نگهداری از موهای بلند از کودکی تا سالمندی

هفته نامه سلامت: موهای بلندی دارم و این بلند نگه داشتن موها باعث شده به روش آزمون و خطا عادت هایی را برای سالم نگه داشتن موهایم داشته باشم. تا حد زیادی هم موفق بوده ام اما وقتی دیگران درباره روش نگهداری موهای بلند می پرسند، می بینم پاسخ آنها را نمی دانم. از آنجا که بیشتر خانم های جوان و میانسال موهای بلندی دارند، سوال های زیادی در این زمینه از «سلامت» پرسیده اند. به همین دلیل پرونده ای را به این موضوع اختصاص دادیم و درباره نگهداری از موهای بلند از کارشناسان راهنمای خواستیم. در ابتدا دکتر بهروز باریک بین متخصص پوست پاسخگوی سوالات ما شدند.


دکتر بهروز باریک بین - متخصص پوست

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

بهترین شامپو برای موی بلند

سلامت: برای سلامت موهای بلند بهتر است برس از چه جنسی باشد؟

در بازار انواع برس ها با دندانه های فلزی، چوبی و پلاستیکی وجود دارد و به ترتیب استفاده از برس های چوبی، فلزی و سپس پلاستیکی بهتر است. برس های پلاستیکی روی تارهای مو الکتریسیته ساکن ایجاد و مرتب شدن موها را دشوار می کنند و به ساقه مو آسیب می زنند. بهترین انتخاب، برس چوبی است.

سلامت: درست است موی بلند زودتر موخوره می گیرد؟

موخوره در اثر خشکی بیش از حد ساقه مو ایجاد می شود که این خشکی می تواند ناشی از مواد رنگ و دکلره مو، استفاده از سشوار یا اتوی داغ (که باعث تبخیر ناگهانی آب ساقه مو می شود) یا مصرف برخی داروها باشد. به هر حال موی بلند بیشتر در معرض این آسیب هاست. مهم ترین درمان موخوره هم استفاده از شامپوی ملایم، محصولات چرب کننده مو و کوتاه کردن بخش شاخه شاخه شده ساقه آن است.

سلامت: موبلندها باید چه شامپویی بخرند؟

شامپوی ملایمی که چربی مو را زیاد از بین نبرد. البته این نوع شامپوها در برخی افراد که مو و پوستی خیلی چربی دارند، اصلا کثیفی مو را از بین نمی برد. برای این افراد اخیرا محصولاتی با نام شامپوهای دوکاره یا ۲×۱ عرضه شده که مواد موثر قوی تری دارند اما در عین حال عوامل چرب و نرم کننده را هم همزمان دارند و مشکلات ذکرشده را برای فرد ایجاد نمی کنند.

سلامت: می گویند شامپوی ایرانی به سر ما بیشتر می سازد راست می گویند؟

رقابت تجاری در بازار شامپو خیلی تنگاتنگ و شدید است و تولیدکنندگان پیام های مشتری پسند زیادی پخش می کنند. مثلا اینکه محصولشان بسیاری از مواد موثر در رشد مو مثل گزنه، کافئین یا ماینوکسیدیل دارد در حالی که این مواد از راه پوست سر جذب آنچنانی و موثری ندارند. بنابراین شامپو حتما نباید گران و مارک معروفی باشد؛ فقط باید چربی را بزداید و مناسب پوست و موی سر باشد، می خواهد ایرانی باشد یا خارجی.

سلامت: موهای بلند را چطور بشوییم؟

شامپو را کف سر بزنید و همان مقدار با کف را به ساقه مو منتقل کنید. لازم نیست ساقه مو را چنگ بزنید که چربی اش بیش از حد گرفته شود سپس آبکشی کنید و نرم کننده و سرم بعد از حمام بزنید.

سلامت: ماسک موهای موجود در بازار برای موهای بلند آسیب دیده از ۱۰ تا ۲۰۰ هزار تومان قیمت دارند. برای انتخاب این محصولات چه نکته هایی را در نظر بگیریم؟

برای انتخاب این محصولات نباید گول قیمت آن را بخورید. تمام محصولات مراقبت از موهای خشک و آسیب دیده حاوی مواد نرم کننده ای هستند که پوششی را روی مو ایجاد می کنند و سیلیکون، گلیسیرین، دایمتیکون یا روغن آرگان دارند. برای مراقبت از موی بلند فقط باید آبرسانی شود و آن را چرب نگه دارید. حتی استفاده از سس مایونز یا انواع روغن های طبیعی گیاهی مثل کنجد، زیتون، کرچک، بادام و... هم موثر است. این چربی باعث ماندگاری طوبت بر ساقه مو می شود و موسالم می ماند. نیازی هم به هزینه آنچنانی نیست.

سلامت: مواد کراتینه و ویتامینه این محصولات واقعا موثرند؟

اگر این محصولات حاوی ویتامین هم باشند، ویتامین ها از ناحیه سر جذب نمی شوند و به درد ساقه مو هم نمی خورند. این بوهای خوش و عکس های جذاب میوه و دیگر مواد خوراکی در محصول، فقط جنبه تبلیغاتی دارد. البته در کادر تخصصی پوست، در روش مروتراپی ویتامین های B را با فاکتور رشد به پوست سر تزریق می کنیم و نتیجه هم می گیریم اما شامپو مگر چقدر روی سر می ماند که پوس سر بتواند این ویتامن ها را جذب کند آن هم بدون هیچ ماده فعال کننده ای! اما اگر روش کراتینه کردن برای موهای خیلی زمخت و خشک درست استفاده شود، ممنوعیتی ندارد. البته مواد شیمیایی متصاعد شونده از این اروش ضررهای خاص خود را دارند که باید در نظر گرفته شود اما محلول های کراتینه دو فاز، فرمالدییدهای مورد استفاده در روش کراتینه را ندارند بلکه فقط مواد نرم کننده ای هستند که موها را لخت می کنند و فقط اثرشان شبیه مواد کراتینه است.

سلامت: ماسک های داخل حمام و خارج حمام چطور؟ مفیدند؟

همه این محصولات فقط یک لایه چربی روی مو ایجاد و آنها را از آسیب محیطی حفظ می کنند. ماسک های مخصوص داخل حمام چرب و سنگین ترند و باید در مدت کوتاهی آب کشی شوند تا بخشی از آن روی مو بماند و همه آن از بین نرود اما خارج حمامی ها سبک ترند و روی موی خشک هم استفاده می شوند.

سلامت: خانمی که موی بلند دارد چه کند که موهایش گره نخورد؟

شب ها قبل از خواب مو را با بافت یا بستن ساده و بدون کشیدگی ریشه ببندید. موها را در حالت گره خورده به زور برس و شانه بزنید؛ اول با مواد نرم کننده و روغن ماساژ دهید که گره باز شود در غیر این صورت مو یا از وسط قطع یا از ریشه کنده می شود، در استخر هم برای جلوگیری از پوسیدگی ناشی از کار،کلاه غیرقابل نفوذ آب به سر بگذارید. در حمام هم باید با شانه دندانه درشت، آرام از پایین موها را آرام آرام مرتب کرد و ذره ذره بالا آمد نه اینکه از رشه با کشش موها را به زور شانه کرد چون به آن آسیب می رسد. وقتی به جان موی گره خورده می افتید، مویی که در فاز استراحت یا تلوژن است و تا ۳ ماه روی سر می ماند به راحتی از ریشه بیرون می آورید.

سلامت: آیا کوتاه کردن مکرر موی بلند رشد آن را سریع تر می کند؟

هیچ ربطی ندارد. این باور که بلند کردن مو در سالمندان یا کودکان باعث ریزش می شود، اصلا درست نیست. فقط با کوتاه کردن هر ۲ یا ۳ ماه نوک موها ظاهر آنها مرتب تر به نظر می رسد.


دکتر امیرهوشنگ احسانی - متخصص پوست

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران

۸ نکته درباره نگهداری از موی بلند در دوران کودکی

۱- موی کودکان معمولا هر ماه ۷ تا ۱۳ میلی متر رشد می کند؛ یعنی اگر می خواهید موهای فرزندتان بلند شود؛ می توانید سالانه روی ۱۲ تا ۱۵ سانتی متر شد مو حساب کنید.

۲- نمی توان رشد مو را سریع تر کرد اما می توان با رعایت نکته های ساده، موهای بلند را سالم نگه داشت و تقویت کرد؛ موهای کودکان را با شامپویی مناسب و ملایم بشویید. اگر موی دختر شما چرب نیست، هفته ای یکی- دو بار شامپوزدن آن کافی است. به این ترتیب از خشکی بیش از حد مو جلوگیر می شود. به هر حال شامپو مو را خشک می کند و اگر موی دختربچه بلند است، برای سالم نگه داشتن ساقه ها، باید از نرم کننده ای با مواد موثر استفاده شود مثلا روغن جوجوبا، الکل های چرب، گلیسیرین و روغن گندم هیدرولیزه شده.

۳- موهای بلند فرزندتان را وسواس گونه شانه نزنید. بهتر است در حمام ساقه های مو را در حالی که آغشته به نرم کننده است، آرام شانه کنید تا به ریشه مو فشار نیاید. خارج از حمام می توانید از سرم ها و محلول های موجود در بازار که مو را نرم می کنند، استفاده کنید، سپس آرام موهای او را شانه بزنید. می توانید کمی نرم کننده را در آب مخلوط کنید و در قوطی آبپاش مو بریزید و قبل از شانه کردن به موهای فرزندتان بزنید.

۴- میزان رشد و حالت مو ژنتیکی است و ارتباطی با تراشیدن سر بچه یا کوتاه کردن نوک موها ندارد. با این کارها انتظار نداشته باشید موی کودک تغییر حالت پیدا کند یا پرپشت شود. حتی ماسک های میوه ای یا ترکیب های گیاهی عجیب غریب نمی توانند این کار را انجام دهند.

۵- تنها کاری که می توانید برای تقویت موهای فرزندتان انجام دهید، این است که از همان شروغ تغذیه تکمیلی بعداز ۶ ماه اول رژیم غذایی فرزندتان حاوی پروتئین و میوه و سبزی کافی باشد تا مواد مغذی مورد نیاز برای رویش مو به بدن برسد.

۶- برای مرتب کردن موهای سر بچه بهتر است از برس یا شانه چوبی استفاده کنید زیرا شانه و برس های پلاستیکی با ایجاد الکتریسیته ساکن موها را در هم می تنند. بهترین برس ها، برس هایی با موی طبیعی هستند که چربی را از کف سر به ساقه موها انتقال می دهند.

۷- موهای فرزندتان را با کلیپس و کش محکم نبندید زیرا به ریشه آن آسیب می رسد. موها را به هر روشی می بندید، نباید به ریشه فشار بیش از حد بیاید. کش مو باید با پوشش نخی یا پارچه ای پوشیده باشد. کش پلاستیکی موها را از ساقه قطع می کند و مناسب نیست.

۸- برای مدل دادن به موی کودک بهتر است از اتو و سشوار داغ استفاده نکنید. بعد از حمام هم موها را ابتدا با حوله خوب آب گیری و بعد با باد ملایم سشوار با حوصله خشک کنید. باد مستقیم، نزدیک و داغ سشوار یا با کمک برس های سشوار که حالت چرخشی دارند و حرارت می دهند، باعث تبخیر رطوبت مو و خشکی آن می شود.


دکتر محمد شیزرپور - متخصص پوست

عضو هیات علمی مرکز تحقیقات پوست و جذام

۶ نکته درباره نگهداری از موی بلند در دوران سالمندی

۱- خانم های مسن که دوست دارند مویشان بلند باشد، باید توجه کنند که با افزایش سن، پوست و مو قدرت نگهداری و حفظ رطوبت را از دست می دهند و زودتر خشک می شوند. برای پیشگیری از شکنندگی ناشی از خشکی مو در این سن می توان از شامپوهای ملایم نرم کننده و ماسک های مناسب استفاده کرد. البته در بازار شامپو و موس های حجم دهنده هم وجود دارد که با باردار کردن موها به تارهای مجاور بار همنام می دهند در نتیجه تارها یکدیگر را دفع می کنند. یعنی مثل حالتی که مو را پوش می دهیم و پرحجم به نظر می رسد.

۲- خانم های مسنی هم که به هر دلیلی مویشان چرب است، باید بیشتر مویشان را بشویند تا چربی مو باعث به هم چسبیدن موهای سر و کم پشت به نظر رسیدن آنها نشود.

۳- خانم های مسن توجه کنند که برخی داروها مثل پروپرانولول، برخی داروهای ضدانعقاد مثل هپارین، برخی داروهای اعصاب و ضدتشنج در دراز مدت می توانند باعث ریزش مو شوند.

۴- نازک شدن مو و کم پشت شدن آنها در سن بالاناشی از سوء تغذیه نیست و محصولات تجاری با عنوان های ویتامین مخصوص مو عملا در تحقیقات علمی هیچ اثری در بهبود ریزش و کم پشت شدن موی سالمندان ندارند و فقط جنبه تجاری دارند.

۵- قبل از اینکه تصمیم بگیرید موهایتان را بلند نگه دارید، این نکته های علمی را بدانید، شاید تصمیمتان عضو شود و مدل موی کوتاهی انتخاب کنید. به طور کلی با افزایش سن، موها به طور منتشر در تمام سر ریزش پیدا می کنند و کم پشت می شوند اما کم پشت شدن موهای خانم های مسن ممکن است ناشی از ریزش مو به هر علتی باشد، وقتی مو بلندتر باشد، موقع ریش نمود بیشتری دارد و شاید از نظر روانی اذییتان کند. دیدن ۵۰ تار موی کوتاه روی شانه با همان اندازه موی بلند ظاهر یکسان ندارد و در مورد دوم فرد حس می کند ریزش مویش بیشتر است. این نوع ریزش از بعد بلوغ می تواند در هر سنی شروع شود حتی ۶۰-۵۰ سالگی. چنین ریزش مویی با تغییرات هورمونی مرتبط است و به خصوصیات ژنتیکی خانم بستگی دارد اما خانم هایی که این صفت ژنتیکی را ندارند، موهایشان نسبتا پرحجم است.

۶- برخی خانم های یائسه به دلیل کاهش میزان هورمون های زنانه در این دوره و غالب شدن هورمون های مردانه دچار ریزش مو و کاهش حجم مو می شوند. نشانه ریزش موی هورمونی در سن بالا چرب شدن سر، موها زائد ضخیم و ریزش موی جلوی سر است. اگر دچار این مشکل شدید، ۱ سال داروهای هورمونی و ماینوکسیدیل مصرف کنید سپس کم کم داروی هورمونی قطع می شود اما داروی ماینوکسیدیل همیشه تا پایان عمر باید مصرف شود.


دکتر رضا رباطی - متخصص پوست

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

۶ نکته درباره نگهداری از موی بلند در دوران بارداری و شیردهی

۱- نیاز به خرید مصحولات آنچنانی مراقبت از مو ندارید. بعضی از مدم تصور می کنند در دوران بارداری مو خشک می شود و باید برای مراقبت از آن محصولات گران قیمتی بخرند در حالی که لازم نیست شامپو، نرم کننده یا ماسک مو را در این دوران عوض کنید فقط برخی خانم ها که چار مشکل شوره سر هستند، باید درباره شامپوی تجویزی خود با متخصص زنان و متخصص پوست مشورت کنند. به دنبال بارداری، سطح هورمون استروژن در بدن افزایش می یابد و موها را در فاز رشد قرار می دهد، حتی موهایی که قرار بوده در فاز استراحت قرار بگیرند و بعد بریزند بنابراین ریزش مو متوقف می شود.

۲- به دلایلی که گفته شد، موهای خانم باردار پرحجم تر به نظر می رسد. درضمن نتایج برخی تحقیقات نشان داده که در دوران بارداری ضخامت تار مو هم بیشتر می شود. البته این تغییرات موقتی است. اگر دوست دارید مویتان را نزدیک به زایمان کوتاه کنید یا بلند نگه دارید، تصمیم با شماست که علاوه بر رسیدگی به نوزاد بخواهید به موی بلندتان هم برسید یا نه.

۳- بعد از زایمان با کاهش سطح استروژن، موهایی که در دوران بارداری در فاز رشد بوده اند، وارد فاز استراحت می شوند و طی ۵-۴ ماه بعد از زایمان دوره استراحت مو، وارد مرحله ریزش می شوند. بنابراین مادر شیرده متوجه می شود هنگام استحمام یا روی ملحفه اش موی قابل توجهی ریخته است. فقط به همین دلیل است که شاید بزرگ ترها توصیه می کنند با انتخاب مدل موی کوتاه ماه های آغازین مادرشدن را راحت تر سپری کنید تا از اثر روانی ریزش موی بلند خود در امان بمانید.

۴- مرحله ریزش بین ۶ ماه تا ۱ سال ادامه دارد و خود به خود تمام می شود و به هیچ وجه به سوءتغذیه ارتباطی ندارد. البته خانم شیرده باید مراقب تغذیه خود باشد و تمام گروه های غذایی را به میزان کافی در برنامه غذایی اش بگنجاند.

۵- اگر دوست دارید موی بلند خود را حفظ کنید، درباره مقابله با ریزش موی سر و کم حجم شدن موی خانم شیرده راه هایی وجود دارد. مثلا استفاده از شامپو یا موس حجم دهنده، رنگ کردن ریشه های مو، فرکردن یا حالت دادن به موی صاف، استفاده از شال، هدبند یا دستمال سر، تغییردادن حالت فرق وسط به فرق کج و کوتاه کردن جلوی مو یا چتری زدن.

۶- حتما سعی کنید با بستن موی بلند خود یا بافت ساده و شل موها از باز ماندن آن، گره خوردن و آسیب های محیطی بیشتر بکاهید.