لایک های تقلبی از کجا می آیند؟

هفته نامه عصر ارتباط - میثم لطفی: احتمالا دشوارترین بخش در تشخیص و شناسایی یک کلاهبرداری اینترنتی بررسی شناسه هایی است که در آن به کار می رود. به عبارت دیگر، کارشناسان سعی می کنند با معیارهای مختلفی که از قبل درنظر گرفته شده، احتمال بروز یک کلاهبرداری اینترنتی را بررسی کنند.

تا چند سال قبل یکی از معمول ترین کلاهبرداری های اینترنتی این بود که به صورت تقلبی تعداد بازدیدکنندگان یک سایت افزایش می یافت یا حتی فهرست غیرواقعی از بازدید صفحات و مطالب منتشرشده در پایگاه های اینترنتی ارایه می شد. امروزه روش های جدیدتری هم روی کار آمده است و حملات فیشینگ، سرقت های هویتی و افزایش محبوبیت در شبکه های اجتماعی هم در همین بخش طبقه بندی می شوند.

در حالی که برخی از این فعالیت ها توسط انسان انجام می شود و یک کاربر مخرب یا هکر پشت آن قرار می گیرد، در بسیاری از مواقع این وظیفه به یک ربات هوشمند محول می شود تا با راه اندازی مزرعه لایک های فیس بوک، دسته های بزرگ آن را در قبال هزینه های اندک به گروه های مختلف کاربری واگذار کند. کارشناسان این روش را جدیدترین کلاهبرداری اینترنتی می دانند که طی آن تعداد مخاطبان، دوستان یا لایک ها در صفحات مختلف فیس بوک و دیگر شبکه های اجتماعی به طور غیرواقعی افزایش می یابد.


لایک های تقلبی

بررسی ها نشان داده است مزرعه پرورش لایک های تقلبی به دو شکل فعالیت می کند. نوع اول ایجاد صفحات ویژه در شبکه های اجتماعی نظیر فیس بوک، توییتر و Tumbir است که با موضوعاتی شبیه حیوانات خانگی زیبا، کودکان سرطانی یا سربازان ازکار افتاده توجه همگان را جلب می کند. اگر تعداد کافی از کاربران مطالب مربوطه را لایک کنند، ارزش آن صفحه بالا می رود.

زمانی که این لایک ها زیاد شوند صاحب صفحه می تواند آن را به مراکز بازاریابی بفروشد تا این مراکز بتوانند آگهی های تبلیغاتی خود را روی این صفحات پرمخاطب به انتشار برسانند. البته آگهی های منتشرشده در این صفحات، از قرص های لاغری گرفته تا تبلت های ۲۵ دلاری همه غیرواقعی هستند و معمولا کاربران اینترنتی پس از خرید در آنها راه به جایی نمی برند. اما همه صاحبان صفحات اجتماعی نمی خواهند صفحات خود را به هرزنامه پراکنان بفروشند. برخی افراد قصد دارند که با افزایش تعداد مخاطبان و مشترکان خود جلب توجه کنند و بر شهرت خود بیفزایند.

لایک های فیس بوک سیگنالی می فرستد که براساس آن می تواند گفت یک محصول، کافی شاپ، رستوران، برند یا گروه موسیقی ارزش و محبوبیت زیادی نزد مردم دارد و به همین دلیل دیگران را ناخودآگاه ترغیب می کند تا سراغ آن بروند. لایک می تواند برای هر شخص یا محصولی ارزش آفرینی کند و این نظر را برای دیگران نمایان کند که می توانند هوادار آن شوند. اما همه ماجرا به این جا ختم نمی شود.

این روزها مراکز مختلفی فعالیت می کنند که با شما لایک می فروشند تا به آسانی بتوانید محبوبیت خود را در شبکه اجتماعی افزایش دهید. سیستم Real Fans Generator به ازای هزار لایک در فیس بوک، پنج هزار دنبال کننده در توییتر یا ۲۰۰ مشترک در Google Plus از شما ۵۰ دلار دریافت می کند و می تواند بسته به نوع فعالیت شما در شبکه های اجتماعی، محبوبیت تان را در بازار زمانی مشخص افزایش دهد. البته به نظر می رسد شبکه های اجتماعی بزرگ به صورت مستقیم این فعالیت ها را دنبال نمی کنند. اما به هر حال شرایط به گونه ای پیش می رود که در آینده نه چندان دور نمی توان لایک واقعی و غیرواقعی را تشخیص داد.

بررسی های عملی

به منظور مشخص شدن این وضعیت «امیلیانو دی کریستوفر» استاد علوم رایانه در دانشگاه لندن به همراه گروهش هشت صفحه اختصاصی در شبکه اجتماعی فیس بوک که مخاطبان زیادی دارند را به همراه چهار سایت اینترنتی در دوره زمانی دو هفته مورد مطالعه قرار دادند که البته هر مطلب در این صفحات بیش از ۱۰۰۰ لایک را دریافت می کرد.


برای مقایسه دقیق تر، این گروه تحقیقاتی پنج صفحه فیس بوکی را که در آن آگهی های تبلیغاتی منتشر می شد در آمریکا، مصر، فرانسه، هند و دیگر نقاط جهان مانیتور کردند تا مشخص شود که کاربران به هنگام مواجهه با این صفحات چه عکس العملی نشان می دهند و نتایج نهایی تا چه اندازه می تواند قابل مقایسه باشد. هر یک از این ۱۳ صفحه در شبکه اجتماعی فیس بوک مشخصه های ویژه ای را شامل شدند و روی هر یک از آنها اعلام شد که کارشناسان در حال بررسی این صفحات هستند.

در برخی موارد مشخص شد لایک های غیرواقعی به صورت گسترده در این صفحات منتشر می شوند و البته برخی صفحات هر چند روز یک بار این لایک ها را دریافت می کنند. شرایط به این صورت بوده است که صفحات مذکور در یک روز هزاران لایک را دریافت می کردند و روزهای دیگر خبری از مخاطبان نبود. اما دیگر صفحات تعداد کمتری لایک می گرفتند و در عین حال این لایک ها از سوی کاربران ارایه می شد، به صورت مستمر در طول روز کاربران به صفحه سر می زدند و محبوبیت آنها نزد کاربران جهانی کاملا مشروع و واقعی بود.

یکی از این صفحات اجتماعی که مربوط به یک شرکت بزرگ می شد تقریبا بیشتر لایک های خود را از طریق یک گروه از دوستان فیس بوکی دریافت می کرد و این در حالی بود که لایک کنندگان واقعی معمولا به صورت پراکنده سراغ صفحات می رفتند و وابسته به گروه خاصی نبودند. بررسی ها همچنین نشان داد لایک های غیرواقعی از جانب افرادی ایجاد می شود که سن بالایی دارند و جنسیت آنها مرد است. به عبارت دیگر صفحات غیرواقعی که برای ایجاد لایک های غیرواقعی به وجود می آید، مشخصات خود را با سن بالا و جنسیت مذکر اعلام می کنند.

این گروه تحقیقاتی متوجه شد که بسیاری از مزرعه های پرورش لایک های غیرواقعی این روزها تلاش می کنند کالای خود را به گونه ای ارایه دهند که کاملا واقعی و طبیعی به نظر برسد. این مساله موجب شده است تا فرایند خرید و نمایش لایک می تواند در خارج از الگوریتم های تعریف شده برای تشخیص کلاهبرداری در شبکه های اجتماعی ارایه شود و امکان تشخیص آنها وجود نداشته باشد.

برانگیختن احساسات

دختربچه هفت ساله ای که لباس معمولی به تن کرده است، در حلقه ای از گل های کوکب نشسته است، سر طاس او نشان می دهد که سرطان در بدنش پیشرفت کرده است و دوره های قوی شیمی درمانی را دنبال می کند. این تصویری بود که سال گذشته در شبکه های اجتماعی منتشر شد و پیام ها و عکس العمل های گسترده کاربران جهانی را به خود جلب کرد.

کاربران با لایک کردن این تصویر با این دختربچه احساس همدردی کردند، با به اشتراک گذاشتن تصویر اظهار داشتند که او بسیار زیبا است، با دعاکردن سلامتی را از خداوند برای او خواستار شدند و با پرداخت مبالغ مختلف پول سعی کردند در فرایند درمان او سهیم باشند. این یک تصویر واقعی بود، اما والدین این کودک هرگز عکس فرزند خود را با اهداف یادشده روی فیس بوک نگذاشتند و درعوض برخی مراکز از این عکس بهره بردند تا اهداف خود را در دنیای مجازی محقق کنند.


این روزها انواع مختلف پست های مذکور با محتوای مشابه برای برانگیختن احساسات کاربران روی شبکه های اجتماعی منتشر می شود و در بسیاری از مواقع کاربران را متاثر می کند. اما باید توجه داشت در بسیاری از مواقع این فرایند با اهداف کاملا مشخص دنبال می شود و برای انتشار تصاویر و مطالب مربوطه استراتژی دقیقی در نظر گرفته شده است. متاسفانه محققان به این نتیجه رسده اند که در برخی موارد کلاهبرداران و هرزنامه نویسان از این قبیل موضوعات و بستری به نام شبکه اجتماعی استفاده می کنند تا بتوانند مبالغ مالی هنگفتی را به دست آورند و آنهایی که فیس بوک را برای چنین فعالیت هایی برگزیدند، موفقیت هایی را هم در این زمینه به دست آوردند.

تیم سنفت، بنیانگذار سایت اینترنتی Facecrooks.com که کلاهبرداری، لایک های غیرواقعی، صفحات جعلی و اتفاقات مشابه در شبکه های اجتماعی را مورد بررسی قرار می دهد در این خصوص گفت: «فضا به گونه ای شده است که مخاطبان شبکه های اجتماعی حتی به کسانی که نمی شناسند هم کمک می کنند. من فکر می کنم در برخی موارد رجوع به احساس درونی هم می تواند نشان دهد که فعالیت هایی در این زمینه درست نیست، اما در پس ذهن بیشتر مردم این اتفاق وجود دارد که باید به همنوع خود کمک کنند و همین مساله موجب می شود حتی در فضای مجازی و شبکه اجتماعی هم کار انسان دوستانه انجام دهند.»

«باور این مساله غیرممکن است!» این جمله ای بود که آماندا ریث، ساکن پنسیلوانیای آمریکا پس از مشاهده عکس دختر خود روی شبکه های اجتماعی و تشکیل کمپین های بزرگ برای جمع آوری کمک های مالی گفت و توضیح داد که از تمام این اتفاقات بی خبر بوده است و هیچ کدام از این فرایندها با همکاری او انجامنشده است. یکی از دوستان ریث که تصویر دخترش را روی فیس بوک دیده بود، به او اطلاع داد و در پایان مشخص شد برای دوره زمانی دو سال از این طریق سوءاستفاده های بزرگ مالی انجام شده است.

نمونه این اتفاق کم نیست و البته در بسیاری از مواقع هم دیده می شود که همین کمپین ها توسط انجمن های خیریه دنبال شده اند و توانسته اند جان افراد زیادی را نجات دهند. اما باید گفت این هم یکی از روش هایی محسوب می شود که مراکز یا افراد خاص با کمک آن سعی می کنند به منافع موردنظر خود دسترسی پیدا کنند.

صفحات فیس بوک این روزها شبیه به یک اعلامیه جهانی هستند که می توانند خبر، تبلیغ، عکس یا هر چیز دیگر را به دست جهانیان برسانند. این اتفاق اهمیت لایک های منتشرشده روی فیس بوک را بیشتر کرده تا مشخص شود ارزش هر یک از این مطالب چقدر است. آنچه این روزها با نام «مزرعه پرورش لایک» شناخته می شود، مبحث جدیدی است که مدیران شبکه های اجتماعی بزرگ پیش روی خود می بینند تا با حل کردن آن بتوانند مخاطبان واقعی و غیرواقعی خود را جداکنند.

برخی گزارش ها حاکی از آن است که مزارع توسعه لایک های تقلبی شبکه گسترده ای از پروفایل های شخص در اختیار دارند و داخل این شبکه یکدیگر را لایک می کنند تا الگوریتم های تشخیص کلاهبرداری های اینترنتی نتوانند آنها را شناسایی کنند. اما جدا از اینکه لایک های تقلبی چگونه ایجاد می شوند، باید قبول کرد که فضای شبکه های اجتماعی با این مشکل مواجه شده است و روز به روز بر دامنه فعالیت های این چنینی افزوده می شود.

سایت های اینترنتی، BoostLikes.com، AuthenticLikes.com، SocialFormula.com، MammothSocials.com از محبوب ترین مزارع پرورش لایک برای صفحات مختلف در شبکه های اجتماعی محسوب می شوند و هزینه خدماتی که ارایه می دهند، بین ۷۰ تا ۱۹۰ دلار برای ۱۰۰۰ لایک در دوره زمانی ۱۵ روزه است.

بررسی ها نشان داده که کمپین ها و سازمان های مستقر در کشورهای مصر و هندوستان هرکدام ماهانه به طور میانگین ۵۰۰ لایک را از این طریق دریافت می کنند، در فرانسه به ازای صفحه اختصاصی هر شرکت ۴۴ لایک تقلبی ارایه می شود که البته بیشتر این لایک های تقلبی هم از داخل فرانسه به دست آنها می رسد و به طور میانگین در گستره جهانی هر شرکت یا سازمانی که روی فیس بوک و دیگر شبکه های اجتماعی صفحه اختصاصی دارد، ماهانه ۵۰۰ لایک تقلبی دریافت می کند و هند بیشترین تعداد مزارع پرورش لایک را در خود جا داده است.