۵ شهریور - ۲۷ آگوست؛ در تاریخ چه گذشت؟

برترین ها: امروز ۵ شهریور برابر با ۲۷ آگوست تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

1071 - آلپ ارسلان، رومانوس ديوژنس امپراتور روم شرقي آزاد کرد

آلپ ارسلان سلجوقي 27 آگوست 1071 و يک روز پس از پيروزي بر امپراتوري روم شرقي و اسيرکردن رومانوس ديوژنس تصميم گرفت که اورا رهاسازد. برخي از مورخان نوشته اند: " پس از اينکه رومانوس امپراتور روم شرقي را به حضور آلپ ارسلان آوردند از او پرسيد که اگر نتيجه جنگ معکوس بود و وي اسير روميان (دولت بيزانس) شده بود چه مي کرد و رومانوس پاسخ داده بود شمارا مي کشتم. آلپ ارسلان در برابر اين جواب گفته بود که من بالعکس، و تصميم گرفته ام که شمارا آزاد کنم و برويد و باقيمانده قلمرو خودرا اداره کنيد و ....".

26 آگوست 1071 ميلادي ارتش آلپ ارسلان سلجوقي در ملازگرد Melazgerd (به زبان ارمني: منزيكرت) در شرق آناتولي و شمال درياچه وان كه در آن زمان ارمني نشين بود ارتش روم شرقي را شكست داد و با اين رويداد، يك دوران تاريخي 848 كه تا پايان جنگ جهاني اول ادامه يافت آغاز شد. در نبرد ملازگرد، رومانوس ديوژنس R.Diogenes امپراتور روم شرقي نيز به اسارت آلپ ارسلان درآمده بود. سلجوقيان در سال 1054 ميلادي تلاش كرده بودند كه ملازگرد را تصرف كنند ولي شكست خورده بودند.


مورخان کارشناس تحولات قرون وسطی شکست بیزانس (روم شرقي) در نبرد ملازگرد را آغاز پایان اين امپراتوری نوشته اند (که در سال 1453 به دست محمد دوم از نوه زادگان عثمان از يک طايفه ترکان غُز از میان رفت). به نوشته این مورخان، نبرد ملازگرد دولت روم شرقی (قسطنطنیه) را مقروض و ورشکست کرد و این وضعیت پیامدهای اجتماعی و سیاسی متعدد داشت و با تضعیف مرزبانی روم شرقی دسته های مهاجر و عمدتا اقوام ترکیک، بلغارها، بقایای هونها و ... که در سده های قبل از جنوب غربی سیبری به غرب وارد شده بودند به قلمرو آن نفوذ کردند و .... ورود مغولها به شمال شرقی ایران و جنوب روسيه تا درياي سياه در قرن سیزدهم سبب شد که چند طایفه دیگر از ترکان غز (اوغوز) که سلجوقیان از این دسته بودند به آناتولی بروند و متحد حکمرانان سلجوقی این منطقه شوند که هرکدام به نام «غازی» برناحیه ای حکومت داشتند. «ارطغرل» یکی از سرکردگان غُز بود که با 400 مرد مسلح و گويا از ایران به آناتولی رفته بود و ناحیه کوچکی در جنوب مرمره را به دست آورده بود. پسر او عثمان که بر وسعت ناحیه متصرفی افزود دودمان عثمانی (1299 ـ 1923) را بوجود آورد که پس از انهدام دولت بیزانس امپراتوری بزرگی را در آسیای غربی، آفریقای شمالی و اروپای جنوبی بوجود آوردند و تا وین (پایتخت اتریش) پیش رفتند و خودرا جانشین خلیفه اسلام اعلام کردند. اين امپراتوري که با اروپاييان و نيز ايران درگيري هاي متعدد داشت در جريان جنگ جهاني اول متحد آلمان شد و شکست خورد و ازميان رفت که جمهوري ترکيه در آناتولي و گوشه کوچکي از اروپا برجايش نشسته و زبان ترکي و تمدن و فرهنگ خودرا حفظ کرده است.

244 - روز بزرگداشت و تولد "محمد بن زكرياي رازي" دانشمند نامدار جهان اسلام

محمد بن زكرياي رازي در سال 251 هجري قمري در شهر ري متولد شد. در اوان جواني به فراگيري علم كيميا و شيمي پرداخت و در اثر بخار و دود ناشي از زرگري، چشم‏هايش وَرَم كرد و براي معالجه، نزد طبيبي رفت. آن طبيب پانصد اشرفي طلا به عنوان حق معالجه از او گرفت و به رازي گفت: كيميا همين است نه عمليات تو. محمد بن زكريا، از آن پس ترك كيمياگري كرد و در سن چهل‏سالگي به تحصيل طب پرداخت تا آن‏كه مرجع تمامي اطباي زمان خود شد. شهرت او در ميان همگان به حدي رسيد كه عَرَب‏ها او را طبيب المسلمين و به مناسبت اين‏كه كتاب‏هاي او به زبان عربي است، جالينوس العَرَب، خوانده‏اند. رازي بعدها به سرپرستي بيمارستان‏هاي معروف عصر خود از قبيل بيمارستان بغداد و ري برگزيده شد.


همچنين كشف الكل از جمله نتايج تحقيقات او در كيميا بوده است. براي محمد بن زكرياي رازي، 56 كتاب در طب، 33 كتاب در علوم طبيعي، 17 كتاب در فلسفه، 14 كتاب در الهيات، 22 كتاب در كيميا و ده‏ها اثر ديگر در علوم مختلف ذكر كرده‏اند كه تا 184 عنوان بر شمرده شده است. سرانجام اين دانشمند بزرگ مسلمان در 60 سالگي جان به جان آفرين تسليم كرد و در ري مدفون گشت. سالروز تولد اين پزشك شهير مسلمان و ايراني، برابر با پنجم شهريور، در جمهوري اسلامي ايران به عنوان روز بزرگداشت اين شخصيت برجسته علمي نامگذاري شده است.


۱۳۸۷ - تصرف اصفهان به دست تيمور لنگ و قتل عام اصفهاني ها

از تصرف اصفهان توسط نيروهاي امير تيمور گوركان (تيمور لنگ) و قتل عام مردم آن و ساختن مخروطهاي ده متري از كله هاي مقتولين ۶۲۱ سال مي گذرد. اصفهان در ۲۷ آگوست سال ۱۳۸۷ ميلادي، پس از يك مقاومت چشمگير به دست تيموريان افتاد. مورخان قتل عام اصفهاني ها به تصميم امير تيمور را متفاوت از قتل عام و كور كردن كرماني ها به دستور آغامحمدخان قاجار كه هر دو از نژاد مغول بودند دانسته اند؛ تيمور يك مهاجم خارجي بود ولي آغامحمدخان ادعاي ايراني بودن و حكمراني بر ايران را داشت!.


امير تيمور در همين سال، شيراز را هم متصرف شد. تيمور از قبيله مغولي "بارلاس" بود. اين قبيله در زمان چنگيز خان به "سين كيانگ و اويغورستان امروز" كوچ كرده بود و تيمور در فرارود (ماوراء النهر) متولد شده بود. وي با اين كه سواد كافي نداشت، علاقه مند به فلاسفه، اديبان، معماري و بازي شطرنج بود. امير تيمور در سال 1393 بغداد و در سال 1398 دهلي را تصرف كرد و در جنگ آنكارا، ايلدرم بايزيد سلطان عثماني را به اسارت گرفت و تا زمان مرگ در قفس آهنين قرارداد. اروپاييان اقوام مغولي را تاتار مي خوانند و به همين لحاظ، مورخان غرب تيموريان را در رديف تاتارها قرار داده اند. تيمور كه سه بار به ايران لشكر كشيد و در 69 سالگي در سال 1405 ميلادي درگذشت در طول سي و پنج سال، مناطقي از مرز غربي چين تا مديترانه را تصرف كرده بود. او سمرقند را پايتخت قرارداد كه با اين استناد، ازبكها وي را موسس كشور خود مي پندارند.

1813 - ناپلئون بناپارت با 130 هزار سرباز فرانسوي ارتش 200 هزار نفري متحدين، مركب از آلمان، اتريش و روسيه را در درسدن Dresden آلمان تار و مار كرد و نابغه نظامي خوانده شد.


۱۹۴۵ - اشغال نظامي ژاپن توسط آمریکا

نخستين واحدهاي نظامي آمريكا ۲۷ آگوست ۱۹۴۵ وارد خاك ژاپن شدند . دولت ژاپن درپي بمباران اتمي هيروشيما و ناگاساکي اعلام کرده بود که آماده تسليم شدن است و ۱۵ آگوست رئيس جمهوري آمريکا با قبول تسليم ژاپن پايان جنگ دوم جهاني در همه جبهه ها را اعلام داشته بود. کار اشغال نظامي ژاپن كه در ميدان جنگ شكست نخورده بود پس از ورود نظاميان آمريکايي به آن کشور آعاز شد. قرارداد تسليم ژاپن دوم سپتامبر ۱۹۴۵ در عرشه ناو ميسوري درخليج توکيو طي مراسمي به امضاي مقامات ژاپني و متفقين رسيد. سپس دستگيري و بازجويي و محاكمه و سپس اعدام برخي مسئولان ژاپني صورت گرفت. مقامات آمريکايي به رياست ژنرال مک آرتور در طول اشغال نظامي ژاپن براي اين کشور يك قانون اساسي نوشتند كه هنوز اجرا مي شود.


ژاپن که همواره در جستجوي منافع خويش بوده در آغاز جنگ جهاني اول که به دوستي انگلستان نياز داشت به آلمان اعلان جنگ داد ولي چون به خاطر تصرف نواحي شمال شرقي چين «متجاوز» اعلام شده بود در آغاز جنگ جهاني دوم با آلمان متحد شد و اين بار به نام اخراج غرب استعمارگر از آسيا و منطقه اقيانوس آرام و با اين شعار وارد نبرد شد. پس از جنگ دوم که نياز به تجديد حيات داشت برتري آمريکا را پذيرفت وبه اين سياست، بي چون و چرا ادامه مي دهد. ژاپن با چين و روسيه اختلاف ارضي دارد. ژاپن که با آمريکا قرارداد امنيت مشترک دارد همچنين گرفتار رقابت اقتصادي با چين است که هر دو نياز به مواد خام و بازار فروش دارند. ژاپن ميان دو جنگ جهاني، بخش هايي از چين را اشغال نظامي کرد و در برخي شهرها قتل عام به راه انداخت و پيش از آن ـ زماني که انقلاب بلشويکي روسيه نوزادي بيش نبود با استفاده از ضعف نظامي اين کشور برخي از نقاط سيبري شرقي را با فرستادن نيرو اشغال کرده بود و براي پنج سال اين مناطق را در اشغال داشت و با اين حساب است که برخي از مورخان مقامات ژاپني را فرصت طلبان بين المللي خوانده اند. ژاپن در دهه يکم قرن بيستم در يک جنگ دريايي روسيه را شکست داده و در شرق اين کشور نيرو پياده کرده بود که همين وضعيت دولت روسيه را تضعيف و شورش و انقلاب به راه انداخت و سرانجام نظام تزاري روسيه بر اثر همين بپاخيزي ها از ميان رفت.

1359 - اعلام ملي شدن كليه معادن كشور

تا پيش از پيروزي انقلاب اسلامي، برخي از معادن كشور توسط بخش خصوصي اداره مي‏شد يا امتياز آن در انحصار بيگانگان قرار داشت. با پيروزي انقلاب و تدوين قانون اساسي، كليه معادن كشور ملي اعلام شده و مطرح گرديد كه تحت هيچ عنوان به مالكيت بخش خصوصي تعلق نمي‏گيرند. به موجب اين قانون، حق اجازه بهره‏برداري از معادن تنها در صلاحيت دولت قرار دارد و از سوي دولت به برخي بخش‏هاي دولتي نظير استانداري‏ها واگذار مي‏گردد، هر چند بخش خصوصي مي‏تواند به عنوان مقاطعه‏كار در عمليات اكتشاف معادن شركت نمايد و با دولت قرارداد منعقد كند.

گئورگ ویلهلم فریدریش هگل

عباس میرزا

لیندون بی. جانسون

غلامرضا تختی

آندرانیک آساطوریان

لوپه د وگا

ارنست ارلاندو لارنس

هایله سلاسی

مارکو گریگوریان