چه کسی به دهکده های ما حمله کرد؟

هفته نامه چلچراغ - محسن امامی: آب خوردن، سر یخچال رفتن، دست شویی رفتن، کم و زیاد کردن کولر و بخاری، باز و بسته کردن پنجره اتاق و چند ده تا داستان دیگر. این ها دلایل سنتی بیدارشدن پیش از موعد هستند که برای سالیانی دراز، نسل بشر را در تاریکی شب از بستر خواب شیرین بیرون کشیده اند. شاید این تجربه نصیب شما هم شده باشد که در میانه خواب، با نگرانی امتحان فردا یا پروژه ای که در انتظار ارائه است، از خواب بیدار شوید.

در عصری که ما در آنیم اما چند دلیل جدید هم به این فهرست اضافه شده. یادم هست که کمتر از یک دهه پیش که موج سریال های پرطرفدار خارجی تازه به راه افتاده بود، گاهی ساعت سه و چهار صبح، چشمم باز می شد و می خزیدم پای کامپیوتر تا ببینم ادامه داستان در قسمت بعدی چطور پیش می رود. فیس بوک، توییتر، اینستاگرام و یک دوجین شبکه اجتماعی دیگر هم همین کار را با ما می کنند. اما در سال های اخیر، قصه جالب دیگری هم راهش را به میان بیدارکننده های ما باز کرده است. فصه ای که شاید چندصد سال پیش، دغدغه پادشاهان و سلاطین هزار و یک شب بوده. قصه ای که امروز دوباره دارد توی ذهن ما جولان می دهد. این که در دهکده چه خبر است؟!

سر کلاس درس، در اتوبوس و مترو یا در محل کار، از هر دو سه نفری که گوشی هوشمندی جلوی صورتش گرفته و مشغول است، دست کم یکی دارد به دهکده اش سرک می کشد. دیوار می کشد، سرباز می سازد، حمله می کند، یا استحکاماتش را برای دفاع در برابر حمله دشمن تقویت می کند. بازی های استراتژیک موبایلی پدیده جدیدی در دنیای تلفن های هوشمند به حساب نمی آیند، اما هرازچندگاه با یک بازی جدید، موجی جدید به راه می افتد و همه را مشغول خودش می کند. بازی جدال قبایل یا کلش آف کلنز، موج امروز این بازی هاست. بازی ای که نه تنها در ایران که در همه جای دنیا، سروصدا به پا کرده و زمان و هزینه قابل توجهی از کاربران تلفن های هوشمند و تبلت ها را به خود اختصاص داده است.


سابقه بازی هایی این چنین در ایران که تا این حد همه گیر شده باشد، به پنج شش سال پیش بر می گردد. زمانی که بازی آلمانی «تراوین» با الگویی مشابه اما تحت وب و برای استفاده در کامپیوتر، وارد بازار ایران شد. تراوین البته کارش را چند سال پیش از آن آغاز کرده بود، اما راه اندازی نسخه فارسی و امکان خرید و فروش مستقیم از طریق کارت های بانکی ایرانی، جایگاه ویژه ای برای این بازی نزد کاربران کشورمان ایجاد کرد.

در بازی های این چنین معمولا کاربر کارش را با انتخاب یک قوم و قبیله و اداره یک دهکده کوچک آغاز می کند و به تدریج باید برای توسعه منطقه تحت فرمانش کارهای مختلفی انجام دهد. کارهایی از قبیل جمع آوری منابع، حمله به دهکده ها و امپراتوری های مجاور و دفاع در برابر حمله همسایگان و نیروهای تخریب گر بازی، کاربر برای تسریع این روند و جمع آوری منابع بیشتر یا توسعه سریع تر، می تواند امتیازهایی را از بازی گردان خریداری کند.این خریدها منبع درآمد بازی سازان خواهندبود.

وب سایت بازی تراوین چندسال بعد در حالی که به شدت مورد توجه کاربران فارسی زبان قرار گرفته بود، به خاطر خروج ارز از کشور و اشاعه فرهنگ غیراسلامی فیلتر شد. هم زمان، رواج گوشی های هوشمند و تولید بازی های جدید، موج این بازی را در ایران خاموش کرد. بازی های تحت وب مشابه دیگری هم در این مدت به بازار آمدند. حتی چند شرکت ایرانی هم به طراحی و توسعه نمونه های مشابهی دست زدند که بعضی هنوز هم مشغول فعالیت هستند اما هیچ کدام از آن ها به توفیق تراوین دست نیافتند.

کلش آف کلنز از نسل بعدی این بازی هاست که برای استفاده در تلفن های هوشمند به بازار آمدند. این بازی محصول کمپانی فنلاندی «سوپرسل» است که دو بازی پرطرفدار «هی دی»- Hay Day- و «بوم بیچ»- Boom Beach- را هم تولید کرده. تا پایان سال ۲۰۱۴ میلادی، این سه بازی مجموعا یک مییارد و ۷۰۰ میلیون دلار برای این کمپانی درآمدزایی داشته اند. کلش آف کلنز، پرطرفدارترین و پردرآمدترین بازی از این گروه است و در سرتاسر دنیا نزدیک به ۳۰ میلیون کاربر فعال دارد؛ کاربرانی که به طور میانگین، روزی دست کم ۴۵ دقیقه از وقتشان را برای توسعه سرزمین مجازی شان صرف می کنند. بر طبق آمارها، حتی در ایستگاه های تحقیقاتی قطب جنوب هم، بازیکنانی در این جدال آن لاین حضور دارند.

کمپانی سوپرسل که در شهر هلسینکی فنلاند قرار دارد، بازی کلش آف کلنز را نخستین بار در تابستان سال ۲۰۱۲ برای پلتفرم اپل و فقط برای دسترسی در فنلاند و کاندا به بازار فرستاد. موفقیت اولیه بازی اما سوپرسل را بر آن داشت تا سرویس بازی برای دستگاه های مجهز به سیستم عامل اندروید هم ارائه شده و به سرعت به صدر جدول بازی های استراتژیک و پس از آن به صدر جدول نرم افزارهای اندروید راه یافت.


حالا کلش آف کلنز در گوگل پلی (بازار اپلیکیشن های اندروید) در میان پنج نرم افزار برتر قرار گفته است. جالب است بدانید از میان ۱۵۰ کارمند شرکت، فقط ۱۵ نفر روی این بازی جهانی، کار می کنند. سوپرسل در فوریه امسال اعلام کرد که روزی پنج میلیون دلار از این بازی درآمد دارد. درآمد چشم گیر این بازی، ارزش این کمپانی کوچک را در بهار امسال به پنج و نیم میلیارد دلار رساند.

درآمد این بازی از محل فروش «جم» تامین می شود. جم، امتیازی است که بازیکن با استفاده از آن می تواند امکانات جدیدی در بازی خریداری کند یا توسعه و پیشرفت سرزمینش را سرعت بخشد. در ابتدای بازی هر بازیکن، مقدار محدودی از آن را در اختیار دارد، اما عطش گسترش سریع تر و داشتن سرزمین قدرتمندتر، بازیکنان را بر آن می دارد تا این امتیازات مجازی را با پول واقعی بخرند و در سرزمینشان خرج کند. تبلیغات گسترده و اعتیاد بازی آن لاین هم به این ول خرجی دامن می زند.

در حالت عادی، بازیکنان این امتیازات را مستقیما از طریق کارت اعتباری می خرند. اما عدم دسترسی به این مسیر در ایران، بازار دیگری را برای کاربران کشورمان شکل داده است. انبوه وبلاگ ها و وب سایت های ایرانی که از طریقی این امتیازات را می خرند و به قیمتی گزاف در اختیار بازیکنان مشتاق قرار می دهند. هر بسته ۵۰۰ تایی جم، قیمتی حدود ۲۰ هزار تومان دارد. بسته های بزرگ تر به صرفه ترند و البته گران تر. بزرگ ترین بسته که ۲۸ هزار جم را دربر می گیرد، حدود ۷۵۰ هزار تومان قیمت دارد.

فراوانی رو به رشد فروشنده ها، نشان از تقاضای زیاد این بازار دارد. برخی از سایت های فروشنده حتی فعالیت رسمی دارند و نماد اعتماد الکترونیکی وزارت بازرگانی هم در گوشه پایگاه اینترنتی شان به چشم می خورد. علاوه بر این، خرید و فروش خود حساب کاربری هم رونق دارد. بازیکنانی که با صرف وقت و هزینه یا با ترفند های اینترنتی مختلف، سرزمینشان را گسترش داده اند، با دادن آگهی های اینترنتی، اقدام به فروش حساب کاربری شان می کنند.

از این طریق، کسانی که حال و حوصله شروع از صفر را ندارند، به جای توسعه دهکده ای کوچک، مثلا سرزمین اکبر آقا را می خرند و بازی شان را با یک امپراتوری بزرگ آغاز می کنند. قیمت حساب های کاربری هم برحسب سطح پیشرفت، متغیر است. قیمت حساب هایی با سطح پیشرفت صد و بالاتر، گاهی تا یک میلیون تومان و بلکه بیشتر هم می رسد. یک جست و جوی کوچک گوگلی شما را به انبوهی از خریداران و فروشندگانی می رساند که به معامله سرزمین های بزرگ و کوچک مشغول اند. وب سایت های این تجارت مجازی، شباهت بسیاری به پایگاه های معاملات ملکی دارند و بعضا از آن ها هم پررونق ترند.


آمار ها نشان می دهد که بیش از ۵۰ درصد درآمد بازی از کمتر از ۱۰ درصد بازیکنان بسیار فعال تامین می شود. شاید همین دلیل باعث می شود که بازی های این چنین، برای استفاده عموم رایگان باشد. اعتیاد آن لاین به این بازی گاهی چنان پیش رفته که کاربر را نیمه شب از خواب می پراند تا به سرزمینش سرکشی کند و به حساب و کتاب حمله ها و ساخت و سازها برسد.

جورج یوآ، برترین بازیکن حال حاضر کلش آف کلنز، به مدت شش ماه، همزمان روی شش آی پد، بازی را در سرزمین های مختلفش پیش برد و حتی زیر دوش حمام هم دست از بازی نکشید. حضور آنلاین بیشتر، تسلط بازیکن روی مراحل پیشرفت و حفاظت از سرزمین را بیشتر می کند و از طرفی دیگر به اعتیاد کشنده دامن می زند. پاندا، یکی از ۱۰ بازیکن برتر این بازی، در مصاحبه ای گفت که ماهانه هفت هزار دلار برای سرزمین هایش خرج می کند! عددی که حتی از حقوق ماهانه بخش بزرگی از مردم کره زمین هم بیشتر است. رکوردهای دیگری نظیر بازی هم زمان رو ۵۰ آی پد و حضور یک هفته ای آن لاین بدون توقف هم در فهرست سوابق جنون آمیز اعتیاد به این بازی، موجود است.

این طور که پیداست، به این زودی ها چیزی از گرمای بازار این بازی پرطرفدار کاسته نخواهدشد. در ایران هم با وجود این که نسخه فارسی این بازی ارائه نشده و دسترسی به بازار خرید و فروش امتیازاتش هم با واسطه و با قیمت بالا صورت می گیرد، به نظر می رسد که هر روز به شمار کاربران آن افزوده می شود. در نبود نمونه ایرانی ای که به پای جذابیت لکش آف کلنز برسد و با وجود محدودیت های گسترده شرکت های داخلی تولید نرم افزارهای موبایل، به نظر نمی رسد که به این زودی ها کسی جلودار جدال پرجنب و جوش حاکمان قبایل مجازی باشد. شما هم اگر یکی از این حاکمان هستید، فقط حواستان باشد که زیاده روی در این میدان، قصه را از قالب سرگرمی خارج و به اعتیادی گران قیمت بدل می کند. پس لااقل کم مصرف کنید!

• آگهی ویدیویی بازی کلش آف کلنز که با نقش آفرینی لیام نیسون، بازیگر سری فیلم های تیکن ساخته شده، با به طنز کشیدن کاراکتر این بازیگر در آن فیلم، به پربیننده ترین آگهی ویدیویی سال ۲۰۱۵ شبکه یوتیوب تبدیل شد. این آگهی که نیسون در آن، کاربر حمله کننده به سرزمینش در بازی کلش آف کلنز را به سبک کاراکترش در فیلم تهدید به تعقیب و انتقام می کند، در جشنواره تبلیغات «سوپرباول» مقام دوم برترین تبلیغ ویدیویی را از آن خود کرد.

جعفر بای، جامعه شناس

متاسفانه بازی های اینترنتی که دستاورد کشورهای بیگانه است، بیشتر ویرانی تمدن ها را ترویج می کند و از سازندگی خبری نیست.

برای مثال در بازی اینترنتی کلش آو کلنز باید بجنگید، ویران کنید تا بتوانید ثروت به دست آورید و در این بازی از خانه تا کلیسا خراب می شود و این نشان از آن دارد که حتی به مساجد هم نباید توجه کرد و می توان آن را خراب کرد و این مسئله موجب می شود تا قداست مکان های مذهبی و ارزشی از بین برود.

بازی هایی که منشا آن کشورهای ویرانه است، مسلما با فرهنگ قومی و محلی ما هم خوانی ندارد و ارتباطی معنادار برقرار نمی کنند.

بازی های سنتی با فرهنگ بومی ما هم خوانی دارد و کودکان و نوجوانان هنگامی که بازی می کنند، تحرک دارند، در صورتی که در بازی های جدید تحرکی وجود ندارد و این مسئله نیز موجب بروز بیماری هایی چون چاقی، انزوا، خستگی عضلات، مشکلات بینایی می شود. بازی های ساخت بیگانه بیشتر روحیه خشونت و جنگ و ویرانی را تقویت می کند و متاسفانه آموزنده نیستند. کسانی که به بازی های اینترنتی معتاد می شوند، منزوی می شوند، چرا که باید همه تمرکزشان روی بازی باشد و حرف های دیگران را نمی شنوند و به دلیل این که این نرم افزاهای بازی ها در گوشی ها و تبلت ها نصب است، بنابراین کاربران می توانند در اتاق ها و پستوها بازی کنند و هیچ نظارتی نباشد و این خود آسیب زاست.