راهنمای تورلیدری، شغل پرهیجان

هفته نامه همشهری جوان - سید سینا ناصری: شاید باورکردنش سخت باشد اما هستند آدم هایی که برای سفر کردن، بودن در طبیعت و دیدن مکان های تاریخی به شما حقوق می دهند. البته باید شرایطی داشته باشید و ضوابطی را هم رعایت کنید تا این حقوق نصیبتان شود. تورلیدر بودن از آن شغل هایی است که با تفریح مرز مشترک زیادی دارد و از شغل های کارمندی هیجان انگیزتر است. فقط باید حواستان به ضوابط و شرایطی که برای یک راهنمای باسابقه تور این جا توضیح داده باشد.

زهره چاری پور، با این که کارشناسی اش را در رشته مهندسی کشاورزی گرفته اما ترجیح داد برای ارشد، برنامه ریزی گردشگری بخواند. او از آن دسته آدم هاست که علاقه ای به شغل های پشت میزنشینی و کارمندی ندارد. اصلا همین بیزاری از کارمندی، یکی از دلایلی بود که باعث شد برود سراغ گردشگری؛ «دوست داشتم یک تغییر بزرگ در زندگی ام ایجاد کنم.

نمی خواستم شغلی مثل کارمندی داشته باشم که یک برنامه روتین و کسل کننده است. دوست داشتم کارم بشود زندگی ام و برعکس. چه چیزی از این بهتر که کار و زندگی آدم با گردش و طبیعت و تفریح همراه باشد؟» او برای زندگی اش یک شعار هم انتخاب کرده؛ «آزادی یعنی انجام دادن آن کاری که دوست داری و خوشحالی، دوست داشتن آن کاری است که انجام می دهی.»

ترفند اول: چی باید بلد باشیم؟

تا چند سال پیش، تمام تصورات از گردش و تفریح و مسافرت، خلاصه می شد به مسافرت های خانوادگی یا نهایتا آژانس های مسافربری که تعدادشان به اندازه الان نبود اما در چند سال گذشته خیلی ها رفتند سمت گردشگری و تصمیم گرفتند خودشان سرپرست یک کاروان باشند؛ «درواقع شخص تورلیدر تمام کارهای مربوط به سفر، مثل تنظیم برنامه رفت و برگشت، پیدا کردن محل اسکان مسافران، خورد و خوراک، محاسبه و مدیریت هزینه سفر و خلاصه تمام کارهایی را که مربوط به برنامه ریزی های سفر است، یک تنه انجام می دهد.» البته این ها جزء دانش عمومی و تجربی تورلیدر به حساب می آیند. تورلیدر باید اطلاعات تخصصی زیادی هم داشته باشد. قسمت سخت کار هم همین جاست؛ دادن اطلاعات به مسافران با صبر و حوصله زیاد و البته خوشرویی. مدیریت بقیه عوامل و آدم های دست اندرکار مثل راهنما، مسئول فنی و راننده هم به عهده تورلیدر است.

روابط عمومی بالا، انعطاف پذیری در ارتباط با دیگران و داشتن روحیه کار گروهی مهم ترین ویژگی های شخصیت یک تورلیدر است. روابط عمومی بالا، انعطاف پذیری در ارتباط با دیگران و داشتن روحیه کار گروهی مهم ترین ویژگی های شخصیتی یک تورلیدر است؛ ویژگی هایی که زهره چاری پور تاکید خاصی روی آن ها دارد؛ «تورلیدری علاقه می خواهد. اگر حوصله جمع را ندارید یا نمی توانید گروهی را همراه خود کنید، بهتر است شغل دیگری را انتخاب کنید. به این خاطر که لازمه شغل تورلیدری ارتباط و تعامل مناسب با همه سنین و همه افراد با روحیات و فرهنگ های متفاوت است.»

البته اگر به یک یا چند زبان زنده دنیا یا اصلا همان انگلیسی مسلط باشید، برای خودتان خوب است. به کلاس کارتان چند پله اضافه می کند و توریست های خارجی را هم می توانید مدیریت کنید.

ترفند دوم: کجا دوره ببینیم؟

تورها انواع مختلفی دارند که باید یکی از آن ها را انتخاب کنید. و در همان مسیر قدم بردارید. اولین قدم پیدا کردن علاقه تان و فهمیدن این نکته است که می خواهید سرپرست چه مدل توری بشوید. بعد از فهمیدن علاقه باید دوره های لازم را بگذرانید. رایج ترین دوره ها یکی دوره مخصوص راهنمایان فرهنگی است.

اگر فکر می کنید آدمی هستید که اگر از صبح تا شب از این موزه به آن موزه بروید، خسته نمی شوید، شما مناسب تورهای تاریخی فرهنگی داخلی هستید. دوره بعدی هم که طرفداران زیادی دارد، دوره مخصوص راهنمایان طبیعت گردی است. آن هایی که صبح سیزده بدر قبل از خانواده می روند به دل طبیعت تا جایی برای اهل خانه بگیرند، به درد این نوع تور می خورند. طبیعت گردی که معادل کلمه اکوتوریستم انتخاب شده، هیجان رفتن به دل غارها و جنگل های بکر و کویرنوردی را در خود دارد.

برای گرفتن مدرک تورلیدری، موسسه هایی وجود دارند که با سازمان میراث فرهنگی طرف قرارداد هستند و کارشان این است که زیر و بم کار را در مدت کوتاهی به کارآموزها آموزش بدهند. طول هر دوره شش ماه است و نیازی به تحصیلات دانشگاهی در رشته های گردشگری و جهانگردی ندارد. بحث هزینه هم در هر موسسه ای متفاوت است اما یک دوره شش ماهه با مدرک رسمی، نسبت به ساعات و تعداد کلاس ها و نوع آموزش، رقمی بین ۶۰۰ تا ۹۰۰ هزار تومان برایتان آب می خورد. بعد از تمام شدن دوره، آزمونی برگزار می شود. در صورت موفقیت در آزمون و البته گرفتن گواهی سوءپیشینه و عدم اعتیادتان منتظر می مانید که کارت راهنمای تور برایتان صادر می شود و کارتان را شروع کنید.

ترفند سوم: راه کم هزینه تری هم هست؟

بله، هست! اگر پول زیادی در بساط تان نیست و از طرفی علاقه به گردشگری و تورلیدری را در خودتان می بینید، نگران نباشد؛ «یک مدل تورلیدری وجود دارد که خیلی نقلی و جمع و جور است. کمی حوصله می خواهد و پیگیری و البته تسلط به زان «کوچ سرفینگ» نام این مدل گردشگری است که اخیرا خیلی بازارش گرفته و یک برنامه تورلیدری جهانی است.» اصلا کاربرد اصلی اش همین است؛ راه اندازی کاروان کوچک و خصوصی برای مسافران خارجی. این روش، بین این کاره ها به «کاناپه گردی» معروف است.

منظور این است که خیلی سخت نگیرید. حتی اگر یک کاناپه سفت و سخت داشته باشید، می توانید در این حیطه فعالیت کنید. روش کار هم به این صورت است که وقتی در سایت عضو شوید؛ می توانید با اعلام ویژگی هایتان یک مقصد تعیین کنید و خارجی ها را به خانه تان دعوت کنید. هزینه های رفت و برگشت که به عهده خود مسافر است و شما فقط راهنمای او می شوید و او به شما دستمزد می دهد.

اصل کار این طور است که به ازای تعداد روز و میزان سفرهایی که با مهمان خارجی تان می روید به شما مزد می دهند اما خیلی ها که می خواهند مهمان نوازی کنند، اصلا پولی از مسافران نمی گیرند. در آخر، یعنی وقتی سفر تمام می شود، مسافران در سایت، نظرشان را درباره شما می گویند و اگر کارتان مثبت بوده باشد، اعتبارتان در سایت بالا می رود و مهمانان بیشتری جذب می کنید.

آینده شغلی: مدیر خواهیدشد

هم می توانید به صورت مستقل با تورهای شرکت های مختلف همکاری کنید و هم می توانید در آژانس های مسافرتی و گردشگری و حتی هتل ها استخدام شوید. این شغل جای پیشرفت هم دارد و اگر تلاش کنید به سمت های مدیریتی هم خواهید رسید. وقتی هم سرمایه و تجربه کافی پیدا کردید، می توانید خودتان آژانس مسافرتی و گردشگری تاسیس کنید. حقوقی که به تورلیدرها تعلق می گیرد، بسته به جایی که برای آن کار می کنند متفاوت است. اما اگر حدودی اش را بخواهید بدانید بین بازه ۵۰ تا ۵۰۰ هزار تومان برای هر روز سفر متغیر است. البته این بازه به تعداد گردشگری که همراهتان هستند هم بستگی دارد.

دانشگاه: تحصیلات آکادمیک هم می تواند در این زمینه کمک کند. اگر هنوز دانشگاه نرفته اید یا مدرکتان را گرفته اید و هوس دوباره دانشگاه رفتن کرده اید می توانید رشته مدیریت جهانگردی را انتخاب کنید. دانشگاه علامه طباطبایی، دانشگاه تهران، بم، سمنان، تبریز، شیراز و چند دانشگاه دولتی دیگر این رشته را دارند.

نکات و ترفندها

• صبور باشید، شاید شما یک مکان تاریخی را بیشتر از 10 بار دیده باشید، اما افرادی که با شما سفر می کنند، برای اولین و شاید آخرین بار باشد که آن مکان را می بینند. پس با صبر و آرامش تمام اطلاعات لازم را در اختیارشان قراردهید.

• گوش شنوا داشته باشید؛ فرض کنید با یک عده از افراد ولخرج و خوش بازار(!) سفر رفته اید. با این که از قبل برای تمام لحظات سفر برنامه ریخته اید اما ممکن است یک جایی از سفر بخواهند برای خرید به بازار بروند در حالی که در برنامه شما جایی ندارد. بهتر است با آرامش خاطر مسیرتان را تغییر دهید و برنامه جدید را جایگزین کنید. یادتان باشد مبلغان شما، مسافران شما هستند. هرچه به آن ها بیشتر خوش بگذرد؛ یعنی باید به آینده کاریتان بیشتر امیدوار باشید.

• شما سرپرست مسافرانتان هستید اما آن ها بچه های شما نیستند. اجازه بدهید بعضی از جاها را خودشان بروند و ببینند. شما فقط برای برگشت شان زمان تعیین کنید. اگر تورلیدر چند جوان خوشحال هستید، به جای آن که به آن ها غر بزند و امر و نهی کنید، یک دبه بهشان بدهید تا حداقل بتوانند «یه توپ دارم قلقلیه» را روی ریتم بخوانند و خارج نزنند!

• اشتباه رایج: در کشور ما کلمه تورلیدر به اشتباه به راهنما گفته می شود، در حالی که تورلیدر سرپرست همه مجموعه کاروان است.