رویای یک شبه پولدار شدن

تجارت در سایه ترس و طمع
یک روز میانه بهار، در حاشیه میدان تجریش هوا آنقدر لذت بخش است که بسیاری را وادار به پیاده روی در ابتدای خیابان ولیعصر می کند. برای کسانی که از نزدیک با مفهوم «forex» یا همان تجارت بین المللی ارز، آشنایی نسبی هم ندارند آگهی های بزرگی که روی دیوارها چسبانده شده از درآمد میلیونی می گویند و تحقیق آرزوی یک شبه پولدار شدن را وعده می دهند. بازاری که از سال ۱۹۹۴ و با همه گیر شدن اینترنت در میان مردم عادی به تجارتی امن و شناخته شده در جهان بدل شده اما در ایران هنوز پدیده ای نه چندان شناخته شده است که حتی برخی آن را با تجارت شرکتهای هرمی و هم ردیف کمپانی های بدنامی مانند «کوئست» دسته بندی می کنند.

عصر همان روز بهاری، آنهایی که احتمالاً روی پشت بام خانه شان بشقابی بزرگ دارند که به یک سمت مشخص آسمان قرار گرفته، می توانستند در میان پخش اخبار شبکه یورونیوز آگهی چندثانیه ای کارگزاری «FxPro» را ببینند که بینندگان این شبکه را به سرمایه گذاری مطمئن از طریق این کارگزاری دعوت می کند. کمپانی ای که به عنوان اسپانسر تیم فوتبال سفیدهای لندن یعنی «تاتنهام هاتسپر» خودنمایی می کند.

زمانی که هنوز یورو واحد پول اروپای مشترک نشده بود، پلک های مختلف برای تأمین نیاز روزانه شان به ارزهای مختلف بازاری را پدید آوردند که به نام بازار ارز شناخته می شد. در ایران هم صرافی های معتبر ریال شما را با ارزهای مختلف و معتبر دنیا؛ آن هم به قیمت روز خریداری می کردند. اما با گسترش اینترنت خرید و فروش ارز و سهام های مشهور دنیا و فلزات گرانبها از طریق نرم افزاری مشترک در همه جای دنیا رواج پیدا کرد. البته این پدیده خیلی زود به ایران رسید، اما در میان کسانی که به کار فارکس مشغول هستند، قانونی نانوشته وجود داشت که از گفتن حقیقت درباره کارشان ابا داشتند.

دلیل آن هم کاملاً مشخص بود؛ نمی خواستند با همه گیر شدن این تجارت حساسیت دولت را به خود جلب کنند. ترسی که واقعی به نظر می رسید و درنهایت از زمستان سال گذشته مقام های مختلف دولتی و بورس تهران و حتی وزارت اطلاعات وارد گود آن شدند و هر کدام به شکلی از قانونمندشدن دفاتر خدمات فارکس در ایران گفتند. ابتدا در آخرین روزهای اسفندماه سایت های این دفاتر فیلتر شدند، اما با همکاری ای که مدیران کارگزاری های مشهور دنیا در تهران انجام دادند و با تزئین صفحه اول سایت شان به اطلاعیه ای که از مردم می خواست تا زمان رفع شبهات قانونی صبر کنند، برای خود مجوز رفع فیلتر گرفتند.

کلاهبرداری به اسم فارکس
قطعاً فارکس نه یک شرکت هرمی است و نه می شود با دستورهای دولتی آن را متوقف کرد. آنچه باعث شد تا فارکس در همه جای دنیا بسیاری را به خود جلب کند، ابزار و سرمایه بسیار کمی است که هر فردی ممکن است آنها را دراختیار داشته باشد؛ کامپیوتر، خط اتصال به اینترنت و 50 یا 100 دلار سرمایه اولیه. اما همه اینها هم باعث نشده تا آنچه همیشه در ایران اتفاق می افتد و ما ابتدا بدترین شکل استفاده از یک امکان را تست می کنیم، رخ ندهد. آنچه وزارت اطلاعات در مورد آن هشدار داده بود، کلاهبرداری هایی بود که تحت عنوان فارکس از مردم صورت گرفته است. مجید حسنی تبار که در حال حاضر جزو کسانی است که هر روز چند ساعتی را پای این تجارت می گذارد با قبول اینکه به نام این کار کلاهبرداری های مختلفی صورت می گیرد، ادعا می کند: «حدود 3 سال پیش، من بیکار بودم و در روزنامه به دنبال کار می گشتم. در اطراف بازار تهران به عنوان اپراتور کامپیوتر به یک دفتر در پاساژی قدیمی مراجعه کردم. حدود 10 دستگاه کامپیوتر در چند ردیف گذاشته بودند. خیلی شبیه کافی نت به نظر می رسید، اما وقتی دقت کردم دیدم به جای یک نفر، پشت هر سیستم دو نفر نشسته اند که معمولاً آن کسی که سن بیشتری دارد کناری نشسته و به آن جوانی که پشت سیستم است دستوراتی می دهد.» کسی که به عنوان مدیر آن مکان آگهی درخواست اپراتور کامپیوتر به روزنامه داده بود، به مجید می گوید که ما نرم افزاری اقتصادی کار می کنیم. شما بعد از یک دوره آموزش سه ماهه توسط ما، یاد می گیرید تا دستورات مشتریان ما که اغلب از بازاری های خوشنام هستند را اجرا کنید. مجید تعریف می کند؛ مثلاً آقایی که در نزدیکی من بود مدام به آن جوان می گفت نفت بخر، الان گران می شود. من هم به علت حقوق کم و مسایل دیگر پایم را دیگر آنجا نگذاشتم. اما الان که خودم در بازار فارکس کار می کنم کاملاً متوجه شدم آن طرف به چه شیوه کلاهبرداری می کرد. شما بخواهید با هر کارگزاری در دنیا کار کنید یک نرم افزاری هست به نام «متاتریدر»، این نرم افزار بسیار کم حجم است و از طریق آن می توانید به بازار جهانی دست پیدا کنید. اما شما می توانید بدون پرداخت هیچ پولی در ابتدا، مدتی به صورت شبیه سازی شده با آن نرم افزار تمرین کنید تا هنگامی که سرمایه تان را وارد کار می کنید بدون تجربه نباشید و پولتان را از دست ندهید. در واقع حالت «دمو» فقط با یک ایمیل فعال می شود و شما هر مقداری هم که بخواهید می توانید سرمایه فرضی داشته باشید. از گفته های این معامله گر فارکس می توان چنین برداشت که آن فردی که در بازار تهران با چند جوان اپراتور و بازاریان بی اطلاع از علم روز تجارت در جهان برای خود دفتر و دستکی به هم زده بود در حال کلاهبرداری بوده است. در واقع او پول نقد بازاریان را از آنها می گرفته اما آن مبلغ را به حساب آنها واریز نمی کرده و به جای آن یک حساب دمو به اندازه مبلغی که دریافت کرده بود راه اندازی می کرده و بازاریان از همه جا بی خبر که بدون هیچ پشتوانه تحلیلی و تکنیکی در کنار اپراتورها اقدام به خرید و فروش می کردند، پس از مدتی ضرر می کردند. اما ضرری که در حساب دمو و تمرینی بوده است.

ـ کارگزاری های روسی نتیجه تحریم های بین المللی
این تجارت که با شکستن مرزها توسط اینترنت به نقاطی مانند ایران رسیده احتیاج به آشنایی با علوم اقتصادی و تحلیل های شناخت بازار دارد. همان گونه که یک خریدار سهام در بازار بورس اوراق بهادار در تهران با علم و تحلیل دست به خرید سهام می زند و در ابتدای کار به پیشنهاد خبره های این کار، برای خود سبدی کاغذی درست می کند تا ببیند اگر این سهام را خریداری کرده بود در بازار چه وضعیتی پیدا می کرد، در بازار فارکس هم حساب دمو به همین منظور طراحی شده است. اما برخلاف ایران، در کشورهای غربی و حتی شرق آسیا کسانی که می توانند بازار را تحلیل کنند و جهت آینده آن را حدس بزنند، به عنوان تحلیلگر بازار شناخته می شوند که جدا از سرمایه گذاری شخصی شان در بازار فارکس، تحلیل های علمی خود از وضعیت بازار ارز و فلزات گرانبها را با دریافت مبلغی به عنوان حق مشاوره دراختیار دیگران قرار می دهد و البته کلاهبرداری نظیر آنچه در ایران اتفاق می افتد در آن کشورها صورت نمی پذیرد چرا که اقتصاد مبتنی بر بازار آزاد با نهادینه شدن در این کشورها این فرصت را دراختیار شهروندان می گذارد تا با سرمایه گذاری معتبر در شرکت های مجاز که دارای تحلیلگران کارآمد هم هستند، به افزایش سرمایه شخصی شان بپردازند.

فعالیت بانک های ایرانی در فارکس
سعید ـ ت کارمند سابق یکی از بانک های خصوصی است او که به صورت تمام وقت در بازار فارکس مشغول به کار است، می گوید: «بسیاری از بانک های خصوصی ما از طریق فارکس سرمایه های خود را افزایش می دهند. آنها افرادی مانند من را با حقوق بالا استخدام می کنند تا با سرمایه بانک به اصطلاح ترید کنیم. من 2 سال برای یکی از بانک ها کار کردم و فکر کنم ده ها میلیون تومان سود خالص برایشان داشتم. اما الان یک سالی می شود که با سرمایه اندک، اما برای خودم کار می کنم».

برای وارد شدن به بازار به چند ابزار ساده نظیر اینترنت و یک دستگاه کامپیوتر و نرم افزار متاتریدر احتیاج است، اما همان طور که سعید مثال می زند برای حضور در هر بازار بورس مانندی شما احتیاج به یک کارگزار دارید که واسطه شما و بازار جهانی باشد: «مانند بورس خودمان در تهران، من فقط به واسطه یک دفتر کارگزاری می توانم وارد بازار شوم و سهام بخرم یا بفروشم. در مورد بازار فارکس هم همین طور است».

البته ما هنوز کارگزار رسمی ایرای که در دنیا پذیرفته شده باشد، نداریم و کارگزاری یا بروکرهای مشهور مانند «FxPro» هم که انگلیسی است با ایران به علت تحریم های سازمان ملل کار نمی کنند و در حال حاضر بیشتر ایرانی ها از طریق کارگزاری های روسی مانند فیبوگروپ، آی اف سی و آلپاری به بازار جهانی وصل می شوند. سعید توضیح می دهد که آن هم از طریق واسطه است: «به نمایندگی های این کارگزاری ها در تهران یا هر شهر دیگری به اصطلاح IB می گویند. این آی بی ها نقش واسطه را دارند. شما پول را به حساب آنها واریز می کنید و آنها هم از همان طریق آن را به حساب بروکر منتقل می کنند. معمولاً 3 تا 4 ساعت طول می کشد تا معادل دلاری پولی که شما واریز کرده اید به حساب شما ریخته شود. اگر هم بخواهید سود یا پولتان را برداشت کنید همین مدت طول می کشد».

او در پاسخ به این سؤال که آیا تاکنون از این طریق کلاهبرداری صورت گرفته است، می گوید: «بروکرها در دنیا باید رگوله شده باشند. یعنی سازمان های استاندارد اقتصادی و مراکز معتبر بانکی آنها را تضمین می کنند تا مردم بتوانند با خیال راحت سرمایه شان را از طریق آن کارگزاری به جریان بیندازند. مانند بورس تهران که مردم شک نمی کنند آیا پولی که به حساب کارگزاری می ریزند، ممکن است به دستشان نرسد».

البته او تأکید می کند، بروکرهای اروپای غربی هم در جهان شناخته شده تر هستند و هم اطمینان بیشتری به آنها وجود دارد اما بروکرهای فعال در ایران که به دلیل تحریم ها فقط در حد بروکرهای روسی و کشورهای بی نام و نشان دیگر است، این خطر را دارد تا باعث شود مشکلاتی پدید بیاید.
مانند بروکری قبرسی که سال گذشته اعلام ورشکستگی کرد و ایرانیانی که در آن حساب داشتند مدتی طول کشید تا توانستند پولشان را پس بگیرند. سعید پیشنهاد می کند کسانی که می خواهند وارد این بازر شوند، حتماً در انتخاب بروکر و آی بی خود نهایت دقت را بکنند و با دفاتر معتبری که در ایران تعدادشان هم زیاد نیست طرف حساب شوند تا شرکت های کوچک بی نام و نشان.

نتیجه گیری
واقعیت چیست؟ می شود از طریق فارکس یک شبه پولدار شد؟ به راستی برای جوانان بیکار ایرانی فارکس یک راه نجات است یا محل شکست های سخت مالی. سعید که دوست ندارد هویت کاملش فاش شود با رد تبلیغاتی که ادعا می کنند یک شبه شما را پولدار می کنند به مردم توصیه می کند: «به هیچ وجه فریب این تبلیغات را نخورید و هر کسی که به شما گفت یک شبه پولدارتان می کند، به او شک کنید و بپرسید چرا خودش یک شبه پولدار نشده وا گر هم شده چه دلیلی دارد آن را با دیگران تقسیم کند؟» به عقیده او، بیشتر این آگهی ها مربوط به مؤسسات و افرادی است که فارکس را آن هم در حد مقدمات آموزش می دهند. بیشتر آنها تریدرهای شکست خورده ای هستند که می خواهند از طریق آموزش این کار زندگی شان را بگذرانند که البته در خلأ نبود متون آموزشی خوب و رسمی که بشود این کار را یاد گرفت، این مؤسسات با چنین آگهی هایی از مردم سوءاستفاده می کنند. در عین حال سعید معتقد است در این کار سود خوبی وجود دارد، اما مانند هر تجارت یا کار دیگری در جهان ضرر هم در آن هست و برای رسیدن به درآمدی پایدار باید زحمت کشید: «بیشتر این کار تسلط روانی به ترس و طمع است. شما اگر همه تکنیک های تحلیل بلندمدت بازار مانند امواج الیوت، فیبوناجی یا خطوط حمایت و مقاومت را هم فراگرفته باشید. اگر از نظر روانی به خود مسلط نباشید و دچار ترس یا طمع شوید درنهایت ضرر خواهید کرد. باید یک سقف روزانه برای خودتان در نظر داشته باشید. البته من پیشنهاد نمی کنم کسی با کمتر از یک سال کار مداوم روی حساب های تمرینی یا همان دمو وارد این کار شود و سرمایه حقیقی خود را درگیر کند». او در مورد زمزمه های غیرقانونی بودن این کار هم می گوید: «بعضی ها ادعا کرده اند که از طریق فارکس ارز از کشور خارج شده اما نمی پرسند با سود امثال من چقدر ارز وارد کشور شده؟ به نظر من در کشوری که بحران بیکاری دارد، فارکس یک نقطه امید برای جوانان بیکاری است که می تواند از این طریق زندگی خوبی داشته باشند. دولت به جای اینکه منتظر باشد تا از هر فعالیت اقتصادی مالیات بگیرد به این نکته توجه کند که با فعال شدن یک جوان در فارکس می تواند یک میلیون دلار سرمایه لازم برای ایجاد شغل را صرفه جویی کند».

منبع : ماهنامه اقتصاد و زندگی