اين تافته‌ها براي شما بافته شده‌اند

آشنايي زينب سلحشور با طرح و رنگ بر مي‌گردد به دوران كودكي او، همان زمان كه نقاشي بزرگ‌ترين رويايش بود؛ قدرت خطوط را مي‌شناخت و به راز كنار هم نشستن آنها و نظم‌شان در اوج بي‌نظمي آگاه بود. تحصيلات دانشگاهي او به خواندن اصول و قواعد و بازي‌هاي قاعده‌مدار رياضي گذشت. او فارغ‌التحصيل رشته مهندسي برق و الكترونيك است اما حتي بازي‌‌هاي به قاعده مهندسي هم او را از هنر دور نكرد. علاقه به طراحي و كنار هم نشاندن رنگ و طرح‌ آنقدر در او ريشه داشت كه حالا در كنار حرفه‌اصلي‌اش يك طراح است. يك طراح موفق كه براي به تصوير كشيدن روح ايراني در پوشش‌هاي بانوان تلاش مي‌كند. اين گزارش، نگاهي است به تلاش زينب سلحشور، بانوي جواني كه تلاش مي‌كند رنگ را به پوشش‌هاي ما بازگرداند.



در تمام دوران تحصيل‌ام در رشته مهندسي الكترونيك و حتي كار كردن در اين حوزه علاقه به هنر و طراحي با من بود. هميشه ذهنم پر از ايده‌هايي بود كه سرنوشت‌شان اغلب به ماندن روي صفحه‌هاي كاغذ منتهي مي‌شد؛ اما چيزي حدود 2 سال پيش تصميم گرفتم به اين علاقه قديمي، جدي‌تر نگاه كنم. با وجود كار پر مشغله‌اي كه داشتم هر طور كه بود دوره‌هاي طراحي لباس را گذراندم، زيرا معتقد بودم بايد كاملا حرفه‌اي به اين هنر نگاه كنم. تا پيش از اين دوره‌ها، اطلاعات من حول تحقيقات و مطالعات شخصي مي‌گذشت و به‌نظرم اين براي طراح و ايده‌پرداز شدن آن هم در زمينه‌هاي به گستردگي بحث پوشش اصلا كافي نبود. خلاصه اينكه بعد از گذراندن اين دوره‌ها و نگاه حرفه‌اي‌تري كه پيدا كردم تصميم گرفتم با طراحي مانتو كارم را شروع كنم چون به هر حال نمي‌توان منكر اين شد كه مانتو پوششي است كه خانم‌هاي ايراني بيشتر از هر لباس ديگري با آن سرو كاردارند و همين پوشش ساده به نوعي مي‌‌تواند روح و رنگ را به نماي بصري جامعه ما وارد كند.


در طراحي يك مانتو، در كنار طراحي فرم اصلي، جزئيات هم براي من مهم است. حتي شايد به جرات بتوانم بگويم به نوعي همين ريزه‌كاري‌ها هستند كه طرح مرا تكميل مي‌كنند. اين جزئيات عبارتند از؛ برش‌هاي متنوعي كه سعي مي‌كنم در طراحي‌ها ايجاد كنم، همخواني آنها با طرح و رنگ و به كار بردن ريزه‌كار‌ي‌‌هايي مثل قلاب بافي، گلدوزي و هنر دست روي مانتو. البته تلفيق پارچه‌هاي مختلف هم يكي ديگر از همين ريزه‌كاري‌هايي است كه رد آن در طراحي‌هاي من هميشه پيداست. من هميشه سعي مي‌كنم از كنار هم نشاندن پارچه‌هاي مختلف و استفاده از المان‌هاي كوچك و بزرگ با فرم اصلي بازي كنم تا در نهايت نتيجه كار به آنچه در ذهنم داشتم نزديك‌تر شود. گاهي همين تلفيق‌هاي ساده آنقدر نتيجه كار را متفاوت مي‌كند كه اصلا قابل تصور نيست.



يكي از دغدغه‌هاي هميشگي من در طراحي مانتو، چه زماني كه صرفا براي خودم طراحي مي‌كردم و چه حالا كه مخاطبان بيشتري دارم، بازگرداندن رنگ به محيط است. چون معتقدم كه هر كدام از ما در ساختن تصويرهايي زيبا و هماهنگ از محيط زندگي‌مان مسئوليم. وقتي ما به رنگ و تركيب آنها در جامعه نگاه عميق‌تري داشته باشيم در حقيقت نه تنها به‌خودمان بلكه به روح زيبا پسند اطرافيان‌مان هم احترام گذاشته‌ايم. تاكيد من روي رنگ‌ها نه فقط اصرار روي شاد بودن آنها بلكه توانايي و سليقه كنار هم نشاندن‌شان است. توانايي استفاده از رنگ‌هاي تيره و روشن در كنار هم به‌گونه‌اي كه نتيجه كار هم زيبا و هم قابل توجه باشد. بنابراين سعي كردم در كارم با رنگ‌ها بيش از هر چيز بازي كنم. دوره‌هاي روان‌شناسي رنگ‌ها و تاثير هر كدام از آنها بر ذهن را گذراندم تا در انتخاب همه چيز آگاهانه پيش بروم. اصلا يكي از معيارهاي من در طراحي لباس براي افراد البته در كنار احترامي كه براي سليقه آنها قائلم شناخت روحيه آنهاست، چون معتقدم ظاهر آدم‌ها قبل از هر چيز روي روحيه آنها تاثير گذاراست. مثلا يك آدم درون‌گرا يا حتي برون‌گرا را به راحتي مي‌توان از روي رنگ‌ و نوع پوشش شناخت.


خواه‌ناخواه نمي‌توان وارد دنياي طراحي لباس شد و نسبت به مد جهاني بي‌تفاوت بود؛ اما نكته اصلي چگونگي استفاده از اين مد در طرح‌هايي است كه با حال و هواي ايراني ما همخواني داشته باشند. من مدهاي مطرح جهاني را دنبال مي‌كنم و سعي من بر اين است از آنها ايده بگيرم؛ اما نه براي تقليد بلكه براي خلق طرح‌هايي كه هم نگاهي به برترين‌هاي جهان داشته باشد هم اينكه به خواست و فرهنگ ما نزديك باشد. اتفاقا ويژگي بارز طرح‌هاي برتر جهاني تكرار شدن يك اتفاق مثل نوع يقه يا حتي مدل آستين در قالب‌ها و طرح‌هاي متفاوت است. بنابراين كافي است از همين اتفاق ايده بگيري و آن را در طرح‌هايي كه قرار است قبل از هرچيز هويت‌شان را به تصوير بكشندخرج كني. من هم دقيقا همين كار را مي‌كنم و سعي مي‌كنم به‌خصوص در انتخاب رنگ‌ها از مد جهاني دور نباشم و تا جايي كه با فرهنگ ما همخواني داشته باشند آنها را در طرح‌هاي خودم اجرا كنم. اتفاقا نكته جالب مد برتر امسال يا شايد بهتر بگويم در فصل اخير طرح‌هاي بلند و گشادي است كه با فرهنگ ما كاملا هماهنگ‌اند و همين اتفاق به نوعي فرصتي است براي طراحان ايراني كه مد جهاني را تحت‌تأثير قرار بدهند.


معتقدم هنر و البته وظيفه اصلي يك طراح، خلق لباسي است كه از هر نظر با شرايط فردي كه قرار است آن را بپوشد هماهنگ باشد چون هر اندام و هر فيزيكي نياز به نوعي نگاه و دقت در جزئياتي دارد كه نبايد از نظر دور بمانند. قرار نيست كه طرحي كه من مي‌زنم روي اندام همه يك تصوير مشخص و ثابت ايجاد كند. از اين گذشته، به هر حال خيلي از ايرادهاي اندام با ابزاري كه طراح در اختيار دارد به راحتي پوشش داده مي‌شوند و نتيجه آن هم ايجاد تصويري شايسته‌تر، زيباتر و به‌مراتب متناسب‌تر است. بنابراين با استفاده از پارچه‌هاي مناسب، كم و زياد كردن اندازه‌ها و بازي با طرح لباس با استفاده از خطوط شكسته، مستقيم و حتي منحني كه در برش‌ها به كار مي‌برم و حتي با استفاده از خطاي چشم سعي مي‌كنم تا جايي كه امكان دارد نقص‌ها را بپوشانم. به‌طوري كه مانتو از هر نظر متناسب و ويژه فردي شود كه قرار است آن را بپوشد. گاهي يك تغيير رنگ ساده در يك مدل، آن را براي فردي كه قرار است بپوشد ويژه و متناسب مي‌كند.



براي ارتباط بهتر هميشه تلاش مي‌كنم تازگي، ركن اصلي طرح‌هاي من باشد اما اين تازگي از داشته‌هاي ديروز ما دور نيست و به نوعي خيلي از آنها ريشه در پوشش‌هاي گذشته ما دارد. در لباس‌هاي سنتي و پوشش اقوام مختلف ايراني از لر و كرد گرفته تا بختياري و تركمن. خوشبختانه در اين طرح‌ها آنقدر تنوع و زيبايي هست كه هيچ وقت تكراري نمي‌شوند فقط كافي است آنها را با حال و هواي مخاطب امروزي هماهنگ كرد. اتفاقا نگاهي به لباس‌هاي قديمي ما حتي لباس‌هاي دوره هخامنشيان نشان مي‌دهد سادگي و راحتي، ركن اصلي طراحي بوده اما همين طرح‌هاي ساده با برش‌هاي متنوع و اضافه كردن جزئياتي از تكه‌پارچه‌هاي مختلف گرفته تا زيور آلات، به لباس ظاهري متفاوت و با وقار مي‌دادند. خلاصه اينكه من تلاش مي‌كنم داشته‌هاي ديروز را با حال و هواي امروز هماهنگ كنم تا هم ظاهر مدرن‌تري داشته باشند هم قابل استفاده‌تر باشند ضمن اينكه هويت ايراني را به تصوير بكشند.


طراحي يك مانتو براي من درست مثل كشيدن نقاشي است. طرح قبل از اينكه روي كاغذ بيايد ناخودآگاه در ذهنم زنده مي‌شود بعد همين طرح ذهني را كه حتي گاهي از چند خط ساده تشكيل شده روي صفحه كاغذ پياده مي‌كنم و تازه اين اول ماجراست. چون با يك طرح خام روبه‌رو هستم، بايد پرورانده شود. البته بايد اعتراف كنم ذهن من مدام در حال ساختن طرح‌هاي تازه و تركيب و رنگ‌و پارچه‌هاي مختلف است حتي نماي ساختمان‌ها و برش‌هايي كه در آنها به كار گرفته شده، ايده طراحي را در من زنده مي‌كنند. مثلا موزه شمس‌العماره به دليل نقش‌هاي زيبايي كه در آن حك شده و حتي آينه‌كاري‌هاي بي‌نظيرش يكي از به يادماندني‌ترين منابع الهام من بوده. چون بارها همين خطوط و نقش‌ها را در تكميل طرح‌هايم به كار بردم. بعد از پياده شدن طرح روي كاغذ، سعي مي‌كنم با تغييرات ريز و درشتي كه بسته به طرح اوليه روي كار ايجاد مي‌كنم به يك نتيجه نهايي برسم. بعد از اين مرحله‌، نوبت به انتخاب پارچه مي‌رسد. در اين مرحله بايد پارچه‌اي را انتخاب كنم كه از نظر جنس و رنگ با طرح هماهنگ باشد و در نهايت وقت دوخت به ميان مي‌آيد كه به‌نظرم من به اندازه طرح و حتي برش مهم است. يك دوخت خوب جدا از رعايت ريزه‌كاري‌هاي معمول بايد در خدمت طرح و برش باشد تا همه چيز براي خلق يك طرح ايده‌آل فراهم شوند.



من معمولا زمان زيادي براي خريد و انتخاب پارچه صرف مي‌كنم. چون معتقدم براي به نتيجه رسيدن يك طرح خوب، انتخاب پارچه مناسب يك اصل است؛ پارچه‌اي كه از نظر جنس، كيفيت مناسبي داشته باشد و از طرف ديگر در خدمت طرح باشد. البته بايد اعتراف كنم گاهي خود پارچه است كه طرح را در ذهن من تداعي مي‌كند. من طراحي را با مانتو شروع كردم اما خيال ندارم به همين بسنده كنم، طراحي لباس البته آن هم با درنظر گرفتن ويژگي‌هايي كه در طراحي مانتوها روي آنها تاكيد داشتم برنامه بعدي است كه در ذهنم دارم و اتفاقا اجراي آن هم خيلي دور نيست چون به اعتقاد من يك طراح موظف است همه نيازهاي مخاطبان‌ را درنظر بگيرد و خودش را با آنها هماهنگ كند از مانتو گرفته تا لباس و حتي دامن و شلوار چون هر كدام از پوشش‌هاي ما با كمي خلاقيت مي‌توانند متفاوت، زيبا و متناسب با روحيات ايراني‌مان شوند.