ماه رمضان، از ایران تا کالیفرنیا و سیدنی
ساعتشان با ما ساعتها فاصله دارد! گاهی زمانی که اینجا نزدیک به اذان ظهر است، آنجا صدای اذان وعده دیگری از روز را میشنوید و زمانی که کشور ما در خواب فرورفته، آنجا فعالیت آغاز شده است.
در مقایسه با سایر ادیان، دین اسلام در سالهای اخیر بیشترین میزان گسترش را در قاره آمریکای جنوبی داشته است. مبلغین مذهبی مسلمان در کشور ونزوئلا از فرصت مغتنمی که در ماه مبارک رمضان بهدست میآید برای تبلیغ اسلام کمک میگیرند. در ونزوئلا حدود300 هزار مسلمان زندگی میکنند که بیشتر از خاورمیانه به این کشور مهاجرت کردهاند. مناسک ویژه رمضان مانند افطار دستهجمعی فرصت مناسبی است که غیرمسلمانان کاراکاس پایتخت ونزوئلا جذب جوامع مسلمان شده و کنجکاوی خود را با گوش سپردن به آموزههای نورانی اسلام سیراب کنند.
پاناما
کشور پاناما با دارا بودن جمعیتی بالغ بر 24هزار مسلمان بیشترین جمعیت مسلمانان را در حوزه آمریکای مرکزی در خود جای داده است. نماز جمعه هر هفته در مرکز این کشور یعنی پاناماسیتی با حضور حدود 500نفر برگزار میشود.
هر هفته دو یا سه نفر تازه مسلمان به این جمع اضافه میشوند. با این حال جمعیت حال حاضر مسلمانان پاناما کمتر از یک درصد کل جمعیت این کشور را تشکیل میدهد. نخستین مسلمانان در نیمه قرن شانزدهم بهعنوان کارگر توسط استعمارگران اسپانیایی به این مکان آورده شدند ولی بعدا مسلمانانی از کشورهای دیگر مانند لبنان، فلسطین، مراکش، هند و پاکستان به این جمع اضافه شدند. مسجد بزرگ پاناماسیتی مکانی است که ادارهکنندگان آن در ماه مبارک رمضان تمهیدات لازم را برای برگزاری مراسم افطاری دستهجمعی فراهم میكنند. این امر باعث میشود که مسلمانان از گوشه و کنار شهر در این مکان مقدس دور هم جمع شده و علاوه بر اقامه نماز جماعت و صرف افطار، با سایر همدینان خود ملاقات و گفتوگو داشته و در نتیجه زمینه برای همکاری و اتحاد بیشتر بین این اقلیت دینی در این کشور کوچک فراهم شود.
از نکات جالب توجه در این مراسم حضور غیرمسلمانان در آن است که رنگ و بوی خاصی به آن بخشیده و بستری مناسب برای آشنایی بیشتر غیرمسلمانان با دین اسلام فراهم میآورد. مومنین متمول پاناماسیتی سفره افطار را فرصتی مغتنم برای نیکوکاری یافته و در پرداخت هزینههای مرتبط با آن با یکدیگر رقابت میکنند. مرکز اسلامی پاناماسیتی علاوه بر برگزاری مراسم افطاری و کلاسهای قرآن یک ایستگاه رادیویی نیز راهاندازی کرده که به پخش تلاوت آیاتی از قرآن کریم میپردازد.
بیشتر مسلمانان آرژانتین در پایتخت یعنی بوئنوس آیرس ساکن هستند. این شهر سه مسجد دارد. مسجد الاحمد، التوحید و ریفهد که هر کدام به یکی از مذاهب اسلامی تعلق داشته ولی ورود هر مسلمانی به آنها بلامانع است. مسلمانان در کشور آرژانتین با آزادی کامل میتوانند مراسم و مناسک دینی و مذهبی خود را از جمله آیینهای وابسته به ماه مبارک رمضان به جای آورند. در طول ماه رمضان، نماز صبح بهصورت جماعت در مسجد خوانده میشود. اما در دیگر ماههای سال این رسم وجود ندارد.
در مسجد الاحمد علاوه بر برپایی نماز جماعت صبح، سحری نیز برای مردم تدارک دیده شده و سحری نیز به صورت جماعت صرف میشود. برنامه تلویزیونی نیز در کشور آرژانتین به همت نهادهای اسلامی اختصاص به پخش برنامههای دینی مرتبط با ماه مبارک داشته و کسانی که به دلایل گوناگون فرصت حضور در مسجد را ندارند مراسم را از این طریق دنبال میکنند؛ برنامههایی شامل دعا، نیایش و تلاوت قرآن کریم. در سالهای اخیر، بر فعالیتهای آموزشی این مراکز دینی در ماه رمضان افزوده شده بهطوری که در این ماه جلسههای پرسش و پاسخ مسائل دینی برگزار شده و متخصصانی از خارج از آرژانتین به این همایشها دعوت میشوند. روز عید فطر در زبان اسپانیایی که زبان رایج در آرژانتین و بیشتر کشورهای آمریکای جنوبی است به عنوان «روز صبحانه» یا «اِل دیا دِ دسایونو» نامیده میشود.
در این روز نه تنها مسلمانان در مراکز اسلامی دور هم گردآمده بلکه بسیاری از شخصیتهای محلی، دولتی و پیشوایان سایر ادیان در جمع حضور بههم رسانده و جماعت مسلمانان شهر را در جشن دینیشان همراهی میکنند. رئیس جمهور کشور آرژانتین خانم کریستینا فرناندز در عید فطر سال 2010 میلادی در جمع مسلمان حاضر شده و با ارائه سخنرانی مسلمانان را در جشن عید فطر همراهی كردند.
کشور کوچک سورینام در سواحل شمالشرقی آمریکای جنوبی با جمعیت حدود 560 هزار نفر دارای 13 درصد مسلمان است. پیشینیان این مسلمانان بیشتر از شبهقاره هند و جزایر اندونزی به این کشور مهاجرت کردهاند. در مراسم عید فطر مردان و زنان زیادی را در فضایی باز که روی زیراندازهای بزرگ نشستهاند، میتوان دید. تعداد زیادی از آنها لباسهای محلی ساکنان اندونزی و مالزی را بر تن داشته و کلاههای گرد و سوزندوزیشده آنها با تزئینهای زیبا، تصاویری از جمعیتهای جاوه و مالزی را در پیش چشم مجسم میکنند.
جماعت این افراد مسلمان که زبان رسمی کشورشان آلمانی است، با چهرهها و پوششهایی شرقی که در کلامشان هر از گاهی واژگانی عربی و اسلامی از جمله انشاالله و الحمدالله با زبان آلمانی آمیخته میشود حس و حالی زیبا و عجیب از تلفیق فرهنگها و ادیان را مجسم میکند. مسجد کایزراشترات در پاراماریبو پایتخت سورینام در سال 1929 میلادی بنا نهاده شد و تاکنون بازسازیهای متعددی بهویژه در سال 1984 روی آن انجام شده است. این مسجد هر سال در ماه مبارک رمضان میزبان مراسم دینی مسلمانان این گوشه از جهان است.
خالد بیضون؛ استادیار دانشگاه باری در آمریکا معتقد است که 15 الی 30درصد یا به عبارتی 600هزار تا یک میلیون و 200هزار نفر از بردگانی که پیش از جنگهای داخلی آمریکا توسط استعمارگران آمریکایی از سواحل غربی آفریقا به عنوان برده به اسارت گرفته شده و به کار اجباری در این سرزمین واداشته شدند از مسلمانان بودند. بیضون در همین راستا میگوید که نشانههایی مبنی بر اینکه این مسلمانان در همان دوران نخست اسارت در قاره جدید و تحت شرایط بردگی به انجام آداب دینی از جمله روزهداری مشغول بودند وجود دارد.
بنابراین او و بعضی از اندیشمندان این نظر را که انجام اعمال و مناسک دینی اسلامی در قاره آمریکا اتفاقی نو و مربوط به قرن گذشته بوده رد کرده و بر قدمت بیشتر این موضوع تکیه میکنند.خالد بیضون اضافه میکند که با وجود اینکه در آموزههای قرآنی شرایطی برای ترک روزه در شرایط سخت کاری یا دور بودن از محل اقامت ذکر شده، ولی این نخستین مسلمانانی که به زور به آمریکای شمالی وارد شدند اصرار داشتند تا روزهشان را بهجای آورند. این مسلمانان تلاش میکردند تا بر خلاف قوانین سختی که از سوی بردهداران مبنی بر عدم تجمع وضع شده بود مراسم افطار را به هر شکل ممکن بهطور دستهجمعی صرف کنند.
این تلاشهای مسلمین برده گاه با مخالفتهای شدیدی از سوی بردهداران مواجه شده و در مواردی به وارد آمدن ضرب و جرح و حتی شهادت آنها نیز منجر میشود.عمر بن سعید، روحانی مسلمانی بود که در سال 1810 پس از فرار از دست بردهداران دوباره دستگیر و به زندان افتاد. او بر دیوارههای سلولش آیاتی از قرآن را نوشت و در خاطراتی که از زندگیاش در سال 1831 نوشت اظهار كرد که پیش از اسارت علاقه وافری به قرائت قرآن داشت ولی پس از اسارت این حق از او گرفته شد.
پارک عمومی نیویورک هر ساله هنگام افطار شاهد برپایی چادرهایی از سوی مسلمانان است که در آن غذای مجانی در اختیار عموم مردم از جمله مسلمانان روزهدار قرار میگیرد. در این چادرها میزهایی بلند با دو ردیف صندلی در طرفین آنها امکانات خوبی را برای استفادهکنندگان فراهم میآورد.
این برنامه زمینهای مناسب برای نزدیکی بیشتر جامعه مسلمانان نیویورک با سایر شهروندان غیرمسلمان فراهم آورده و عاملی است برای آشنایی هرچه بیشتر غیرمسلمانان با آداب والای اسلامی. خوراکی که در این مراسم تهیه میشود بیشتر از نوع غذاهای ترکیهای است که بهدلیل طعم ویژهشان باب طبع بیشتر ذائقهها بوده و از انواع خوراک گوشتی به همراه باقلواهای استانبولی عطر و طعمی به یاد ماندنی برجای میگذارد.
جدای از نوع پذیرایی و غذاهای ارائه شده ساختار چادر که پذیرایی در آن صورت میگیرد بسیار با نوع معماری چادرنشینی سنتی عربی همخوانی داشته و بر هماهنگی بیشتر عناصر گوناگون این رخداد یاری میرساند. برپایی این قبیل چادرها به شهر نیویورک محدود نشده بلکه نهادهای گوناگونی از جمله سایت اینترنتی «چادر رمضان» ramadantentproject.comپروژههای کوچک و بزرگ مشابهی را به شیوهای بسیار دقیق و مدون در شهرهای مختلف جهان از جمله پلیموت، لندن، منچستر، استانبول و غیره اجرا میکنند.
از برکات ماه مبارک رمضان یادآوری نیکوکاری و نوعدوستی و تشویق مومنان به دستگیری از نیازمندان و افراد گرفتار است. این امر نه تنها به شیوهای فردی یا دولتی بلکه توسط نهادهایی خودجوش و غیرانتفاعی در سراسر جهان صورت میگیرد. در جریان زمینلرزه شدید که در سال 2010 میلادی کشور هائیتی را لرزاند و منجر به مرگ و ویرانی دهها هزار نفر شد سیل کمکهای بینالمللی به این کشور سرازیر شد. در ماه مبارک رمضان نهادهای اسلامی در اقدامی تحسینبرانگیز اقدام به جمعآوری کمکها و تهیه بستههای غذایی كرده و این بستهها را در مسجد بلال، القدر، توحید و الفاتحه در بین نیازمندان تقسیم کردند.
در سال 2014 میلادی عدهای از جوانان مسلمان در کشور کانادا در تشکیلاتی تحت عنوان «پروژه رمضان» کمکهای مردمی را جمعآوری كرده و بستههای غذایی برای مصرف یک ماه خانوادههای نیازمند کانادا تهیه کرده و در اختیار آنها قرار دادند. از نکات جالب توجه این پروژه اخیر آن بود که گزینش خانوادههای نیازمند بدون درنظر گرفتن دین یا آیین آنها صورت گرفت.حرکات مشابهی در مناطق مختلف آمریکای شمالی، مرکزی و جنوبی از سوی نهادهای نیکوکاری مسلمان در ماه مبارک رمضان از جمله در مناطقی از کشور بولیوی و گواتمالا صورت گرفته است.
کشور گواتمالا در آمریکای مرکزی بزرگترین تولیدکننده هل در جهان است. کشورهای عربی و هندوستان از مصرفکنندگان بزرگ این ادویه خوش عطر و بو هستند و در مواد غذایی مختلف بهویژه مواد غذایی رایج در ماه مبارک رمضان از آن استفاده میکنند. هر سال پیش از فرارسیدن ماه رمضان سفارشهای زیادی از سوی کشورهای اسلامی برای خرید هل روانه این کشور کوچک آمریکای مرکزی میشود ولی در چند سال اخیر افزایش تولید این گیاه در کشور هندوستان بازارهای گواتمالا را با کاهشی چشمگیر در تقاضا مواجه کرده است.
اعمال غیراسلامی بعضی از گروههای تکفیری به نام اسلام عواقب ناگواری در راستای ایجاد ذهنیت منفی نسبت به آموزههای والای اسلامی از سوی بعضی از ناآگاهان در جوامع غربی به دنبال داشته است. همین امر بعضی از نهادهای اسلامی را بر آن داشته تا با تبلیغات گوناگون چهرهای واقعی از اسلام را که در آن مهر، عطوفت و احترام به سایرین سرلوحه وظایف مسلمانان شمرده میشود به نمایش گذارند.
در همین راستا سال گذشته گروهی از مسلمانان ساکن آمریکای شمالی در ماه رمضان یک آگهی تبلیغاتی با مضمون ماه مبارک رمضان سفارش دادند که توسط شبکه تلویزیونی کابلی پخش شد. قرارداد پخش این آگهی با کمپانی بزرگ کام کست بسته شد و آگهی مزبور از استاندارد رایج در بیشتر آگهیها یعنی مدت زمان 30 ثانیه پیروی کرده است.
سفارشدهندگان این آگهی بر آن بودند تا زیباییهای این ماه پربرکت را در معرض دید عموم مردم آمریکا قرار داده و بر ارزشهای انسانی آموزههای اسلام تاکید ورزند. در این آگهی از یک خانواده سیاهپوست آمریکایی بهعنوان شخصیتهای بازیگر استفاده شده تا بر گوناگونی و تنوع نژادی مسلمانان تاکید بیشتری صورت گیرد. در سال 2015 این آگهی در منطقه میشیگان پخش شد و امسال این امید هست که بیشتر مناطق آمریکا از طریق شبکه کابلی آنرا دریافت كنند. مخارج لازم برای تهیه این آگهی نیز از راه جمعآوری کمکهای داوطلبانه نیکوکاران مهیا شده است.
کالیفرنیا
مسلمانان جنوب کالیفرنیا هر سال با فرارسیدن ماه مبارک رمضان برنامههای گوناگونی را در راستای این ماه پربرکت تدارک میبینند. امسال پیش از ماه مبارک، مسابقهای برای کودکان جهت حفظ بخشهایی از قرآن کریم ترتیب داده شده است. این مسابقهها در سه گروه سنی 9-6 سال (آیات یک تا شش سوره شمس)، 13-10 سال (آیات یک تا پنج سوره الاعلی) و 18-14 سال (آیات یک تا نهم سوره الرحمن) ترتیب داده شد. نکته جالب اینکه از شرکتکنندگان خواسته میشد در کنار حفظ و قرائت سورهها به سوالهای داوران درباره سورههای مزبور، مفاهیم و توضیحات جانبی وابسته به آن پاسخ دهند.
آکادمی ناشید (آواز) و هنرهای استرالیا در ماه مبارک رمضان برنامههای هنری متنوعی را تدارک میبیند. یکی از این برنامهها، اجرای موسیقی کرال یا همخوانی کودکان و نوجوانان مسلمان است که بهویژه در محیط چند فرهنگی این سرزمین با تنظیم متنهایی که تداعیکننده این ویژگی متنوع فرهنگی بوده رنگ و بویی خاص به این مراسم میبخشد. برای مثال در بخشی از سرودهای آنها این جملهها به گوش میرسد: «تو برادر منی و من خواهر تو. ما همگی اعضای یک خانواده بزرگ هستیم ...». برنامه فرهنگی دیگری در مرکز اوریون اجرا میشود که در جریان آن کارهای دستی، کتاب، زیورآلات و محصولات بومی کشورهای اسلامی در معرض نمایش و فروش گذاشته میشوند.
این نمایشگاه یا بهعبارتی بازارچه هنری و فرهنگی، فرصتی مناسب برای شرکت اهالی شهر اعم از مسلمان و غیرمسلمان و ارتباط مثبت فرهنگی بیشتر بین آنها میشود. در جریان این رخدادها مسابقات حفظ و قرائت قرآن کریم شور و هیجانی خاص در میان جوانان و نوجوانان مسلمان شهر ایجاد کرده و زمینههای رقابتی سازنده و مفید برایشان مهیا میکند. هنگام مغرب نیز اقامه نماز جماعت و پس از آن صرف افطار از سوی روزهداران و سایر شرکتکنندگان، زینتبخش این جمع معنوی در سرزمینی دور از مهد اسلام است.
کمی آنطرفتر از مثلثی شوم و اسرارآمیز جزیرهای کوچک و زیبا در آرامشی ابدی با ساکنینی اندک بر سایه گذر ابرها و ضربههای امواج نظارهگر ایستاده است. اینجا جزیره برمودا است، با سواحلی از شنهای صورتیرنگ که در نخستین نگاه، انسان را مدهوش میکند. اما همین شنهای خوشرنگ و سبزی تمام نشدنی سطح جزیره رازی را از دوران دور در خود نگاه داشتهاند. چند قرن پیش از این استعمارگران دست به اقدامی غیرانسانی زده و عدهای از انسانهای بیگناه را از سواحل غرب آفریقا به اسارتی که مستحق آن نبوده درآوردند و در این جزیره نگاه داشتند تا در پی سوداگریشان از اینجا به سرزمین موعودشان برده و بهکار بگمارند. امروز با هم در سفر به این جزیره به تعداد اندکی مسلمان که جمعیت آنها به هزار نفر نمیرسد برمیخوریم. آنها مسجدی را در این جزیره بنا كرده و آداب دینیشان را در آن بهجای میآورند.
در ماههای مبارک رمضان در این مکان قرآن میخوانند، نماز جماعت بهجای میآورند و افطاریشان را با هم میخورند. دکتر یاسر قاضی ما را به جایی راهنمایی میکند که پرده از رویدادهای تلخی در گذشته برداشته و گوشهای تاریک را به ما نشان میدهد که فجایع رخ داده در آن به تاریکی همان مکان مخوف است. اینجا جایی نیست مگر سازهای عجیب در زیر همین مکانی که امروز مسجدی روی آن ساخته شده است. اینجا زمانی زندانی برای نگاهداری بردهها بوده با سقفی کوتاه با ورودیهای تنگ و شرایط بسیار سخت.
دکتر قاضی به سختی همراه با گروه فیلمبرداری گوشههای مخوف این مکان را به ما نشان میدهد و پرده از این جنایت برمیدارد. او میگوید که حدود 20درصد از این بردگان مسلمان بودند. همین جا شاید بتوان درد دلهای این مسلمانان بیگناه را در این شرایط سخت بشنویم. در گوشهای تاریک که باقی ماندهای زنگزده از غل و زنجیر برروی زمین برجای مانده است دیوارهای تیره و تاریک با ما سخن میگویند: او نمیدانست که به چه گناهی از سرزمینش بدین مکان وحشتناک منتقل شده است. او به یاد داشت که در ماه مبارک رمضان پیش از طلوع خورشید با خانوادهاش سحری را دورهم بر سر سفرهای که همسرش مهیا کرده بود صرف میکرد، ولی اینجا همیشه غروب است، تاریکی و انگار هیچوقت خورشید قرار نیست طلوع کند.
فشار جمعیت زیاد در این مکان تنگ به گونهای است که او حتی نمیتواند به راحتی نمازی به جای آورد، اگر هم موفق شود باید نیم خیز بوده و تازه پس از همه این موارد حتی نمیداند که در کدامین سو قبله را بیابد، ولی از آنجا که خداوند را در همه جا حاضر میبیند چارهای نیافته تا به صورتی تصادفی به سمتی روی کرده و نیایش خود را در بارگاه پروردگارش به جای آورد. اینها داستان غمانگیز برده مسلمانی است که در این تنگنا به دام افتاده بود. شاید بردهدارانی که این جنایتها را در این گوشه دنیا در این مکان مخوف مرتکب میشدند باور نمیکردند که روزی داستانشان برملا شود و این زندان به مکانی برای عبادت پروردگار یکتا تبدیل خواهد شد، مسجدی در حاشیه مثلثی رمزآلود!
بیش از 40هزار نفر از مسلمانان ساکن نیوزلند هر سال خود را پیش از فرارسیدن ماه مبارک رمضان برای گرامیداشت این ماه پربرکت آماده میکنند. سال گذشته پیش از رمضان بازارچهای محلی در منطقه مونت راسکیل برپا شد که در این بازارچه موقتی شبانه بیش از 40 غرفه به عرضه کالاهای گوناگون از انواع غذاهای شرقی و سرزمینهای اسلامی گرفته تا لباس، پارچه و زیورآلات مورد استفاده مسلمین را ارائه میداد. یکی از اعضای این بازارچه میگوید: «جمعیت مسلمان شهر بسیار پراکنده و از هم دور افتاده بودند.
آنها از سرزمینهای اسلامی گوناگونی از سراسر جهان در این شهر سکونت دارند و از حال همدینان خود در شهر کمتر خبر دارند، ولی این مکان فرصتی را برای همگی فراهم آورد تا دور هم جمع شده و مجالی برای آشنایی بیشتر با هم پیدا کنند.» دراین بازارچه حضور غیرمسلمانان شهر بود که رنگ ویژهای به این مکان داد. این رخداد فرصتی را برای ساکنان شهر فراهم آورد که جمعیت دوستداشتنی و مهربان مسلمانان را از نزدیک ببینند.
هجدهم سپتامبر هر سال در شیلی روز ملی این کشور گرامی داشته میشود. در سال 2008 میلادی این روز با ماه مبارک رمضان مصادف شد و در کلیسای اعظم شهر سانتیاگو مراسمی ملی برگزار شد. در این روز نمایندگانی از فرهنگها و ادیان مختلف که ساکنینی در این کشور داشته در کلیسای مزبور حاضر شده و برای حاضران که از عموم مردم و مقامات دولتی تشکیل شده بودند سخن گفتند.
خانم امل نهمه به نمایندگی از جامعه مسلمانان شیلی در این مراسم گفت: مسلمانان شیلی بسیار خرسند هستند از اینکه امسال مراسم روز ملی در ماه مبارک رمضان با ماه صلح و بخشش مصادف شده است. او با ذکر آیاتی از قرآن کریم بر تاکید کلام الهی مبنی بر برابری انسانها فارغ از رنگ و نژاد اشاره كرد. در این مراسم رئیس جمهور وقت کشور شیلی خانم میشل باچلت نیز در کنار نمایندگان مذاهب مختلف ساکن کشور شیلی حضور داشتند.
نظر کاربران
خاک بر سر مسلمانهای بعضی از کشورها جلوی روزه دار آب و غذا در ملاء عام می خورن و سیگار می کشن تازه بهشون توهین و تحقیر می کنن!!!!
در حالیکه ارامنه احترام رو خیلی بهتر نگه می دارن !! حیف خجالت که بکشن !
پاسخ ها
اگر چند نفر ازین ها رو همونجا عدام می کردن
دیگه از این غلطا نمی کردن
این چه حرفیه؟! چرا فقط افرادی که روزه نمیگیرن باید به ما
احترام بذارن؟! ما نباید به اونا احترام بذاریم؟ مایی که روزه میگیریم نباید منتی سر بقیه داشته باشیم و از بقیه انتظار داشته باشیم رعایت ما رو بکنن، چرا اونایی که روزه نمیگیرن باید به خاطر ما گشنه و تشنه بمونن که نکنه ما یه موقع دلمون از اون خوراکی بخواد! چنین روزه داریی مفت هم نمی ارزه. .ما برای خودمون و خدامون روزه میگیریم. این چه تفکر زشت و سطح پایین و بی ادبانه ایه که شما دارید
خداروشکر که مسلمون ها در جای جای جهان هستند
مقاله عالی بود
تشکر