از رفیق بی کلک تا سوسمار پرنده

تاتو از کجا آمده بود؟

اصل کلمه «تاتو» از کشور تاهیتی در اقیانوس آرام می آید که درواقع به زبان لاتین این طور نوشته می شود: tatu. این کلمه در ترجمه از زبان تاهیتی به انگلیسی معنی علامت گذاری چیزی است.

ماهنامه دیار - صنم بیاناتی: تعاریف پدیده فراگیر این روزها بسته به اینکه هر کسی چه احساسی به آن داشته باشد متفاوت می شود. به تازگی اسکرین شات توییتی جالب توجه در شبکه های اجتماعی دست به دست شد. از پویانمهر تقریبا ۸ ساله که دوم دبستان است در برگه امتحانی پرسیده بودند «به کدامیک از هنرهایی که با تصویر سر و کار دارند، علاقه دارید؟» پاسخ داده بود: «تاتو» به همین ترتیب است که تاتو، این روزها سوژه روز محافل زیرزمینی و غیرمجاز است.
تاتو از کجا آمد؟

اصل کلمه «تاتو» از کشور تاهیتی در اقیانوس آرام می آید که درواقع به زبان لاتین این طور نوشته می شود: tatu. این کلمه در ترجمه از زبان تاهیتی به انگلیسی معنی علامت گذاری چیزی است. بحث های بسیاری وجود دارد که مجموع آنها حدس می زند تاتو از ۱۲ هزار سال قبل میلاد مسیح وجود داشته است.

هدف تاتو کردن اما ازهمان زمان های دور از فرهنگی به فرهنگ دیگر متفاوت بوده است و البته این تفاوت با گذر زمان هم تغییراتی داشته است. آنچه که در زمان های بسیار دور قابل اهمیت است نقش مهم تاتو یا همان خالکوبی خودمان در آیین ها و سنت های آن دوران بوده است. یک مثال ساده اینکه در همان زمان، زنان توانایی های ویژه خود را روی دستانشان خالکوبی می کرده اند.

مثلا اگر بانویی در بافندگی مهارت خاص داشت با خالکوبی آن روی دستانش، از این قابلیت به عنوان امتیازی برای ازدواج استفاده می کرد؛ تصویری خیلی واضح و بزرگ خالکوبی تا راهی برای جذب خواستگار باشد! یا مثلا تاتوهایی که دور مچ دست یا انگشتان حک می شد برای دور کردن بیماری از فرد بود.

در دوره های دیگری از تاریخ، خالکوبی خاصی نشانه عضویت افراد در گروه به خصوصی بود و درواقع به عنوان سمبلی از یک گروه روی بدن افراد تاتو می شد.

در برخی فرهنگ ها معتقد بودند که خالکوبی مهارت، نشانه یا موضوعی روی بدن می تواند فرد را در آن زمینه توانا کند. در تاریخ مکتوب، قدیمی ترین تاتوها منتسب به مصر و زمان ساخت بنای اهرام ثلاثه است. اگرچه در این باره شک و شبهه های بسیاری وجود دارد اما تاریخ می گوید هرچه امپراتوری مصر در دنیا گسترش پیدا می کرد، فرهنگ خالکوبی هم گسترده تر می شد.

در همین راستا تمدن هایی مانند کرت، پارسی، یونان و حتی عربی به آن دست پیدا کردند و در نهایت ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح بود که فرهنگ خالکوبی به تمدن چین هم رسید. گفته شده در یونان از خالکوبی برای ارتباط بین جاسوس ها استفاده می شود. رومیان، برده ها و مجرمان را خالکوبی می کردند و زنان اینو (بومیان ژاپن) برای نشان دادن جایگاه اجتماعی شان از خالکوبی استفاده می کردند.

خالکوبی در عصر جدید

زمان جلو آمده است و البته در این مسیر خیلی چیزها را از گذشته همراه خود آورده است. یک نمونه اش همین خالکوبی است که حالا در اقسام مختلف در دنیا فراگیر شده است. تقریبا از سال 1990 میلادی بود که خالکوبی یا تاتو رواج پیدا کرد. شاید در ابتدا بیشتر بری خانم ها موارد مصرفی همچون تاتوی ابرو داشت که کم کم به تاتوی خط چشم و خط لب هم رسید. خالکوبی در زمان ما بیشتر جنبه آرایشی روی صورت را داشت که پاک نمی شد اما به مرور این رویه تغییر کرد و تمام بدن افراد به بوم نقاشی تبدیل شد.

در ابتدا ستاره های فوتبال و سینمای دنیا بودند که دل به تاتوهای خارج از عرف دادند. هرچند این مقوله بعد از مدتی بیشتر بین مردم پذیرفته شد و در نهایت پای آنها را هم به این میدان باز کرد. حالا کار به جایی رسیده که هر سال در دنیا جشنواره های تاتو برگزار می شود که شاید مشهورترین آنها جشنواره های شهر پاریس باشد.

نکته جالب توجه در این جشنواره ها، حضور تاتوکارهای سرشناس است که از سراسر دنیا در منطقه مورد نظر جمع می شوند تا علاقه مندان را از هنر خود بی نصیب نگذارند. شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید هر تاتوکاری می تواند تخصص خودش را داشته باشد. مثلا «کوری میلر» یکی از متبحرترین تاتوکارهای جهان، تخصص خودش را در خالکوبی پرتره و اژدها دارد و افراد زیادی همه ساله برای تاتوی مورد نظرشان خود را از کشوری به کشور دیگر می رسانند تا خالکوبی منحصر به فرد آنها توسط متخصص همان اشکال روی بدنشان حک شود.

با همه این احوال، خیلی ها بر این عقیده اند که مهد خالکوبی در دنیا کشور تایلند است. جایی که تاتوکارهای متخصص و توانایی وجود دارد و البته کالج های مخصوص تاتو که فرد با گذراندن دوره های خاص در صورت اخذ مدرک فارغ التحصیلی به یک تاتوکار تبدیل می شود.

تایلند؛ سرزمین سوزن های رنگی

تا به حال چیزی درباره جشنواره خالکوبی در تایلند شنیده اید؟ یک جشنواره سنتی که البته سبک و سیاقش هم مانند نامش سنتی است. خالکوبی توسط راهبان بودایی انجام می شود. این خالکوبی های سنتی «یانترا» یا «سک یانت» نامیده می شوند و داستان مفصل خودشان را دارند. البته بومی های این منطقه هم در همین راستا همچنان بر باورهای پیشینیان خود مانده اند و معقتدند با تجسم آنچه که روی بدن خود خالکوبی کرده اند یا تقلید صدای آنها که می تواند اشکال حیوانات و شکل هایی نظیر این باشد، می توانند خود را از خطرات فیزیکی مصون نگه دارند.

به این ترتیب کاملا مشخص است که خالکوبی در تایلند که مهد این پدیده محسوب می شود با باورهای خرافی عجیب و غریبی ترکیب شده که اتفاقا مردم این کشور همچنان به آن پایبند هستند. طبیعی است که خالکوبی برای تایلندی ارزش خاصی دارد و شاید به همین دلیل است که فعالیت مدارس با هدف تربیت تاتوکارهای متخصص حداقل برای مردم این کشور اتفاق عجیبی نباشد.

تحصیلات؛ فارغ التحصیل از مدرسه خالکوبی!

وب سایت های مدارس آموزشی خالکوبی در تایلند به زبان انگلیسی هستند و خب این موضوع دلیل روشنی دارد آن هم اینکه شاید خیلی از دانشجوهای آنها نه صرفا تایلندی بلکه از سایر کشورهای دنیا بشند.

نکته جالب توجه درباره این مدارس رقابت در جذب دانشجوست. به عنوان مثال وقتی وارد وب سایت یکی از این مدارس می شوید اولین چیزی که چشمتان به آن می خورد این جملات است که کنار هم صف کشیده اند: «مدرسه تاتو در قلب بانکوک، درهای خود را روی مسافران مشتاق به یادگیری تاتوهای تایلندی باستانی و سنیت باز کرده است.»

در همین راستا جالب است بدانید حدود دو دوازدهم از مسافران بانکوک با هدف شرکت در این مدارس راهی تایلد می شوند و چندماهی کوتاه با اقامت در این کشور دوره تحصیلی خود را می گذرانند و چه بسا با اخذ مدرک خالکوبی وارد بازار کاری می شوند که اتفاقا می تواند درآمد چشمگیری داشت باشد.

در مدارس خالکوبی تایلند معمولا دو روش تاتو «یک یانت» که همان تاتوی سنتی با چوب خیزران است و البته تاتوی مدرن تعلیم داده می شوند. معمولا وقتی این دانشجویان به اندازه قابل قبول با چم و خم این کار آشنا می شوند، برای عده ای که خودشان داوطلب شده اند تاتوی رایگان انجام می دهند.

این اتفاق در شرایطی می افتد که مدارس آموزش خالکوبی در کشوری مثل استرالیا هم دایر شده هر چند در این کشور دانش آموختگان برای کسی تاتوی رایگان انجام نمی دهند چه اینکه در اروپا، آمریکا و استرالیا قیمت تاتو به شکل قابل توجهی بالاست و چه بسا پای هزاران دلار وسط باشد که البته شامل تاتوی بزرگ تر با طرح های سخت تر می شود.

در همین راستا رقابت مدارس آموزش خالکوبی در تایلند بسیار فشرده است و آموزشگاه های دیگر با این عنوان تبلیغاتی که زمان کمتری از دانشجویان گرفته می شود، آنها را به سمت خود جذب می کنند. جالب ترین نکته اما درباره مدارس آموزشی تاتو در تایلند، حضور دانش آموزانی است که برای این تعلیم قاره پیمایی کرده اند. گرانی آموزش تاتو در همه جنبه ها شاید اصلی ترین دلیل انتخاب تایلند برای یادگیری این هنر باشد.

تاتوی آمریکایی: آی دی کارت لطفا!

ایالات متحده از آن کشورهایی است که خالکوبی در آن رواج بسیاری دارد و اتفاقا ممنوعیتی هم در این زمینه وجود ندارد. خالکوبی در این کشور به عنوان یک شغل چه بسا پردرآمد، کسب پررونقی هم دارد. یکی از شاخص ترین مراکز خالکوبی در این کشور جایی است در نزدیکی لس آنجلس، در فاصله کمی از محله معروف ثروتمندان سانتامونیکا، درست در دل ساحل ونیس.

این محدوده یکی از معروف ترین ها برای تاتوست. در امتداد ساحل، حدود بیست مغازه کنار هم ردیف شده اند که مجوز خالکوبی دارند و مشتری هایشان را راه می اندازند.

وقتی مشتری وارد هرکدام از این مغازه ها می شود و درخواست خالکوبی می کند، اول درباره طرح می شنود. اینکه آیا خودش طرحی دارد یا خیر. دیوار همه این مغازه ها با انواع و اقسام طرح ها پوشیده شده است. انگار که با این طرح ها، کاغذ دیواری شده باشد. بنابراین انتخاب طرح، کار پیچیده ای نیست.

به خصوص اگر هیچکدام از طرح ها مدنظر نباشد، تاتوکار شخصا به مشتری کمک می کند تا طرح دلخواهش را پیدا کند. با این حال آنچه که در این کشور برای خالکوبی یک قانون سفت و سخت محسوب می شود ارائه کارت شناسایی برای اطمینان از سن مشتری است چون خالکوبی برای زیر 18 سال در کشور آمریکا غیرقانونی است.

آمریکا اما از آن کشورهایی است که قیمت خالکوبی در آن بسیار بالاست. قیمت هایی که از حدود صد دلار آغاز می شود و در نهایت ممکن است به چند هزار دلار هم برسد. شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید خالکوبی چهار کلمه و یک طرح کوچک در این کشور چیزی حدود ۱۰۰ دلار هزینه دارد که طبیعی است هرچه این حجم بیشتر شود قیمت هم بالاتر می رود.