اين مواد ضدراديكال‌هاي آزاد هستند و به‌دليل اين‌كه صدمه‌اي كه اغلب به پوست مي‌خورد بيشتر توسط راديكال‌هاي آزاد اكسيژن ايجاد مي‌شود. اين موادغذايي چون برضد‌راديكال‌هاي آزاد عمل مي‌كنند از فرسايش پوست و ايجاد آسيب جدي به پوست به‌صورت مزمن و درنهايت سرطان پوست جلوگيري مي‌كنند كه عمده‌ترين اين مواد ميوه‌هاي رنگي مثل گوجه‌فرنگي و مركبات هستند و موادي كه بتاكاروتن دارند مانند ويتامين A و E كه در پيشگيري از ابتلا به سرطان مفيد هستند.