یا من یا سیگار؟!

مجله زندگی ایده آل - شقایق جعفری: « آشنایی با لیلا » یكی از فیلم‌های اكران شده زمستانی است كه موضوع جالبی دارد. داستان درباره زنی به نام لیلا است كه تنها شرط او برای ازدواج با نامزدش نادر، ترك سیگار است اما نادر به خاطر شغلش به‌شدت به سیگار وابستگی دارد.

لیلا كارشناس آزمایشگاه تست یك شركت معتبر واردكننده عطرهای خارجی است و نادر ایده‌پرداز یك شركت تبلیغاتی بزرگ كه كاملا اتفاقی سر راه همدیگر قرار می‌گیرند و شروع زندگی مشترك‌شان مشروط به ترك سیگار نادر می‌شود و... . داستان این فیلم ممكن است از پرده سینما بیرون بیاید و در دنیای واقعی هم بعضی از زوج‌ها را با مشكلاتی روبه‌رو كند. به همین بهانه رفتیم سراغ دكتر ابوالفضل مرادی با ۲۰ سال تجربه در مشاوره ترك سیگار تا با راهنمایی او گام‌های نخست ترغیب افراد نسبت به ترك سیگار را درست و محكم‌ برداریم.


نباید سیگاری می‌شدی اما. . .

هر فرد سیگاری از سیگار سرزمینی ساخته است كه نمی‌تواند خودش را خارج از آن تصور كند. ما مجبوریم سیگار بكشیم چون تصور می‌كنیم سیگار كمك می‌كند تا راحت‌تر با غم‌ها، مشكلات و ناراحتی‌های زندگی كنار بیاییم یا سیگار بهترین و تنها دوست لحظات تنهایی ماست و تنها دوستی است كه هر وقت بخواهیم نزدیك ماست و آرام‌مان می‌كند. عده‌ای هم معتقدند خوشمزه‌ترین غذای دنیا بدون كشیدن یك نخ سیگار هیچ لذتی ندارد! از طرفی دیگر افراد سیگاری به خودشان قبولانده‌اند كه وقتی از كار روزانه و خستگی‌هایش رها می‌شوند، روشن كردن یك نخ سیگار بسیار لذتبخش است یا هیچ مسافرت و تفریحی بدون كشیدن سیگار لذت واقعی خود را ندارد. اینها تنها چند بهانه از هزاران بهانه‌ای است كه ما را به كشیدن سیگار متقاعد می‌كند. در این شرایط دو سوال مطرح می‌شود:

۱-نخست اینكه از خود بپرسید با همه این دلایلی كه برای كشیدن سیگار دارید اگر می‌توانستی به روزی كه اولین سیگار را كشیدی برگردی باز هم به سیگاری شدن فكر می‌كردی یا هیچ وقت آن را روشن نمی‌كردی؟

۲- سوال دوم كه حتما باید از خودتان بپرسید این است كه اگر كشیدن سیگار این قدر لذتبخش است، آیا روزی این لذت را با فرزندان‌تان سهیم خواهید شد و به آنها هم توصیه می‌كنید كه از آن مصرف كنند؟ مگر نمی‌گویید كشیدن سیگار به زندگی لذت می‌بخشد؟ پس چرا فرزندان‌تان را از همان سن كم با این لذت آشنا نمی‌كنید؟

مثلا زمانی كه فرزندمان سوالی در مورد وابستگی ما به دخانیات پرسید، چگونه می‌توانیم او را متقاعد كنیم سیگار نكشد و دلیل منطقی برای سیگار كشیدن خودمان بیاوریم. در قدم نخست به تمام این سال‌ها فكر كنید و برای آنها جواب‌های منطقی پیدا كنید. از همسر یا نامزد سیگاری هم همین سوالات را بپرسید تا در این زمینه فكر كند.

او بی‌اراده نیست

در قدم بعدی باید بدانید كه سیگار كشیدن یك بیماری ذهنی است و ترك آن هیچ ارتباطی با اراده فرد سیگاری نداشته و این باور كاملا اشتباهی است كه مردم ترك سیگار را مساوی با داشتن اراده‌ای قوی می‌دانند. طبق آمارها در ایران حدود ۲۰ میلیون سیگاری وجود دارد كه جمعیت زیادی از آنها تحصیلكرده و در كار و زندگی افراد موفقی هستند و در نتیجه هر آنچه كه بخواهند را با اراده و تلاش خود به دست می‌آورند.

پس این گفته كه سیگاری‌ها برای ترك اراده ندارند، غلط است چون نمی‌شود باور كرد كه ما بیش از ۱۵ میلیون فرد ضعیف و بی‌اراده داریم كه اتفاقی در زندگی و كارشان موفق شده‌اند. پس فراموش نكنید اگر همسر شما سیگاری و ترك این عادت برایش غیرقابل تصور است، نباید به او برچسب بی‌اراده بزنید چون همان طور كه گفته شد سیگار كشیدن او به خاطر همان بیماری ذهنی است كه در ابتدا به آن اشاره كردیم.

انگیزه‌های سیگار كشیدن را از بین ببرید

در قدم بعدی كه به اصطلاح قدم اصلی محسوب می‌شود باید میل و هوس كشیدن سیگار در فرد سیگاری از بین برود تا با گذشتن از مرحله اعتیاد ذهنی به باور برای كنار گذاشتن سیگار برسد. تا زمانی كه این میل و هوس در او از بین نرود، ترك سیگار سخت و دشوار و در مورد برخی افراد تقریبا محال است؛ چرا كه تعداد زیادی از افراد سیگاری به خاطر از بین نرفتن این اعتیاد ذهنی پس از ماه‌ها و حتی سال‌ها تلاش برای ترك سیگار مجددا به عادت قبل بازمی‌گردند. دلیلش این است كه شعله انگیزه قبلی هنوز در او خاموش نشده است.

به علاوه باید بدانید كه در این مرحله امتحان كردن روش‌های مختلف مانند استفاده از انواع آدامس و قرص یا الكترو اسموك‌ها به هیچ وجه توصیه نمی‌شود. كاملا روشن است كه هوس سیگار كشیدن میلی باطنی است كه اعتیاد ذهنی با آن همراه می‌شود، پس این انگیزه را نمی‌توانید با جویدن آدامس یا مصرف قرص و شربت‌های شیمیایی از بین ببرید. اصولا هیچ جایگزین موثری برای سیگار وجود ندارد چون برای فرد سیگاری هیچ چیز جای سیگار را نمی‌گیرد. در كیس‌های ترك اعتیاد هم افراد زیادی هستند كه باوجود ترك مواد مخدر كشنده‌ای مانند كراك یا شیشه هنوز در ترك سیگار ناموفق بوده‌اند.

از نظر متخصصان اعتیاد جسمی به سیگار بسیار سنگین‌تر از مواد مخدر است چون فرد سیگاری مجبور است تا مدت‌ها هوس و وسوسه‌ای مهار نشدنی و طاقت‌فرسا را تحمل كند. برای موفقیت در این مرحله باید كار را به دست كاردان بسپارید. پس بهتر است بعد از آمادگی روحی فرد سیگاری او را به یكی از مراكز مشاوره ترك سیگار برده یا با كمك مشاوران رایگان تلفنی در رسیدن به مرحله ترك كامل به موفقیت برسد.


از كنارش جم نخورید

در مرحله آخر بعد از گذراندن موفقیت‌آمیز جلسات مشاوره برای اینكه بتوانید به هدف نهایی نزدیك شوید باید همسر خود را با نشان دادن نشانه‌هایی زیبا از ترك مانند سالم شدن دندان‌ها و شفاف شدن پوست صورتش آشنا كنید. تا می‌توانید او را از محرك‌هایی كه به سمت كشیدن سیگار سوق می‌دهد، دور كنید. برای مثال بحث‌های طولانی و صحبت در مورد مشكلات و فشارهای زندگی درست كمی بعد از تمام شدن مراحل درمان همسرتان تنها او را به استعمال سیگار ترغیب خواهد كرد. همچنین بهتر است تا مدت‌ها لوازمی مانند فندك و كبریت را از دسترس خارج كنید.

در نهایت به دنبال جایگزین‌های مناسب برای پركردن اوقات سرگرمی او باشید. باهم به پیاده‌روی، سینما و مكان‌هایی بروید كه سیگار كشیدن در آن مكان‌ها ممنوع است. از سویی دیگر با رفتارتان به او بفهمانید كه بعد از ترك از قدرت تمركز بالاتری برخوردار شده و بهتر از هر وقت دیگری برای كنترل فشارهای روانی آماده می‌شود،

سرزنش نكنید

از طرف دیگر شاید بارها به همسرتان سركوفت زده‌اید كه تو سیگار را از خانواده‌ات بیشتر دوست داری و به دلیل خودخواهی و بی‌توجه بودن به ما دست از آن بر نمی‌داری. اما باید در نظر بگیرید كه او هم از سیگاری بودنش رنج می‌برد و بیماری است كه برای رهایی و نجات از این بیماری ذهنی باید نسخه شفابخشی به او بدهید، نه اینكه او را به خودخواهی و بی ارادگی متهم كنید.

او در این سال‌هایی كه با سیگار زندگی كرده حتما بارها تصمیم به ترك آن گرفته است اما راهی بهتر از سرگرم شدن با آن نیافته بنابراین چون سمت دیگر ماجرا برایش چندان روشن نیست ترجیح می‌دهد سیگاری بودنش را بپذیرد. در این قدم ایجاد باور اینكه «تو به عنوان بیمار نیاز به كمك داری، پس من در این مسیر بدون هیچ سرزنشی كنارت هستم» به او در تصمیم به ترك كمك ویژه‌ای می‌كند