لذت طلبی، دلیل حضور در فیس‌بوک و اینستاگرام

روزنامه هفت صبح - محمد طالبیان: چند بار برایتان اتفاق افتاده که برای بررسی نکته خاصی به فیس بوک رفته و در ادامه به یاد نمی آورید که چرا اصلا به فیس بوک آمده اید؟ بسیاری از کاربردهای فیس بود هر چند با هدف خاصی وارد فیس بودک شده و در ابتدا تصمیم دارند بعد از دریافت اطلاعات مورد نیاز از فیس بوک خارج شوند اما در نهایت برای ساعت های متمادی در این شبکه اجتماعی به اصطلاح غرق می شوند.

تحقیقات جدید نشان می دهد این مسئله به هیچ وجه تصادفی نبوده و ریشه در موضوعی دیگر دارد. بررسی های انجام شده توسط تیم های روانشناسی در نهایت نتایجی را منتشر کرده که نشان می دهد تمامی رفتارها و نحوه فعالیت کاربرها در شبکه های اجتماعی به خصوص فیس بوک دلایل خاصی دارند؛ دلایلی که در ادامه سعی می کنیم با بررسی آمار و تحقیقات انجام شده به شکل واضح تری به آنها بپردازیم.


۱- در ابتدا بگذارید یک نکته مهم را مشخص کنیم. در نگاه اول چرا کاربرهای اینترنتی به حضور در شبکه های اجتماعی علاقه مند می شوند دلیل آن نوع ساختار ارتباطی، اطلاع از وضعیت دوستان یا بررسی اخبار مختلف نیست؛ اصلی ترین دلیلی که کاربرها تصمیم به ادامه حضورشان در فیس بوک یا اینستاگرام می گیرند، احساس لذت است.

طبق تحقیقات انجام شده بخشی در مغز انسان وجود دارد که احساس لذت را به شخص القا می کند. به طور طبیعی اکثر کسانی که در شبکه های اجتماعی حضور دارند با دریافت تایید از سوی کاربرهای دیگر یا همان لایک احساس رضایتی به دست می آورند که به این راحتی در زندگی واقعی قابل دریافت نیست. همین مسئله در کنار تمامی خصوصیات دیگر شبکه های اجتماعی به عنوان اصلی ترین دلیل شناخته می شود که کاربر باز هم به حضور در این فضا علاقه نشان می دهد.

۲- تحقیق انجام شده روی ۵۸ هزار کاربر فیس بوک نشان می دهد که اکثر آنها الگوی خاصی را برای لایک زدن به کار می گیرند. هر کدام از این کاربرها نیز برای استفاده از الگوی مورد نظر خود دلایلی دارند که در ادامه به آنها می پردازیم.

آلن مورگان به عنوان یکی از چهره های شناخته شده در تیم تحقیقات روانشناسی فیس بوک توضیح می دهد که ۴۴ درصد کاربرهای مورد آزمایش به طور میانگین روزی یک بار محتوای به اشتراک گذاشته شده توسط دوستان خود را لایک می کنند. این در حالی است که ۲۹ درصد از این کاربرها همین فعالیت را بیش از چند بار در روز تکرار می کنند. محققان توضیح داده اند که لایک، کامنت یا به اشتراک گذاری محتوای دیگران به نوعی تحت عنوان یکدلی مجازی شناخته می شوند. اکثر کسانی که در شبکه های اجتماعی از اصول یکدلی مجازی پیروی می کنند به طور کلی در دنیای واقعی نیز ارتباط بهتری با اطرافیان خود برقرار می کنند.


۳- کاربرها حتی برای پیگیری برندهای مختلف در فیس بوک نیز دلایل خاصی را برای خود تعیین کرده اند. طبق اطلاعات منتشر شده به نظر می رسد که بخش عمده ای از کاربرهای آمریکایی با هدف دریافت تخفیف صفحه های مرتبط با برندهای حاضر را لایک و پیگیری می کنند. همین دیدگاه در طرف مقابل نیز وجود دارد. بسیاری از کاربرها برای دوری از تبلیغات اضافه و غرق شدن در ساختار تبلیغاتی شرکت های بزرگ از لایک کردن صفحات اینچنینی به کلی دوری می کنند.

پیش تر در این رابطه توضیح دادیم که لایک به مانند ساختاری ارتباطی در میان کاربرهای مختلف ایفای نقش می کند. در مقابل این حالت بسیاری از کاربرها نیز برای دوری از انتشار بیش از حد اطلاعات شخصی یا حتی اشتراک گذاری اطلاعاتی که بدون اجازه صاحب اصلی به کلی سعی دارند از فضای فیس بوک دوری کنند.

تمامی مشخصه های توضیح داده در طول سال های اخیر به شکل جدی مورد توجه تیم توسعه فیس بوک قرار داشته و آنها سعی کرده اند به مرور بسیاری از آنها را برطرف کنند. در این میان تعداد زیادی از کابرهای قدیمی فیس بودک با توجه به ایجاد محدودیت های جدید یا تغییر جو کلی محیط شبکه های اجتماعی عملا در این محیط های مجازی حضور خود را به شکل قابل توجهی کاهش داده اند.

در نهایت باید به این نکته توجه کرد که بسیاری از کاربرهای فیس بوک به مرور سعی می کنند نسبت به اشتراک گذاری متن یا تصویر حساسیت بیشتری به خرج دهند. این دسته از کاربرها عموما در دسته ای قرار می گیرند که نسبت به تفکر دیگران احساس رضایت نداشته یا عملا دوستان خود در شبکه اجتماعی را به عنوان جامعه مخاطب نمی بینند.


دلایل لایک کردن صفحات برندها

- برای حمایت از برند مورد علاقه ۴۹%

- دریافت تخفیف ۴۲%

- دریافت به روزرسان های خبری ۴۱%

- شرکت در مسابقات مختلف ۳۵%

- به اشتراک گذاری احساسات خوب ۳۱%

- اشتراک گذاری علایق شخصی ۲۷%

- تحقیق درباره محصولات برند ۲۱%

- باخبر شدن از علایق دوستان ۲۰%

- دریافت تبلیغات جدید ۱۸%

- توصیه دیگران ۱۵%